Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Διαβάζω το δελτίο τύπου του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Εκκλησίας της Ελλάδος:
Το Ραδιόφωνο της Εκκλησίας 89,5 στο πλαίσιο της εκπομπής «Από Τέχνη σε Τέχνη», που μεταδίδεται κάθε Κυριακή 20:00-21:00, επιχειρεί να διαλεχθεί και να παρουσιάσει τα διάφορα είδη τέχνης μέσα από προσωπικές μαρτυρίες σημαντικών ανθρώπων που τα υπηρετούν. Αυτή την Κυριακή 7 Ιουνίου 2015 θα μεταδώσει σε επανάληψη, με αφορμή τα 15 χρόνια από την κοίμηση του Μίνωα Βολανάκη, συνομιλία με τη θεατρολόγο Κωνσταντίνα Σταματογιαννάκη. Η εκπομπή έχει θέμα: «Αφιέρωμα στον Μίνωα Βολανάκη, τον κορυφαίο σκηνοθέτη και σημαντικό Έλληνα» και την επιμελείται και την παρουσιάζει ο ιερέας και σκηνοθέτης π. Πέτρος Μινώπετρος.
Και σκέπτομαι ότι ο Βολανάκης είναι συνομήλικος του Μάνου Χατζιδάκι και του Μίκη Θεοδωράκη, γεννημένος δηλ. κι αυτός το 1925. Άρα φέτος συμπληρώνονται 90 χρόνια από τη γέννηση αυτού του μεγάλου θεατράνθρωπου (παρ’ ότι υπάρχουν κάποιες αναφορές για γέννηση του Μ.Β. το 1926).
Σκέπτομαι, επίσης, ότι ο Βολανάκης ήταν στην καλλιτεχνική συντροφιά – πνευματική θα την έλεγα καλύτερα – του καφέ Ζόναρς, με τον Χατζιδάκι, τον Ελύτη, τον Γκάτσο, τον Κατσίμπαλη, τον Χατζηκυριάκο – Γκίκα και τόσους άλλους δημιουργούς που τροφοδότησαν την νεοελληνική μας ευαισθησία.
Σκέπτομαι, ακόμα, ότι το 1977 στην Εθνική Λυρική Σκηνή ανέβηκε η όπερα των Kurt Weill και Brecht "Austieg und Fall der Stadt Mahagony", με διευθυντή ορχήστρας τον Μάνο Χατζιδάκι και σκηνοθέτη τον Μίνωα Βολανάκη. Στην παράσταση αυτή συμμετείχαν σπουδαίοι λυρικοί τραγουδιστές όπως οι: Βάσω Παπαντωνίου, Ζάχος Τερζάκης, Δημήτρης Καβράκος, Ανδρέας Κουλουμπής, Κική Μορφωνιού κ.α.
Η συνεργασία Χατζιδάκι – Βολανάκη είναι κάτι που ήδη με απασχολεί σοβαρά και ελπίζω να βρω τον χρόνο για την σχετική έρευνα.
Όμως, το ραδιοφωνικό αφιέρωμα του σταθμού της Εκκλησίας στον Βολανάκη, γίνεται από έναν μαθητή του: τον σκηνοθέτη και ιερέα π. Πέτρο Μινώπετρο, ο οποίος σε μία συνέντευξή του είχε προσδιορίσει τις οφειλές του στον δάσκαλό του:
«Από αυτόν έμαθα αρχαίο δράμα, ελισαβετιανό θέατρο, ποιητικό θέατρο, αμερικανικό θέατρο Τένεσι Γουίλιαμς. Εμαθα επίσης τη μεγάλη ευθύνη, το βάρος και τη δυσκολία τού να αυτοπροσδιορίζεσαι ως Ελληνας, το να είσαι ανοικτός σε όλες τις πολιτιστικές παραδόσεις του κόσμου, την ελληνικότητα στην οικουμενική της διάσταση, τη διαιώνιση της ύπαρξης του Γένους μέσα από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, τις ομοιότητες της ζωής του καλλιτέχνη με την ασκητική εμπειρία, την αυτονομία της σκέψης, τις μεθόδους αναζήτησης και τα κλειδιά της προσωπικής σου έκφρασης που δεν θα σε εγκαταλείψουν στην πραγμάτωση του έργου τέχνης».
Τα όσα λέει ο π. Πέτρος Μινώπετρος είναι ολόκληρα κεφάλαια του βίου και του έργου του Μ. Βολανάκη και χρήζουν ειδικής αναλύσεως.
Στέκομαι μόνο σ’ αυτό το …περίεργο που λέει για το Οικουμενικό Πατριαρχείο: «τη διαιώνιση της ύπαρξης του Γένους μέσα από το Οικουμενικό Πατριαρχείο»!
