ΜΝΗΜΗ ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ (+18 ΜΑΡΤΙΟΥ 1996)

Κολάζ Οδυσσέα Ελύτη, Στη θαλασσοσπηλιά (1978)

Π.Α. Ανδριόπουλος

"Μεταλαμβάνω του φωτός, μετέχω και της δόξης, και λάμπει μου το πρόσωπον, ως και του ποθητού μου, και άπαντα τα μέλη μου γίνονται φωτοφόρα".

Άγιος Συμεών Νέος Θεολόγος (Ύμνοι Θείων Ερώτων)

"Εγώ το φως μετάλαβα κι εκεί σε πάει η καρδιά συνήθως

Υπ’ όψιν μου δεν τα 'λαβα του κόσμου τα χλωμά κατάλαβα.
Εγώ το φως μετάλαβα κι αντέχω τη φωτιά στο στήθος

Υπ’ όψιν μου δεν τα 'λαβα του κόσμου τα χλωμά κατάλαβα".

Από το τραγούδι Λάβα (Άλκηστις Πρωτοψάλτη, Μουσική Ν. Αντύπας, Στίχοι Λ. Νικολακοπούλου, δίσκος «Σαν Ηφαίστειο που ξυπνά»)

Η Λίνα Νικολακοπούλου γνωρίζει τον Συμεών Νέο Θεολόγο;

Αν ναι, δεν είναι λίγο...

Αν όχι, είναι... πολύ να συμπέσει: "μεταλαμβάνω του φωτός", "εγώ το φως μετάλαβα"!

Δηλαδή;

Ο Ελύτης θα μας δώσει και πάλι το θεολογικό στίγμα: "Εξαποθρησκευμένος ο χώρος όπου ακεραιώνεται η τελειότητα, θα μπορούσε να ονομασθεί Παράδεισος" (Εκ του Πλησίον).

Τα κολάζ του ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης τα αποκαλούσε συνεικόνες και ο λόγος της δημιουργίας τους ήταν να φανεί μέσω αυτών «μια οραματική δύναμη ενοποίησης του θρυμματισμένου κόσμου, δηλαδή το πρωτείο του βλέμματος (του βλέμματος που συλλαμβάνει το ιερό) απέναντι στη γλώσσα και επομένως μια λυρική κλίση κάθετα αντιφιλολογική» (Ευγένιος Αρανίτσης).

«Στα συντακτικά στοιχεία των κολάζ, είτε προέρχονται από φωτογραφίες είτε από έργα τέχνης, σταχυολογούμε το ευρετήριο του φανταστικού μουσείου του ποιητή… Τα κολάζ του Ελύτη σε ξεναγούν στην ποιητική του. Προτείνουν μια οπτική ανάγνωση των τρόπων της ποίησής του. Γι’ αυτό την καλύτερη φιλοξενία τους τη βρίσκουν πλάι πλάι στους στίχους του, μέσα στα βιβλία του… Η ζωγραφική του Οδυσσέα Ελύτη είναι μια οπτική επαλήθευση της ποίησής του» (Μαρίνα Λαμπράκη - Πλάκα).

Κολάζ Οδυσσέα Ελύτη, Η γυναίκα με το κερί (1966)

Διαβάζω στο Εκ του Πλησίον του ποιητή της Ιδιωτικής Οδού τον…παρθενικό στίχο: 
Στηθήτω μία Παρθένος κατάστικτη φιλιών η αμώμητος. 
Και διαβάζω στο τελευταίο τροπάριο της δ’ ωδής του περίφημου Κανόνα του Μ. Σαββάτου: 
"Ο Άδης Λόγε, συναντήσας σοι, επικράνθη, βροτόν ορών τεθεωμένον, κατάστικτον τοις μώλωψι και πανσθενουργόν…"
Η Παρθένος του Ελύτη αμώμητος αν και κατάστικτη φιλιών! 
Ο Λόγος του Μάρκου Υδρούντος (γιατί σ’ αυτόν αποδίδονται τα τροπάρια του κανόνα) πανσθενουργός αν και κατάστικτος τοις μώλωψιν! 
Η εξ έρωτος παρθενία και η εξ ασθενείας παντοδυναμία. Το συναμφότερον; Τα, φαινομενικώς, διεστώτα εις έν; Ο Ελύτης αντιγράφει δημιουργικά τον μελωδό; Το πρότυπό του είναι ποιητικό ή οντολογικό; Η γραφή του ουτοπική ή υπαρξιακή; Η ματιά του παρθενική ή ευγενικά ηδονική; 
Ο ίδιος μας δίνει μιαν απάντηση: «Τα πάντα εντέλει ανάγνωση επιδέχονται». 
Και για να λυτρωθώ τον υιοθετώ, πάλι Εκ του πλησίον: 
ΤΩΝ ΘΕΣΠΕΣΙΩΝ ΟΜΗΡΟΣ ΚΙ ΑΣ ΠΕΝΟΜΑΙ 
ΓΛΥΚΙΑ Η ΖΩΗ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΑΝΕΜΟΚΥΚΛΙΣΤΟΣ