ΚΑΤΑ ΝΕΟΣΥΝΤΑΞΑΝΤΩΝ ΣΥΜΒΟΛΟΝ ΠΙΣΤΕΩΣ

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ

Του Κώστα Νούση

θεολόγου - φιλολόγου ΑΠΘ

Με τη φράση-ομολογία αυτή πρέπει να αρχίζει το μάθημά του πλέον ο κάθε θεολόγος εκπαιδευτικός μέσης εκπαίδευσης, ο δάσκαλος στα παιδιά του δημοτικού και ο ιερέας εν εκάστω κηρύγματι. Μετά ας πούνε ό,τι θέλουν. Αρκεί να αρχίζουν από Χριστό. «Άρχεσθαι Διός». «Ab Jove principium». «Από Χριστού-Θεού άρξασθε» λοιπόν εν τη συγχρόνω ειδωλολατρική Ελλάδι.

Ο επανευαγγελισμός του λαού δεν είναι πια πολυτέλεια αλλά επιτακτική ανάγκη των καιρών. Την ίδια ώρα που πολλές κασσάνδρες ανάμεσά μας πάλαι τε και επ’ εσχάτων ονειρεύονται και φωνασκούν για τον εκ δυσμών κίνδυνο της ορθοδοξίας, δεν έχουν ούτε αυτοί αντιληφθεί τον εισερχόμενο δούρειο ίππο εντός των πυλών. Μέσα από την κοιλιά του εξέρχονται η έλλειψη κατήχησης των χριστιανών, οι άθεοι ανερυθριάστως προκλητικοί θεολόγοι, οι εκκοσμικευμένοι πιστοί, οι αισχροί επαγγελματίες ιερείς, η ειδωλολατρία, η κατακλυσμιαία πορνεία και μοιχεία, οι ουκ ολίγες αγρυπνούσες και δρώσες αιρέσεις.

«Τοις πάσι γέγονα τα πάντα, ίνα πάντως τινάς σώσω» (Α’ Κορ. θ’ 22). Ο απόστολος Παύλος, εις εκ των τελειοτέρων έργω και λόγω εκφραστών του χριστιανισμού μας υποδεικνύει το ορθόδοξο ήθος. Δε διστάζει να γίνει τα πάντα - να πούμε με τα σημερινά δεδομένα να χαρακτηρισθεί οικουμενιστής, προδότης, να συμμετέχει σε διαλόγους, να ασχοληθεί με τη φιλοσοφία, τη λογοτεχνία, τη βιολογία, την παλαιοντολογία και όλο το μακρύ κατάλογο των επιστημών, ως άλλωστε και όλοι οι μεγάλοι θεολόγοι άγιοι όλων των εποχών - αρκεί να σωθούν και οι αλλόπιστοι και οι αιρετικοί και οι εντός των ελλαδικών τειχών ακατάρτιστοι πνευματικώς, αδιάφοροι και μόνη τη ταυτότητι χριστιανοί. Φυσικά αυτό θα επέσυρε πάνω του το ανάθεμα των την ακρίβειαν οιομένων φυλάττειν, αλλά ποσώς θα ενδιεφέρετο. Άλλωστε το πνεύμα του αποκαλύπτεται στη φράση «ηυχόμην γαρ αυτός εγώ ανάθεμα είναι από του Χριστού υπέρ των αδελφών μου» (Ρωμ. θ’ 3). Προτιμά να κολαστεί ο ίδιος αρκεί να σωθούν τα πλανημένα του αδέλφια. Όμως σήμερα σε μια νέα έκδοση της ορθοδοξίας ένιοι νεοφανείς αστέρες μοιράζουν αναθέματα στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και βαστάνε την κόλαση στο χέρι. Ο γέρων Πορφύριος όμως λέει για το Χριστό: «Έτσι πράγματι πρέπει να βλέπουμε το Χριστό. Είναι φίλος μας, είναι αδερφός μας, είναι ό,τι καλό και ωραίο. Είναι το παν. Αλλά είναι φίλος και το φωνάζει: «σας έχω φίλους βρε, δεν το καταλαβαίνετε; Είμαστε αδέλφια. Βρε εγώ δεν είμαι… δεν βαστάω την κόλαση στο χέρι, δεν σας φοβερίζω, σας αγαπάω. Σας θέλω να χαίρεσθε μαζί μου τη ζωή» (απομαγνητοφωνημένα λόγια του γέροντος) - λόγοι σύνοψης ορθοδοξίας. Πραγματικά ακούω βερεσέ όσα άλλα μου αραδιάσουν οι διάφοροι ερανιστές λόγων αγίων μόνον προς πολεμική χρήση. Προτιμώ την «πλάνη» Πορφυρίου από τη δική τους «ορθοδοξία».

