Του ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΒΙΚΕΤΟΥΜέσα σε κλίμα έντασης άρχισε στο δικαστήριο του Μονάχου η ακρόαση της αγωγής της Κυπριακής Δημοκρατίας για τον επαναπατρισμό μεγάλου αριθμού εικόνων, τοιχογραφιών, ψηφιδωτών και άλλων κειμηλίων από εκκλησίες στα κατεχόμενα, οι οποίες συλήθηκαν από τον Τούρκο αρχαιοκάπηλο Αydin Dikmen.
Πρόκειται για έργα που προέρχονται από πενήντα περίπου διαφορετικούς λεηλατημένους ναούς στην τουρκοκρατούμενη Κύπρο, που έχουν πλήρως ταυτιστεί, ενώ, δυστυχώς, μεγάλο μέρος τους δεν έχει πλήρως ταυτολογηθεί λόγω ελλιπών αρχείων.
Από τα γνωστά έργα τέχνης ξεχωρίζουν τα τεμάχια ψηφιδωτών του 6ου αιώνα από την Παναγία Κανακαριά, τα σπαράγματα τοιχογραφιών από την Παναγία Αψινθιώτισσα στο Συγχαρί, όπως το κεφάλι του αγίου Ιγνατίου, τα σπαράγματα τοιχογραφιών από το ναό της Παναγίας Περγαμηνιώτισσας στην Ακανθού, που χρονολογούνται στο 12ο αιώνα, τα σπαράγματα τοιχογραφιών από το ναό Αγίας Σολομονής του 9ου αιώνα και τα σπαράγματα τοιχογραφιών από το ναό του Αντιφωνητή (περ. 1200 και τέλη 15ου αι.) καθώς επίσης ένας μεγάλος αριθμός εικόνων και παλαιά χειρόγραφα.
Με την έναρξη της δικαστικής διαδικασίας ο δικηγόρος του Τούρκου αρχαιοκάπηλου επιχείρησε να δημιουργήσει προβλήματα με την υποβολή ενστάσεων κατά του προέδρου του τριμελούς δικαστηρίου και του διακεκριμένου Γερμανού καθηγητή της Βυζαντινολογίας Johannes Deckers, στον οποίο το δικαστήριο έχει αναθέσει να αποφανθεί κατά πόσο οι εικόνες και τα λοιπά έργα τέχνης προέρχονται από την Κύπρο. Ο δικηγόρος του Dikmen, ο οποίος ήταν ιδιαίτερα εριστικός, ισχυρίστηκε ότι τόσο ο πρόεδρος όσο και ο καθηγητής δεν είναι αμερόληπτοι. Οι ενστάσεις απορρίφθηκαν και η διαδικασία ξεκίνησε με την ένορκη κατάθεση του Γερμανού καθηγητή, η οποία κράτησε περίπου 4 ώρες. Ο καθηγητής παρουσίασε με τη χρήση διαφανειών εμπεριστατωμένη μελέτη και κατέδειξε ότι οι εικόνες, οι τοιχογραφίες και τα ψηφιδωτά είναι έργα «μαέστρων», όπως τους χαρακτήρισε, Κυπρίων αγιογράφων.
Ωστόσο, για αρκετά κειμήλια, είπε ότι ακόμη χρειάζεται χρόνο για να αποφανθεί ότι η προέλευσή τους είναι κυπριακή. Ο Dikmen δεν προσήλθε στο δικαστήριο, επικαλούμενος ασθένεια. Πληροφορίες αναφέρουν ότι αξιώνει περισσότερα από 4 εκ. ευρώ για να δώσει στο πλαίσιο εξώδικης διευθέτησης στην Εκκλησία της Κύπρου, τα κειμήλια που σύλησε!
Η διαδικασία στο δικαστήριο θα συνεχιστεί στο τέλος Μαΐου με αντεξέταση του καθηγητή Deckers από τον δικηγόρο του Dikmen. Επίσης, θα τοποθετηθούν στη γνωμοδότηση του καθηγητή ο δικηγόρος του Τούρκου αρχαιοκάπηλου και ο Γερμανός δικηγόρος, στον οποίο έχει αναθέσει την εκπροσώπησή της η Γενική Εισαγγελία της Κύπρου.
Πληροφορίες μας αναφέρουν ότι το δικαστήριο, πριν καταλήξει στην απόφασή του, ενδέχεται να μεταβεί στις αποθήκες της Μητροπολιτικής Αστυνομίας του Μονάχου για να δει τις εικόνες και τα άλλα έργα, τα οποία φυλάσσονται εκεί από το 1997, όταν κατασχέθηκαν σε υποστατικά του Dikmen.
Για τον εντοπισμό και την κατάσχεση των έργων είχε διαδραματίσει το 1997 σημαντικό ρόλο η τότε επίτιμη πρόξενος της Κύπρου στη Χάγη Τασούλα Χατζηττοφή, ως εξουσιοδοτημένη από την Ιερά Σύνοδο, η οποία είχε καταφέρει να εξασφαλίσει πληροφορίες από τον συνεργάτη του Dikmen Ολλανδό ΜichelVan Rijn.
Η κ. Χατζηττοφή δήλωσε ότι αισθάνεται μεγάλη απογοήτευση, γιατί μετά από πολλά χρόνια σήμερα η Κύπρος διεκδικεί την πολιτιστική της κληρονομιά σε αστική δίκη με αντιμέτωπο τον Τούρκο αρχαιοκάπηλο. «Θα πρέπει να σκεφθούμε ως χώρα πολύ σοβαρά ποια λάθη έχουμε κάνει για τον επαναπατρισμό των εκκλησιαστικών θησαυρών μας», είπε η κ. Χατζηττοφή. Στο Μόναχο τη δίκη παρακολούθησε ο δήμαρχος της κατεχόμενης Ακανθούς Σάββας Σαββίδης, αφού Dikmen σύλησε και εκκλησίες της περιοχής του, όπως ο Αντιφωνητής και η Περγαμιώτισσα.
Επαναπατρίστηκαν οι Αρχάγγελλοι
Επαναπατρίστηκε στην Κύπρο, μετά από σχεδόν τριάντα χρόνια, το περίφημο βημόθυρο (18oς αιώνας) των Αρχαγγέλλων από τον ομώνυμο μεσαιωνικό ναό της κατεχόμενης κοινότητας Πηγής στην Αμμώχοστο. Η φιλοτέχνηση του βημοθύρου αποδίδεται από τους ειδικούς στη Σχολή του Αγίου Ηρακλειδίου, η οποία αποτύπωσε την μεταβυζαντινή τέχνη στην Κύπρο. Στο βημόθυρο εικονογραφούνται ολόσωμοι οι Αρχάγγελλοι Γαβριήλ και Μιχαήλ. Το βημόθυρο είχε συληθεί από τον γνωστό τούρκο αρχαιοκάπηλο Dikmen και στη συνέχεια πωλήθηκε στην Γερμανία στην ιδιωτικήσυλλογή της αίρεσης τωνΤρινιταριανών.
Ο επαναπατρισμός του κατέστη δυνατός ύστερα από συντονισμένες προσπάθειες της Εκκλησίας της Κύπρου με τη βοήθεια της Γενικής Εισαγγελίας. Το βημόθυρο ήρθε στην Κύπρο πριν από μερικές βδομάδες, συντηρήθηκε από το Τμήμα Αρχαιοτήτων και χθες παραδόθηκε στον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο. Το βημόθυρο θα εκτίθεται στο Βυζαντινό Μουσείο του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου