ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΥ ΠΑΙΔΙΣΜΟΥ

Παραμυθόδραμα

Σε λίγες μέρες στη Χώρα μας θα πραγματοποιηθούν Δημοτικές, Περιφερειακές και Εκλογές για την Ευρωβουλή και τα κόμματα, οι συνδυασμοί και οι πόλεις βρίσκονται σε έναν εκλογικό πυρετό, προσπαθώντας ο καθένας για λογαριασμό του να αποκομίσει τα καλύτερα και τα περισσότερα οφέλη. Ως εδώ τίποτα δεν είναι ασυνήθιστο. Εκείνο όμως που είναι ασυνήθιστο, είναι, ότι για πρώτη φορά τόσο απροκάλυπτα και επίμονα σε μια μεγάλη πόλη, ο Ποιμενάρχης της επιλέγει πολιτικό σχηματισμό και τον οδηγεί. Για πρώτη φορά και φανερά η Εκκλησία παίρνει πολιτική θέση. Αυτό είναι ένα φαινόμενο στην κατάληξή του. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. 

Με τον τρόπο που ασκείται μια επισκοπική διακονία δημιουργεί έναν τύπο ποιμένα και έναν τύπο χριστιανού. Ο ποιμένας από αδυναμία ή από άρνηση της Πατρικής του αποστολής δημιουργεί ένα πορτραίτο για τον εαυτό του που μορφάζει, ασυμβίβαστο, ή μάλλον μια υπόσταση που τροποποιείται διαρκώς. Με την παλινδρομική του συμπεριφορά, ένα ποιμαντικό εκκρεμές, δημιουργεί μια ρητορεία που φανερώνει έκδηλα σε αυτούς που ψάχνουν βαθιά το αληθινό και δεν θαμπώνονται από το γυαλιστερό και το παράστημα, την πραγματική όψη της δειλής οργής. Με αφετηρία μια επίμονη καταγγελία για όλα, δημιουργεί αποδιοπομπαίους τράγους που τους φορτώνει τις υποκρισίες του, τα καλά του αισθήματα των οποίων γνωρίζει καλά την πλαστότητα, την μέριμνά του για τιμή, την αίσθηση του καθήκοντος που έχει, η οποία είναι μόνο κοινωνική, τους φορτώνει όλα όσα είναι και δεν θα ήθελε να είναι για να μην είναι πια αυτό που ακόμα είναι. Θυσιάζει τους αποδιοπομπαίους τράγους προκαλώντας εναντίον τους τη γελοιοποίηση και την περιφρόνηση. Έτσι ο ποιμένας αισθάνεται εξαγνισμένος και απελευθερωμένος. Έχει καταγγείλει, έχει διαφοροποιηθεί, έχει εκμηδενίσει άρα βρίσκεται (έτσι πιστεύει) στο σημείο μηδέν της ελευθερίας του. Μπορεί επιτέλους ν’ αρχίζει να ζει όλο το κακό της κοινωνίας του που κουβαλά στις φλέβες του αλλά ανήκει σε άλλους. Πιστεύει πως έτσι εξαγνισμένος κατασκευάζει τον εαυτό του καθαρό, τον δείχνει στους άλλους που τον λατρεύουν με θαυμασμό και γίνεται ο ίδιος η απαρχή του. Με τα παραπάνω δεδομένα δημιουργεί για τον εαυτό του ένα εξηγητικό σύστημα, ένα σύστημα κινήτρων, φανταζόμενος μη πραγματικές κινητήριες δυνάμεις για να νομιμοποιήσει τη δράση του. Ένα από τα μόνιμα παιχνίδια του είναι να αποφεύγει το βαθύ, για να τα δίνει όλα στο πρόδηλο. Του χρειάζεται πάντα το κύρος και το καινούργιο και απαιτεί να είναι παραδοσιακός, αρκεί αυτή η παράδοση να φανερώνει την ύπαρξή του. Θυσιάζει τον εαυτό του και τις πνευματικές του δυνάμεις στην έμμονη ιδέα ότι είναι ο καθοδηγητής και αναμορφωτής μιας πνευματικής κοινωνίας, χαράσσοντας έτσι το όριο του και το μεταγενέστερο πεπρωμένο του. Ακρωτηριάζει τον εαυτό του από κάτι που θα φαινόταν κατόπιν ουσιώδες. Το μόνο που έχει σημασία πια είναι να θυσιάζει το απολύτως αναγκαίο, για να πετύχει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Κρατιέται στο ακραίο όριο του εφικτού, δεν επιτρέπει καμιά φαντασίωση και περιστέλλει τον χριστιανό σε μια μοναδική λειτουργία: να δημιουργεί έργα για να ανακουφίζεται από τις αθλιότητες που προκαλεί. Χρειάζεται πάντα να επιβεβαιώνεται, αλλά συνήθως προτιμά να τον επιβεβαιώνουν άλλα, τρίτα πρόσωπα. Ένας επιβλητικός ποιμένας που προσφέρεται στον θαυμασμό του πλήθους, γεμάτος με τον εαυτό του, κατανυκτικά επίσημος, καθώς το όλο υπάρχει επειδή έχει μια εξαίσια εικόνα από τους κολαούζους για τον εαυτό του, ότι είναι μοναδικός. Η εικόνα που έχει κατασκευάσει για τον εαυτό του και που συντηρούν οι άλλοι γύρω του είναι στην ουσία μια αντίθεση ανάμεσα στην αξίωση για αθάνατη ψυχή και στην βιωνόμενη πραγματικότητα. Αυτή η εικόνα είναι η ψυχή του ίσως και η αθανασία του. Για να την συντηρήσει γίνεται ευέλικτος και αποδοτικός, τελείως ανίκανος σε κάθε ζωντανή κατάσταση. Ελπίζω χωρίς να το καταλαβαίνει, ακατάπαυστα επιχειρεί να προχωρήσει στη μετάλλαξη, να εκπολιτίσει τον χριστιανισμό, να τον κάνει μια κοινωνική δύναμη, να εκπαιδεύσει και να σχετικοποιήσει αυτήν την απολυτότητα. Η προσπάθειά του όμως αυτή δημιουργεί στην συνείδησή του μια ολότητα της αντίφασης. Από τη μια ο καινούριος του σκοπός και από την άλλη τα σπέρματα της πίστης μέσα του, που ζητούν διέξοδο για να γονιμοποιηθούν στην καρδιά του. Αυτή η αντίθεση τον έχει κομματιάσει σε ασύνδετες πτυχές. Έχει σωρεύσει όλες τις πιθανές αντιφάσεις μέσα στην συνείδησή του. Της ηθικής και της έλλειψης νοήματος, του ωφελισμού και της αξίας, της ευτυχίας και του ασκητισμού, του μηδενισμού και της αποτελεσματικότητας, της εκμετάλλευσης και της φιλανθρωπίας, του πρωτείου της εξουσίας και της λατρείας. Διαφορετικά πρόσωπα του ίδιου εαυτού που κατορθώνει επίμονα να μην αφεθεί να βουλιάξει μες στην τρέλα, με μια υπέρμετρη αυστηρότητα. Αυτές τις συνειδησιακές του αντιφάσεις, που κορυφώνονται, τις έχει μεταβιβάσει στον κόσμο που έχει κατασκευάσει και που μας έχει παραδώσει, διαιωνίζοντας τον εαυτό του, αλλά σε ποιους; 