Κατά κόρον στον κύκλο των σχετικών κειμένων έκανα χρήση λόγων και παραδειγμάτων συγχρόνων αγίων. Το αντίπαλον δέος προέβαλλε κυρίως και σχεδόν μονομερώς ένα άλλο σύγχρονο άγιο, τον π. Ιουστίνο Πόποβιτς. Φυσικά δεν ελήφθη υπ’ όψιν η περιρρέουσα ατμόσφαιρα της ζωής του αγίου και μερικές ενέργειες και λόγοι του εθεωρήθησαν δογματικοί γνώμονες εκκλησιολογικής στάσης. Σε αυτούς ειδικότερα προτείνω να ρίξουν λίγο το βλέμμα τους και στον προσφάτως κοιμηθέντα άγιο Πατριάρχη των Σέρβων Παύλο. Καλό είναι πάντα να κοιτάμε προς όλες τις κατευθύνσεις πριν μορφώσουμε την προσωπική μας γνώμη. Επίσης οι εν λόγω ανατρέχουν σε αρχαιότερους αγίους να ακουμπήσουν και αιτιολογήσουν την τεταραγμένη τους διάθεση. Εγώ ανέφερα Παΐσιο, Πορφύριο, Ιάκωβο, Σωφρόνιο και μερικούς ακόμη. Αγίους - των ημερών μας - μεγάλου βεληνεκούς που δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτε από προγενέστερους αγίους, ένιοι δε εξ αυτών και ανώτεροι των αρχαίων. Αναφέρω ενδεικτικά τα λόγια του σύγχρονου πατέρα της εκκλησίας π. Σωφρονίου Σαχάρωφ για το γέροντα Πορφύριο: «σαν εμένα θα βρεις πολλούς γέρους, όμως σαν τον Πορφύριο είναι δύσκολο να βρεις. Αυτός είναι πολύ μεγάλος, είναι πνευματικό φαινόμενο σπάνιο στην εκκλησία… είναι ένα ασκί γεμάτο από Άγιο Πνεύμα και ό,τι σας λέει αυτό πρέπει να κάνετε» (Αναμνήσεις από το γέροντα Σωφρόνιο του Έσσεξ, εκδ. Άθως). Γιατί λοιπόν να ανασκοπούμε το παρελθόν τη στιγμή που τέτοιοι φωστήρες έδειξαν το δρόμο, ζώντες μάλιστα τη σημερινή εκκλησιαστική και γενικότερη παγκόσμια κατάσταση, άρα άμεσοι και πιο αρμόδιοι εκφραστές του ορθού εκκλησιολογικού πνεύματος εν τοις εσχάτοις τούτοις έτεσιν; Ο γερο Παΐσιος μάλιστα, γνωστός για το μέγα προφητικό του χάρισμα, ορών και προϊδών - κατ’ εμέ – τις αυθαιρεσίες μας φωτογραφήθηκε ολίγον προ της εκδημίας του με τον νυν Πατριάρχη. Ας ερμηνεύσει καθείς τι πολυσήμαντο μήνυμα έστειλε ο γέροντας.

