Εκοιμήθη, σήμερα 27 Αυγούστου, 14/8 με το παλαιό, ο σπουδαίος αγιορείτης ψάλτης Γέρων Θωμάς, της αδελφότητος των Θωμάδων. Η εξόδιος ακολουθία θα ψαλεί αύριο – 15 Αυγούστου, της Παναγίας με το παλαιό.
Ο αείμνηστος γέροντας – όπως διαβάζουμε στο βιογραφικό του σημείωμα που επιμελήθηκε ο Μανόλης Χατζηγιακουμής - γεννήθηκε (1940) στο Στεφανοβίκι Βελεστίνου Βόλου (κατά κόσμον Κύκλος Αντώνιος). Σε μικρή ηλικία (1952) βρέθηκε στο Άγιον Όρος στη γνωστή Αδελφότητα των Θωμάδων, στη Σκήτη της Μικράς Αγίας Άννης, όπου και έγινε μοναχός (1958) και όπου εγκαταβιώνει έκτοτε εκεί. Σήμερα Γέρων της ίδιας Αδελφότητας. Τα πρώτα μουσικά διδάχθηκε από τον Γέροντα Παύλο της συνοδείας των Θωμάδων, κυρίως όμως μαθητής του γνωστού Αγιορείτη μουσικού και δασκάλου Δοσιθέου Κατουνακιώτη. Ακροατής επίσης και συμψάλτης των παλαιών αγιορειτών ψαλτών Ιωσήφ, παπα-Χρυσοστόμου, Παντελεήμονος Κάρτσωνα και πατρός Διονυσίου Φιρφιρή, αλλά και της γειτνιάζουσας μουσικής Αδελφότητας των Δανιηλαίων. Ψάλλει σταθερά, και διά βίου, στις μεγάλες Αγρυπνίες και Πανηγύρεις των Κελιών και των Μοναστηριών (συχνά και εκτός Όρους) ως εξάρχων ή με τη μικρή ψαλτική συνοδεία των Θωμάδων. Ευρύφωνος, πεποικιλμένος και εξαιρετικά έντεχνος, με ιδιάζουσα τονική, διαστηματική και ηχοχρωματική ακρίβεια. Από τους πιο γνωστούς και σημαντικούς σήμερα Αγιορείτες ψάλτες της παλαιότερης γενιάς. Λαμπρές οι ερμηνείες του σε Δοξαστικά και Ιδιόμελα του Φιλανθίδη και, κυρίως, σε Παπαδικά "εξωτερικά" μέλη ("Σύμμεικτα", Αγιορειτικά Απανθίσματα Α', CD 21ο και 22ο).
Ο Μανόλης Χατζηγιακουμής σχολιάζει την ερμηνεία του π. Θωμά στα Παπαδικά Μέλη Όρθρου και Λειτουργίας (CD 21ο) και στα Μέλη Τριωδίου Πέτρου Φιλανθίδη (CD 22ο), ως εξής:
«Η ερμηνεία και η ψαλτική εκφορά του πατρός Θωμά σε όλα αυτά τα αργά Παπαδικά μέλη είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Σ’ αυτήν συνδυάζονται εξαίρετα η βιωματική και διά βίου λειτουργική εκτέλεση με τη βαθειά και έλλογη γνώση του μουσικού υλικού. Η έντεχνη αυτή βιωμένη, στην αδιάλειπτη πράξη, εκφορά είναι το κυρίαρχο και δεσπόζον χαρακτηριστικό της ιδιότεχνης ερμηνείας του πατρός Θωμά. Πολλά είναι τα επιμέρους στοιχεία τα οποία συνθέτουν μια παρόμοια εκφορά, ο σταθερός και αρμόδιος χρόνος και ρυθμός, η εξαιρετική ακρίβεια και πιστότητα των διαστημάτων, η σύστοιχη τονική σταθερότητα, η φυσική εναλλαγή, και διαδρομή, στη μεγάλη ποικιλία των ηχοχρωματικών μετατροπιών (ειδικά των νεωτερικών μαθημάτων), η άκρως παντού πεποικιλμένη διατύπωση, τα πολύ ενδιαφέρονται αυτοσχέδια απηχήματα. Αν σ’ αυτά προστεθεί το στιβαρό και ευφρόσυνο ύφος, επίσης το μεστό και ηπιόφωνο ηχόχρωμα, στο οποίο ανταποκρίνεται ένα ομόλογο άκουσμα ευάρεστο και ηδύ, τότε γίνεται περισσότερο αντιληπτή η σημασία των συγκεκριμένων καταγραφών (καθώς μάλιστα όλα αυτά αναδεικνύονται έξοχα στις τεχνικά τόσο άρτιες αυτές ηχογραφήσεις).
Ωστόσο, εκείνο το οποίο εξαίρεται, μέσα στα πλαίσια αυτά, είναι η απόδοση προπάντων των νεωτερικών μελών, του Πολυελέου και κυρίως του Χερουβικού και των δύο Κοινωνικών του Νικολάου. Ειδικά η εκφορά και η απόδοση του Αγαλλιάσθε στον τόσο ηδύφωνο και εκκλησιαστικό ήχο του πλαγίου τετάρτου, είναι, πέρα από τα επιμέρους ερμηνευτικά δεδομένα, μια μοναδική εμπειρία και απόλαυση. Ένα κλασικό ερμηνευτικό δείγμα νεωτερικής εξωτερικής εκκλησιαστικής σύνθεσης. Η ψαλτική εκφορά και η ερμηνεία του πατρός Θωμά και στα Ιδιόμελα και Δοξαστικά του Πέτρου Φιλανθίδη, του σπουδαίου αυτού νεωτερικού εκκλησιαστικού συνθέτη, διατηρεί την ίδια σημασία, καθώς έχει επίσης σμιλευθεί, και σιτευθεί, στην ίδια μακροχρόνια (διά βίου) ζωντανή λειτουργική πράξη. Η ίδια επάρκεια και σιγουριά, η ίδια αφομοιωμένη εσωτερική απόδοση, η ίδια απόλυτη διακατοχή των εκφραστικών μέσων, του ρυθμού, της εκφοράς, του ύφους, της συνεκτικής διατύπωσης των επιμέρους μουσικών φράσεων. Εκείνο το οποίο πάντως πρέπει να τονισθεί εδώ είναι ότι η ερμηνεία αυτή, παρά τις αναμφισβήτητες ιστορικές καταβολές της, υποτάσσεται αισθητά σε μια νεωτερικότερη και περισσότερο ιδιότεχνη εκδοχή, η οποία είναι συμβατή με τη γενικότερη ομόλογη ψαλτική εκδοχή του πατρός Θωμά.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου