Tου ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΒΙΚΕΤΟΥΠαρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και του πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή ο δήμαρχος Παρισιού, Bertrand Delano, εγκαινίασε χθες το απόγευμα στο διεθνούς φήμης μουσείο “Petit Palais” της Γαλλικής πρωτεύουσας έκθεση κειμηλίων και θησαυρών του Αγίου Όρους, που για πρώτη φορά εκτίθενται εκτός των συνόρων της Ελλάδος.
Η έκθεση, η οποία θα λειτουργήσει μέχρι τις 5 Ιουλίου, με θέμα "Ο Άθως και η Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Θησαυροί του Αγίου Όρους", παρουσιάζει τη ζώσα παράδοση του Βυζαντίου, η οποία βιώνεται αδιάλειπτα έως σήμερα στα 20 μοναστήρια της απόκρημνης και δυσπρόσιτης χερσονήσου του Άθω.
Η έκθεση είναι αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς τριών χρόνων και πραγματοποιείται με πρωτοβουλία της υπουργού Εξωτερικών Ντόρας Μπακογιάννη, η οποία σε σύντομη ομιλία της στα χθεσινά εγκαίνια, ανέφερε ότι οι επισκέπτες θα έχουν την δυνατότητα να θαυμάσουν πολύτιμα κειμήλια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, τα οποία διασώζονται στις Μονές της Αθωνικής Πολιτείας: "Οι θησαυροί που εκτίθενται δεν αποτελούν μόνον κειμήλια αμύθητης καλλιτεχνικής αξίας, αλλά επίσης λειτουργικά και ιερά αντικείμενα του μοναδικού αυτού μοναστηριακού κόσμου, που έχει διατηρήσει αναλλοίωτο μέχρι τις μέρες μας το μακραίωνο τελετουργικό και το βαθύ μήνυμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας" επεσήμανε η κ. Μπακογιάννη.
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία ήταν εκείνη που ενδυνάμωσε και διεύρυνε τον ιστορικό ρόλο του Αγίου Όρους ως θεματοφύλακα των ελληνo-βυζαντινών λατρευτικών παραδόσεων και αξιών, σημείωσε η υπουργός και τόνισε: «Οι θησαυροί που εκτίθενται εδώ αποτελούν μέρος του ευρωπαϊκού πολιτισμού και αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της γηραιάς ηπείρου». Τα εκθέματα αποτελούν «έξοχες εικόνες, μνημειακή ζωγραφική, πρωτότυπα χειρόγραφα, εξαιρετικής τέχνης έργα μικροτεχνίας» τα οποία δίνουν πληροφορίες για τους θεσμούς του Βυζαντίου αλλά και για την ακτινοβολία του Άθω ως πνευματικού κέντρου όχι μόνον των Ελλήνων, αλλά και άλλων ομόδοξων λαών. 
Στην έκθεση αυτή εκτίθενται 181 κειμήλια. Το σύνολο αυτών των αντικειμένων παρουσιάζεται για πρώτη φορά εκτός Ελλάδος, ενώ ένα μέρος τους είχε εκτεθεί το 1997 στην έκθεση «Θησαυροί του Αγίου Όρους» στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της πόλης ως πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης. Ένας μεγάλος αριθμός κειμηλίων (60) βγαίνουν για πρώτη φορά από το Άγιο Όρος.
Τα κειμήλια που επιλέχθηκαν να εκτεθούν, προέρχονται από εννέα Μονές του Αγίου Όρους: Βατοπεδίου, Ιβήρων, Διονυσίου, Παντοκράτορος, Καρακάλλου, Σίμωνος Πέτρας, Άγιου Παύλου, Ξενοφώντος, Γρηγορίου καθώς και από το Πρωτάτο. Βασικός γνώμονας για την επιλογή τους ήταν η άμεση σχέση τους με τη βυζαντινή εξουσία, καθώς αποτελούν ως επί το πλείστον αυτοκρατορικά δώρα.