Διαβάζουμε στο βίο του αγίου Σιλουανού την ιστορία με τον πλανόδιο βιβλιοπώλη που του είχε ενσπείρει στην ηλικία των τεσσάρων ετών το λογισμό της αθεΐας, τον οποίο ξεπέρασε σε ηλικία δεκαεννέα ετών! Και αν κάποιος δεν το ξεπεράσει ποτέ; Η ερώτηση απευθύνεται στους αθέους ή αθεολογήτους θεολόγους που εν κακή παρρησία αμφισβητούν τα πάντα - το συνηθέστερό τους είναι η προβολή της παλαιάς διαθήκης ως μυθολογίας - και μολύνουν τα χριστιανόπουλα. Ο πάπας λοιπόν δεν βάλλει από τη Ρώμη, ως είρηται, αλλά διέβη διά ημετέρων μισθοφόρων τον ελληνικό Ρουβίκωνα.

Tα ιστορικά παράλληλα με την πρωτοχριστιανική εποχή είναι εμφανή. «Το πνεύμα όπου θέλει πνει» (Ιω. γ’ 8) και δεν το σταματούν οι κραυγές και οι υπογραφές κανενός. Συναντάς αλλοδόξους πιο ορθοδόξους στη ζωή τους από μας στους οποίους κατοχυρώθηκε κυρίως η επωνυμία. Και εμείς είμαστε μάλλον αυτοί που διαστρέψαμε το αληθινό πρόσωπο του γλυκυτάτου Ιησού. Αλωνίζουν οι χιλιαστές με σημαία τους το κήρυγμα της ανάστασης, διότι μυρίστηκαν ότι απιστούν σε αυτήν ή την αγνοούν οι ορθόδοξοι και έτσι θα τσιμπήσουν -όπως και συμβαίνει - στο δόλωμά τους, το πλέον ορθόδοξο άλλωστε κήρυγμα που παραθέτουν οικειοποιώντας το ως μοναδική εξ αυτών προερχομένη χιλιαστική πρόταση και ελπίδα ζωής! Άλλοι την ίδια ώρα φοβούνται προτεστάντες, ινδιάνους, αφρικανούς παγανιστές, καρδινάλιους και ατέλειωτα έτερα στίφη πολεμίων.

Πώς όμως χάσαμε το Χριστό και τον κλέψανε ιεχωβάδες, αγνωστικιστές, διαλογιστές και λοιποί; Εξαιτίας δυο παραγόντων: επειδή μειώνονται δραματικά οι ζώντες άγιοι -παραδείγματα, στυλοβάτες και παρηγοριά όλων μας - και εμείς οι λοιποί δεν παρουσιάζουμε ένα ελκυστικό και θελκτικό Χριστό. Είναι αδήριτη πλέον ανάγκη να επαναπροσδιορίσουμε την υφ’ ημών προβολή του χριστιανισμού σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο, εντός και εκτός συνόρων. Στα ευαγγέλια ο Χριστός σαγηνεύει και δεν απειλεί. Αυτό είναι και το ήθος της Εκκλησίας του, που ουσιαστικά είναι ο ίδιος ο Ιησούς. Οι αφορισμοί ουδέποτε συνήδαν στο εκκλησιαστικό ήθος και εχρώντο σπανίως και μόνον παιδαγωγικώς και εν εσχάτη ανάγκη. Η πρότασή μου στους ανειρήνευτους αδελφούς είναι η προτροπή του αγίου γέροντος Πορφύριου (αν νομίζουν τινές ότι δεν είναι επισήμως αναγνωρισμένος άγιος κάνουν λάθος - τιμάται ήδη στο Πατριαρχείο Αντιοχείας, τουτέστιν αυτομάτως θεωρείται και επισήμως άγιος της απανταχού ορθοδοξίας) : «αγαπήστε τον Χριστό και μηδέν προτιμήστε της αγάπης αυτού». Δυστυχώς, αν δεν το πετύχουμε αυτό, αποτύχαμε στον πνευματικό μας αγώνα και εις μάτην τρέχουμε να σώσουμε την ορθοδοξία ως δόγμα, την ίδια ώρα που εμείς χάσαμε τη ζωή. Ο Χριστός άλλωστε δεν είναι ψυχρό και ψιλό δογματικό σύστημα πίστεως αλλά συγκεκριμένο πρόσωπο που απαιτεί ως ζηλότυπος εραστής την αποκλειστική αγάπη μας. Αντ’ αυτού τον θωρούμε και τον συστήνουμε ως απρόσιτο νομοδιδάσκαλο κωδίκων ηθικής, ήτοι δυσάρεστο και αποκρουστικό στο σύγχρονο κοπιώντα και πεφορτισμένο άνθρωπο.

