Κυριακή 12 Δεκεμβρίου 2010

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΜΜΕ - Η μετάδοση της θείας λατρείας


Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Πριν ένα μήνα, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων Πρωτοκλήτεια 2010, που διοργανώνει η Μητρόπολις Πατρών, πραγματοποιήθηκε στη Χριστιανική Στέγη Πατρών εκδήλωση με θέμα: "Σύγχρονος τρόπος εκφοράς του Εκκλησιαστικού λόγου. Εκκλησιαστικά Μέσα Ενημερώσεως και Επικοινωνίας".
Μεταξύ των προσκεκλημένων ομιλητών (π. Πολύκαρπος Μπόγρης, Στυλιανός Μυστακίδης) ήταν ο Διευθυντής του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Εκκλησίας της Ελλάδος, θεολόγος
Αλέξανδρος Κατσιάρας, ο οποίος με σοβαρότητα και θεολογική τεκμηρίωση εξέφρασε τους προβληματισμούς του για μια σειρά από σχετικά θέματα, όπως η ραδιοφωνική και τηλεοπτική μετάδοση των ακολουθιών και δη της Θ. Λειτουργίας, η μέσω των Μέσων επικοινωνίας (διά της μετάδοσης της λατρείας) εισπήδηση σε άλλη Μητρόπολη, η παρουσία των χριστιανών στα Μέσα που δεν πρέπει να ξεχωρίζουν αλλά ταυτόχρονα πρέπει να διακρίνονται - κι αυτό είναι μια αέναη σχοινοβασία - και άλλα παρόμοια, που αμφισβητούν τα αυτονόητα για τους σημερινούς χριστιανούς της Ελλάδος, οι οποίοι αλλοτριωμένοι από την Δύση θεωρούν τα εκκλησιαστικά μέσα "ιεραποστολικά" και ως εκ τούτου όλα είναι θεμιτά, στο πλαίσιο της "διάδοσης του Ευαγγελίου".
Ο Αλέξανδρος Κατσιάρας ανέλυσε τις έννοιες της Εκκλησίας και του προσώπου και κατέδειξε πως εκλαμβάνονται τελείως διαφορετικά στη Δύση, όπου η φύση κυριαρχεί και άρα τα ΜΜΕ είναι συμβατά με την δυτική θεολογία και πρακτική.
Στην Ορθοδοξία όμως η έννοια της σωτηρίας ως προσωπικού γεγονότος και η έννοια της Βασιλείας που δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αναπαρασταθεί, ούτε καν η εδώ πρόγευσή της μέσα στην Εκκλησία, “δυναμιτίζουν” την χρήση των ΜΜΕ που κινούνται εντός της ιστορίας και – αναπόφευκτα – εντός του μερικού και αποσπασματικού.