Πώς ο Βολανάκης είχε συλλάβει κάτι τέτοιο; Μου φαίνεται σπουδαίο! Τελικά έχει μια εξήγηση…
Στην θαυμάσια μελέτη της θεατρολόγου Κωνσταντίνας Σταματογιαννάκη για τον μεγάλο θεατράνθρωπο (Μίνως Βολανάκης, Το προνόμιο της παρουσίας, Ε.Λ.Ι.Α., Εκδόσεις ERGO, 2009), διαβάζουμε:
«Ο πατέρας του καταγόταν από την Κρήτη και ήταν έμπορος στον Πειραιά, ενώ η μητέρα του, το γένος Μακρίδη, προερχόταν από λόγια οικογένεια της Κωνσταντινούπολης… Ο παππούς του Βολανάκη από την πλευρά της μητέρας του Νικόλαος Γ. Μακρίδης, ήταν γιατρός του σουλτάνου, έλαβε το τιμητικό αξίωμα του «εθνικού συμβούλου» από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και δημοσίευσε ιατρικές και ιστορικές μελέτες».
Μια παρατήρηση εδώ για τους βίους παράλληλους Χατζιδάκι – Βολανάκη. Ο Μάνος Χατζιδάκις ήταν γιος του δικηγόρου Γεωργίου Χατζιδάκι από τον Μύρθιο Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου και της Αλίκης Αρβανιτίδου από την Αδριανούπολη. Και οι δύο είχαν Κρητική και Πολίτικη καταγωγή!
Άρα, λοιπόν, ο Βολανάκης είχε ρίζες στην οικουμενικότητα της Πόλης, όπως και ο άλλος μεγάλος θεατράνθρωπος, ο Κάρολος Κουν, ο οποίος γεννήθηκε το 1908 στην Προύσα και φοίτησε στη Ροβέρτειο Σχολή της Κωνσταντινούπολης.
Αυτά σκεφτόμουν καθώς διάβαζα το δελτίο τύπου του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Εκκλησίας της Ελλάδος για το αφιέρωμα στον Μ. Βολανάκη.
Υποσχόμενος, ταυτόχρονα, στον εαυτό μου να επανέλθω στην μοναδική αυτή περίπτωση του Μίνωα Βολανάκη, ως πνευματικού ανθρώπου και δασκάλου μεγάλου βεληνεκούς.
Τα όσα λέει ο π. Πέτρος Μινώπετρος είναι ολόκληρα κεφάλαια του βίου και του έργου του Μ. Βολανάκη και χρήζουν ειδικής αναλύσεως.
Στέκομαι μόνο σ’ αυτό το …περίεργο που λέει για το Οικουμενικό Πατριαρχείο: «τη διαιώνιση της ύπαρξης του Γένους μέσα από το Οικουμενικό Πατριαρχείο»!
Πώς ο Βολανάκης είχε συλλάβει κάτι τέτοιο; Μου φαίνεται σπουδαίο! Τελικά έχει μια εξήγηση…
Στην θαυμάσια μελέτη της θεατρολόγου Κωνσταντίνας Σταματογιαννάκη για τον μεγάλο θεατράνθρωπο (Μίνως Βολανάκης, Το προνόμιο της παρουσίας, Ε.Λ.Ι.Α., Εκδόσεις ERGO, 2009), διαβάζουμε:
«Ο πατέρας του καταγόταν από την Κρήτη και ήταν έμπορος στον Πειραιά, ενώ η μητέρα του, το γένος Μακρίδη, προερχόταν από λόγια οικογένεια της Κωνσταντινούπολης… Ο παππούς του Βολανάκη από την πλευρά της μητέρας του Νικόλαος Γ. Μακρίδης, ήταν γιατρός του σουλτάνου, έλαβε το τιμητικό αξίωμα του «εθνικού συμβούλου» από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και δημοσίευσε ιατρικές και ιστορικές μελέτες».
Μια παρατήρηση εδώ για τους βίους παράλληλους Χατζιδάκι – Βολανάκη. Ο Μάνος Χατζιδάκις ήταν γιος του δικηγόρου Γεωργίου Χατζιδάκι από τον Μύρθιο Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου και της Αλίκης Αρβανιτίδου από την Αδριανούπολη. Και οι δύο είχαν Κρητική και Πολίτικη καταγωγή!
Άρα, λοιπόν, ο Βολανάκης είχε ρίζες στην οικουμενικότητα της Πόλης, όπως και ο άλλος μεγάλος θεατράνθρωπος, ο Κάρολος Κουν, ο οποίος γεννήθηκε το 1908 στην Προύσα και φοίτησε στη Ροβέρτειο Σχολή της Κωνσταντινούπολης.
Αυτά σκεφτόμουν καθώς διάβαζα το δελτίο τύπου του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Εκκλησίας της Ελλάδος για το αφιέρωμα στον Μ. Βολανάκη.
Υποσχόμενος, ταυτόχρονα, στον εαυτό μου να επανέλθω στην μοναδική αυτή περίπτωση του Μίνωα Βολανάκη, ως πνευματικού ανθρώπου και δασκάλου μεγάλου βεληνεκούς.
 |
| Νίκος Κούνδουρος, Μίνως, Βολανάκης, Νίκος Κούρκουλος, και Κλέαρχος Κονιτσιώτης (1965) Φωτό: Ψηφιακό Αρχείο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ©/ LIFO |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου