ΧΕΙΡΟΤΕΡΟΙ ΑΠΟ ΤΥΜΒΩΡΥΧΟΙ

"Εκείνοι εκ των εκκλησιαστικών αρχόντων, οίτινες κατεχρώντο ή αδικαιολογήτως και διά δευτερευούσης σημασίας πράγματα εσπατάλων τον θησαυρόν της Εκκλησίας, ελέγχονται διά δριμυτάτων εκφράσεων υπό του μοναστού του Πηλουσίου (σσ.: του αγίου Ισιδώρου του Πηλουσιώτη) .

Ο πλούτος της Εκκλησίας, διδάσκει, είναι των πτωχών εξ ολοκλήρου κτήμα, αποκλειστικός δε σκοπός αυτού είναι η περίθαλψις αυτών και η εν γένει ψυχική των πιστών προαγωγή, ουχί δε η κατασπατάλησις αυτού διά περιττόν διάκοσμον των ναών ή διά τας ατομικάς ανάγκας των διαχειριζομένων αυτόν κληρικών. "Τυμβωρυχίας χείρονα κακουργίαν" ονομάζει ο συγγραφεύς τον υπό των κληρικών σφετερισμόν των χρημάτων, άτινα προορίζονται διά την ανακούφισιν των πενήτων. Οι εκ των κληρικών μη διστάζοντες ουδέ αισχυνόμενοι να κερδοσκοπώσι και να πλουτώσιν "εξ αλλοτρίων συμφορών", διαπράττουσι, κατά τον αυτόν συγγραφέα, κακούργημα βαρυτάτης μορφής, μη δυνάμενον να τύχη ουδεμιάς οπωσδήποτε συγχωρήσεως. Εάν ο μη προσφέρων εξ ιδίων ελεημοσύνην, "εις τον ποταμόν πέμπεται του πυρός, αφόρητα βασανισθησόμενος, ο και τα των πενήτων ιδιοποιούμενος, τί πείσεται; Ει ο τα εαυτού μη διδούς ου συγγνωσθήσεται, ο και τα διδόμενα αποσυλών πού χωρήσει;"

Αι εκφράσεις των μοναχικών διδασκάλων γίνονται ακόμη δριμύτεραι, όταν οι παρεκτρεπόμενοι και λησμονούντες τας έναντι των λοιπών ανθρώπων υποχρεώσεις των είναι μοναχοί. Απευθυνόμενος Νείλος ο ασκητής "προς Αγάθιον μονάζοντα" και ελέγχων αυτόν διά την διαγωγήν του γράφει, μεταξύ άλλων, τα κατωτέρω χαρακτηριστικά, άτινα υποδηλούν και των μοναχών τα καθήκοντα έναντι του πάσχοντος συνανθρώπου των: "Τί γαρ μέχρι νυν ζήσας τον βίον ωφέλησας; τίνα των λιμωττόντων εχόρτασας; τίνα των αστέγων συνήγαγες; τίνα των στρεβλουμένων χρεωφειλετών ηλευθέρωσας; τίνα δεσποτών οδυρόμενον ωμότητα της σκληράς δουλείας απήλλαξας; τίνος των από πλούτου αποτυχόντων πενίαν παραμυθήσω, επικουφίσας αυτώ και εν μέρει τα της πτωχείας δεινά;".

Η υπό μοναχών γινομένη "υπέρ την χρείαν δαπάνη" ως και η υπ' αυτών χρησιμοποίησις αγαθών, προοριζομένων διά την ανακούφισιν πτωχών, διά τρυφήν και ηδονάς, καταδικάζονται μετά δριμύτητος υπό των ασκητικών συγραφέων. Οι τα τοιαύτα πράττοντες αμαρτάνουσι διττώς και εις τους πτωχούς "επιτείνουν τας εκ της ενδείας θλίψεις" και εις εαυτούς προκαλούν "τας εκ του κόρου βλάβας", δημιουργούντες πρόσθετα εμπόδια προς επίτευξιν της αρετής. Η χρήσις ουδέποτε πρέπει να υπερβαίνη "του νόμου τον όρον", διότι δεν δύνανται να συνυπάρχουν "τρυφή και κατάνυξις" ως ακριβώς δεν δύναται να συνυπάρχει το πυρ μετά του ύδατος".

Ανδρέου Ιω. Φυτράκη, Οι μοναχοί ως κοινωνικοί διδάσκαλοι και εργάται εν τη αρχαία ανατολική Εκκλησία, έκδ. Αποστολικής Διακονίας, Αθήναι 1950, σσ. 32-33. Περιοδικό Σύναξη, τεύχος 108 σελ. 4.

Ο Επιμηθεύς