ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΦΥΣΕΩΣ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜ ΚΑΤΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΟΡΟΥΣ ΛΙΒΑΝΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟ

Η Φύση του Ισλάμ του Σεβ. Όρους Λιβάνου Γεωργίου: Το πλαίσιο

Αποικία Ορεινών Μανιταριών

Tου Roni Bou Saba

Μετά από την ευγενική προτροπή του ...τΜτΒ να γράψω δύο λόγια για το έργο του Σεβασμιωτάτου Γεωργίου (Όρους Λιβάνου) που μετέφρασα και εκδόθηκε από τις εκδόσεις Μαΐστρος, υπό τον τίτλο Η Φύση του Ισλάμ, ανταποκρίνομαι γράφοντας όμως για το πλαίσιο του έργου. Το έργο είναι πια στα χέρια των αναγνωστών στους οποίους ανήκει η πρόσληψη του έργου. Εκμεταλλεύομαι όμως την ευκαιρία να φωτίσω κάποιες πλευρές που κρύβονται στη βάση της συγγραφής του, όπως τις αντιλαμβάνομαι από τις μελέτες του έργου του Μητροπολίτου και όχι από συζητήσεις μαζί του.

Όσοι ξέρουν βασικά πράγματα για το Λίβανο, αλλά και για τη Μέση Ανατολή γενικώς, ξέρουν ότι αποτελείται από διάφορες θρησκευτικές κοινότητες. Στο Λίβανο δεν υπάρχει πληθυσμιακή διαφορά μεταξύ των κοινοτήτων όπως στις άλλες γύρω χώρες, και αυτό σημαίνει με άλλα λόγια ότι ο Λίβανος είναι ένα μωσαϊκό μειονοτήτων. Επίσης, αυτό σημαίνει ότι καμία μειονότητα δεν αντιμετωπίζει προβλήματα διάκρισης βάση του θρησκευτικού δόγματος. Και ότι όλοι αντιμετωπίζουμε από κοινού τα ίδια κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που προκύπτουν από τους παράγοντες της οικονομίας και της πολιτικής, και αγωνιζόμαστε για την επίλυση των ιδίων προβλημάτων.

Παρά ταύτα υπάρχουν φωνές, κατά καιρούς ισχυρές δυστυχώς, που βγαίνουν από διάφορους και εμπεριέχουν μηνύματα διάκρισης και απομονωτισμού. Τέτοιες φωνές συνέβαλαν μαζί με άλλες αφορμές στον εμφύλιο πόλεμο. Το κλίμα ήταν ήδη εύθραυστο πριν από τον εμφύλιο γι’ αυτό τάχθηκαν πολλοί διανοούμενοι και θρησκευτικές προσωπικότητες να γεφυρώσουν τις διαφορές, ο καθένας από την θέση του. Αλλά ο εμφύλιος έγινε, υπό την αιγίδα και την χορηγία πολλών. Αυτό δεν οδήγησε όμως τους διανοούμενους και τους θρησκευτικούς ηγέτες να παραιτηθούν από την αποστολή τους να επουλώσουν τα τραύματα που άφησε ο εμφύλιος. Μεταξύ αυτών των διανοουμένων και θρησκευτικών προσωπικοτήτων ήταν ο τότε ιερέας και εν συνεχεία Μητροπολίτης κ. Γεώργιος. Ο Σεβασμιώτατος σημειώνω ότι ήταν και καθηγητής Αραβικού Πολιτισμού στο Κρατικό Πανεπιστήμιo του Λιβάνου, πράγμα που το αναφέρω για να επισημάνω ότι είναι γνώστης της ιστορίας των Αράβων, της γραμματείας των Αράβων και συνεπώς και του Ισλάμ.