Μέσω των κειμηλίων αυτών επιχειρείται η σκιαγράφηση πτυχών της πνευματικότητας, της λειτουργικής ζωής αλλά και της οργάνωσης της μοναστικής κοινότητας του Αγίου Όρους που από τον 9ο αιώνα προστατεύθηκε, υποστηρίχθηκε και οργανώθηκε από την αυτοκρατορική διοίκηση ώστε να επιβιώσει έως τις μέρες μας. Η ενίσχυση του αθωνικού μοναχισμού από τους βυζαντινούς αυτοκράτορες αποτέλεσε μέρος της πολιτικής τους για την ενίσχυση του ευρωπαϊκού τμήματος της αυτοκρατορίας που είχε παραμεληθεί, λόγω της απασχόλησής τους στην Ανατολή, εξαιτίας του αραβικού κινδύνου. Οι θησαυροί του Αγίου Όρους, που παρουσιάζονται στην έκθεση, είναι ως επί το πλείστον αυτοκρατορικά δώρα, τα οποία πιστοποιούν τις ποικίλες σχέσεις της μοναστικής κοινότητας με την Κωνσταντινούπολη και με άλλα κέντρα της αυτοκρατορίας, καθώς και το κύρος και την πνευματική ακτινοβολία της σε όλους τους ορθόδοξους λαούς.
Η έκθεση επικεντρώνεται στην αναδιοργάνωση του μοναχισμού στο Άγιο Όρος από τον άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη, φίλο και συνεργάτη της αυτοκρατορικής αυλής, στη συμβολή των βυζαντινών αυτοκρατόρων στην ανάπτυξη του αθωνικού μοναχισμού και στην ακτινοβολία του στους ομόδοξους λαούς, στην αυτοκρατορική τέχνη και στη λειτουργική ζωή, καθώς και στη συνέχιση της βυζαντινής παράδοσης στο Άγιο Όρος μετά την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Η μουσειολογική σύλληψη οφείλεται στην Δρ. Αναστασία Τούρτα, Διευθύντρια του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης και στον Δρ. Ιωάννη Ταβλάκη, Προϊστάμενο της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, αρμόδιας για το Άγιο Όρος. Τη μουσειολογική – μουσειογραφική πρόταση συνέταξε η ομάδα του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού υπό την εποπτεία της κας Αναστασίας Τούρτα, σε συνεργασία με την 10η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Την εφαρμογή της μουσειολογικής - μουσειογραφικής πρότασης ανέλαβε το γαλλικό μουσείο με σκηνογράφο την κα Λορέττα Γαΐτη.
Η διευθύντρια του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Αν. Τούρτα αναφέρθηκε στη διάρθρωση της έκθεσης σε τέσσερις ενότητες, ξεκινώντας από το αρχαιοελληνικό παρελθόν του Αγίου Όρους, συνεχίζοντας με τον μοναχισμό προ του Αγίου Αθανασίου, την περίοδο μετά την έλευσή του που χαρακτηρίστηκε από κοινοβιακό μοναχισμό και καινοτόμες εφαρμογές (καλλιέργειες, ύδρευση) και καταλήγοντας με την επιβίωση του μοναχισμού μετά την Άλωση.
Η έκθεση θα πλαισιωθεί με μια σειρά παράλληλων εκδηλώσεων στο Petit Palais, που έχουν προγραμματιστεί με πρωτοβουλία της ελληνικής πλευράς και περιλαμβάνουν δράσεις επιστημονικού, εκπαιδευτικού και καλλιτεχνικού χαρακτήρα.
Στις 15 Απριλίου θα πραγματοποιηθεί ημερίδα στην οποία θα λάβουν μέρος μαθητές από ελληνικά και γαλλικά σχολεία με θέμα: «Ο βυζαντινός πολιτισμός και η επίδρασή του στον ανατολικό και το δυτικό κόσμο».
Από τις 3 – 6 Ιουνίου θα γίνει εργαστήριο αγιογραφίας για ενήλικες και παιδιά από τον π. Λουκά Ξενοφωντινό, γνωστό αγιορείτη αγιογράφο.
