Ο π. Κωνσταντίνος Καλλιανός για την τροφό του Σχολή, την Ριζάρειο

Ριζάρειος, χειμώνας 1973 - Ο πρώτος από δεξιά είναι ο νυν Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος

Σταλαγμοὶ ἱερᾶς Μνήμης καὶ κατανύξεως 

(Ἡ ἐπιστροφὴ τοῦ Μακαριωτἀτου Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας κ. Θεοδώρου 

εἰς τὴν τροφόν του Σχολήν, τὴν Ριζάρειο) 

«Ὑπῆρχον τρεῖς ἢ τέσσαρες ἱερατικαὶ σχολαί, ὑπῆρχε, καὶ ὑπάρχει ἀκόμη ἡ Ριζάρειος. Ἀπὸ τὰς ἱερατικὰς σχολὰς ἐβγῆκε σμῆνος δικολάβων, δημοδιδασκάλων, δικαστικῶν κλητήρων καὶ δημοσίων ὑπαλλήλων. Ἀπὸ τὴν Ριζάρειον ἐβγῆκεν ὁλόκληρος σφηκιὰ δικηγόρων, ἀγέλη καθηγητῶν, ἰατρῶν, χρηματιστῶν καὶ πολιτευομένων» ( Ἀλ. Παπαδιαμάντης). 

Τὰ παραπάνω ἔγραφε ὁ Παπαδιαμάντης πρὶν ἀπὸ ἕνα αἰῶνα καὶ κάτι παραπάνω. Γιατὶ τότε ἤξερε τὶ ἔλεγε ( βλ. π. χ. τὸ διήγημά του, "Ἡ κάλτσα τῆς Νώενας"’), ὁπότε κανεὶς δὲν ἀντιλέγει ὅτι ἔχει δίκιο. Ὡστόσο, γιὰ νᾶ ἔχει σαφῆ ὑπόσταση καὶ στέρεο θεμέλιο τὸ δίκαιο, πρέπει νὰ φανεῖ καὶ ἡ ἄλλη του ὄψη, ὅπως εἶναι δηλαδή, οἱ ὄψεις τοῦ νομίσματος, ποὺ ἀποφαίνεται: ὅτι ἀπὸ τὴν Ριζάρειο «ἐβγῆκαν» καὶ πλῆθος ἱερέων ἱερομονάχων, μοναχῶν, ἀλλὰ καὶ Ἀρχιερέων, ἕως καὶ Πατριαρχῶν. Καὶ αὐτὸ τὸ πιστοποιεῖ τὸ γεγονὸς τῆς παρουσίας τοῦ Μακαριωτάτου Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας κυρίου Θεοδώρου, ὁ ὁποῖος μὲ τὸν ἐπίσης Ριζαρίτη Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Χαλκίδος κύριο Χρυσόστομο καὶ ἄλλους Ἀρχιερεῖς συλλειτούργησαν τὴν Κυριακὴ 9 Νοεμβρίου στὸν πάνσεπτο ναὸ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, ναὸ τῆς Σχολῆς, ποὺ ὡς ἄλλο Καθολικὸ Μονῆς δεσπόζει μέσα στὸ ὅλο κτιριακὸ συγκρότημα τῆς Ριζαρείου Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς. Συλλειτούργησαν γιὰ νὰ τιμήσουν τὴ Μνήμη τοῦ Ἁγίου Σχολάρχου τῆς σεμνῆς Ριζαρείου, τὸν Ἅγιο Νεκτάριο. 

«Ἐπιστρέφω, εἶπε ὁ Πατριάρχης, μετὰ ἀπὸ σαράντα χρόνια». 

Νόστος ἡ ἐπιστροφή. Μὲ τὴν ἱερὰ συγκίνηση νὰ πάλλει τὴν ψυχή, καθὼς πρόσωπα ἱερὰ προβάλλουν ἀπὸ ὅλες τὶς γωνιές, ἀπὸ παντοῦ ἐμφανίζονται ἴσκιοι ἁγιασμένων μορφῶν, ἐνῶ ἀπὸ μέσα ἀπὸ τὰ σιωπηλὰ κτίρια ἀκούγονται οἱ μυστικὲς φωνὲς τῶν παλαιῶν συμμαθητῶν, τῶν διδασκάλων, τῶν παιδονόμων. 