Με αυτή την ποιμαντική δράση και τα αποτελέσματά της έχει δημιουργηθεί ένας καινούργιος τύπος χριστιανού που είναι στην ουσία μια γελοία υδρορροή μιας κοινωνίας. Δημιουργείται ένας χριστιανός που αρνείται την αμεσότητα του συναισθήματος, αντισταθμίζει επακριβώς την ανικανότητα της σκέψης, την απόσταση με το πραγματικό με την έτοιμη τροφή που θα του δώσει ο ποιμένας. Να είναι πάντα τακτοποιημένος μακριά από ρίσκο και φαντασία, να δίνει εμφανίσεις εκπληκτικό στυλ κάμψης μιας σπονδυλικής στήλης ασπόνδυλης, να μην τοποθετείται πουθενά και ας κάθεται πάνω στις βασικές του αρχές. Δεν χρειάζεται ποτέ να διακινδυνεύσει να δώσει λύση σε κάτι, όλα τα έχουν αναλάβει ο ποιμένας και οι συνεργάτες του. Να αποφεύγει με κάθε τίμημα την χαρά, τον έρωτα, την ανοχή στο διαφορετικό, την αμφισβήτηση, τη σύγκρουση. Οι λατρευτικές εκδηλώσεις μετασχηματίζονται σε ένα πένθιμο τελετουργικό. Αυτός ο χριστιανός έχει μια συνείδηση του εαυτού του ανέγγιχτη από κάθε δοκιμασία. Δεν φοβάται την ανωνυμία αφού είναι υπό το επώνυμο του ποιμένα, δεν ντύνεται όπως όλος ο κόσμος, σκέφτεται όπως ο ποιμένας του, λέει αλήθειες κοινότυπες και αλλάζει μαζί με τα καθεστώτα. Αλήθεια, για ποιον χριστιανισμό μιλάμε; 

Μιλάμε για έναν χριστιανισμό που από τρόπος ζωής έχει μεταμορφωθεί σε θρησκεία και έχει καταντήσει το καλύτερο στήριγμα της πολιτικής και της κοινωνικής τάξης πραγμάτων. Έτσι ο χριστιανισμός μετατρέπεται σε ένα επιπλέον μέσο διακυβέρνησης. Αλλά χρειαζόταν να τον κάνουν εύχρηστο και κατάλληλο γι'αυτή την υπηρεσία. Ο θεός γίνεται το σημείο στήριξης, στο οποίο εφαρμόζω τον μοχλό μου για να κινώ τις μάζες. Εγώ, ο ποιμένας φτιάχνω τον θεό για να βρει ο θεός τη θέση του στην σκακιέρα δράσης μου. Και έτσι η θρησκεία γίνεται καθαρός φορμαλισμός, τυπολατρία, λειτουργία, θεολογία, ηθική ζωή, όλα οφείλουν να τυποποιηθούν, να γίνουν τελετουργία, ορθολογισμός, μετρησιμότητα, υπολογισμός. Αυτή η νέα σύλληψη του χριστιανισμού δημιουργεί την νέα ευτυχία πάνω στην συμφιλίωση της χριστιανικής ζωής και της συνηθισμένης διαγωγής. Ο άνθρωπος ως χριστιανός εξασφαλίζει την ευτυχία του στον παράδεισο και ως κάτοικος της γης έχει κατεβεί στο επίπεδο του ότι ήταν υπερβατικό για να νιώσει ευτυχισμένος. Ένας καινούριος χριστιανισμός που φοβάται φρικτά το σκάνδαλο. Ο,τιδήποτε άλλο, αλλά όχι αυτό, γιατί το σκάνδαλο αχρηστεύει τις καταστάσεις, τα όντα, τα αντικείμενα, διαχωρίζει αυστηρά αυτό που είναι από αυτό που δεν είναι ζωντανό. Ας αποκλείσουμε από τον χριστιανισμό ό,τι είναι σκάνδαλο, τα θαύματα ή την Ανάσταση. Η θαυματουργία είναι προφανώς άχρηστη και παράλογη. Καθιστά τον χριστιανισμό δύσκολα αποδεκτό. Δεν του προσθέτει τίποτα. Ο χριστιανισμός οφείλει να είναι ένα σύστημα νοησιαρχικό, ορθολογικό, διατεταγμένο. Τότε εξυπηρετεί θαυμάσια. Και έτσι όλα παίρνουν το δρόμο τους. Η αμαρτία οφείλει να εξηγηθεί, να καταλογραφηθεί, και η αγάπη ως σκάνδαλο να τροποποιηθεί. Να καταργηθεί η πραγματική αγάπη του χριστιανισμού, αυτή η υπερβολή, αυτό το δόσιμο του εαυτού, αυτός ο σεβασμός προς τον εχθρό και τον διαφορετικό, αυτή η εγκατάλειψη της χρήσιμης εργασίας για να ατενίζουμε τα λουλουδάκια του αγρού παρέα με τον αδερφό μας που μας χρειάζεται. Όχι, όλα αυτά δεν χρησιμεύουν σε τίποτα. Χρειάζεται μια αγάπη καλοτακτοποιημένη. Χρειάζεται μια αγάπη, βέβαια, γιατί χωρίς αυτήν δεν υπάρχει συνοχή της κοινωνίας. Είναι μάλιστα το πιο χρήσιμο κομμάτι του χριστιανισμού. Έτσι, η αγάπη για την ανθρωπότητα, ο κοσμοπολιτισμός, είναι καλά, η αγάπη για την πατρίδα, το να είσαι ευγενής συνεχιστής των πατέρων σου και να προσοικειώνεσαι όλα τα μεγάλα παραδείγματα είναι καλά. Η αγάπη για τους φτωχούς, στους οποίους οφείλουμε να κάνουμε αγαθοεργίες, είναι κάτι που παρηγορεί, συγκινεί, δικαιολογεί. Και, βέβαια, η συζυγική αγάπη, αυτός ο οικογενειακός ορθολογισμός, σε πλήρη συμφωνία με το Ευαγγέλιο, επιτρέπει να αντιμετωπίζουμε αισίως τις δυσκολίες μιας κατάστασης που θα κινδύνευε να γίνει πάθος. Γιατί το πάθος αποκλείεται. Το πάθος είναι αφροσύνη, αποτελεί μέρος μιας εξωπραγματικής κατάστασης που καλύτερα να μην την πλησιάζουμε. Ας αποκλείσουμε από τον χριστιανισμό μόνον ό,τι είναι σκάνδαλο, για παράδειγμα όλα όσα λέει για την ανάγκη να υποφέρουμε, να κρατάμε τον λόγο και την αξιοπρέπεια μας, να θυσιαζόμαστε για τον άλλον και να πεθαίνουμε. Αυτή η ριζική μετάλλαξη ήταν εφικτή μόνο στο μέτρο που ο ποιμένας είχε συνεργούς στο εσωτερικό της χριστιανικής πίστης. Είναι αυτοί οι χριστιανοί που λησμονώντας τον ζώντα θεό, μάχονταν για να διαφυλάξουν τελετουργικά και θεσμούς. Αυτός ο ποιμένας, αυτός ο χριστιανισμός, αυτοί οι χριστιανοί, τι άλλο φωνάζουν στην ουσία από το ότι ο θεός δεν υπάρχει…Τι να κάνουμε; Δημιουργούμε τότε το πρόβλημα του φτωχού και την μέριμνά μας για αυτόν και ότι κάνουμε τα πάντα για να τον συντηρούμε.. ο φτωχός δοξάζεται με την ταπεινότητα του, πόσο βολικό για εκείνον που τον εκμεταλλεύεται, υποταχθείτε… Ήρθε η ώρα της πολιτικής. 