Στις 13 Ιουνίου θα πραγματοποιηθεί επιστημονική ημερίδα με θέμα: «Άγιον Όρος - Βυζαντινή Αυτοκρατορία». Στην ημερίδα θα λάβουν μέρος γάλλοι και έλληνες ειδικοί. Θα συζητηθούν θέματα που έχουν σχέση με το βυζαντινό πολιτισμό, τα αρχεία του Αγίου Όρους, που έχει εκδώσει ομάδα γάλλων επιστημόνων και το σύγχρονο καθεστώς του Αγίου Όρους.
Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα προβάλλεται επίσης ντοκιμαντέρ για το Άγιο Όρος.
Στην έκθεση αυτή εκτίθενται 181 κειμήλια. Το σύνολο αυτών των αντικειμένων παρουσιάζεται για πρώτη φορά εκτός Ελλάδος, ενώ ένα μέρος τους είχε εκτεθεί το 1997 στην έκθεση «Θησαυροί του Αγίου Όρους» στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της πόλης ως πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης. Ένας μεγάλος αριθμός κειμηλίων (60) βγαίνουν για πρώτη φορά από το Άγιο Όρος.
Τα κειμήλια που επιλέχθηκαν να εκτεθούν, προέρχονται από εννέα Μονές του Αγίου Όρους: Βατοπεδίου, Ιβήρων, Διονυσίου, Παντοκράτορος, Καρακάλλου, Σίμωνος Πέτρας, Άγιου Παύλου, Ξενοφώντος, Γρηγορίου καθώς και από το Πρωτάτο. Βασικός γνώμονας για την επιλογή τους ήταν η άμεση σχέση τους με τη βυζαντινή εξουσία, καθώς αποτελούν ως επί το πλείστον αυτοκρατορικά δώρα.
Μέσω των κειμηλίων αυτών επιχειρείται η σκιαγράφηση πτυχών της πνευματικότητας, της λειτουργικής ζωής αλλά και της οργάνωσης της μοναστικής κοινότητας του Αγίου Όρους που από τον 9ο αιώνα προστατεύθηκε, υποστηρίχθηκε και οργανώθηκε από την αυτοκρατορική διοίκηση ώστε να επιβιώσει έως τις μέρες μας. Η ενίσχυση του αθωνικού μοναχισμού από τους βυζαντινούς αυτοκράτορες αποτέλεσε μέρος της πολιτικής τους για την ενίσχυση του ευρωπαϊκού τμήματος της αυτοκρατορίας που είχε παραμεληθεί, λόγω της απασχόλησής τους στην Ανατολή, εξαιτίας του αραβικού κινδύνου. Οι θησαυροί του Αγίου Όρους, που παρουσιάζονται στην έκθεση, είναι ως επί το πλείστον αυτοκρατορικά δώρα, τα οποία πιστοποιούν τις ποικίλες σχέσεις της μοναστικής κοινότητας με την Κωνσταντινούπολη και με άλλα κέντρα της αυτοκρατορίας, καθώς και το κύρος και την πνευματική ακτινοβολία της σε όλους τους ορθόδοξους λαούς.
Η έκθεση επικεντρώνεται στην αναδιοργάνωση του μοναχισμού στο Άγιο Όρος από τον άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη, φίλο και συνεργάτη της αυτοκρατορικής αυλής, στη συμβολή των βυζαντινών αυτοκρατόρων στην ανάπτυξη του αθωνικού μοναχισμού και στην ακτινοβολία του στους ομόδοξους λαούς, στην αυτοκρατορική τέχνη και στη λειτουργική ζωή, καθώς και στη συνέχιση της βυζαντινής παράδοσης στο Άγιο Όρος μετά την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Η μουσειολογική σύλληψη οφείλεται στην Δρ. Αναστασία Τούρτα, Διευθύντρια του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης και στον Δρ. Ιωάννη Ταβλάκη, Προϊστάμενο της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, αρμόδιας για το Άγιο Όρος. Τη μουσειολογική – μουσειογραφική πρόταση συνέταξε η ομάδα του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού υπό την εποπτεία της κας Αναστασίας Τούρτα, σε συνεργασία με την 10η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Την εφαρμογή της μουσειολογικής - μουσειογραφικής πρότασης ανέλαβε το γαλλικό μουσείο με σκηνογράφο την κα Λορέττα Γαΐτη.
