Τετάρτη 29 Απριλίου 2015

ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΙΣ "ΜΝΗΜΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΔΩΜΑΤΙΟ"

Δάφνη Πανουργιά - Ντιάνα Βρανούση

Ίδρυμα Θεοχαράκη - Πέμπτη 30 Απριλίου 2015, ώρα 8.30 μμ 
«Μνήμες από το παιδικό δωμάτιο» 
Όταν οι παλιές εικόνες επιστρέφουν και η τρυφερότητα των παιδικών μας χρόνων γεμίζει το δωμάτιο... 
Ένα πρόγραμμα μουσικής και ποίησης με θέμα την παιδική ηλικία. 
Η μνήμη των παιδικών χρόνων μέσα από τη μουσική των: Robert Schumann, Sergei Prokofiev, Joaquín Turina, Modest Mussorgsky, Franz Schubert, Γιώργου Κουρουπού. 
Η απέραντη παιδική ηλικία στην ποίηση των: William Yeats, Miroslav Holub, Nicanor Parra, Federico García Lorca, Oδυσσέα Eλύτη, Γιάννη Ρίτσου, Κωστή Παλαμά, Γιώργου Σαραντάρη, Ιουλίτας Ηλιοπούλου. 
Τραγουδά η Δάφνη Πανουργιά.
Στο Πιάνο η Ντιάνα Βρανούση. 
Απαγγέλλει η Ιουλίτα Ηλιοπούλου.


Ντιάνα Βρανούση - Ιουλίτα Ηλιοπούλου


ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ 
 -Eλα, έλα μαμά….-Ιουλίτα Ηλιοπούλου 
Ρόμπερτ Σούμαν: Kinderzenen (Παιδικές σκηνές), έργο 15
αρ. 1 Von fremden Laendern und Menschen (Από μακρινές χώρες κι ανθρώπους)
 αρ. 2 Kuriose Geschichte (Παράξενη ιστορία) 
-Παραμύθι- Μιροσλάβ Χόλουμπ, μετ. Σπ. Τσακνιάς 
Ρόμπερτ Σούμαν: Die Rose, die Lilie, dieTaube… (Το τριαντάφυλλο, ο κρίνος, το περιστέρι...) από τον κύκλο τραγουδιών “Dichterliebe” op.48 (Η αγάπη του ποιητή), σε ποίηση του Heinrich Heine 
-Kανένας δεν ξέρει τίποτε …-Γιάννης Ρίτσος 
Φράνς Σούμπερτ: Heidenröslein (Το τριανταφυλλάκι ), σε ποίηση του Goethe. 
-Η Άνοιξη κυλάει σαν νερό – Γιώργος Σαραντάρης 
Ρόμπερτ Σούμαν: αρ. 4 Bittendes Kind (Παιδική ικεσία) αρ. 7 Traumerei (Ονειροπόληση) 
-Το ξύλινο αλογάκι –Ιουλίτα Ηλιοπούλου 
Ρόμπερτ Σούμαν: αρ. 9 Ritter vom Steckenpferd (Ο ιππότης με το ξύλινο άλογο) 
*-Οι έφηβοι θάβουν τον πόθο τους στο δάσος -Χουάν Κάρλος Μέστρε - μετ. Νίνα Αγγελίδου 
Ρόμπερτ Σούμαν: αρ. 10 Fast zu Ernst (Σχεδόν σοβαρά) 
Χθες βράδυ δεν κοιμήθηκαν …-Γιάννης Ρίτσος 
Μόδεστος Μουσόργκσκυ: Από τον κύκλο "Παιδικό δωμάτιο” 
αρ. 6 Кот Матрос (Γάτος ο Ναύτης) 
αρ. 4 С куклой (Με την κούκλα) 
-Παιδικά παιχνίδια-Νικανόρ Πάρρα, μετ. Αργ. Χιόνης 
Σεργκέι Προκόφιεφ: έργο 65 Musiques d'enfants (Παιδικές μουσικές), αρ. 4 Tarantelle 
- Τρεις αναμνήσεις απ’ τον ουρανό, ΙΙΙ - Ραφαέλ Αλμπέρτι, μετ. Τ. Σινόπουλος 
Σεργκέι Προκόφιεφ: αρ. 6 Valse 
- Μιά πίκρα –Κωστής Παλαμάς 
Γιώργος Κουρουπός -Όνειρο του φεγγαριού, στίχοι: Ιουλίτα Ηλιοπούλου 
-Όνειρο, στίχοι: Ιουλίτα Ηλιοπούλου 
-O Φυλλομάντης -Οδυσσέας Ελύτης 
Juaquin Turina: Ninerias I (Παιδιάστικα Ι) 
αρ. 4 Berceuse (Νανούρισμα) 
-Τρελό κορίτσι, Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς, μετ. Σπ. Ηλιόπουλος 
Γιώργος Κουρουπός: Χαμένη Μπεμπελούνα, στίχοι: Ιουλίτα Ηλιοπούλου 
-Αιχμάλωτη, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, μετ. Α. Δικταίος 
Γιώργος Κουρουπός: Μικρό βαλς του κήπου, στίχοι: Ιουλίτα Ηλιοπούλου 
-Στοχάσου (απόσπασμα), Πιέρ Ζάν Ζούβ, μετ. Γιώργος Σεφέρης 
Juaquin Turina: Jardin d'enfants (Παιδικός κήπος), 
αρ. 3 Boite a musique (Μουσικό κουτί) 
αρ. 2 L'enfant s'endort (Το παιδί αποκοιμιέται) 
-Ποιος κρυφακούει τα χρώματα, Ιουλίτα Ηλιοπούλου 
Γιώργος Κουρουπός: Νανούρισμα, στίχοι Γιώργος Κουρουπός

