Η ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΛΑΣ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ ΑΠΟ ΤΟ "ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ" (ΒΙΝΤΕΟ)

Το 2023 ήταν αφιερωμένο, παγκοσμίως, στην μέγιστη και οικουμενική Μαρία Κάλλας, με αφορμή την συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή της (2 Δεκεμβρίου 1923). 

Το Καλλιτεχνικό Σύνολο “Πολύτροπον” (υπεύθυνος: Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος) παρουσίασε μια πρωτότυπη παραγωγή με θέμα: “Η Μαρία Κάλλας στην Κωνσταντινούπολη”, την Δευτέρα 18 Σεπτεμβρίου 2023 στην Αίθουσα Διδασκαλίας της Μουσικής Βιβλιοθήκης του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. 

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε δύο μέρες μετά την επέτειο του θανάτου της στο Παρίσι, στις 16 Σεπτεμβρίου 1977 και μία μέρα μετά τα ονομαστήρια της, καθώς η Κάλλας είχε βαφτιστεί Μαρία Άννα Καικιλία Σοφία Καλογεροπούλου και στις 17 Σεπτεμβρίου ήταν η μνήμη της  Αγίας Σοφίας. 

Ο Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος αναφέρθηκε στην σχέση της οικογένειας της μητέρας της Μαρίας Κάλλας, Ευαγγελίας Δημητριάδου, με την Κωνσταντινούπολη, στην παρουσία της Μαρίας Κάλλας στην Κωνσταντινούπολη το 1959, με αφορμή την κρουαζιέρα που οργάνωσε ο Αριστοτέλης Ωνάσης, την επίσκεψή της στο Οικουμενικό Πατριαρχείο επί Πατριάρχου Αθηναγόρου, την απήχηση εκείνης της επίσκεψης μέχρι σήμερα στην Πόλη. Ακόμη, ο ομιλητής αναφέρθηκε στην ιστορία του πιάνου της Μαρίας Κάλλας που βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο Πέρα και στην διέλευσή της από την Κωνσταντινούπολη το 1969, πηγαίνοντας στην Καππαδοκία για τα γυρίσματα της κινηματογραφικής ταινίας «Μήδεια» του Πιέρ Πάολο Παζολίνι. 

Στη συνέχεια η σοπράνο Δάφνη Πανουργιά τραγούδησε άριες από όπερες που ερμήνευσε μοναδικά η Μαρία Κάλλας και συγκεκριμένα: 

Ave Maria (Bach/Gounod), Cavatina "Quel guardo il cavaliere" (Don Pasquale – Gaetano Donizetti), Ombra Leggera (Dinorah – Giacomo Meyerbeer), O mio babbino caro (Gianni Schicchi – Giacomo Puccini), Una voce poco fa (Il barbiere de Siviglia – Gioachino Rossini). 

Στο πιάνο ήταν ο Μάριος Καζάς. 

Ανάμεσα στις άριες διαβάστηκαν επιστολές της Μαρίας Κάλλας προς σημαντικές προσωπικότητες. Artwork – video – φωτογραφίες: Ιωάννης – Πορφύριος Καποδίστριας. 

Παραγωγή: Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον».

Ακολουθεί το βίντεο της εκδήλωσης. 

 

Την εκδήλωση κάλυψε και το διαδικτυακό κανάλι blod.gr του Ιδρύματος Μποδοσάκη και μπορείτε να την παρακολουθήσετε ΕΔΩ. 

Panagiotis Andriopoulos, theologian, musician, and director of the Agency for Ecclesiastical News ‘Fos Fanariou’, speaks about ‘Maria Callas in Istanbul’. On the screen he is seen with the late Patriarch Athenagoras.

September 29, 2023 

By The National Herald 

ATHENS – The year 2023 is dedicated worldwide to Maria Callas, marking the 100th anniversary of her birth (December 2, 1923). 

The Artistic Ensemble ‘Polytropon’, led by Panagiotis Ant. Andriopoulos, presented an original production titled ‘Maria Callas in Istanbul’ on Monday, September 18, 2023, at the Education Hall of the Music Library of the Association ‘Friends of Music’ in the Megaron Athens Concert Hall. 

Panagiotis Ant. Andriopoulos spoke about Maria Callas’s presence in Constantinople in 1959, on the occasion of the cruise organized by Aristotle Onassis, her visit to the Ecumenical Patriarchate during the time of Patriarch Athenagoras, and the lasting impact of that visit on the city. Furthermore, the speaker mentioned the history of Maria Callas’s piano, which is currently in the Museum of Pera, and her passage through Constantinople in 1969 on her way to Cappadocia for the filming of Pier Paolo Pasolini’s film ‘Medea’. 

From the event ‘Maria Callas in Istanbul’, at the Education Hall of the Music Library of the Association “Friends of Music” in the Megaron Athens Concert Hall.

Andriopoulos emphasized that “the myth of Callas remains alive, as her high art continues to influence opera in the 21st century, while aspects of her personality and private life continue to be subjects of research by journalists, writers, and artists.” 

Soprano Daphne Panourgiá sang arias from operas and other works that Maria Callas uniquely interpreted, including: ‘Ave Maria’ (Bach/Gounod), Cavatina ‘Quel guardo il cavaliere’ (Don Pasquale – Gaetano Donizetti) ‘Ombra Leggera’ (Dinorah – Giacomo Meyerbeer), ‘O mio babbino caro’ (Gianni Schicchi – Giacomo Puccini), and ‘Una voce poco fa’ (Il barbiere de Siviglia – Gioachino Rossini). 

Admission was free. 

The contributors to the event ‘Maria Callas in Istanbul’: Panagiotis Andriopoulos, Marios Kazas, and Daphne Panourgiá.

The contributors to the event ‘Maria Callas in Istanbul’ were: Panagiotis Andriopoulos, Marios Kazas, and Daphne Panourgiá. Marios Kazas performed on the piano. 

In addition to the music, letters from Maria Callas to important figures were read. 

