Δευτέρα 11 Μαρτίου 2013

ΤΟ "ΕΝ ΧΟΡΔΑΙΣ" ΣΤΟ ΝΕΟ "ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ"


Αναμφισβήτητα το καινούργιο - εκτός studio - "Αρχονταρίκι" που παρουσιάζει ο Σεβ. Δημητριάδος Ιγνάτιος, είναι σαφώς πιο ελκυστικό. 
Παρακολούθησα την χθεσινή εκπομπή την αφιερωμένη στο Εν Χορδαίς, με καλεσμένο τον υπεύθυνο του σχήματος Κυριάκο Καλαϊτζίδη. Η επιλογή για προβολή του Εν Χορδαίς άξια και δίκαια. Μετά από τόση δουλειά, πολύχρονη παρουσία και παντοειδείς διακρίσεις, το σχήμα αξίζει να προβάλλεται, και δη προς μίμησιν. Ιδιαίτερα η συστηματική εργασία που γίνεται στη Σχολή Βυζαντινής και Παραδοσιακής Μουσικής που διατηρεί το Εν Χορδαίς, και μάλιστα στις μικρές ηλικίες, πρέπει να μη διαφεύγει της προσοχής μας. 
Ο Κυριάκος Καλαϊτζίδης μίλησε για το Εν Χορδαίς αλλά εξέθεσε και τις περί μουσικής απόψεις του, με σοβαρότητα, μετριοπάθεια και υπευθυνότητα. Δεν παρασύρθηκε σε τηλεοπτικούς ...ακκισμούς. Μόνη μου επιφύλαξη, καθώς τον άκουγα, να μιλάει για την κοσμική μουσική του Βυζαντίου, όπου έκανε και τη διατριβή του - η οποία πρόσφατα παρουσιάστηκε στην Πόλη - το ζήτημα των μεταγραφών για ενόργανο σύνολο και φωνή. Και γίνομαι σαφέστερος. 


Στα χειρόγραφα εκκλησιαστικής μουσικής, όπως μας είπε ο Κ. Καλαϊτζίδης, συναντούμε εμβόλιμα κοσμικά άσματα, στην παλιά σημειογραφία. Ακούσαμε στην εκπομπή από το Εν Χορδαίς μια μεταγραφή ενός τέτοιου άσματος, που έγινε - αν θυμάμαι καλά - από τον Θωμά Αποστολόπουλο. Το επιστημονικό ερώτημα είναι πώς μεταγράφεται ένα τέτοιο φωνητικό κομμάτι για ενόργανο σύνολο και φωνή; Μιλάμε για μεταγραφή, αλλά εδώ προκύπτει μια ολόκληρη ...ενορχήστρωση. Πόσο ασφαλή, διερωτώμαι, είναι τα κριτήρια μιας τέτοιας μεταγραφής; Φυσικά κάθε σύγχρονη μεταγραφή αποτελεί μια μουσικολογική, ας την πούμε έτσι, πρόταση. Το ίδιο κομμάτι, σκέφτομαι, σε πόσες διαφορετικές μεταγραφές θα μπορούσαμε να το έχουμε; 
Ευχόμαστε στο νέο Αρχονταρίκι καλοτάξιδο και πάντα να κομίζει κάτι τι το αληθινά καινό. 
Π.Α.Α.

13 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Ο προβληματισμός σου είναι πολύ σωστός. Ακόμη και αν γίνη ενορχήστρωση, όλη η ορχήστρα θα παίζει το ίδιο πράγμα, εάν θέλη να παραμείνη πιστή στο πρωτότυπο. Διαφορετικά, θα μιλάμε για Διασκευή, όχι για Μεταγραφή.
Αν ο Καλα'ι'τζίδης κάνει αυτό που λέει, θα αποτύχει σαν τον Χριστόδουλο Χάλαρη.

noname είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Ανώνυμος είπε...

Πελεκάνε, σου υπενθυμίζω ότι ο Αγιος Δημητριάδος προέρχεται από Οργάνωση. Μήπως θέλεις να πάρης τους επαίνους πίσω ?

noname είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Ανώνυμος είπε...

Από πού κι ως πού πελεκάνε ο άγιος Αλβανίας μιλάει για τις οργανώσεις με τα χειρότερα λόγια; Από πού γνωρίζεις κάτι τέτοιο;

noname είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Ανώνυμος είπε...