Τρίτη 28 Απριλίου 2015

Η ΤΑΙΝΙΑ "AMERICA - AMERICA" ΣΤΟ ΖΩΓΡΑΦΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ


Το club κινηματογράφου του Ζωγραφείου Λυκείου της Κωνσταντινούπολης σε συνεργασία με το Τμήμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Columbia, πρόβαλε απόψε στον χώρο του ιστορικού σχολείου (στα αγγλικά με ελληνικούς υπότιτλους) την ταινία “America America” σε σκηνοθεσία Ηλία Καζάν (1963) και μουσική Μάνου Χατζιδάκι. 
Ακολούθησε συζήτηση με την Καθηγήτρια Karen van Dyck, διευθύντρια του Τμήματος Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Columbia. 
Η προβολή της ταινίας πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Παγκοσμίου Σεμιναρίου του Πανεπιστημίου Columbia: Βυζαντινές και Σύγχρονες Ελληνικές Συναντήσεις, μάθημα εξαμήνου το οποίο διδάσκουν οι Καθηγήτριες Martha Howell και Karen van Dyck στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου. 
Πώς ορίζεται το ανατολίτικο στοιχείο ως κάτι διαφορετικό από το ελληνικό; Τι σημαίνει για μια Ελληνοαμερικανίδα, τη Demetra Vaka Brown, να γράφει για Τουρκάλες την περίοδο 1910 και 1920; Άραγε πώς θα αναθεωρήσουμε την άποψή μας σχετικά με την έννοια του εθνικισμού και της υβριδικής ταυτότητας μέσα από το πρίσμα του Ελληνο-οθωμανισμού; Τι εννοεί ο Καζάν με τον όρο «Ανατολίτης»; Πώς εξελίχθηκαν οι αρμενικές και οι ελληνικές ταυτότητες μέσα στις ταινίες και τα μυθιστορήματα; Γιατί επαναλαμβάνεται η λέξη «Αμερική» δύο φορές στον τίτλο της ταινίας; Εάν η Ανατολή συνάντησε τη Δύση όταν οι Έλληνες έφυγαν από την Ανατολία και την Ελλάδα για την Αμερική από το 1880 και έπειτα, τι συμβαίνει όταν η Ελλάδα γίνεται η Δύση για τους μετανάστες των Βαλκανίων από το 1980; Πώς οι περιπτώσεις της Vaka Brown και του Καζάν είναι χρήσιμες στο να σκεφτεί κάποιος τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους η λογοτεχνία και ο κινηματογράφος χρησιμοποιούν την Ελλάδα ως μέσο σύγκρισης; 
Ερωτήματα που τέθηκαν και συζητήθηκαν, με αφορμή μια θρυλική, πλέον, ταινία, η οποία αντέχει γερά στο χρόνο...

Η ΒΑΒΕΛ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ / Με αφορμή το νέο νόμο για την ΕΡΤ


Με αφορμή το νέο Νομοσχέδιο για τη ΔΗΜΟΣΙΑ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗ που είναι υπό ψήφιση, αφιερώνω στον αρμόδιο Υπουργό κ. Νίκο Παππά το κείμενο που ακολουθεί. 
Το είχα δημοσιεύσει ως κύριο άρθρο στο Ενημερωτικό Δελτίο της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης (διάλογοι καταλλαγής 66/2002). Δυστυχώς διατηρεί την επικαιρότητά του. Δεν διακατέχομαι από την ψευδαίσθηση, ότι οι δήθεν διάλογοι πολιτικών κυρίως προσώπων, που διεξάγονται σε ραδιοφωνικούς και μάλιστα σε τηλεοπτικούς σταθμούς και αποτελούν ταυτόχρονους αλληλεπικαλυπτόμενους μ ο ν ο λ ό γ ο υ ς, θα υποταχθούν δια νόμου στους θεμελιώδεις κανόνες του υπευθύνως και υπέρ της αληθείας διαλέγεσθαι. Απλώς εκφράζω διαμαρτυρία και θλίψη, σίγουρα όχι μόνο δική μου! 
Αλέξανδρος Κ. Παπαδερός

ΜΕΓΑΛΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΟΥ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΞΑΝΘΗΣ ΣΤΟΝ ΜΑΝΟ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ


Η Ξάνθη, η γενέτειρα του Μ. Χατζιδάκι, αρχίζει να ζει στους ρυθμούς του δικού του φεστιβάλ, στο οποίο θα συναχτούν μουσικά σχολεία απ' όλη την Ελλάδα. 
Πραγματικά αξιέπαινοι οι τοπικοί φορείς για την πρωτοβουλία και την υλοποίηση μιας τέτοιας διοργάνωσης. 
Ως προανάκρουσμα έρχεται σήμερα το βράδυ μια δίωρη εκπομπή, στον Ραδιοφωνικό Σταθμό της Μητροπόλεως Ξάνθης, όπου θα παρουσιαστεί το επικείμενο γεγονός και όχι μόνο. Δεν θα λείψουν και οι ειδικές αναφορές στον Μάνο Χατζιδάκι.
Ευχαριστώ θερμά τον Νίκο Κοσμίδη, για την πρόσκλησή του να παρέμβω τηλεφωνικά στην όλη συζήτηση. 
Ακολουθεί το αναλυτικό σχετικό δελτίο τύπου του σταθμού. 
Ενώνοντας τον Χώρο και τον Χρόνο μέσω της μουσικής του Μάνου Χατζιδάκι. 
Σε λίγες μέρες, συγκεκριμένα το τετραήμερο 02-05/05/2015, στην πόλη μας λαμβάνει χώρα το «Χατζιδάκειο Φεστιβάλ: Πόλις Ονείρων Μουσικών Σχολείων». 
Η Ξάνθη θα φιλοξενήσει εκατοντάδες μαθητές και καθηγητές Μουσικών Σχολείων από όλη την Ελλάδα αλλά και από γειτονικές μας χώρες, καθώς και γνωστούς στο ευρύ κοινό καλλιτέχνες. Με τη συμβολή τους και τη συνεργασία παλαιότερης και νέας γενιάς η γενέθλια πόλη του Μάνου κυριολεκτικά θα πλημμυρίσει από τη Μουσική του επιφανούς γόνου της. 
Η Ιερά Μητρόπολη Ξάνθης και Περιθεωρίου μέσω του ραδιοφωνικού της σταθμού «Διακονία fm, 93,8» συμμετέχει στην προσπάθεια ανάδειξης αυτής της ξεχωριστής και ουσιαστικής, για την πόλη μας και το λαό της, πολιτιστικής πρωτοβουλίας. 
Την Τρίτη 28 Απριλίου 2015 η εκπομπή «Χριστός, Aυτός ο Άγνωστος», η οποία θα μεταδοθεί ζωντανά από τις 21:00 ως τις 23:00, θα είναι αφιερωμένη στο επικείμενο φεστιβάλ. 
Με συντονιστές της συζήτησης τον Νίκο Κοσμίδη και τον Αλέξανδρο Δημαρά, θα μιλήσουν για το πρόγραμμα και το περιεχόμενο του Φεστιβάλ ο Διευθυντής του Μουσικού Σχολείου Ξάνθης και μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής κ. Ιωάννης Κακάρας καθώς και τα μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής των εθελοντών του Φεστιβάλ κ. Σταύρος Κοκκινίδης και κ. Μαρία Γκαγκώνη. Τη ζωντάνια τους και τις προσδοκίες τους για το Φεστιβάλ θα καταθέσουν μαθητές του Μουσικού Σχολείου Ξάνθης. 
Στη συζήτηση θα παρέμβουν ο Πρωτοσύγκελλος της Μητροπόλεως Ξάνθης και Διευθυντής του ραδιοφωνικού σταθμού π. Σωφρόνιος Γκουτζίνης και ο θεολόγος, μουσικός και διαχειριστής διαδικτυακών blog κ. Παναγιώτης Ανδριόπουλος. 
Οι φίλοι της εκπομπής μπορούν να την ακούσουν και διαδικτυακά, μέσα από την ιστοσελίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Ξάνθης και Περιθεωρίου (http://www.im-xanthis.gr/).

Δευτέρα 27 Απριλίου 2015

Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΕΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

Ο Νίκος Καζαντζάκης και η σύζυγός του Ελένη με τις Yvonne Metral και Lucienne Fleury στο σπίτι
του Ελ Γκρέκο στο Τολέδο. Σεπτέμβριος 1950. 
Δεξιά : Ο Νίκος Καζαντζάκης στη Barcelonette, κοντά στο Sauze, στη Γαλλία. 1954.
Φωτογραφία Κίμωνα Φράιαρ.

Στον Αφιερωματικό τόμο με τίτλο ΣΚΕΥΟΣ ΕΙΣ ΤΙΜΗΝ, επί τη συμπληρώσει 25ετίας από της εις Επίσκοπον χειροτονίας και 20ετίας από της ενθρονίσεως του μακαριστού, πλέον, Μητροπολίτου Αυστρίας και Εξάρχου Ουγγαρίας και Μεσευρώπης Μιχαήλ (Αθήνα 2011), ο Δρ. Αλέξανδρος Κ. Παπαδερός, τ. Διευθυντής και εκ των ιδρυτών της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης, γράφει ένα κείμενο για τον Νίκο Καζαντζάκη.
Το κείμενο επιγράφεται: "Από την αναστροφή μου με το έργο του Καζαντζάκη" και αποτελεί επεξεργασίας εισήγησης σε συνέδριο για τον Καζαντζάκη στο Ηράκλειο το 2007. Ο χαρακτήρας του κειμένου είναι βιωματικός - προσωπικός. Το παραθέτουμε στη συνέχεια ολόκληρο. 

Κυριακή 26 Απριλίου 2015

ΟΙ ...ΡΟΥΒΙΤΣΕΣ ΝΑΝΑ ΜΟΥΣΧΟΥΡΗ ΚΑΙ ΣΟΝΙΑ ΘΕΟΔΩΡΙΔΟΥ! ΚΡΙΜΑ...


Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 
Το πρόβλημα δεν είναι πλέον αν θα τραγουδήσει ο Σάκης Ρουβάς το «Άξιον εστί» των Οδυσσέα Ελύτη και Μίκη Θεοδωράκη, αλλά το τι επιχειρήματα επιστρατεύονται για να μας πείσουν για την οιονεί αναγκαιότητα αυτού του εγχειρήματος. 
Λυπούμαι διότι η κ. Σόνια Θεοδωρίδου, λυρική καλλιτέχνις με αξιόλογη καριέρα (σύζυγος του μαέστρου Θ. Ορφανίδη και συνυπεύθυνη για την επιλογή Ρουβά) έχει χάσει τον μπούσουλα όταν μας λέει πως στο εξωτερικό οι λυρικοί καλλιτέχνες τραγουδάνε «ποπ Σούμπερτ» και άρα και ο Ρουβάς μπορεί να τραγουδήσει το «Άξιον εστι». Δεν υπάρχει καμία αναλογία, για όποιον καταλαβαίνει. 
Και μας είπε ακόμη ότι «η κριτική από την κακοήθεια έχει διαφορά». Και η αλήθεια από το ψέμα, έχει επίσης μεγάλη διαφορά, κ. Θεοδωρίδου. 
Ο Μάνος Χατζιδάκις, τον οποίο γνώριζε πολύ καλά η κ. Θεοδωρίδου (και τον έχει τραγουδήσει κιόλας), δεν δίστασε να εναντιωθεί με δριμύτητα στην μεγάλη Αγνή Μπάλτσα, επειδή τραγούδησε (τη επινεύσει Ξαρχάκου) τραγούδια του, ενώ την θεωρούσε εντελώς ακατάλληλη. 
Δεν θα μας επιβάλλετε, λοιπόν, την επιλογή σας και θα μας πείτε και κακοήθεις από πάνω. 
Ο δε Σάκης Ρουβάς μας είπε, σε σχετική συνέντευξη τύπου, ότι μικρός στην Κέρκυρα τραγουδούσε με συνομηλίκους του το «Άξιον εστι». Και μετά τι; Βρώμισε τη χώρα με τα σκουπίδια του. Και τώρα θέλει να εξαγιασθεί; 
Πάνω στην ώρα ήλθε και η δημοσιοποίηση επιστολής της Νάνας Μούσχουρη στον Σάκη Ρουβά, όπου του γράφει και το εξής απίθανο: «Εμείς οι καλλιτέχνες έχουμε ένα βαρύ χρέος, γιατί είμαστε εμείς που παίρνουμε την ευθύνη να γνωρίσουμε τα μουσικά έργα στο κοινό.». 
Συγγνώμη, κ. Μούσχουρη, ποια μουσικά έργα έχει γνωρίσει στο κοινό ο Σάκης Ρουβάς, μήπως γνωρίζετε να μας πείτε; Κι ακόμα, γράφετε στον Σάκη: «..θα προωθήσεις στη δική σου γενιά και στο μέλλον ένα μεγάλο μουσικό έργο.»(sic). 
Κρίμα… Τώρα που δεν υπάρχουν πια ρουβίτσες, μας προέκυψαν – φευ - δύο κυρίες: η κ. Θεοδωρίδου και η κ. Μούσχουρη! 
Ο Σάκης Ρουβάς συμβάλλει με όλες του τις δυνάμεις στην αλλοίωση των κριτηρίων. 
«Άξιος εστι»!

Σάββατο 25 Απριλίου 2015

Ο ΠΕΡΓΑΜΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΝΕΙ ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΕΙΔΗΣΕΩΝ "ΡΟΜΦΑΙΑ" ΣΕ ΑΠΑΛΕΙΨΗ ΑΝΑΚΡΙΒΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ


Διαβάζουμε στο Romfea.gr (Παρασκευή, 24 Απρίλιος 2015) ανάρτηση με τίτλο: Δήλωση του Μητροπολίτη Περγάμου για δημοσιεύμα, η οποία αρχίζει ως εξής: 
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης  Περγάμου κ. Ιωάννης απέστειλε προς το Πρακτορείο Εκκλησιαστικών Ειδήσεων Romfea.gr την ακόλουθη δήλωσή του.
Και στη συνέχεια παραθέτει την δήλωση του Γέροντος Περγάμου. 
Την αλήθεια γύρω από το θέμα μας τη λέει σχετικό, επίσημο ανακοινωθέν του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο παραθέτουμε στη συνέχεια. 
Η αλήθεια είναι ότι ο "Σεβ. Μητροπολίτης Γέρων Περγάμου κ. Ἰωάννης ἐζήτησε διά τοῦ Νομικοῦ Συμβούλου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἀπό τόν διαχειριστήν τῆς ἱστοσελίδος «Romfea.gr», ὅπως, πρός ἀποφυγήν τῶν δι᾿ αὐτόν συνεπειῶν τοῦ Νόμου...".
Ο διαχειριστής της ιστοσελίδα Romfea, αρκέστηκε στο να παραθέσει τη δήλωση του Μητροπολίτου Περγάμου, χωρίς να μας πει ότι εξαναγκάστηκε προκειμένου να αποφύγει τις συνέπειες του νόμου. 
Ας δούμε τo αποψινό (25-4-2015) επίσημο ανακοινωθέν του Πατριαρχείου. 
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ 
Ἐξ ἀφορμῆς διαφόρων ἀνακριβῶν, ψευδῶν καί παραπλανητικῶν δημοσιευμάτων εἰς τό Διαδίκτυον ἐν σχέσει πρός τάς ἐργασίας τῆς ἐν Chambésy τῆς Γενεύης συνελθούσης Εἰδικῆς Διορθοδόξου Ἐπιτροπῆς πρός ἀναθεώρησιν καί ἐπιμέλειαν τῶν Κειμένων τῆς μελλούσης νά συνέλθῃ, σύν Θεῷ, Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὁ Πρόεδρος τῆς Ἐπιτροπῆς Σεβ. Μητροπολίτης Γέρων Περγάμου κ. Ἰωάννης ἐζήτησε διά τοῦ Νομικοῦ Συμβούλου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἀπό τόν διαχειριστήν τῆς ἱστοσελίδος «Romfea.gr», ὅπως, πρός ἀποφυγήν τῶν δι᾿ αὐτόν συνεπειῶν τοῦ Νόμου: 
α) Ἀπαλείψῃ διά παντός ἀπό τήν ἱστοσελίδα του τόσον τά σχετικά πρός τό ὡς ἄνω θέμα ἀνακριβῆ δημοσιεύματα τῆς 1ης Ἀπριλίου 2015, ὅσον καί τά συναφῆ πρός αὐτά ἐπώνυμα καί ψευδώνυμα ἄρθρα καί σχόλια, διά τῶν ὁποίων θίγεται καί δυσφημεῖται τόσον τό ἔργον τῆς Ἐπιτροπῆς ὅσον καί προσωπικῶς ὁ Πρόεδρος καί ἄλλα μέλη αὐτῆς. 
β) Πρός ἀποκατάστασιν τῆς ἀληθείας δημοσιεύσῃ ἀμέσως χωρίς περικοπάς καί ὑπό τούς ἰδίους ὅρους, ὑπό τούς ὁποίους ἀνήρτησεν εἰς τήν ἱστοσελίδα του τά ὡς ἄνω δημοσιεύματα, τήν κατωτέρω Δήλωσιν τοῦ Προέδρου τῆς Ἐπιτροπῆς. 
Ἡ Δήλωσις τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Γέροντος Περγάμου κ. Ἰωάννου ἔχει ὡς ἑξῆς:
«Εξ αφορμής των ανακριβών δημοσιευμάτων στην ιστοσελίδα σας της 1ης Απριλίου 2015 (ώρα 13:32), σχετικών με τις εργασίες της υπό την προεδρία μου Ειδικής Διορθοδόξου Επιτροπής για την προετοιμασία της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, καθώς και των επωνύμων και ψευδωνύμων άρθρων και σχολίων, τα οποία παρέμειναν επί μακρόν αναρτημένα στο ιστολόγιό σας, προκαλώντας δυσφήμηση του προσώπου μου και άλλων μελών της ως άνω Επιτροπής και ηθικήν βλάβην του έργου της, σας καλώ προς αποκατάσταση της αληθείας να δημοσιεύσετε αμέσως και διά παντός στο ιστολόγιό σας, καθώς και με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως και στο προηγούμενο δημοσίευμά σας, ότι: 
1. Είναι όλως ανακριβές και παραπλανητικό το δημοσίευμα στην ιστοσελίδα σας ως δήθεν «είδηση που ήθελε την προπαρασκευαστική επιτροπή στην προηγούμενη συνεδρία της να ζητά την κατάθεση τροπολογίας με την οποία η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος θα εκφράζει την αλληλεγγύη της στις “σεξουαλικές μειονότητες”». 
Όχι μόνο καμμιά τέτοια απόφαση της υπό την προεδρίαν μου Ειδικής Επιτροπής δεν υπήρξεν αλλά και κανένα απολύτως από τα μέλη της Επιτροπής δε προέβη σε υποστήριξη, άμεση ή έμμεση, του τρόπου ζωής των “μειονοτήτων” αυτών. 
Η μη άσκηση βίας κατά των αμαρτανόντων απορρέει από την Ευαγγελική αρχή της αγάπης προς κάθε αμαρτωλόν (βλ. μεταξύ πολλών άλλων την περίπτωση του λιθοβολισμού της μοιχαλίδος. Ιωαν. 8,3-11) και από κανένα απολύτως μέλος της Επιτροπής δεν συνδέθηκε με έγκριση ή αποδοχή του τρόπου ζωής των, όπως κακόβουλα εμφανίζεται το θέμα σε άρθρα και σχόλια που αναρτήσατε στην ιστοσελίδα σας. 
Επί του όλου περί ου ο λόγος θέματος τοποθετήθηκε, άλλωστε, με κάθε αυθεντία η ίδια η Επιτροπή με το επίσημο κοινό Ανακοινωθέν της 2ας Απριλίου 2015, το οποίο σας καλώ να δημοσιεύσετε με τα ονόματα των εκπροσώπων των Εκκλησιών που το υπέγραψαν, ως ακολούθως: 
Ἡ Εἰδική Διορθόδοξος Ἐπιτροπή, ἡ συγκροτηθεῖσα κατόπιν ἀποφάσεως τῆς Συνάξεως τῶν Προκαθημένων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν τόν Μάρτιον τοῦ 2014, προκειμένου κατ᾿ ἐντολήν αὐτῆς νά ἀναθεωρήσῃ τά συνταχθέντα καί ἐγκριθέντα κείμενα ὑπό τῆς Γ’ Προσυνοδικῆς Διασκέψεως (Γενεύη 1986) καί προσέτι νά ἐπιμεληθῇ τῶν κειμένων ὑπό τῆς Β’ Προσυνοδικῆς (Γενεύη 1982), ὡλοκλήρωσεν εἰς τρεῖς συνεχεῖς συνελεύσεις (29 Σεπτ. – 4 Ὀκτ. 2014, 16-21 Φεβρ. καί 29 Μαρτ. – 3 Ἀπρ. 2015) εἰς τό ἐν Σαμπεζύ Γενεύης Ὀρθόδοξον Κέντρον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τό ἔργον αὐτῆς. Οὕτω, τά ἀναθεωρηθέντα καί τά τυχόντα ἐπιμελείας κείμενα εἶναι ἕτοιμα διά τά περαιτέρω. Αἱ ἐργασίαι τῆς Ἐπιτροπῆς διηξήχθησαν ἐν πνεύματι ἀδελφικῆς ἀγάπης καί ἐποικοδομητικοῦ διαλόγου. 
Ὅλα τά μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς πληροφοροῦν ὑπευθύνως ὅτι ὅσα ἐδημοσιεύθησαν περί δῆθεν ἀποδοχῆς θέσεων ἀντιθέτων πρός τήν διδασκαλίαν τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἀπολύτως ἀνακριβῆ καί ἀνυπόστατα. 
† Ὁ Γέρων Περγάμου Ἰωάννης, Πρόεδρος (Οἰκουμενικό Πατριαρχείο) 
† Ὁ Καλῆς Ἐλπίδος Σέργιος (Πατριαρχείο Ἀλεξανδρείας) 
† Ὁ Ἀρκαδίας Βασίλειος (Πατριαρχείο Ἀντιοχείας) 
†Ὁ Κωνσταντίνης Ἀρίσταρχος (Πατριαρχείο Ἱεροσολύμων) 
† Ὁ Βολοκολάμσκ Ἱλαρίων (Πατριαρχείο Μόσχας) 
†Ὁ Μαυροβουνίου Ἀμφιλόχιος (Πατριαρχείο Σερβίας) 
† Ὁ Τιργοβιστίου Νήφων (Πατριαρχείο Ρουμανίας) 
†Ὁ Βάρνης Ἰωάννης (Πατριαρχείο Βουλγαρίας) 
† Ὁ Γκόρι καί Ἀτένι Ἀνδρέας (Πατριαρχείο Γεωργίας) 
† Ὁ Πάφου Γεώργιος (Ἐκκλησία Κύπρου) 
†Ὁ Περιστερίου Χρυσόστομος (Ἐκκλησία Ἑλλάδος) 
† Ὁ Σιεμιατίτσε Γεώργιος (Ἐκκλησία Πολωνίας) 
† Ὁ Κορυτσᾶς Ἰωάννης (Ἐκκλησία Ἀλβανίας) 
†Ὁ Μιχαλουπόλεως Γεώργιος (Ἐκκλησία Τσεχίας καί Σλοβακίας) 
† Ὁ Ἑλβετίας Ἱερεμίας, Γραμματεύς ἐπί τῆς Προπαρασκευῆς τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου. 