Artwork, video, and photos were by Ioannis-Porfirios Kapodistrias – Production by the Artistic Ensemble ‘Polytropon’. 

About the Artistic Ensemble ‘Polytropon’: 

Founded in 2004 by theologian and musician Panagiotis Ant. Andriopoulos, it presents original productions in Greece and abroad, mainly based on Greek poetry and music. Some of their productions include works inspired by the youth anthology of Ecumenical Patriarch Bartholomew, the poems of C.P. Cavafy, sacred poetry, the musical work of Eva Palmer-Sikelianou, Gustav Mahler, Manos Hadjidakis, and more. They have performed their productions in various cities in Greece, Cyprus, Germany, Constantinople and around the world. 

It’s worth noting that Panagiotis Andriopoulos is the head of the ‘Fos Fanariou’ Agency for Ecclesiastical News.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΗ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΝΕΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ (ΒΙΝΤΕΟ)

Στον Ι. Ναό Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού τελέστηκε την Κυριακή μετά την Ύψωση (15 Σεπτεμβρίου 2024) η Θεία Λειτουργία, προεστώτος του Πανοσιολ. Αρχιμανδρίτου κ. Φιλοθέου Δέδε, Ιεροκήρυκος της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, ο οποίος και ομίλησε εμπνευσμένα. 

Η ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΘΟΔΩΡΟΥ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΑ ΑΡΑΒΙΚΑ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Ο Θόδωρος Τερζόπουλος είναι αναμφισβήτητα, πλέον, σημείο αναφοράς για το παγκόσμιο θέατρο.

Έχω παρακολουθήσει πολλές παραστάσεις του – κυρίως στους Δελφούς - αλλά συνδέθηκα ιδιαίτερα με κάποιες απ’ αυτές για προσωπικούς λόγους, όπως την «Τελευταία μάσκα - fallimento», σε κείμενο του φίλου Κώστα Λογαρά, για τον …ατυχήσαντα, γενικώς, θεσμό που έζησα από πολύ κοντά «Πάτρα, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2006». Η παράσταση του Τερζόπουλου ήταν, ίσως, το σημαντικότερο γεγονός της διοργάνωσης. 

Κι ακόμα κρατώ ζωηρά στη μνήμη μου τους «Πέρσες», με Έλληνες και Τούρκους ηθοποιούς στην Επίδαυρο πάλι το 2006. Εκεί κατάλαβα ότι το θέατρο του Τερζόπουλου μπορεί να οριστεί ως "διαπολιτισμικό", καθώς διασπά την έννοια των συνόρων ανάμεσα στους πολιτισμούς και αναδεικνύει την ιστορική διαδικασία των διαρρεόντων συνόρων του παγκόσμιου πολιτισμού. 

Αργότερα, άκουσα μια ραδιοφωνική συνέντευξη του Θόδωρου Τερζόπουλου, όπου ο διεθνής σκηνοθέτης μίλησε για την ιστορία και τις αρχές του θεάτρου ΑΤΤΙΣ, που ο ίδιος ίδρυσε, για την πρωτοποριακή υποκριτική μέθοδο που εφαρμόζει και το πολιτικό και τελετουργικό θέατρο. 

Το 1985 ο Τερζόπουλος αναλαμβάνει διευθυντής της Διεθνούς Συνάντησης για το Αρχαίο Δράμα στους Δελφούς. Εκεί καλεί σκηνοθέτες από όλο τον κόσμο, οι οποίοι εκφράζουν τη δική τους προσέγγιση στην αρχαία τραγωδία, μέσα από τους πολιτισμούς τους. Ο Τερζόπουλος επηρεάζεται από τα νέα αυτά ερεθίσματα κι αποφασίζει να ερευνήσει έναν νέο τρόπο προσέγγισης στο πεδίο του αρχαίου δράματος, αφετηρία του οποίου είναι οι «Βάκχες», που παρουσίασε με την ομάδα του, το καλοκαίρι του 1986. Τότε «γεννιέται» η μέθοδός του, με κυρίαρχο στοιχείο την σωματικότητα που κατατείνει στην σιωπή!... «Πιστεύω ότι η στιγμή της μεγάλης έντασης δεν έχει λόγια, δεν έχει ερμηνεία, δεν έχει αναφορές και μεταφορές», λέει ο ίδιος. 

Η περίφημη μέθοδος του Θεόδωρου Τερζόπουλου εκδόθηκε στα ελληνικά το 2015, με τίτλο «Η επιστροφή του Διονύσου» και συνοδευόταν από ένα DVD 150 λεπτών, όπου καταγράφεται όλη η βασική εκπαίδευση του ηθοποιού. 

Η μέθοδος Τερζόπουλου επηρεάστηκε από στοιχεία του παγκόσμιου πολιτισμού και τώρα ...επιστρέφει ως εγκόλπιο του παγκόσμιου θεάτρου, καθώς διδάσκεται σε πολλές ξένες ακαδημίες και μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες και στα αραβικά. 

Η έκδοση αυτή, σε μετάφραση του δόκιμου λιβανέζου μεταφραστή Roni Bou Saba, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Theater der Zeit. 

Προλογίζει η Erika Fischer-Lichte, καθηγήτρια Θεατρικών σπουδών στο Freie Universitat του Βερολίνου, με ξεχωριστό επιστημονικό και διδακτικό έργο, το οποίο την κατατάσσει διεθνώς μεταξύ των σημαντικότερων μελετητών του θεάτρου. Έργα της έχουν μεταφραστεί και στα ελληνικά. 

Στο βιβλίο συμπεριλαμβάνεται μια πολύ διαφωτιστική συνέντευξη που πήρε ο επιμελητής της έκδοσης της μεθόδου στα γερμανικά Τόρστεν Ίσραελ από τον Θεόδωρο Τερζόπουλο, σχετικά με τη μέθοδό του (βλ. Theodoros Terzopoulos, Die Rückkehr des Dionysos. Mit einem Vorwort von Erika Fischer-Lichte. Inklusive einer DVD. Berlin, Verlag Theater der Zeit 2016).