Η διευθύντρια του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Αν. Τούρτα αναφέρθηκε στη διάρθρωση της έκθεσης σε τέσσερις ενότητες, ξεκινώντας από το αρχαιοελληνικό παρελθόν του Αγίου Όρους, συνεχίζοντας με τον μοναχισμό προ του Αγίου Αθανασίου, την περίοδο μετά την έλευσή του που χαρακτηρίστηκε από κοινοβιακό μοναχισμό και καινοτόμες εφαρμογές (καλλιέργειες, ύδρευση) και καταλήγοντας με την επιβίωση του μοναχισμού μετά την Άλωση.
Η έκθεση θα πλαισιωθεί με μια σειρά παράλληλων εκδηλώσεων στο Petit Palais, που έχουν προγραμματιστεί με πρωτοβουλία της ελληνικής πλευράς και περιλαμβάνουν δράσεις επιστημονικού, εκπαιδευτικού και καλλιτεχνικού χαρακτήρα.
Στις 15 Απριλίου θα πραγματοποιηθεί ημερίδα στην οποία θα λάβουν μέρος μαθητές από ελληνικά και γαλλικά σχολεία με θέμα: «Ο βυζαντινός πολιτισμός και η επίδρασή του στον ανατολικό και το δυτικό κόσμο».
Από τις 3 – 6 Ιουνίου θα γίνει εργαστήριο αγιογραφίας για ενήλικες και παιδιά από τον π. Λουκά Ξενοφωντινό, γνωστό αγιορείτη αγιογράφο.
Στις 13 Ιουνίου θα πραγματοποιηθεί επιστημονική ημερίδα με θέμα: «Άγιον Όρος - Βυζαντινή Αυτοκρατορία». Στην ημερίδα θα λάβουν μέρος γάλλοι και έλληνες ειδικοί. Θα συζητηθούν θέματα που έχουν σχέση με το βυζαντινό πολιτισμό, τα αρχεία του Αγίου Όρους, που έχει εκδώσει ομάδα γάλλων επιστημόνων και το σύγχρονο καθεστώς του Αγίου Όρους.
Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα προβάλλεται επίσης ντοκιμαντέρ για το Άγιο Όρος.
ΤΑ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΕΚΘΕΜΑΤΑ
Ανάμεσα στα πολλά σημαντικά εκθέματα ο επισκέπτης της έκθεσης θα έχει την ευκαιρία να δει:
-Τα Πάτρια από τη Μονή Παντοκράτορος (κωδ. 135), καθώς και την εικόνα της Παναγίας της Πορταΐτισσας από τη Μονή Ιβήρων.
- Ο Βίος του Αγίου Αθανασίου, χειρόγραφο του Πρωτάτου (κωδ. 40, 13ος αι.) καθώς η θέσπιση του πρώτου γενικού κανονισμού του Αγίου Όρους, με τον οποίο εγκαθιδρύεται η κοινή διοίκηση του Άθωνα, είναι γνωστός ως Τράγος του Ιωάννη Τσιμισκή (972).
Το έγγραφο αυτό εκτίθεται σε αντίγραφο του 1096 από τη Μονή Ιβήρων, πάνω στο οποίο υπάρχει και το Τυπικό του Κωνσταντίνου Μονομάχου (1048).
-Το ψαλτήρι (κωδ. 61) του 9ου αιώνα από τη Μονή Παντοκράτορος, μια σειρά χειρογράφων του 10ου αι. από τη Μονή Ιβήρων, όπως οι Λόγοι του Γρηγορίου Θεολόγου (κωδ. 27) και τα τετραευάγγελα κωδ. 56 και κωδ. 1387 καθώς και από τη Μονή Διονυσίου το τετραευάγγελο κωδ. 588 και το Ευαγγελιστάριο κωδ. 21 αποτελούν σημαντικά εκθέματα της συγκεκριμένης ενότητας αλλά και γενικότερα της βυζαντινής τέχνης.
