Σε μια συνέντευξη που μιλάει και για την οικογένειά του, την οικογένεια Αλεπουδέλη – την βρίσκουμε στην ψηφιοθήκη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης – ο Οδυσσέας Ελύτης λέει μεταξύ άλλων:
«Το πραγματικό μου όνομα κουβαλούσε το βάρος μιας μικρής εμπορικής και βιομηχανικής φήμης που για όσους το έφεραν με υπερηφάνεια -και ήταν όλοι τους άνθρωποι που μόνη τους φιλοδοξία ήτανε το κέρδος - θα ήταν μεγάλη δυστυχία να το δούνε να ταυτίζεται με την υπόσταση ενός ποιητικού έργου παράξενου και ριψοκίνδυνου... Πήρα ψευδώνυμο γιατί θάτανε ντροπή να φτιάξω ένα έργο για το οποίο αφιέρωνα όλες μου τις δυνάμεις, όλο μου το πάθος μου για την αφιλοκέρδεια και να το ταυτίσω, ύστερα, με ένα όνομα συνυφασμένο με ό, τι ατομικά εγώ μισώ, δηλαδή, το… πρακτικό πνεύμα, την εμπορική πίστη, τον άκρατο ωφελιμισμό» .
Ο Ελύτης δεν αρνήθηκε μόνο το κέρδος «κατ' όνομα». Αρνήθηκε πολλά αλλότρια της ιδιαίτερης ποιητικής ζωής του. Αρνήθηκε την παραδοσιακή ποίηση με τα γλυκερά ομοιοκατάληκτα, υιοθετώντας συχνά τον ανατρεπτικό υπερρεαλισμό, αλλά χωρίς ποτέ να τον κάνει “σημαία”. Αρνήθηκε δηλαδή να υποταχθεί σε σχήματα και στερεότυπα.
Αρνήθηκε να αξιοποιήσει επαγγελματικά τα φροντιστήρια Χημείας. Είναι γνωστό ότι το 1928 μετά από πιέσεις των γονιών του ξεκίνησε να σπουδάσει χημικός, αλλά σε δύο χρόνια εγκατέλειψε τη χημεία. Αρνήθηκε την καριέρα του δικηγόρου, παρ' ότι γράφτηκε το 1930 στη Νομική Αθηνών. Αρνήθηκε τα μετόπισθεν του Πολέμου, πολεμώντας στη ζώνη πυρός ως ανθυπολοχαγός στο Αλβανικό Μέτωπο. Αρνήθηκε να υποταχθεί σε ένα κοσμοπολίτικο ευρωπαϊσμό, αν και ταξίδεψε πολύ στην Ευρώπη, γνωρίζοντας στα καφέ του Παρισιού τους Γάλλους υπερρεαλιστές. Στην Αθήνα έζησε σ' ένα μικρό διαμέρισμα ως το τέλος της ζωής του.
Αρνήθηκε να γίνει βουλευτής Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας, όταν του προτάθηκε, παραμένοντας πιστός στην αρχή του να μην αναμιγνύεται ενεργά στην πολιτική πρακτική. Αρνήθηκε, το 1977, να αναγορευθεί ακαδημαϊκός, όταν άλλοι παρακαλούν για την είσοδό τους στην Ακαδημία.
Όλες οι παραπάνω αρνήσεις, και πολλές άλλες που δεν ξέρουμε, συνιστούν έναν Ελύτη απροσκύνητο και αντιστασιακό, χωρίς ποτέ να δηλώσει κάτι τέτοιο. Ήταν πάντα μακριά από τις κορώνες και τα παχιά λόγια. Μόνη του έγνοια η ύπαρξη. Ποια ύπαρξη; Μας το λέει ο ίδιος:
“Την ύπαρξη που δεν έχει ακόμη μουμιοποιηθεί μιμείται στα ελαφρότερα σκιρτήματά της ο ποιητής”.
φωτό Ελύτη του Ανδρέα Εμπειρίκου (Άνδρος 1955).
1 σχόλιο:
Οι πραγματικά αντιστασιακοί και καινοτόμοι άνθρωποι είναι και αντίστοιχα σεμνοί. Δε θα μπορούσε να περιμένει κανείς κάτι άλλο από τον κορυφαίο ίσως ποιητή του περασμένου αιώνα (μαζί με τον Καβάφη, το Σεφέρη και το Ρίτσο, βεβαίως).
Τα χαιρετίσματά μου κύριε Ανδριόπουλε! Σας παρκολουθώ συχνά και σιωπηλά. Ελπίζω να τα πούμε κι από κοντά.
Αντώνης Τσιλιγιάννης
Δημοσίευση σχολίου