2. Είναι ανακριβής και παραπλανητικός ο τίτλος στο ίδιο δημοσίευμα της ιστοσελίδας σας «Περγάμου Ιωάννης: “Σταματήστε τις διαρροές στα ΜΜΕ” », καθώς και η πρόταση εντός του κειμένου «Ο μητροπολίτης Περγάμου κ. Ιωάννης ζήτησε κατά τη διάρκεια της Γ΄συνεδρίας της επιτροπής στο Σαμπεζύ της Γενεύης από όλα τα μέλη της, να μη μιλούν στους εκπροσώπους των ΜΜΕ για τα όσα θέματα τίθενται επί τάπητος». 
Το ακριβές είναι ότι ο προεδρεύων της Επιτροπής ζήτησε από τα μέλη της να μη προβαίνουν σε διαρροές ανακριβών πληροφοριών. Συναφώς υπενθυμίζεται το αυτονόητον, ότι τις εκάστοτε θέσεις κάθε παρομοίου σώματος εκφράζουν αυθεντικώς και επακριβώς μόνον ο Πρόεδρος και τα επίσημα κοινά Ανακοινωθέντα των μελών του, στη δε προκειμένη περίπτωση, κατά την πανορθοδόξως αποφασισθείσα και επί δεκαετίες κρατούσα πρακτική, τα Κείμενα των αποφάσεων κοινοποιούνται μόνον αφού τύχουν της δεούσης επεξεργασίας και εγκρίσεως από την αρμόδια Προσυνοδική Πανορθόδοξη Διάσκεψη. 
3. Κατόπιν τούτων σας καλώ να απαλείψετε διά παντός από την ιστοσελίδα σας όλα τα επώνυμα και ψευδώνυμα σχόλια, τα οποία επί τη βάσει των ανωτέρω ανακριβών πληροφοριών αναρτήθηκαν σε αυτήν και τα οποία αναφέρονται στο πρόσωπό μου ή στο έργο της υπό την προεδρία μου Επιτροπής κατά τρόπο προσβλητικό και δυσφημιστικό. 
4. Τέλος, ζητώ να απέχετε στο μέλλον από κάθε παρόμοια συμπεριφορά η οποία προκαλεί ηθική βλάβη στο έργο της προετοιμασίας της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας και σε όσους έχουν επωμισθεί την ευθύνη της προετοιμασίας της.» 
Αθήνα, 23 Απριλίου 2015