-Το Χρυσόβουλο του Ανδρονίκου Β´ Παλαιολόγου (1301) από τη Μονή Βατοπεδίου, ο επιτάφιος του 14ου αιώνα δωρεά του Ιωάννη Στ´ Καντακουζηνού στη Μονή Βατοπεδίου.
Δύο εικόνες που αποδίδονται στον Θεσσαλονικέα ζωγράφο Μανουήλ Πανσέληνο, η τέχνη του οποίου επηρέασε σύγχρονους και μεταγενέστερους ζωγράφους, μέχρι τον 18ο αιώνα. Ο ίδιος ζωγράφισε και την κοινή εκκλησία όλων των μοναχών, το Πρωτάτο στις Καρυές, το διοικητικό κέντρο της μοναστικής κοινότητας.
-Η εικόνα του Αποστόλου Πέτρου (12ος αι.) από το Πρωτάτο, το σπάραγμα της τοιχογραφίας με τον «Ασπασμό Πέτρου και Παύλου» (12ος αι.)
-Δύο σημαντικά έγγραφα: το ένα, του 1451 του σουλτάνου Μωάμεθ Β΄ του Πορθητή, γραμμένο στην ελληνική γλώσσα, που διασφαλίζει προνόμια της Μονής Αγίου Παύλου και το άλλο, το Ψήφισμα της Ιεράς Σύναξης των αγιορειτών το 1913 στο Πρωτάτο, που σηματοδοτεί την ενσωμάτωση του Αγίου Όρους στο ελληνικό κράτος.
-Το ψαλτήρι (κωδ. 61) του 9ου αιώνα από τη Μονή Παντοκράτορος, μια σειρά χειρογράφων του 10ου αι. από τη Μονή Ιβήρων, όπως οι Λόγοι του Γρηγορίου Θεολόγου (κωδ. 27) και τα τετραευάγγελα κωδ. 56 και κωδ. 1387 καθώς και από τη Μονή Διονυσίου το τετραευάγγελο κωδ. 588 και το Ευαγγελιστάριο κωδ. 21 αποτελούν σημαντικά εκθέματα της συγκεκριμένης ενότητας αλλά και γενικότερα της βυζαντινής τέχνης.
-Το Χρυσόβουλο του Ανδρονίκου Β´ Παλαιολόγου (1301) από τη Μονή Βατοπεδίου, ο επιτάφιος του 14ου αιώνα δωρεά του Ιωάννη Στ´ Καντακουζηνού στη Μονή Βατοπεδίου.
Δύο εικόνες που αποδίδονται στον Θεσσαλονικέα ζωγράφο Μανουήλ Πανσέληνο, η τέχνη του οποίου επηρέασε σύγχρονους και μεταγενέστερους ζωγράφους, μέχρι τον 18ο αιώνα. Ο ίδιος ζωγράφισε και την κοινή εκκλησία όλων των μοναχών, το Πρωτάτο στις Καρυές, το διοικητικό κέντρο της μοναστικής κοινότητας.
-Η εικόνα του Αποστόλου Πέτρου (12ος αι.) από το Πρωτάτο, το σπάραγμα της τοιχογραφίας με τον «Ασπασμό Πέτρου και Παύλου» (12ος αι.)
-Δύο σημαντικά έγγραφα: το ένα, του 1451 του σουλτάνου Μωάμεθ Β΄ του Πορθητή, γραμμένο στην ελληνική γλώσσα, που διασφαλίζει προνόμια της Μονής Αγίου Παύλου και το άλλο, το Ψήφισμα της Ιεράς Σύναξης των αγιορειτών το 1913 στο Πρωτάτο, που σηματοδοτεί την ενσωμάτωση του Αγίου Όρους στο ελληνικό κράτος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου