"ΤΟ ΤΙΜΗΜΑ" ΤΟΥ Joseph Fadelle

Δημήτρης Μπαλτᾶς 

Joseph Fadelle, Τό τίμημα, μετ. Ἀ. Ἀρναούτη, Πορφύρα, Ἀθήνα 2014, σελ. 262 

Τό βιβλίο πού παρουσιάζω σήμερα, εἶναι ἡ προσωπική μαρτυρία τοῦ Ζοζέφ (Μοχάμεντ) Φαντέλ, ἑνός μουσουλμάνου ἀπό τό Ἰράκ πού μετεστράφη στόν χριστιανισμό μαζί μέ τήν γυναίκα του καί τά παιδιά του. 

Πρίν ἀπό τήν μεταστροφή του ὁ Μοχάμεντ ἀσκοῦσε τά τυπικά καθήκοντα ὅπως κάθε μουσουλμάνος (πβ. σ. 28, σ. 46), θεωρώντας τήν «χριστιανική θρησκεία ὑπερβολικά παράξενη» (σ. 37). 

Ἡ μεταστροφή τοῦ Μοχάμεντ στόν χριστιανισμό δέν φαίνεται νά ὑπῆρξε προϊόν κάποιου βίαιου ἤ συστηματικοῦ προσηλυτισμοῦ. (σσ. 32-36). Μάλιστα ὁμολογεῖ ὁ ἴδιος ὁ Φαντέλ ὅτι «στήν προσωπικότητα τοῦ Ἰησοῦ βρῆκε τήν εὐεργετική χαρά» (σ. 32). Ἄς ἀναφερθεῖ πάντως ὅτι ὁ Μασούντ, ὁ συστρατιώτης του χριστιανός, μέ τόν ὁποῖο ὁ Φαντέλ ὑποχρεώθηκε νά συγκατοίκησε μερικούς μῆνες τῆς θητείας του, τοῦ ἔδωσε μέν τό εὐαγγέλιο ἀλλά δέν εἶχε κατά νοῦν κάποια συστηματική διδασκαλία: «Ὁ Μασούντ δέν ἤθελε νά μέ ποτίζει μέ θρησκευτικούς λόγους» (σ. 56). 

Βεβαίως στήν μεγάλη ἀπόφαση τοῦ Μοχάμεντ καί μάλιστα στήν ἀποκάλυψή της ἡ οἰκογένειά του (μιά παραδοσιακή καί ἀνώτερη κοινωνικά οἰκογένεια μουσουλμάνων) ἀντέδρασε βίαια: «Τά χτυπήματα ἔπεφταν βροχή, τά πόδια μου τά ἔδεσαν μέ ἁλυσίδες» (σ. 102), ἐνῶ τήν ἴδια στιγμή ἡ μητέρα του ὠρυόταν: «Σκοτῶστε τον» (σ. 104). 

Ἀκολούθησε ἡ φυλάκιση τοῦ Μοχάμεντ ἡ ὁποία συνοδεύθηκε ἀπό φρικτά βασανιστήρια (σσ. 115-116, σ. 134). Ὕστερα ἀπό τήν ἀποφυλάκισή του καί μέ τίς συμβουλές ὁρισμένων φίλων του, μελῶν τῆς χριστιανικῆς κοινότητας, ἡ οἰκογένεια τοῦ Φαντέλ πῆρε τόν δρόμο τῆς ἐξορίας στήν Ἰορδανία ὅπου καί βαπτίστηκαν χριστιανοί (σσ. 194-197). 

Παρά τήν συνεχή διακινδύνευση καί ὑπό τό καθεστώς φόβου στίς μουσουλμανικές κοινωνίες ὅπου ἀπουσιάζουν οἱ στοιχειώδεις ἐλευθερίες (πβ. σ. 241), ἀκόμη καί μέ τήν ἀπόπειρα δολοφονίας του ἐκ μέρους τοῦ ἀδελφοῦ του καί φυσικά μέ τήν συνολική ἀβεβαιότητα τῆς καθημερινότητας (σσ. 141-186), ὁ Φαντέλ μέ τήν οἰκογένειά του καταφέρνει νά φύγει γιά τήν Γαλλία (σ. 257). 

Στόν ἐπίλογο τοῦ ἀφηγήματός του ὁ Ζοζέφ ὁμολογεῖ: «Ὁ Χριστός μοῦ ζητᾶ τό πιό δύσκολο πράγμα, νά ἀγαπῶ τούς ἐχθρούς μου» (σ. 260), κάτι ἐπίσης ἀδιανόητο γιά τό Ἰσλάμ. 

Νομίζω ὅτι τό ἀφήγημα εἶναι συγκλονιστικό τόσο γιά ἕνα πιστό, ὅσο καί γιά ἕνα θρησκευτικό ἀδιάφορο ἄνθρωπο. Τά βασανιστήρια (ὄχι μόνον σωματικά) πού ὑπέστη ὁ Φαντέλ, ὁ ὁποῖος μετεστράφη ἀπό μία πίστη σέ άλλη, θυμίζουν τά βασανιστήρια πού σέ ἄλλες ἐποχές τοῦ 20οῦ αἰ. ὑφίσταντο οἱ πιστοί χριστιανοί ἀπό ἐκείνους πού ἐστρέφοντο συνολικά κατά τῆς θρησκείας. Αὐτά τά βασανιστήρια καί ἡ τελική ἐξορία τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν κοινωνία εἶναι ἀκριβῶς τό τίμημα πού πληρώνει ὁ ἐλεύθερος ἄνθρωπος γιά τήν ἐπιλογή τῆς πίστης του. Προφανῶς ἡ πίστη εἶναι προϊόν ἐλευθερίας καί ὄχι βίας καί καταναγκασμοῦ.