Θὰ θυμήθηκε ἀσφαλῶς ὁ Μακαριώτατος ἐκεῖνο τὸ φθινοπωρινὸ πρωϊνὸ τοῦ Σεπτεμβρίου τοῦ 1972, τότε, δηλαδή, ποὺ δίναμε τὶς εἰσαγωγικὲς ἐξετάσεις καὶ τὸν συντρόφευε ἡ μακαριστὴ Μητέρα του. Ὅπως ἐπίσης θὰ ξανάζησε τὶς ὧρες τῶν μαθημάτων στὶς εὐρύχωρες καὶ φωτεινὲς αἴθουσες μὲ τὸν ἀξεπέραστο Νικηφόρο Καχριμάνη νὰ μᾶς παραδίδει φιλοσοφία καὶ μαζί νὰ μᾶς χαράζει δρόμους γιὰ νὰ καλλιεργοῦμε μὲ εὐρύτητα πνεύματος τὶς γνώσεις μας, νὰ μποροῦμε νὰ σκεπτόμαστε ἔντιμα καὶ θεοφώτιστα, νὰ μάθουμε νὰ ταυτίζουμε τὴν ἀνθρωπιὰ μὲ τὴν μέλλουσα ἱερατική μας διακονία. Ἀκόμα θὰ τοῦ ἦρθε στὸ νοῦ ὁ σοφὸς καθηγητής μας Ἰω. Χρ. Κωνσταντινίδης μὲ τά θαυμάσια ἀπογευματινὰ φροντιστήρια, ὅπου μᾶς μάθαινε τὴ μέθοδο τῆς ἀποδελτίωσης ὑλικοῦ ὅσον ἀφορᾶ τὴ συγγραφὴ μιᾶς μελέτης. 

Κι ὅταν ἀντίκρυσε τοὺς θαλάμους ὅπου μέναμε, θὰ ξαναθυμήθηκε τὸν Πολύβιο ποὺ ὄντας ὁ μεγαλύτερος στὴν ἡλικία ἀπ᾿ ὅλους μας στὸ θάλαμο ἔκανε τὸν «πνευματικό», τὸν σύμβουλο ὅλων μας, γιατὶ ἦταν μιὰ ἀγαθὴ ψυχή, ὅπως κι ὁ Σπύρος ὁ Κόρκος, ἱερέας σήμερα στὴν Ἀμερικὴ, ποὺ τὸν πείραζε κάποιες φορές, γιὰ θυμώνει ὁ πρῶτος...

Θὰ θυμήθηκε τὸν συμμαθητή μας καὶ συγκάτοικο στὸ θάλαμο, τὸν Διονύση Στρούζα ἀπὸ τὴν Ζάκυνθο, ἥσυχο πάντα καὶ μετρημένο - γι᾿ αὐτὸ καὶ ἐπέλεξε τὴν ὁδὸ τῆς ἡσυχίας, μοναχός γενόμενος, ὀνόματι Δανιὴλ, καὶ, ἀργότερα, ἡσυχαστὴς στὴν Ἁγία Ἄννα, ἵνα εὔχεται ὑπὲρ ἡμῶν. 

Τέλος στὸ ναὸ ὅπου ἱερούργησε, ἐκεῖ θὰ τοῦ ἐμφανίστηκαν οἱ πλέον καθαγιασμένες ἀναμνήσεις, καθὼς θὰ ἐνισχύονταν μέσα του ἡ εἰκόνα ἐκείνη τῆς ρασοφορίας μας, ὄχι τὸ πρωΐ, ὅπως ἐκεῖνος τὴν ἐτέλεσε, ἀλλὰ κάποιο συννεφιασμένο ἀπόβραδο τοῦ Ὀκτωβρίου τοῦ 1972, τότε ποὺ ἀκούσαμε ἐκείνη τὴν συγκινητικὴ μουσικὴ σύνθεση τοῦ ὄντως φιλοτίμου, ἀλλὰ καὶ τόσο ἀγαπητοῦ μας καθηγητοῦ, τοῦ Δημ. Παναγιωτοπούλου-Κούρου, «Κύριος ἐμοὶ βοηθός καὶ οὐ φοβηθήσομαι τὶ ποιήσει μοι ἄνθρωπος...», (Ψαλμ. 117, 6). Σύνθεση γραμμένη ἀσφαλῶς γιὰ τὴ ρασοφορία καί, μάλιστα, μὲ ὅλο τὸ μεγαλεῖο καὶ τὴν ποιμαντική της προοπτικὴ ἐπιλεγμένο ἀπὸ τὸ ἱ. Ψαλτήριο. Χώρια ἡ μουσική... Τόσο ἐπιβλητική, συγκινητική, εὐαισθητογραμμένη γιὰ τούτη τὴν ἱερὴ στιγμή: Τὴν πρώτη δηλαδὴ φορὰ ποὺ θὰ ἐνδυθοῦμε τὸ ἔνδυμα τῶν πατέρων μας: Τὸ ράσο. (Δὲν ἐπιθυμῶ νὰ σταθῶ σὲ λεπτομέρειες, ἱστορικο-δογματικὲς καὶ κοινωνιολογικὲς γιὰ τὸ θέμα αὐτό. Ἴσως κάποτε γίνει. Ὡστόσο ἡ ἱερότητα ἐκείνης τῆς ἀπόβραδης ὥρας ἔχει σφραγιστεῖ μὲ ὅλη της τὴν ἱερότητα στὴν ψυχή μου, ποὺ πραγματικὰ λέω ὅτι ἦταν Θεοῦ παρουσία). 