Αξίζει να σημειωθεί πως για τις ανάγκες αυτής της έκδοσης, ο Θεόδωρος Τερζόπουλος βρέθηκε με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση στον Λίβανο, σε ένα ταξίδι γνωριμίας με τους πρωτοπόρους δημιουργούς και πολιτιστικούς φορείς της Βηρυτού, που περιλάμβανε τη συμβολική επίσκεψη στον ναό του Βάκχου στην αρχαία πόλη Μπάαλμπεκ (Ηλιούπολις). 

Ο μεταφραστής και δάσκαλος της Αραβικής γλώσσας Roni Bou Saba, από τον Λίβανο, πτυχιούχος Αραβικής και Ελληνικής Φιλολογίας, Θεολογίας και υπ. Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, ήλθε το 2006 στην Ελλάδα και σπούδασε Ελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Από την εποχή των σπουδών του στην Πάτρα, ο Ρόνι Μπου Σάμπα ασχολείται συστηματικά με τις μεταφράσεις ελλήνων ποιητών στα αραβικά και πολλές μεταφράσεις του περιλαμβάνονται σε εκδηλώσεις, δημοσιεύονται σε φιλολογικά περιοδικά και εφημερίδες. Συνεργάζεται, επίσης, με την ευρείας κυκλοφορίας στον αραβικό κόσμο εφημερίδα Al-Araby Al-Jadeed, όπου δημοσιεύει τις λογοτεχνικές μεταφράσεις του.

Τώρα ο Ρόνι Μπου Σάμπα μετέφρασε την θεατρική μέθοδο του Θ. Τερζόπουλου στα αραβικά, αφού και ο αραβικός θεατρικός κόσμος εντρυφά στην μέθοδο του έλληνα σκηνοθέτη. 

Μια «διονυσιακή» μετάφραση, αντάξια του Τερζόπουλου, ο οποίος έχει τον Διόνυσο θεό, γιατί είναι κατ’ αυτόν «ο θεός της πολυμορφίας, της ποικιλίας, της πολυγλωσσίας, της οικουμενικότητας, και προ πάντων ο θεός της ελευθερίας».

Η ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΝΕΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ (ΒΙΝΤΕΟ)

Σήμερα, Σάββατο 14 Σεπτεμβρίου 2024, εορτή της Παγκοσμίου Υψώσεως του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, τελέστηκε η Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού, της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών. 

Της Ευχαριστιακής Συνάξεως προέστη ο προϊστάμενος του Ναού, Αρχιμανδρίτης π. Μιχαήλ Σταθάκης, συλλειτουργούντων του πολιού πρωτοπρεσβυτέρου π. Νικολάου και του νεώτερου πρεσβυτέρου π. Ιωάννου. 

Με τους ψάλτες του Ναού συνέψαλε ο κ. Γιάννης Χριστόπουλος διακεκριμένος τενόρος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ο οποίος και ανέγνωσε εμμελώς το Αποστολικό ανάγνωσμα.

ΤΑ ΔΟΞΑΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ ΣΤΟ ΜΕΛΟΣ ΙΑΚΩΒΟΥ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ π. ΔΙΟΝΥΣΙΟ ΦΙΡΦΙΡΗ

Ανθολογούμε σήμερα, επί τη μεγάλη εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, τα δύο περιώνυμα δοξαστικά: "Δεύτε άπαντα τα έθνη" σε ήχο β' του Εσπερινού και "Σήμερον προέρχεται..." των Αίνων σε ήχο πλ.β', αλλά και το δοξαστικό της Λιτής της εορτής "Του Τιμίου Σατυρού σου...", σε ήχο δ' στο μέλος του Ιακώβου Πρωτοψάλτου και σε απαράμιλλη ερμηνεία του αείμνηστου διακο - Διονύση Φιρφιρή από τις περίφημες ηχογραφήσεις του Μανόλη Χατζηγιακουμή. 

Και τα τρία μέλη περιλαμβάνονται στην σειρά Μνημεία Εκκλησιαστικής Μουσικής, στο Σώμα Τρίτο Δοξαστικά Ιακώβου Πρωτοψάλτου (Δοξαστικά Σεπτεμβρίου CDΙΙ). Το δοξαστικό "Σήμερον προέρχεται..." ανθολογεί ο Χατζηγιακουμής - λόγω ακριβώς της εξαιρετικής ερμηνείας του π. Διονυσίου - και στην Εκλογή των Δοξαστικών Ιακώβου Πρωτοψάλτου (2ο cd). 

Όλες οι προαναφερθείσες εκδόσεις είναι του Κέντρου Ερευνών και Εκδόσεων. 

Ευτυχώς ο Μανόλης Χατζηγιακουμής ηχογράφησε ολόκληρο το Δοξαστάριο του Ιακώβου Πρωτοψάλτου, το οποίο έψαλλε ο διακο - Διονύσης στις πανηγύρεις του Αγίου Όρους. Πρόκειται για κυριολεκτικό μνημείο πολιτισμού! 

 

Για το δοξαστικό των αίνων ο Χατζηγιακουμής σημειώνει:
"Το δοξαστικό του Iακώβου πρωτοψάλτου στην Ύψωση του Tιμίου Σταυρού "Σήμερον προέρχεται" ηχ πλ β’, ως κείμενο έχει ως εξής: Σήμερον προέρχεται ο Σταυρός του Κυρίου και πιστοί εισδέχονται αυτόν εκ πόθου και λαμβάνουσιν ιάματα ψυχής τε και σώματος και πάσης μαλακίας. Αυτόν ασπασώμεθα τη χαρά και τω φόβω· φόβω μεν διά την αμαρτίαν, ως ανάξιοι όντες, χαρά δε διά την σωτηρίαν, ην παρέχει τω κόσμω ο εν αυτώ προσπαγείς Χριστός ο Κύριος, ο έχων το μέγα έλεος. Μέλος από τα πιο χαρακτηριστικά του Δοξασταρίου του Ιακώβου, με ιδιαίτερα πλούσιο και ποικιλματικό ηχόχρωμα, στον κλασικό ήχο του πλαγίου δευτέρου. Στο Δοξαστικό αυτό η απαράμιλλη εκφραστική δύναμη του πατρός Διονυσίου βρίσκεται σε μια κορυφαία της στιγμή. Η μακρά λειτουργική χρήση του μέλους (το έψαλλε για πολλά χρόνια στην Ι. Μ. Ξηροποτάμου) έχει δώσει στην ερμηνεία ιεροπρέπεια και γνησιότητα μοναδική, ενώ αποτυπώνονται εξαίρετα σ’ αυτήν τα πνευματικά αισθήματα της ικεσίας, του δέους και, κυρίως, της ευφρόσυνης χαράς για τη λύτρωση και τη σωτηρία του κόσμου. Η εκφραστικότητα της ερμηνείας συμβαδίζει απόλυτα με τις έννοιες του κειμένου και τη μελική τους διατύπωση, καθώς η αρχική περιγραφική είσοδος και πρόοδος του μέλους κορυφώνεται έντονα, μέσα σε μια σπάνια ψυχική μέθεξη, στις έσχατες, και εξαιρετικά δυναμικές, μουσικές φράσεις (ειδικά στις υψίτονες “τη χαρά και τω φόβω” και “ήν παρέχει τω κόσμω”). Tο δοξαστικό αυτό, όπως ψάλλεται, δείχνει ανάγλυφα πόσο ανυπολόγιστης σημασίας γεγονός είναι η ηχογράφηση του Δοξασταρίου του Iακώβου που μας άφησε ο μακαριστός Γέροντας".

Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΧΟΡΩΔΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΚΤΟΡΩΝ ΣΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ "Η ΔΑΣΚΑΛΑ ΜΕ ΤΑ ΞΑΝΘΑ ΜΑΛΛΙΑ"

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

«Η Δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά», με την Αλίκη Βουγιουκλάκη και τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ είναι μία από τις εμπορικότερες ταινίες από καταβολής του Ελληνικού κινηματογράφου. Ήρθε πρώτη σε εισπράξεις ανάμεσα σε 99 ελληνικές παραγωγές της σεζόν 1969-70, με 739.001 εισιτήρια στις αίθουσες Α΄προβολής. 

Η «Δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά» είναι μία ταινία για το έπος του ’40 και την Κατοχή που γυρίστηκε στην Μακρινίτσα του Πηλίου. 

Την μουσική της ταινίας έγραψε ο σπουδαίος έλληνας συνθέτης Νίκος Μαμαγκάκης. 

Έχουμε, λοιπόν, υπέροχα πλάνα από την ταινία στον Ιερό Ναό του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στην πλατεία της Μακρινίτσας και το στριφογυριστό δρόμο όπου η Αλίκη-δασκάλα συνοδεύει τους μαθητές της, οι οποίοι με τις φωνές της Παιδικής Χορωδίας των Ανακτόρων, τραγουδούν ένα ωραίο εμβατήριο σε στίχους Ντίνου Δημόπουλου, που είναι και ο σκηνοθέτης της ταινίας. 

Τα Χριστούγεννα, όπου τα παιδιά του χωριού μαζεύονται στο σχολείο για να ετοιμάσουν υλικό για τους φαντάρους στο μέτωπο, ακούγεται ένα αισθαντικό παιδικό χριστουγεννιάτικο τραγουδάκι σε στίχους Διονύση Σαββόπουλου. Κι αυτό ερμηνευμένο από την Παιδική Χορωδία των Ανακτόρων. 

Το 1999 από τη δισκογραφική εταιρία «Universal» κυκλοφόρησε το σάουντρακ με τα 26 ορχηστρικά θέματα και τα δύο παιδικά τραγουδάκια. Στο cd αναγράφεται κανονικά: Παιδική Χορωδία των Ανακτόρων. 

Θυμίζουμε ότι η Παιδική Χορωδία του Παρεκκλησίου των Βασιλικών Ανακτόρων ιδρύθηκε το 1950, σύμφωνα με επιθυμία της Αυτού Μεγαλειότητος του Βασιλέως Παύλου. Την οργάνωση και διεύθυνσή της ανέλαβε ο νεαρός τότε συνθέτης Μιχάλης Αδάμης. Ήταν ένα χορωδιακό σύνολο από παιδιά 8-14 ετών. Η χορωδία είχε στο ρεπερτόριό της εκκλησιαστικούς ύμνους της Ορθόδοξης Λατρείας, παραδοσιακή μουσική εναρμονισμένη, αλλά συμμετείχε και σε σημαντικά έργα ελλήνων συνθετών, όπως οι «Όρνιθες» του Μάνου Χατζιδάκι κ.α. 

Στην χορωδία έπαιξε σημαντικό ρόλο και ο συνθέτης και μουσικοπαιδαγωγός Στέφανος Βασιλειάδης, στενός συνεργάτης του Μιχάλη Αδάμη στην χορωδιακή πράξη. Ο Βασιλειάδης υπάρξε χορωδός και βοηθός για μια δεκαετία (1951-61), διευθυντής της χορωδίας την περίοδο 1961-65 και συνεργάτης την διετία 1965-67. 

Παραθέτουμε ολόκληρο το σάουντρακ, όπου και τα παιδικά τραγουδάκια στα 21:35'' λεπτά από την αρχή. 

 

Στη συνέχεια παραθέτουμε μία συνέντευξή μας με το μέλος της Παιδικής Χορωδίας των Ανακτόρων, Γρηγόρη Βαλλιανάτο.

 

ΟΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΟΙ "ΠΕΝΤΕ ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΓΙΑ ΜΠΟΥΖΟΥΚΙ ΚΑΙ ΠΙΑΝΟ" ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Το 1984, πριν 40 χρόνια, κυκλοφόρησε από την Columbia μια κασετίνα οκτώ δίσκων βινυλίου, με δέκα έργα του Μάνου Χατζιδάκι που γράφτηκαν από το 1962 μέχρι το 1975. Πρόκειται για τα έργα «Όρνιθες», «Οδός ονείρων», «Παραμύθι χωρίς όνομα», «Ματωμένος γάμος», «Καπετάν Μιχάλης», «Μυθολογία», «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε», «Αθανασία»  και «Το χαμόγελο της Τζοκόντας». 