Ανώνυμε 3-31, είναι δυνατόν να μην γνωρίζει ο Πελεκάνος, τι σκέφτεται ο Αγιος Αλβανίας ? Λυπάμαι για λογαριασμό σου, που κάνεις τέτοια ερώτηση.

Ανώνυμος είπε...

εγω τωρα θελω να ρωτησω κατι αλλο : διαβασα σ ενα σιτε απο αυτα που υπερασπιζονται τον υπαρκτο η ανυπαρκτο κοσμικο χαρακτηρα του βυζαντιου οτι ολοι η σχεδον ολοι οι της λεγομενης "βυζαντινης μουσικης" εγραψαν και "κοσμικη" μουσικη (βαζω τα εισαγωγικα καταχρηστικα γιατι ο χριστιανισμος δεν ειναι θρησκεια η δε θαπρεπε να ειναι αρα δεν υπαρχει θρησκευτικη μουσικη και κατα δευτερο επειδη οταν γλεντας η διασκεδαζεις χορευεις κλπ παλι κατα μια εννοια ευχαριστεις το θεο που σου εδωσε αυτα τα αγαθα αρα δεν ειναι κοσμικη η αλλη μη "θρησκευτικη") Εν τουτοις, μεταξυ αλλων αναφερετο και στον Κουκουζελη. Ξερει καποιος κατι σχετικο? Υπαρχει καπου που αναπαραγεται αυτη η "κοσμικη" βυζαντινη μουσικη?(εαν βεβαιως υπαρχει )

Ανώνυμος είπε...

Ανώνυμε 5,42 το θέμα αυτό είναι πολύ μεγάλο και ασαφές. Γενικά πιστευεται ότι απόγονοι της κοσμικής Βυζαντινής μουσικής είναι το Δημοτικό τραγούδι και το Ρεμπετικο.
Αν ακούσης ένα δημοτικό τραγούδι παιγμένο με ταμπουρα, ούτι, κανονάκι, καβάλ (μακριά φλογέρα), ζουρνά, ντα'ι'ρέ (μεγαλο ντέφι), χωρίς κλαρίνο (που είναι μεταγενεστερο και Δυτικό όργανο), βρίσκεσαι αρκετά κοντά στον ήχο που ζητάς.
Τέτοιες ορχήστρες υπάρχουν συνήθως σε μερικές Ενορίες, Εκκλησιαστικα ωδεία, και Μουσικά Λύκεια.

Ανώνυμος είπε...

4:27

κοιταξε το ρεμπετικο μαλλον εχει σχεση με τους αμανεδες της συριας , λογικα πρεπει να υπαρχει μια συνεχεια απο τα αρχαια ελληνικα μελη στο βυζαντιο - για τα δημοτικα μαλλον πρεπει να υπαρχει κατι εκει - παντως ας μας πει καποιος πως διασκεδαζαν οι ελληνες (μιλαω για τους κατοικους της σημερινης ελλαδας) επι 1500 χρονια γιατι ανατολικοτερα οι αμανεδικες επιδρασεις ειναι οφθαλμοφανεις.

Ανώνυμος είπε...

