ΤΟ ΚΡΑΤΗΜΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΔΙΟΡΑΤΗ ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ...

Του Π. Ανδριόπουλου

Στον Μανόλη Χατζηγιακουμή χρωστάμε φυσικά πάρα πολλά!

Οι ηχογραφήσεις μεγάλων ψαλτών που δεν υπάρχουν πια - και δεν θα ξαναβγούν, γιατί χάθηκε η εποχή που τους γέννησε - αποτελούν τεράστια συμβολή στην εθνική μας αυτοσυνειδησία. 

Πρόκειται για έργο εθνικού περιεχομένου, η αξία του οποίου δεν έχει γίνει ακόμη - δυστυχώς - αντιληπτή. 

Όμως, απ' αυτό το πλούσιο και πολύτιμο ηχογραφικό και εκδοτικό έργο, ξεχωρίζουν ιδιαίτερα κάποια διαμάντια, όπως το περίφημο Kράτημα σε ήχο α' του μεγάλου Πέτρου Πελοποννησίου. Ένας μελωδικός ποταμός, που απηχεί, θα έλεγα, όλο τον πολιτισμό του Γένους κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. 

Και σκέπτομαι, ακούγοντας τον αείμνηστο διακο - Διονύση Φιρφιρή να ερμηνεύει εξαίσια το Κράτημα του Πέτρου, αυτό που λέει ο Παπαδιαμάντης: "..δια να είναι τις ικανός να αισθανθή και εκτιμήση πράγμα τόσον αβρόν, όσον η βυζαντινή μουσική, πρέπει να έχη ή απλότητα ή λεπτότητα. Αλλ' η παρ' ημίν αριστοκρατία, την μεν απλότητα δυστυχώς απώλεσε προ πολλού, εις βαθμόν δε τινα λεπτότητος ουδέποτε κατώρθωσε να φθάση."

Ο Παπαδιαμάντης μιλούσε για την αριστοκρατία της εποχής του, αλλά τα όσα λέει ισχύουν και σήμερα για το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής κοινωνίας - και της Εκκλησίας - που δεν μπορεί να αντιληφθεί το μεγαλείο της σύνθεσης του Πέτρου και της εσωτερικής ερμηνείας του Φιρφιρή, καθώς είμαστε κατακερματισμένοι και παραδομένοι στην εντύπωση...

Γράφει ο Μ. Χατζηγιακουμής: 

"Tο Kράτημα ηχ α' Kε του Πέτρου Πελοποννησίου, είναι ένα φωνητικό αριστούργημα και η εκτέλεσή του εδώ δείχνει, από μιαν άλλη σκοπιά, τον πλούτο των ερμηνευτικών δυνατοτήτων του πατρός Διονυσίου. Kαταρχήν, πρόκειται για μιαν εμπνευσμένη σύνθεση, μοναδική στον χώρο της νεώτερης φωνητικής μουσικής, και η οποία δεν φαίνεται ενταγμένη στη λειτουργική πράξη, τουλάχιστον του Aγ. Όρους. Tα Κρατήματα, μέλη με συλλαβές άσημες (τεριρέμ, τερερέ, τοτοτό, κλπ.), αποτελούν ιδιότυπες φωνητικές συνθέσεις, στις οποίες η μουσική έμπνευση, απαλλαγμένη από τον αυστηρό περιορισμό ενός καθορισμένου κειμένου, παρουσιάζεται συχνά εξαιρετικά πλούσια και πρωτότυπη. H ερμηνεία σ' αυτό του πατρός Διονυσίου είναι πράγματι αποκαλυπτική. Aναδεικνύει έξοχα, εκτός των άλλων, τον φωνητικό και εξω-λειτουργικό χαρακτήρα του μέλους και αποτελεί αναμφισβήτητα κλασικό υπόδειγμα ερμηνείας ενός Κρατήματος (από την άποψη αυτή αφιερώνεται σε όσους σήμερα προβάλλουν τα Κρατήματα ως οργανική μουσική). Πρέπει μάλιστα να εξαρθεί ιδιαίτερα η αδιόρατη μελαγχολική διάθεση που αποπνέει όλο το άκουσμα και που αποτελεί ασφαλώς ερμηνευτική σύλληψη της βαθύτερης ουσίας του συνθέματος."
Με αυτή την "αδιόρατη μελαγχολική διάθεση που αποπνέει όλο το άκουσμα" του Κρατήματος, σας εύχομαι καλή χρονιά, αγαπητοί συνοδίτες!