Ένα ανέκδοτο έργο του Μάνου Χατζιδάκι, που δεν αναγράφεται στο εξώφυλλο και δισκογραφήθηκε για πρώτη φορά σε αυτή την έκδοση, είναι οι «Πέντε αυτοσχεδιασμοί για μπουζούκι και πιάνο» (πάνω στη σχέση των δύο οργάνων).  

Ένας ευφάνταστος δεκαπεντάλεπτος μουσικός διάλογος, μεταξύ του Μάνου Χατζιδάκι, που έπαιξε πιάνο και του Γιάννη Τσαγκρουνού στο μπουζούκι.  

Ποιος είναι ο Γιάννης Τσαγκρουνός; Κανείς δεν ξέρει... Ένα μπουζούκι ξωτικό...

Οι τίτλοι των πέντε κομματιών είναι οι εξής:

1) Επαφή (με πάθος) 

2) Διάλογος (χωρίς επαφή) 

3) Νυχτερινό (με πολλές κινήσεις των άκρων) 

4) Με φωτιά - με έκταση - με επιμονή 

5) Υγρό είδωλο

Οι «Πέντε αυτοσχεδιασμοί για μπουζούκι και πιάνο»  γράφτηκαν για το μπαλέτο «L’ange heurtebise» (Έργο 29α), μέρος του μπαλέτου Jean Cocteau et la Danse. To L’ Ange Heurtebise είναι ένα μακροσκελές ποίημα, γραμμένο το 1925, όπου ο ποιητής εμπλέκεται σε μια βίαιη μάχη μ’ έναν άγγελο, που επανέρχεται τα επόμενα χρόνια συχνά στο έργο του. Το έργο γράφτηκε το 1971 στη Νέα Υόρκη και παρουσιάσθηκε το 1972 στις Βρυξέλλες, σε χορογραφία του Maurice Béjart και διεύθυνση Μάνου Χατζιδάκι, στο πλαίσιο της συνεργασίας του συνθέτη με «Τα Μπαλέτα του 20ου Αιώνα» του Maurice Béjart, που ξεκίνησε το 1965 στις Βρυξέλλες με τους «Όρνιθες» του Αριστοφάνη. 

Ο Μάνος Χατζιδάκις είπε για το έργο σε μια παρουσίαση στο Τρίτο Πρόγραμμα: 

«Πολλές φορές όταν κουραζόμουν από μια συνομιλία, πρότεινα στους φίλους μου να τους παίξω πιάνο. Μερικές φορές έπαιζα πολύ όμορφα. Έτσι και το ’71 στη Νέα Υόρκη, μου γεννήθηκε η ιδέα να κατευθύνω έναν αυτοσχεδιασμό μ’ ένα μπουζούκι, που προηγουμένως επί ένα μήνα τον έβαλα να ακούει Θεία Λειτουργία.΄Ηταν νέος και το έκανε. Το αποτέλεσμα ήταν εξόχως ενδιαφέρον. Καταλαβαίνετε, βέβαια, πως το μπουζούκι αν δεν προεκταθεί μέσα στο χρόνο και δεν αποκτήσει χαρακτήρα ερμηνευτικού οργάνου, δεν μ’ ενδιαφέρει παρά μόνο ιστορικά. Έτσι όπως παίζεται σήμερα, ιδιαίτερα στον τόπο μας, μου είναι πέρα για πέρα αντιπαθητικό. Αυτοί οι αυτοσχεδιασμοί δημιουργούν προοπτικές, γι’ αυτό και τους συντηρώ».

Μόλις δύο χρόνια μετά, στα 1974, ο Χατζιδάκις εκδίδει "Τα Πέριξ", παλιά, αγαπημένα του ρεμπέτικα με την Βούλα Σαββίδη, σε δική του ενορχήστρωση. 

Ο Χατζιδάκις γράφει στο σημείωμα του δίσκου: "Εδώ ας με συγχωρέσει το όργανο μπουζούκι, που δεν το μεταχειρίζομαι. Έτσι καθώς κατάντησε καλοντυμένο πονηρό, σαν λαϊκός αγαπητικός, δεν είναι σε θέση πια να εκφράσει τα μύρια όσα ακριβά μας κληρονόμησαν οι «άγνωστοι και ανώνυμοι» δάσκαλοι των σεμνών καιρών".

Η σχέση του Χατζιδάκι με το μπουζούκι υπήρξε, τελικά, σχέση πάθους!

Το χρησιμοποίησε σε πολλά τραγούδια του, επιλέγοντας μάλιστα ως σολίστ και τον μαιτρ του είδους, Γιώργο Ζαμπέτα. Άλλωστε το μπουζούκι τον γοήτευσε λόγω των ρεμπέτικων που ανακάλυψε από νέος. Δεν είναι τυχαίο, επίσης, ότι το ενέταξε ως σολιστικό όργανο και στο αυτοβιογραφικό του "Η εποχή της Μελισσάνθης", ενώ δεσπόζει και σε άλλα έργα του. 

Όμως, ενώ έκανε κι ένα "κλασικό" έργο, τους "Πέντε αυτοσχεδιασμούς", συνδυάζοντας πιάνο και μπουζούκι - κάτι αδιανόητο για τους πολλούς - δεν δίστασε να μην το χρησιμοποιήσει στα "Πέριξ", καθώς θεώρησε ότι είχε πια εκφυλιστεί...

Σε κάθε περίπτωση, ο Χατζιδάκις έγραψε εξαιρετικά θέματα για μπουζούκι. 

Οι "Πέντε αυτοσχεδιασμοί για μπουζούκι και πιάνο" αποτελούν την απόλυτη, θα έλεγα, υπέρβαση. Είναι για άλλες σφαίρες...