Ο ποιμένας αφού έχει χτίσει το σύστημα του, τον χριστιανισμό του, τους πιστούς του και αφού έχει απομονωθεί από τους υγειά σκεπτόμενους αληθινά χριστιανούς, ρίχνει την τελευταία του ζαριά. Ο άρχοντας. Με εκείνον θα μπω στους δρόμους της πολιτικής. Δικαίωμα του. Επειδή έχω γράψει μέχρι τώρα αρκετά θα μείνω μόνο σε κάποια ερωτήματα και σε μια διατύπωση στο τέλος. 

Ο ποιμένας ζητάει την δημοτική αλλαγή στην πόλη του, πώς θα του φαινόταν αν η δημοτική αρχή ζητούσε την δική του αλλαγή; 

Τι θα γίνει αν βρεθεί με την μεριά των χαμένων; Τι θα γίνει αν οι χαμένοι αναζητήσουν την ήττα τους στη δική του συμμετοχή; 

Σε μια διχασμένη πόλη αντί να είναι πόλος ενότητας πώς θα του φανεί που είναι η κύρια αιτία του διχασμού; 

Αν κερδίσει θα χρησιμοποιήσει την βαρβαρότητα που έχει επιδείξει. Εδώ δεν έχει ερωτηματικό. Εδώ έχει απάντηση. Με βάση τα κηρύγματά του, τα καθολικά σχολεία θα κλείσουν και οι μουσουλμάνοι, οι καθολικοί, οι ομοφυλόφιλοι θα αναζητήσουν άλλη πόλη. Γι' αυτούς που υπάρχει υποψία ότι είναι οικουμενιστές δεν θα περνούν τα όρια της πόλης αν δεν απαγγείλουν τρεις φορές το Σύμβολο της Πίστεως. Οι πολιτικοί γάμοι θα απαγορευτούν, τα καρναβάλια, ο στολισμός δέντρων τα Χριστούγεννα και στα σχολεία ο εκκλησιασμός θα γίνει υποχρεωτικός, ενώ κάθε πρωί ο δάσκαλος μετά την προσευχή θα ραίνει τους μαθητές με αγιασμό και θα τους φτιάχνει την χωρίστρα σε μαλλί γλυμμένο πάντα δεξιά αλείφοντας το με κολόνια μυρτώ. Μην ανησυχείτε. Όλα τα παραπάνω είναι φανταστικά. Δεν συμβαίνουν σήμερα στην Ελλάδα. Αλλά, ίσως, στην περίπτωση που κάποιος Ποιμένας το σκεφτεί. Σε αυτή την απίθανη περίπτωση λέω, να θυμάστε κάτι. Αφού ο ποιμένας διάλεξε συμπαίκτη σε έναν αγώνα που δεν όφειλε να παίξει, αν ο συμπαίκτης του χάσει, τότε ό άλλος, ο αντίπαλος, αναλαμβάνει και ποιμενάρχης; Τι δεν καταλαβαίνεις; 

Ένας Πειραιώτης