4:27 κοιταξτε δεν ξερω αν το κλαρινο ειναι δυτικο- γνωριζω καποια μεσαιωνικα οργανα τροβαδουρων -προσφατως στο athenaeum εδοθη και σχετικη συναυλια- ειναι αδυνατο να δεκτω ομως οτι ειτε προ ειτε κατα την φραγκοκρατια οι κατοικοι της σημερινης ελλαδικης επικρατειας δεν εγνωριζαν μουσικα οργανα πλην ζουρνα κλπ. Για το εκκλησιαστικο οργανο παλι ξερουμε σαφως οτι ηταν βυζαντινη εφευρεση που εδοθη στην δυση για να το ξεφορτωθουν μετα την αρνηση του καλ(κ)ογερικου ιερατειου να το χρησιμοποιησει στη θεια λατρεια γιατι αποτελειτο απο αυλους που ηταν ..ειδωλολατρικο οργανο(σιc)!(οπως και η κιθαρα του Δαυιδ) θελω να πω οτι αν ειχαμε φτιαξει εκκλ οργανο ασφαλως (δεν το ξερω πιθανολογω ομως καπως εκ του ασφαλους) θα ειχαμε και αλλα οργανα και ενδεχομενως και πιο μελωδικη μουσικη και πιθανον αλλους χορους πλην των δημοτικων κλπ. δηλαδη καπως πρεπει να διασκεδαζαν, καπως πρεπει να ερωτευονταν αυτοι οι βυζαντινοι , καπως πρεπει να χορευαν οπως και οι αλλοι λαοι της ευρωπης και αν ναι πως? και γιατι δεν το μαθαινουμε?
Επιτα πχ υπηρχαν περισσοτερο αισθησιακοι χοροι αναλογοι του τανγκο πχ κλπ η δεν επιτρεποντο μετα απο 1500 καλογερικης αισθησιοκτονιας? Προκαλει αλγεινη εντυπωση και ο ισχυρισμος ακομη οτι οι ελληνες της τοτε εποχης εξεφραζαν τον ερωτα τους πχ με τσαμικα(!) αν υποτεθει οτι αυτα ειναι συνεχεια της κοσμικης βυζαντινης μουσικης. Αυτο θα αποτυπωνε μια κοινωνια ανηδονη ανεραστη και θα υπεκρυπτε βαθυτερες πνευματικες αρρωστιες. Εκ των πραγματων γνωριζουμε οτι η μεγαλη μαζα της βυζαντινης κοινωνιας με εξαιρεση τους μοναχους δεν επασχε απο τετοια πργαματα. Αρα αντιστοιχη μουσικη θα επρεπε να υπαρχει(που να ωθει η να προερχεται απο την ταση του ανθρωπου να ερωτευτει να τρεξει να παρελασει στο στρατο κλπ) Υπηρχε?

Ανώνυμος είπε...

Ανώνυμοι 10.42 και 12.42, αφ ενός μεν παρεξηγήσατε τα λόγια μου (μικρό το κακό) και αφ ετέρου έχετε μπερδέψει τα πράγματα. Για να απαντήσω σε όλα χρειάζονται σελίδες. Λέω μονο λίγα.
Η βυζαντινή μουσική (εκκλησιαστική και κοσμικη) είναι απόγονος της αρχαίας ελληνικής με μερικές αραβοπερσικες προσμειξεις, λόγω της γειτονίας των λαών. Οι 8 τρόποι της αρχ. ελληνικής έγιναν 8 Ηχοι της Βυζαντινής. Οργανα αρχ. ελληνικά εξελίχτηκαν (με ωρισμένες αραβοπερσικές επιδράσεις ) σε βυζαντινά, και κατόπιν σε Νέα Ελληνικα. Το ίδιο συνέβη και με τις Μουσικές κλίμακες.
Το Οργανο δεν ήταν ποτέ εκκλησιαστικό. Εχρησιμοποιείτο κυρίως σε Δημόσιες Τελετές και στον Ιπποδρομο. Εκκλησιαστικό έγινε στη Δύση, αφότου το δώρησε ο Κωνσταντίνος Ε' στον Φραγκο βασιλιά Πιπίνο τον Βραχύ, το 757.
Για περισσότερη ενημέρωση θα βρείτε
1. Φοιβος Ανωγειανάκης - Ελληνικά λαικα μουσικα όργανα
2. Κ. Φλώρος - Ηελληνική παράδοση στις μουσικές γραφές του μεσαίωνα
3. Φαίδων Κουκουλές - Βυζαντινών βίος και πολιτισμός, τομος 3 και5.
4. Κωνσταντίνος Σάθας - Ιστορικόν δοκίμιον περί του θεάτρου και της μουσικής των βυζαντινών
5. Διάφορα βιβλία του μουσικολόγου και ερευνητή Σίμωνα Καρά, ο οποίος έχει εκδώσει 50 δίσκους περίπου με δημοτικά τραγούδια.
Τέλος, όταν λέμε Δημοτικό τραγούδι δεν εννοούμε μόνο τσάμικα.
Υπάρχουν Ακριτικά, Παραλογές, Ηρωικά, Γαμήλια, κλπ. Οι πιο γνωστές συλλογες είναι του Νικόλαου Πολίτη και του Φωριέλ.

Ανώνυμος είπε...

11:46

ευχαριστω πολυ για τις πληροφοριες
12:42

Related Posts with Thumbnails