 

ΑΝΤΟΝ ΜΠΡΟΥΚΝΕΡ: ΔΙΑΚΟΣΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ "ΣΥΝΘΕΤΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ"

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Διακόσια χρόνια συμπληρώθηκαν φέτος (στις 4 Σεπτεμβρίου) από την γέννηση του μεγάλου Αυστριακού συνθέτη Άντον Μπρούκνερ (1824 – 1896). 

Ο Άντον Μπρούκνερ ήταν ένας εξαίρετος οργανίστας και ένας σπουδαίος συνθέτης εκκλησιαστικής μουσικής. Από νεαρή ηλικία είχε την ευκαιρία να παίζει σε ένα από τα πλέον αξιόλογα εκκλησιαστικά όργανα της Ευρώπης, που βρισκόταν στο μεγάλο μοναστήρι του Αγ. Φλωριανού κοντά στη γενέτειρά του, το χωριό Ανσφέλντεν της βόρειας Αυστρίας. Με άοκνη μελέτη έγινε ένας πραγματικός βιρτουόζος του οργάνου, με εξαιρετικές ικανότητες στον αυτοσχεδιασμό. 

Ο δοξαστικός ύμνος «Te Deum», θεωρείται από τα κορυφαία του είδους. Σπάνια συνθέτης δοξολόγησε τον Θεό του με τέτοια δύναμη. Γι' αυτό τον είπαν "ο Συνθέτης του Θεού"! Ο Μπρούκνερ ήταν φύση θρησκευτική και γι΄ αυτό η συμφωνία, στην οποία τελικά διέπρεψε, ήταν ένα είδος τελετουργίας. Ο αρμονικός πλούτος της ορχήστρας του Μπρούκνερ, τα σκοτεινά και διαπεραστικά της ηχοχρώματα, η δυναμική και ρωμαλέα έκφραση, οι διαρκείς κορυφώσεις της μουσικής του, όλα αυτά μοιάζουν να ξεφεύγουν απ΄ όλους τους συνηθισμένους περιορισμούς και τείνουν προς το άπειρο. Η μουσική του έχει έναν αυστηρό και εκστατικό χαρακτήρα. Ο Μπρούκνερ συνέλαβε τη συμφωνία ως τελετουργία διαλογισμού. Γι΄ αυτό Μπρούκνερ επανήλθε δυναμικά στο προσκήνιο στο τέλος του 20ου αιώνα, για να συναντηθεί με τον κατακερματισμένο άνθρωπο του καιρού μας και να τον αφυπνίσει. Να του θρυμματίσει τις ψευδαισθήσεις, να τον στρέψει προς το Υψηλό και να τον αφήσει να αντικρύσει μόνος το ψυχρό, εκτυφλωτικό φως του κόσμου.

Η αλήθεια του Μπρούκνερ είναι κεκρυμμένη. Όπως παρατηρεί ο μεγάλος έλληνας μουσικολόγος Θρασύβουλος Γεωργιάδης «ως ρομαντικός ο Μπρούκνερ ξεκινά από το Εγώ, από τον εσωτερικό κόσμο. Αυτό τον οδηγεί στη σύλληψη του λόγου [αναφέρεται στις Λειτουργίες του] πέρα βέβαια από τα όρια της απλής διάθεσης, ωστόσο μόνο ως εσωτερικό βίωμα. Γι΄ αυτό είναι κατανοητό το ότι συχνά χαρακτηρίζεται ως μυστικιστής». Προτιμώ τον όρο «μυστικός». Διότι ο συνθέτης γνωρίζει πολύ καλά την αξία της σιωπής, της παύσης. Συχνά ο Μπρούκνερ σιωπά. Σιωπά για να ακούσει. Γι΄ αυτόν τον μεγάλο «μυστικό» της μουσικής ο μόνος τρόπος για να υποδηλώσει το απροσπέλαστο είναι η παύση. Κατά τον Χάϊντεγγερ, τα μέγιστα αποσιωπά Εκείνος που μπορεί με αυτά που θα πει να αφήσει να φανεί το μη λεχθέν. Ο Μπρούκνερ στην έκτη συμφωνία του χρησιμοποίησε τον φρύγιο τρόπο. Δηλαδή έναν από τους οκτώ τρόπους της Εκκλησιαστικής μουσικής που ανάγονται στην αρχαία Ελλάδα. Ο φρύγιος του Μπρούκνερ είναι «μυστικός». Ο συνθέτης ήθελε να ηχήσει στην έκτη συμφωνία του ένας τόνος μυστικός, προ πολλού ξεχασμένος, ξένος προς το κλίμα της εποχής.

Ο Theodor Adorno προβαίνει σε μία σημαντική παρατήρηση που μας βοηθά να κατανοήσουμε την ιδιαίτερη περίπτωση του Μπρούκνερ: «Η ορχήστρα του Μπρούκνερ δεν θα ήταν αυτό που είναι από καθαρά μουσική άποψη, αν της έλειπε η ποιότητα του περικλείοντος στοιχείου του ηχητικού δάσους, που απλώνεται σαν θόλος γύρω από τον ακροατή». Αυτό το ηχητικό δάσος το ψηλαφούμε στα μονοπάτια της μουσικής γραφής του συνθέτη: τρέμολο, πολυφωνία και ταυτοφωνία, παύση, coda, λαίντλερ (δημοτικός χορός), κοράλ. 

Στο φινάλε της τρίτης συμφωνίας ο Μπρούκνερ υποδηλώνει τη συνύπαρξη των αντιθέτων στη ζωή. Τα έγχορδα παίζουν χαρούμενα μια πόλκα και τα χάλκινα πνευστά ψάλλουν σιγανά ένα πένθιμο κοράλ. «Έτσι είναι η ζωή», είπε. «Η πόλκα συμβολίζει την ευθυμία και την ευφροσύνη του κόσμου, το κοράλ τη θλίψη και τον πόνο».