Παρασκευή 24 Απριλίου 2015

ΤΑ ΘΕΪΚΑ "ΑΠΑΓΟΡΕΥΩ" ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ


Θα ‘θελα να ‘μουν για ένα λεπτό ο Μίκης Θεοδωράκης με τη λογική του Μάνου Χατζιδάκι. 
Για να γευθώ την ηδονή να απαγορεύσω ρητά και κατηγορηματικά στους κ.κ. Ορφανίδη και Ρουβά να ερμηνεύσουν το έργο μου. Αφού το ασύδοτο «καλλιτεχνικό» μας «κατεστημένο» δεν καταλαβαίνει αλλιώς, όπως έλεγε ο Χατζιδάκις. 
Ο Χατζιδάκις ακριβώς επειδή είχε υψηλή αντίληψη για το «λαϊκό», όχι μόνο δεν ενδιαφερόταν να «φτάσει το έργο του στο λαό», όπως ο Μίκης, αλλά αντιθέτως μελαγχολούσε όταν δεν μπορούσε να βρει τρόπους να απαγορεύσει την ακρόαση δίσκων του σε ακροατές που δεν του άρεσαν!
Μελαγχολώ κι εγώ που δεν μπορώ – παρά μόνο στ’ όνειρό μου – να απαγορεύσω το «Άξιον εστι» στους κ.κ. Ορφανίδη και Ρουβά, που εμφανίζονται με «μειωμένη συνείδηση», όπως θα ‘λεγε κι ο Μάνος. 
Γι’ αυτό αρκούμαι στην άφατη ηδονή της παράθεσης θρυλικών απαγορεύσεων του Χατζιδάκι, που αφορούν στην «ανέραστη Ελλάδα», όπως την ενσαρκώνει, για παράδειγμα, το sex symbol Σάκης Ρουβάς.
Π.Α.Α. 

Στον δίσκο «Οι μπαλάντες της οδού Αθηνάς» 
ΔΥΣΑΡΕΣΤΗ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ 
Γνωρίζοντας πως στα πνευματικά δικαιώματα και στον σεβασμό τους, η χώρα μας συναγωνίζεται την Ουγκάντα, το Αφγανιστάν και την Τουρκία του Εβρέν, προειδοποιώ όλους τους υποανάπτυκτους και με μειωμένη συνείδηση που πραγματοποιούν στον τόπο μας ελληνικά σήριαλς, γυρίζουν ελληνικές ταινίες «ποιότητος» ή μη, επιμελούνται τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά παιχνίδια, τοποθετούν μουσική στα ρολόγια των τηλεοπτικών σταθμών ωσότου αρχίσουν οι ειδήσεις, κι ακόμη, όσους μεταχειρίζονται μουσική στο ασανσέρ, στις καφετέριες, στα εστιατόρια και στα αναψυκτήρια, στις διαφημίσεις και στα σούπερ-μάρκετ, κι ακόμη, όσα υπουργεία διαφημίζουν ή τουριστικά ή βιομηχανικά ή αναπτυξιακά την ανέραστη Ελλάδα, προειδοποιώ πως αν μεταχειριστούν τμήμα ή ολόκληρα κομμάτια μουσικής μου, οποιασδήποτε μουσικής μου, θα μεταχειριστώ κάθε δυνατότητα που μου παρέχει ο Νόμος για να κυνηγήσω τους εξακολουθητικά ασυνείδητους που μεταχειρίζονται μουσική μου. Είναι λυπηρό πως μόνο μια τέτοια «προειδοποίηση» είναι δυνατόν να ισχύει και ν’ αντιμετωπίζει την ασυδοσία του «καλλιτεχνικού» μας «κατεστημένου».
Μάνος Χατζιδάκις, Δεκέμβριος 1983 