Μεταξύ άλλων τόνισε ο Αλέξανδρος Κατσιάρας:
Δεν μπορεί να μεταδίδεται κυρίως η Θεία Λειτουργία και τα μυστήρια, αλλά και οι ιερές ακολουθίες, διότι είναι ακολουθίες που απαιτούν τη σωματική παρουσία του πιστού στο ναό και συνάμα είναι γεγονότα που παραπέμπουν σε κάτι εκτός της ιστορίας. Οι συνέπειες της μετάδοσης της λατρείας και της εσωτερικής ζωής της εκκλησιαστικής κοινότητας, φαίνεται να είναι σοβαρές. Ουσιαστικά συνθέτουν το φαινόμενο που ονομάζουμε εκκσμίκευση, αφού η εκκλησιαστική ζωή, αν μπορεί να αναπαρασταθεί, σημαίνει ότι είναι αποκλειστικά ένα γεγονός φύσεως και όχι προσώπου, όπως λένε οι Καππαδόκες Πατέρες.
Θα αναφέρω κάποιες απ' αυτές τις συνέπειες. Η μετάδοση της λατρείας από τα ΜΜΕ καταργεί την έννοια της Εκκλησίας ως προσωπικής σχέσης και συνάντησης του όλου ανθρώπου, αφού εισάγει την έννοια της παρακολούθησης, κι έτσι εισάγει το απρόσωπο το αποσπασματικό στοιχείο στη ζωή της Εκκλησίας. Αλλά το απρόσωπο στοιχείο ταυτίζεται με το παγκοσμιοποιημένο ή το ατομικό και εν τέλει με το δαιμονικό.
Πέρα από τη λατρεία, και το κήρυγμα εντός της Θείας Λειτουργίας και οι άλλες λειτουργίες της Εκκλησίας, όπως η κατήχηση, η ποιμαντική, η ιεραποστολή, δεν μπορούν να μεταφερθούν αυτούσιες στο ραδιόφωνο ή στην τηλεόραση ή στο διαδίκτυο. Εξ'άλλου ο Απόστολος Παύλος λέει: “Η ζωή ημών κέκρυπται”. Όλες αυτές οι λειτουργίες προϋποθέτουν την προσψπική σχέση, την ένταξη κάποιου στην εκκλησιαστική κοινότητα, την πρόσωπο προς πρόσωπο συνάντηση με τον Επίσκοπο για να καρποφορήσουν.
Τα ΜΜΕ αυτή τη μετοχή δεν μπορούν να την υποκαταστήσουν. Δεν μπορεί να υποκατασταθεί μια προσωπική σχέση από μια νεκρή συσκευή. Ό,τι αναπαράγουν τα ΜΜΕ είναι αποσπασματικό, μαζικό, αλλά το εκκλησιαστικό δεν μπορεί να είναι μαζικό.
Οι παραπάνω θεολογικές απόψεις του Αλέξανδρου Κατσιάρα χαρακτηρίστηκαν από το ακροατήριό του ως “καλογερικές” ή “συντηρητικές”, πράγμα που αποδεικνύει ότι η χρήση των ΜΜΕ στη ζωή της Εκκλησίας έχει νομιμοποιηθεί πλήρως και κάθε θεολογικός λόγος που αμφισβητεί αυτή την άνευ όρων παράδοση στη βουλιμία των Μέσων και στην δι' αυτών ανθρωπαρέσκεια των εκκλησιαστικών ταγών, ακούγεται παράταιρος και αναχρονιστικός, ενώ στην ουσία είναι ο πιο μοντέρνος, ως λόγος που μας εισάγει στην προοπτική της Βασιλείας.
Τα όσα είπε ο Αλέξανδρος Κατσιάρας δεν είναι τίποτε άλλο παρά θεολογικές θέσεις και άλλων θεολόγων του καιρού μας - το τόνισε άλλωστε - όπως του Μητροπολίτου Περγάμου Ιωάννη Ζηζιούλα, του αρχιμ. και καθηγητού Γρηγορίου Παπαθωμά κ.α., οι οποίοι υπογράμμισαν εμφαντικά, σε διάφορες ευκαιρίες (συνέδρια, διαλέξεις, κείμενα), το πρόβλημα της χρήσης των Μέσων ενημερώσεως και επικοινωνίας από την Εκκλησία.
Ολόκληρη την εκδήλωση μπορεί να παρακολουθήσει ο κάθε ενδιαφερόμενος από το διαδικτυακό κανάλι intv.gr

10 σχόλια:

Αριμαθαίος είπε...

Καθημερινά αποδεικνύεται ότι στον Εκκλησιαστικό χώρο δεν υπάρχει χώρος για διάλογο. Ο κ. Κατσιάρας με σοβαρότητα και θεολογική τεκμηρίωση εξέφρασε τους προβληματισμούς του για τα όσα συμβαίνουν στα Εκκλησιαστικά και όχι μόνο Μ.Μ.Ε.. Τις θέσεις του τις κρίνω ορθές. Το κακό είναι πως στον χώρο μας απαγορεύουν το να ακουσθεί κάτι το διαφορετικό από τα κρατούντα. Ιδιαιτέρως εις κάποιους Εκκλησιαστικούς Συλλόγους μιας κάποιας νοοτροπίας.