Η συνθετική πορεία του Άντον Μπρούκνερ ήταν ξεκομμένη από τη μουσική δημιουργία της εποχής του. Έζησε, ουσιαστικά, απομονωμένος στο περιθώριο δημιουργώντας ένα δικό του μουσικό κόσμο, που αρκετές φορές αμφισβητήθηκε από τους συγχρόνους του. Έχιε ξεχωριστό ενδιαφέρον ότι ο μεγάλος συνθέτης Ούγκο Βολφ τοποθετούσε επάξια τον Μπρούκνερ ανάμεσα στον Μπετόβεν και τον Λιστ –και μάλιστα σε μία εποχή που ακόμα η μουσική του ελάχιστα ακουγόταν και ακόμα λιγότερο εκθειαζόταν. 

Όμως σήμερα, στον 21ο αιώνα, 200 χρόνια από τη γέννησή του, τον ανακαλύπτουμε ξανά και ιστάμεθα ενεοί προ του ιλιγγιώδους έργου του. Ένα έργο βαθιάς πνευματικότητας και απόλυτης, θα λέγαμε, μουσικότητας. 

ΓΚΟΥΣΤΑΒ ΜΑΛΕΡ: ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΙΑ ΝΕΚΡΑ ΠΑΙΔΙΑ (Kindertotenlieder)

Ο Γκούσταβ Μάλερ ανήκει στην προσωπική μου μυθολογία. 

Μου τον δίδαξε ο Μάνος Χατζιδάκις. 

Από εκείνον, διευθύνοντας την Ορχήστρα των Χρωμάτων, άκουσα ζωντανά για πρώτη φορά τον κύκλο τραγουδιών του Μάλερ Kindertotenlieder («Τραγούδια για νεκρά παιδιά»). Ήταν 23 Οκτωβρίου 1991 - την ημέρα των γενεθλίων του - στο «Παλλάς» με σολίστ τον βαρύτονο Αντώνη Κοντογεωργίου. 

Ο Μάλερ έγραψε τα τραγούδια αυτά πάνω σε ποιήματα του Friedrich Rückert. Είχαν και οι δύο βιώσει την απώλεια παιδιών τους. 

Ο Μάλερ, με την βαθιά συνείδηση της τραγικότητας της ύπαρξης μας δίνει πέντε αριστουργηματικά lieder, με κοινό σημείο μεταξύ τους τη σχέση τους με το "Φως". Είναι η παραμυθία της μετάβασης από τα λυπηρότερα στα θυμηδέστερα προσδοκία της αντάμωσης. 

Ο ίδιος ο συνθέτης υπογραμμίζει στην αρχή της παρτιτούρας: "Τα πέντε τραγούδια αποτελούν αδιαίρετο σύνολο, για αυτό θα πρέπει να διατηρείται η συνέχεια τους (να αποφεύγονται τυχόν διακοπές, όπως επί παραδείγματι χειροκροτήματα στο τέλος κάθε τραγουδιού)". 

Μελωδική γραμμή, μοτίβα και ρυθμοί υπογραμμίζουν το σπαραγμό και την βαθιά ψυχική καταβύθιση του δημιουργού και την ελπίδα πως τα παιδιά είναι πια ασφαλή από κάθε κίνδυνο και υπό τη θεϊκή σκέπη.

Ερμηνεύει ο μεγάλος Dietrich Fischer-Dieskau. 

Την Φιλαρμονική Ορχήστρα του Βερολίνου διευθύνει ο επίσης μεγάλος Karl Böhm. 

Μια ηχογράφηση 61 ετών (17 Μαρτίου 1963). 

Π.Α.Α.

ΜΙΑ ΛΑΪΚΗΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΙΚΟΝΑ ΤΩΝ ΘΕΟΠΑΤΟΡΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΘΕΟΠΑΙΔΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΑΞΟ

Με αφορμή την σημερινή εορτή των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης

Κείμενο – φωτογραφίες: Π. Α. Ανδριόπουλος 

Σε μια όμορφη πλαγιά στη θέση Αργοκοίλι, κοντά στο χωριό Κόρωνος της ορεινής Νάξου, βρίσκεται ένα από τα σπουδαιότερα προσκυνήματα του νησιού, το πανναξιακό προσκύνημα της Παναγίας Αργοκοιλιώτισσας. 

Η ιστορία του σχετίζεται με την ανεύρεση, το 1836, της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας και μίας δεύτερης, της Ζωοδόχου Πηγής, κοντά σε μικρό σπήλαιο που πρέπει να χρησίμευε ως παρατηρητήριο στους βυζαντινούς χρόνους και ήταν διαμορφωμένο με λαξευμένες βαθμίδες. Στον χώρο ανεγέρθηκε αρχικά ένα πρόχειρο μικρό κελί για τη φύλαξη των εικόνων και αργότερα, το 1851, ναός της Παναγίας. 

Μέσα σ’ αυτό το ναό – γιατί έχει ανεγερθεί και άλλος στα χρόνια μας – υπάρχει και μια ιδιαίτερη, λαϊκής τεχνοτροπίας εικόνα. Οι θεοπάτορες Ιωακείμ και Άννα έχοντας ανάμεσά τους την θεόπαιδα Μαριάμ. Η εικόνα στο κάτω μέρος έχει ειλητάριο, στο οποίο αναγράφονται τα ονόματα των δωρητών και του αγιογράφου: «Έργον Αναγνώστου Μαυρομμάτη, 1915. Δαπάνη των εργατών του ορυχείου Παλαιοπύργου» (ακολουθούν ονόματα). 

Για τι είδους ορυχείο πρόκειται; 

Η Κόρωνος, όπου είναι και το παλαιομονάστηρο αυτό της Παναγίας, είναι γνωστή ως το χωριό της σμύριδας, καθώς οι κάτοικοί της έχουν μακρά παράδοση στην εξόρυξη του ιδιαίτερα σκληρού ορυκτού από τα βουνά της ευρύτερης περιοχής. Σώζονται τμήματα του εναέριου συστήματος μεταφοράς της σμύριδας από τα ορυχεία Κορώνου στο λιμάνι φόρτωσης, τη Μουτσούνα. Όταν, λοιπόν, πριν ένα αιώνα, τα ορυχεία ήταν σε οργασμό δουλειάς, φαίνεται πως οι εργάτες του ορυχείου Παλαιοπύργου αποφάσισαν να αφιερώσουν μια εικόνα της Παναγίας με τους γονείς της στο μοναστήρι της Αργοκοιλιώτισσας, που είναι κοντά στα ορυχεία. 

Η εικόνα αποπνέει τρυφερότητα και λαϊκή θρησκευτικότητα.

«Ἔνδοξοι, δαφνοστεφεῖς, καταραμένοι»

Δρ Μαρία Χατζηαποστόλου 

Τμήματος Θεολογίας Α.Π.Θ.

«Ὅλοι αὐτοὶ ἁγίασαν. / Λάμπουν σ’ αὐτὲς τὶς μαγικὲς φωτογραφίες. / Λάμπουν ἀκόμη στὰ παλιὰ θεατρικὰ προγράμματα. / Χείλη καὶ δόντια καὶ μαλλιά, καπέλα καὶ κοσμήματα / γένεια, μουστάκια καὶ γραβάτες / μέχρι τὸν Κάτω Κόσμο λάμπουν». 

Μάνος Ελευθερίου, Θεατρικὰ προγράμματα. 

Έξω βρέχει… Οι σταγόνες της βροχής γεννούν σκέψεις στο μυαλό που προκαλούν της σιγουριάς τη βεβαιότητα πως συναντούν τις σκέψεις άλλων ανθρώπων που αγρυπνούν κι εκείνοι. Ρόλοι θρυλικοί, φωνές βαθιές και βλέμματα ζεστασιάς. Και μετά οι αβάσταχτες απώλειες. Μηνάς Χατζησάββας, Γιώργος Μιχαλακόπουλος, Γιάννης Φέρτης και τώρα ο Δάνης Κατρανίδης. Ο εμβληματικός compère στην ταινία: «Το κορίτσι του Καμπαρέ» (1979) που βασίστηκε στο θρυλικό “Cabaret” (1972), μία ιστορία αντίστασης που μας μεταφέρει στο –υπό τη σκιά του ναζιστικού εφιάλτη– Βερολίνο του 1930 δεν μένει πια εδώ. Ο Αιμίλιος το μήλο της παιδικής μας ηλικίας από τη «Φρουτοπία» ταξιδεύει πια στη δική του ουτοπία. Ἀλλὰ τὰ βράδια τί ὄμορφα / ποῦ μυρίζει ἡ γῆ... 

Για τον Μάνο Ελευθερίου που από νεαρή ηλικία εισήλθε στο θέατρο και παρέμεινε εκεί πιστός μέχρι το τέλος, σαν ακούραστος ασκητής, διοχετεύοντας όλη την αγάπη του και την ενέργεια, η θεατρική διάσταση υπήρξε για εκείνον καταφυγή και θεία δωρεά ελευθερίας. Μέσα στο σύμπαν του Ελευθερίου όλος ο κόσμος μοιάζει με θέατρο, μέσα στο οποίο ο συγγραφέας σεργιανά, εκπληρώνοντας επιτέλους το μεγάλο του όνειρο, να γράψει θεατρικό έργο, σκηνοθετώντας τη ζωή του, διαδραματίζοντας τον δικό του ρόλο και τολμώντας να ζήσει ό,τι μυστικά ονειρεύτηκε και δεν θα ήταν δυνατόν να βιώσει στην αντικειμενική πραγματικότητα: 

Μες στο θέατρο του κόσμου τριγυρνώ / μ’ ένα ρόλο που κι εγώ τον συντηρώ / και μια σχέση εκ των προτέρων που ξοδεύεται. / Στο μυαλό μου ζω εκείνα που ζητώ / κι όσα δίνει η φαντασία στο πιοτό / κι ό,τι μες στον κόσμο αυτόν απαγορεύεται. 

Ολόκληρο το κείμενο στη συνέχεια. 

"ΠΑΝΤΑΝΑΣΣΑ ΠΑΝΥΜΝΗΤΕ" ΤΟΥ ΜΕΛΕΤΙΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΠΑΤΡΩΝ ΝΙΚΟΔΗΜΟ

Καλοφωνικός Ειρμός Παντάνασσα Πανύμνητε, ηχ δ΄ Μελετίου Σιναϊτου του Παλαιού. 

Ψάλλει ο Μητροπολίτης Πατρών Νικόδημος Βαλληνδράς (1915-2008). 

Από το 8ο cd του σώματος "Καλοφωνικοί Ειρμοί" της σειράς ΜΝΗΜΕΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ που επιμελήθηκε ο Μανόλης Χατζηγιακουμής (Κέντρον Ερευνών και Εκδόσεων). 

Ο ειρμός ως κείμενο είναι το παλαιό αυτοσχέδιο 15σύλλαβο Θεοτοκίο:

"Παντάνασσα πανύμνητε, παρθενομήτορ Κόρη, εμών ρημάτων άκουσον και πρόσχες μου τοις λόγοις, ιδέ δακρύων σταλαγμούς, ιδέ ψυχής την λύπην, ιδέ και μη παρίδης με δέσποινα Θεοτόκε".

Ο Μανόλης Χατζηγιακουμής σημειώνει για την ερμηνεία του Δεσπότη στον ειρμό αυτό:

"Η ερμηνεία του Σεβασμιοτάτου προβάλλει πολύ ενδιαφέρουσα, καθώς πρόκειται για μέλη χωρίς προφορική ερμηνευτική παράδοση. Η αρμόζουσα χρονική αγωγή, το ασματικό ύφος, η εγκρατής και πεποικιλμένη διατύπωση, αποδίδουν πράγματι, με ξεχωριστή έμφαση, τον ουσιαστικό και ικετευτικό χαρακτήρα του ειρμού. Ερμηνευτική προσέγγιση η οποία στηρίζεται, αναμφισβήτητα, στην αυθόρμητη και οικεία ιστορική μουσική αίσθηση".