Πολύς λόγος κατά νεοομολογητών άχρι τούδε. Τι κυρίως διακρίνουμε εν πάσι σχεδόν τοις ζηλωταίς; Έλλειψη δυο βασικών χαρακτηριστικών του γνησίου χριστιανού: ταπείνωσης και αγάπης. Αλλά οι υποψήφιοι σωτήρες μας ας έχουν αδιαλείπτως κατά νου πως η όποια αληθινή αρετή μας ενώπιον του Κυρίου «ως ράκος αποκαθημένης» ( Ησ. 64.5). Από την άλλη ορισμένοι εξ αυτών θεωρούν ότι η προς αυτούς ετερότητα συνιστά εγγενή αδυναμία και a priori ήττα. Να ισχύει άραγε το ρηθέν δια συγχρόνου φιλοσόφου «ο βλαξ είναι ανίκητος»; Δεν είναι της παρούσης. Το σίγουρο είναι ότι η πόλις εάλω ένδοθεν, διότι αστοχήσαμε και ως χριστιανοί και ως θεολόγοι και ως ιερείς. «Καλόν το άλας. Εάν δε και το άλας μωρανθή, εν τίνι αρτυθήσεται» (Λουκ. ιδ’ 34); Αυτά τα φαινόμενα άλλωστε είναι η κορυφή του παγόβουνου της αποτυχίας ημών των χριστιανών των εσχάτων που προλειαίνουμε καθ’ ημέραν την έλευση του αντιχρίστου με τον πνευματικό μας ατροφισμό. Και ικετεύω: ας φωνάζουμε για τη θεότητα του Χριστού ευκαίρως ακαίρως, διότι στη θέση του έρχεται άλλος και χάσκοντες θα τον προσκυνήσουν πάντες και πάσαι αι φυλαί της γης. Τότε θα εκπληρωθεί και ο λόγος του Κυρίου: «πλην ο υιός του ανθρώπου ελθών άρα ευρήσει την πίστιν (εις την θεότητά Του) επί της γης» (Λουκ. ιη’ 8);

Ημείς οι έχοντες την πληρότητα της Χάριτος οφείλουμε να γίνουμε το φως τοις αλλοθρήσκοις, ώστε να τους «μαγέψουμε». Συνήθως η μαγεία φέρει αποτελέσματα. Εν αντιθέτω τους προγκάμε και τους στερεώνουμε όλο και πιο βαθιά στις πλάνες τους. Πόσο πιο θεάρεστο θα ήταν να ανεπέμποντο πύρινες προσευχές στο θρόνο του Υψίστου αντί υπογραφών υπέρ σωτηρίας αλλοδόξων και του σύμπαντος κόσμου. Όμως μια υπογραφή είναι πανεύκολη και ανώδυνη υπόθεση, ενώ μια αληθινή προσευχή κοπιώδης και αιματηρή. Ίσως μερικοί εν τη υπογραφή των δοκούσι ότι εξεπλήρωσαν το πνευματικό τους προς Θεόν χρέος ψευτοαναπαύοντας τη συνείδησή τους λόγω ελεγχόμενης πνευματικής ζωής και των εξ αυτής ενοχών. Προσωπικά όμως αφορίζω εμαυτόν εκ του ρεύματος τούτου αναιρών το εκ κεκτημένης ταχύτητας πλημμέλημά μου και υπογράφω πάσαν την προγεγραμμένην ταύτην εν είδει κατακλείδος επιλόγου διακριτικώς επιγραφομένην

Κατά νεοανασυνταξάντων σύμβολον πίστεως.

Κ.Ν.

4-1-2010

Αγιογραφία: Χριστός, Γιώργου Κόρδη