Αυτό είναι το ένα σκέλος. Το άλλο είναι η χριστιανικότητα, και επεξηγώ. Ο Σεβασμιώτατος βασισμένος στη θεολογία του Αγ. Ιουστίνου Μάρτυρος περί «σπερματικού λόγου», έψαχνε και συνεχίζει τα ίχνη του Χριστού παντού. Γιατί το «πνεύμα όπου θέλει πνεί» (Ιω. 3:8) και δεν το περιορίζει θέλημα ή δογματισμός ανθρώπου. Άλλωστε κάθε κείμενο αντανακλά το κοινωνικό ή το διανοητικό υπόβαθρο της εποχής του και μιλά με μια κατανοητή γλώσσα για το σύγχρονό του κοινό, είτε αυτό το κοινό είναι κατηχούμενο (π.χ. το ιερό κείμενο) είτε είναι απλά αναγνωστικό κοινό (π.χ. το λογοτεχνικό). Και από τη στιγμή που το Ισλάμ εμφανίσθηκε κάποιους αιώνες μετά από τον Χριστιανισμό, και απευθυνόταν σε μια κοινωνία που περιελάμβανε διάφορα θρησκευτικά συστήματα, πολυθεϊστικά και μονοθεϊστικά, μεταξύ των οποίων ήταν και οι άραβες χριστιανοί, σίγουρα το κείμενο του Κορανίου θα εμπεριέχει νήξεις για χριστιανικά δόγματα όπως και για τις δογματικές διαμάχες της εποχής εκείνης. Οπότε από μια πλευρά είναι μια ιστορική πηγή. Αλλά βασιζόμενος κανείς στην περί «σπερματικού λόγου» θεολογία δεν σταματά μόνο εδώ, μάλλον δεν ασχολείται με τα προηγούμενα, αλλά ψάχνει το πνεύμα του Θεού μέσα σ’αυτό το κείμενο, στο Κοράνι εν προκειμένω, και αποκομίζει τα πνευματικά μηνύματα που είναι πολλά.

Αυτό όμως προϋποθέτει να ξέρει κανείς τη γλώσσα και το όλο πνευματικό πλαίσιο του αραβισμού και του Ισλάμ, ένα προνόμιο των Εκκλησιών της Ανατολικής Αραβόφωνης Ορθοδοξίας, κυρίως της Αντιοχείας. Ξεχωρίζω την Εκκλησία της Αντιόχειας γιατί είναι μια Εκκλησία που έχει λιγότερα προβλήματα με το κοινωνικό σύνολο, σε αντίθεση με την Εκκλησία των Ιεροσολύμων που έχει ένδοθεν και έξωθεν προβλήματα, και την Εκκλησία της Αλεξανδρείας που φροντίζει πρωτίστως για τις προκλήσεις και απαιτήσεις της ιεραποστολής. Αυτή η αρμονική συνύπαρξη του Πατριαρχείου Αντιοχείας με το περιβάλλον του, επέτρεψε να προχωρήσει σε ουσιαστικό διάλογο με το Ισλάμ σε σημείο που ίδρυσε και Κέντρο Ισλαμοχριστιανικών Μελετών στο πανεπιστήμιο του Πατριαρχείου Αντιοχείας στο Μπαλαμάντ. Και επιπλέον, επειδή η Εκκλησία της Αντιοχείας γνωρίζει και αναγνωρίζει το πρόβλημα της Δύσης με τους μουσουλμάνους συμπολίτες της, λόγω της κατηγορίας του φανατισμού που προσκολλήθηκε αδίκως στο Ισλάμ, ένιωθε την υποχρέωση να γεφυρώσει αυτό το χάσμα εκμεταλλευόμενη την κοινή πίστη, όσο ακόμα υπάρχει, που έχει με τη Δύση. Το αποτέλεσμα αυτής της θεάρεστης ενέργειας θα είναι οπωσδήποτε ειρήνη και αρμονία σε όλο τον κόσμο.

Με αυτά τα κίνητρα και αυτές τις προσδοκίες απευθύνθηκε ο Σεβασμιώτατος Γεώργιος Όρους Λιβάνου στο ακροατήριο του θεολογικού Ινστιτούτου του Αγ. Σεργίου του Παρισίου τον Ιούνιο του 2007. Και τον ίδιο στόχο θα έχει η Εκκλησία της Αντιοχείας ωσότου επικρατήσει η ειρήνη στις καρδιές όλων των του Θεού τέκνων.