Κι ὔστερα ἦταν ἐκεῖνοι οἱ νυσταγμένοι ὄρθροι, οἱ νοσταλγικοὶ ἑσπερινοί, οἱ λιτὲς Κυριακάτικες Θ. Λειτουργίες, ποὺ μᾶς χάριζαν τὴν εἰρήνη τοῦ Θεοῦ. Αὐτὴν δηλαδὴ ποὺ ἀποθηκεύαμε γιατὶ ξέραμε πὼς στὸν κόσμο τὰ πράγματα ἦταν διαφορετικά, ἐπειδὴ ἐκεῖ, στὴν ἐνορία του ὁ καθένας μας εἶχε ν᾿ ἀντιπαλαίσει μὲ τὶς ὅποιες ἀντίξοες δυνάμεις. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἐκείνη ἡ μαθητεία μας στὴν φιλτάτη μας Ριζάρειο ἦταν ἡ προετοιμασία γιὰ την ἔνδυση τῆς πανοπλίας τοῦ Θεοῦ (πρβλ. Ἐφεσ.6, 10-20). 

Τὰ χρόνια πέρασαν... Κάποια στιγμὴ κοιτάξαμε γιὰ στερνὴ φορὰ τὸ θάλαμο ποὺ μᾶς φιλοξενοῦσε, ὀσφρανθήκαμε γιὰ τελευταία φορὰ τὴν ταγκίλα τῶν μαγειρίων, προσκυνήσαμε τὸν μυρωμένο Ἅγιο Γεώργιο κι ἀναχωρήσαμε. 

Ὡστόσο πρέπει νὰ εἰπωθεῖ πὼς ἐκεῖ ἀφήσαμε ἕνα μεγάλο καὶ σημαντικὸ κομμάτι τοῦ ψυχισμοῦ μας, ἀφοῦ ταμιεύσαμε ἱεροκατάνυκτες στιγμές, στιγμὲς βάλσαμο γιὰ τὶς πληγὲς τῶν καιρῶν καὶ χρόνων ποὺ ἀνοίγονταν μπροστά μας. Κι εὐγνωμονοῦμε Κτήτορες, Δασκάλους καὶ τὴν κάθε ψυχὴ ποὺ μᾶς ἄνοιξε τὴν ψυχή της μὲ χαμόγελο εὐαισθησίας καὶ φιλίας. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἐπιστρέφουμε πάντα ἐκεῖ. Στὴ Ριζάρειό μας, στὴ Σχολή μας, ὅπως δηλαδὴ ἐπιστρέφουν ὁ Πατριάρχης, ὁ Ἐπίσκοπός μας κι ἄλλοι πολλοί, ποὺ δὲν κρέμασαν τὸ τίμιο ράσο τὸ ὁποῖο τοὺς φόρεσαν στὴν καθιερωμένη ἐκείνη τελετὴ τῆς ρασοφορίας, ἀλλὰ τὸ κράτησαν καὶ τὸ τίμησαν. 

Εἰς δόξαν Θεοῦ καὶ πνευματικὴ εὐφροσύνη τῶν μακαρίων Ἱδρυτῶν τῆς Ριζαρείου καὶ φυσικὰ τῶν δασκάλων μας... 

π. κων. ν. καλλιανός