Ας μου επιτραπεί να παραπέμψω στο βιβλίο του Μητροπολίτου Περγάμου Ιωάννου «Ευχαριστίας Εξεμπλάριον» και να συστήσω εις τους αδελφούς την ανάγνωση των εισηγήσεων «Η ταυτότητα της Εκκλησίας», «Θεία Ευχαριστία και Εκκλησία» «Η βίωση του Μυστηρίου της Εκκλησίας» καθώς και «Η Εκκλησιολογική σημασία της Θείας Λειτουργίας».

Χαίρω δια την αναφορά σας εις τον π. Γρηγόριο Παπαθωμά σπουδαίο Θεολόγο και ευλαβή κληρικό. Τον γνωρίζω από την ευεργετική του παρουσία ως Καθηγητή του Ορθοδόξου Θεολογικού Ινστιτούτου Αγίου Σεργίου Παρισίων. Καθώς και από τον ναό του Αγίου Στεφάνου 7 rue Georges Bizet. Περισσότερο όμως από τις συζητήσεις μας στο Οικοτροφείο της Μητροπόλεως Γαλλίας στο Châtenay-Malabry.

Τέλος, αγαπητέ μου κ. Ανδριόπουλε, σας συγχαίρω για τις θεολογικές σας απόψεις και σας ευχαριστώ διότι μας κάνετε μετόχους.

Ανώνυμος είπε...

Τι κρίμα που όταν ήμουν τις προάλλες κλινήρης λόγω εμπυρέτου ιώσεως παρακολούθησα τη Θεία Λειτουργία απ την τηλεόραση της ΕΤ-1 ΚΑΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΆΘΗΚΕ Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΉ ΜΟΥ ΣΧΈΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΊΑ ΑΠΌ ΜΙΑ ΝΕΚΡΉ ΣΥΣΚΕΥΉ κατά τη συλλογιστική του Αριμαθαίου και του κου Κατσιάρα!Δεν άκουγα καλύτερα τον Πουλόπουλο που μ αρέσει τόσο πολύ!

Ανώνυμος είπε...

Πέσ'τα Χρυσόστομε!!!! (για τον δεύτερο λέω)

Ανώνυμος είπε...

Με εξέπληξαν θετικά οι απόψεις του κου Κατσιάρα. Μήπως Παναγιώτη θα μπορούσαμε να έχουμε απομαγνητοφωνημένη την εισήγησή του;

Χρήστος

Ανώνυμος είπε...

Τόσο πολύ σας εξέπληξε αδελφέ;Γιατί εμένα με εξέπληξε αρνητικά.Τι έχετε να πείτε για το δεύτερο σχόλιο;
Λευτέρης

Ανώνυμος είπε...

Δυστυχώς η Εκκλησία δεν θεολογεί,και γι αυτό είναι ακατανόητος ο λόγος του Κατσιάρα. Ο ψυχολογισμός έχει περισσεύσει στην προσέγγιση της πίστεως και μάλιστα από πιστούς που σε άλλη περίπτωση καταδικάζουν άκριτα και επιπόλαια το διάλογο μεταξύ θεολογίας και ψυχολογίας.
-Έχω να προτείνω το εξής: επειδή στο ναό γίνεται φασαρία, να περιβληθή με το κύρος συνοδικής απόφασης η μετάδοση της θείας λειτουργίας, για να την παρακολουθούμε απο τον καναπέ-τι να κάνομε,θα δημιουργήσουμε και χριστιανούς του καναπέ, οι οποίοι θα βαυκαλίζονται ότι μετέχουν στη λατρεία-και τα δώρα της ευχαριστίας(;) να αποστέλλονται υπο τύπον όστιας με courier.
-ο φίλος που αναφερει τον Πουλόπουλο μήπως κατάλαβε ότι κατανοεί την λατρεία ως να είναι κάποιος Πουλόπουλος;
-Η Εκκλησία είναι κοινότητα και μόνο ως κοινότητα εσχατολογική έχει νόημα σ'αυτόν τον κόσμο-δεν μπορεί να μεταβάλλεται η λατρεία σ'αυτό που η παροιμία λέει:"φάτε μάτια ψάρια και κοιλιά περίδρομο".
Ο Σάλος.

Ανώνυμος είπε...

Δυστυχώς ο Σάλος δεν προβαίνει σε σχολιασμό της ουσίας του 2ου σχολίου αλλά προσπαθεί να δημιουργήσει εντυπώσεις κακοποιώντας άθελά του την αλήθεια με τις εικασίες του και αδικώντας με αναφερόμενος στον Πουλόπουλο.Εγώ αγαπητέ Σάλε μίλησα για τους ασθενείς που ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ δεν μπορούν να παρίστανται στο ναό.Αυτους όπως και κάποιους εργαζόμενους τα Κυριακάτικα πρωινά τους καταδικάζουμε να στερούνται την ακρόαση ή τη θέαση της Θείας Λειτουργίας επειδή παρεμβάλεται η νεκρή συσκευή που παρεμποδίζει την ουσιαστική λατρεία;Δεν καταλαβαίνετε ότι κάτι τέτοιο και παράλογο είναι και δεν το θέλει ο Θεός;΄Γι αυτούς γεννάται το ερώτημα.Κατά τα άλλα τα όσα λέει ο κος Κατσιάρας είναι αυτονόητα.

Ανώνυμος είπε...

@14 Δεκεμβρίου 2010 2:20 μ.μ.
Επειδή μιλάτε γιά τους "ασθενείς που ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ δεν μπορούν να παρίστανται στο ναό. Αυτους όπως και κάποιους εργαζόμενους τα Κυριακάτικα πρωινά τους καταδικάζουμε να στερούνται την ακρόαση ή τη θέαση της Θείας Λειτουργίας" Άραγε, γεννάται το ερώτημα, τι έκαναν όλοι αυτοί στις προ τηλεοράσεως και ραδιοφώνου εποχές; Και μάλιστα οι ασθενείς, διότι τότε εργαζόμενοι τις Κυριακές και Εορτές δεν υπήρχαν! Η παράδοση του "λαού μας", πριν την πτώση του στα προτεσταντικά νύχια, ήξερε πως να τους "εκκλησιάζει"! Οπότε στη δίνη του σημερινού Δυτικότροπου τρόπου ζωής είναι φανερό πως το πρόβλημα είναι καθαρά "ποιμαντικό" και ως εκ τούτου ποιμαντικά πρέπει να το αντιμετωπίσει η Εκκλησία....στον προσανατολισμό αυτό στοιχούνται και οι απόψεις του κ.Κατσιάρα.

Ανώνυμος είπε...

Kαι συ φίλε δεν κατάλαβες ότι η λατρεία δεν μπορεί για τους οποιουσδήποτε λόγους να μετατραπεί σε θέαμα ή ακρόμα-αν σκεφθείς βεβαίως, ότι οι κατηχούμενοι δεν έμεναν στην αναφορά,αλλά ούτε οι επιτιμώμενοι κι ας ήταν βαπτισμένοι... η λατρεία είναι μετοχή,κι αυτό σημαίνει και φυσική παρουσία στα δρώμενα...
..οι ασθενείς; μα τόσους αιώνες τί γινόταν,ας δούμε πως μεριμνούσε η Εκκλησία γι αυτούς, αλλά και τί συνείδηση είχαν οι ίδιοι..
-είναι πια αποδεκτό ότι η τεχνολογία μας έχει αποξενώσει...στη λατρεία αυτό εγκυμονεί περισσότερους κινδύνους.
ο σάλος.

Ανώνυμος είπε...

Προσωπικά θα συνεχίσω να θεώμαι ή να ακροώμαι, ανάλογα, τη Θεία Λειτουργία και να προσεύχομαι όση μοι δύναμις κάποια πρωινά Κυριακής στο Νοσοκομείο που εφημερεύω γιατί εκτός των άλλων παίρνω και δύναμη για να αντιμετωπίσω τις δυσκολίες που ανακύπτουν κατά την επιτέλεση του τόσο υπεύθυνου λειτουργήματός μου.Κι ας με κατηγορήσουν σαν προτεστάντη.Έχω απόλυτα ήσυχη τη συνείδησή μου.

Related Posts with Thumbnails