ΓΙΑ ΤΑ ΣΗΜΕΡΙΝΑ ΓΕΝΕΘΛΙΑ ΤΗΣ ΝΤΙΒΑΣ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Ενενήντα επτά χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας (1923-1977) συμπληρώνονται σήμερα 2 Δεκεμβρίου. 

Η μεγάλη ντίβα γεννήθηκε το 1923 στη Νέα Υόρκη, στο «Terrence Cardinal Cooke Health Care Center», όπου έχει αναρτηθεί μαρμάρινη πλάκα που αναγράφει: «Εδώ γεννήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 1923 η Μαρία Κάλλας. Εδώ ακούστηκε για πρώτη φορά η φωνή της». 

Η Μαρία Κάλλας είναι ο ορισμός της ντίβας! Και της τραγικότητας, προσθέτω. Η περίπτωσή της υπήρξε στην κυριολεξία μοναδική! Καθόρισε οριστικά την όπερα στον καιρό μας, έζησε την απόλυτη δόξα και πέθανε μόνη... 

Την ακούω πολύ... Και την σκέφτομαι περισσότερο... Αν ένιωσε την αληθινή αγάπη που περίμενε, όπως κάθε άνθρωπος ή αισθανόταν απλώς ένα ακριβό προϊόν προς κατανάλωση. Η σιωπή στην οποία έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής της, είναι από τα σπουδαιότερα μαθήματα μουσικής που μας άφησε. Ανήκει στην προσωπική μου μυθολογία, όπως και εκατομμυρίων άλλων ανθρώπων. 

Ήταν μια γυναίκα που σφράγισε ανεξίτηλα την όπερα, αφού και οι πλέον αδαείς τ' όνομά της προφέρουν πρώτα, αν τύχει και αναφερθούν στο είδος. Ο μύθος της παραμένει ολοζώντανος μέχρι σήμερα κι απ' ό,τι φαίνεται για πολλά χρόνια ακόμα. Την ευχαριστώ για τ' ανείπωτα κινήματα της ψυχής και του νου. Για το σμίλευμα της ευαισθησίας μου. Για όσα ακόμα θα μου δώσει, στο υπόλοιπο της ζωής μου...

Σχέδια με κάρβουνο του Θανάση Μακρή για την Μαρία Κάλλας

Mε αφορμή την επέτειο από τη γέννησή της, δημοσιεύω στη συνέχεια ένα απόσπασμα παλιότερου άρθρου μου με τίτλο: Μαρία Κάλλας - Master Class. 

Aπό τον Οκτώβριο του 1971 μέχρι το Μάρτιο του 1972, η Μαρία Κάλλας παραδίδει 23 μαθήματα (master classes) στην περίφημη σχολή Juillliard της Νέας Υόρκης. Όταν ακούσει κανείς αποσπάσματα από αυτά τα μαθήματα, όπως έχουν κυκλοφορήσει σε μια συλλογή τριών cd's από την ΕΜΙ (1987), μπορεί να αντιληφθεί ότι η Κάλλας είναι δασκάλα αλλά και πρωταγωνίστρια. Είναι η ντίβα της όπερας αλλά και ο ίδιος της ο εαυτός. "Συνεχίστε" λέει στους μαθητές της. "Οχι με πυροτεχνήματα, αλλά με την εκφραστικότητα των λέξεων, με τη σωστή άρθρωση και με το πραγματικό σας συναίσθημα, όποιο κι αν είναι αυτό". Η Κάλλας ουσιαστικά προτρέπει τους μαθητές της να ακολουθήσουν τον ίδιο δύσκολο δρόμο της ολοκληρωτικής αφιέρωσης και της επίμονης και επίπονης προσπάθειας που κι εκείνη ακολούθησε, ανεξάρτητα βέβαια από το γεγονός ότι η Κάλλας δεν ήταν μια σπουδαία τραγουδίστρια της όπερας, αλλά ένα φυσικό φαινόμενο! Και μάλιστα είναι η περίπτωση εκείνη που θέτει την κατακτημένη τεχνική της στην υπηρεσία της έκφρασης, κι έτσι δεν έχει καμία σχέση με την υστερία της τεχνικής ή τη λάσπη της αισθηματολογίας.

Η Κάλλας στα master classes στο Juilliard ενδιαφερόταν για ακρίβεια στην παραγωγή του ήχου, φωνητική έκφραση, φυσικό ρυθμό, έλεγχο της αναπνοής, ποικίλματα, σωστή άρθρωση. Είναι μια τέλεια επαγγελματίας δασκάλα. Ποτέ δεν κοροϊδεύει τους μαθητές της. Σπάνια μιλά για την καριέρα της, κι όταν τραγουδά το κάνει με μόνο σκοπό να διευκρινίσει τα λεγόμενά της, κι όχι για να επιδειχθεί ή να φανεί υποτιμητική, όπως προσπάθησαν κάποιοι να την παρουσιάσουν. Ο μύθος της Κάλλας παραμένει ισχυρός! Γιατί εκείνη ήταν όντως μεγάλη! Μοναδική και αξεπέραστη!