Στον δίσκο «Τα παράλογα» (1976)
Μ´ όλο που δεν μ' αρέσει η λέξη "απαγορεύεται", είμαι υποχρεωμένος να περιφρουρήσω την εργασία μου, από τις ορέξεις των ανεύθυνων παραγωγών διαφημιστικών και τηλεοπτικών προγραμμάτων. Απαγορεύω λοιπόν τις διασκευές και τις δημόσιες εκτελέσεις του έργου μου, σε μια όχι πιστή ως προς την παρτιτούρα μου απόδοση. Επίσης απαγορεύω την χρησιμοποίηση του έργου, ή και μερών του για διαφημιστικούς σκοπούς ή για συνοδεία τηλεοπτικών σειρών και κινηματογραφικών ταινιών.
Τέλος, η Ραδιοφωνική και Τηλεοπτική μετάδοση του έργου ΤΑ ΠΑΡΑΛΟΓΑ επιτρέπεται μόνο στο σύνολό του, όπως υπάρχει στον δίσκο.

Στην πρώτη έκδοση του δίσκου «Ήλιος χειμωνιάτικος» (1986) 
"Λυπάμαι μόνο που τον δίσκο αυτόν θα τον ακούσουν και ακροατές που δεν μ' αρέσουν. Μα δεν βρήκα μέχρι στιγμής τρόπο να τους το απαγορεύσω. Κι αυτό μου δημιουργεί μελαγχολία".

F. W. J. Schelling: ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ / Κείμενο για πρώτη φορά στα ελληνικά σε μετάφραση Δ. Μπαλτά


F. W. J. Schelling 
Φιλοσοφία τῆς Τέχνης 
μετάφραση: Δημήτρης Μπαλτᾶς 
[σ.139] Στίς παροῦσες διαλέξεις Σᾶς ζητῶ ἡ πρόθεσή σας νά εἶναι καθαρά ἐπιστημονική. Ὅπως ἡ ἐπιστήμη στό σύνολό της, ἔτσι ἀκριβῶς καί ἡ ἐπιστήμη τῆς Τέχνης ἐπιδεικνύει ἐσωτερικό ἐνδιαφέρον, καί αὐτή χωρίς καμία ἐξωτερική σκοπιμότητα. Ἀρκετά, ἐν μέρει ὅμως ἀσήμαντα θέματα, ἐρεθίζουν τήν γενικότερη φιλομάθεια καί στρέφουν τό ἐπιστημονικό πνεῦμα σέ αὐτή· παραξένο, ἀλλά ἀκόμη καί ἄν ἡ Τέχνη δέν εἶναι σέ θέση, αὐτό εἶναι ἕνα ζήτημα τό ὁποῖο περιλαμβάνει τά πιό σημαντικά θέματα τοῦ θαυμασμοῦ μας. 
Αὐτό ὅμως ἀπέχει ἀπό τήν πραγματικότητα γιατί ἡ Τέχνη δέν ἀντιμετωπίζεται ὡς ἕνα κλειστό, ὀργανικό καί ὡς ἕνα ἐντελῶς ἀπαραίτητο, σέ ὅλα του τά μέρη, σύνολο ὅπως εἶναι η Φύση. Αἰσθανόμαστε συνεχῶς ἀναγκασμένοι νά ἀναζητοῦμε τήν βαθειά οὐσία τῆς Φύσεως καί νά ἐξακριβώνουμε κάθε σημαντική πηγή, ἀπό τήν ὁποία ἀναβλύζουν τόσα πολλά παραδείγματα μέ παντοτινή ὁμοιομορφία καί νομιμότητα. Πολύ περισσότερο πρέπει νά ἐνδιαφερθοῦμε γιά νά διεισδύσουμε στήν φύση τῆς Τέχνης, στήν ὁποία δημιουργεῖται ἡ ἀπόλυτη [σ. 140] ἑνότητα καί νομιμότητα ἀπό τήν ἀπόλυτη ἐλευθερία, ἡ ὁποία μᾶς ἐπιτρέπει νά κατανοήσουμε τό θαῦμα τοῦ δικοῦ μας πνεύματος πιό εὔκολα ἀπό τήν Φύση. Μᾶς ἐνδιαφέρει νά ἐντοπίσουμε τήν δημιουργία, τήν ἐσωτερική δομή, τίς σχέσεις καί τίς ἐπιδράσεις ἑνός φυτοῦ ἤ ἑνός ὀργανισμοῦ στόν μέγιστο δυνατό βαθμό. Πολύ περισσότερο θά μπορούσαμε νά γοητευτοῦμε ἐντοπίζοντας τίς ἴδιες ἐπιδράσεις καί σχέσεις στό πολύ καλύτερα ὀργανωμένο καί πολύπλοκο φυτό, τό ὁποῖο ὀνομάζεται ἔργο τέχνης.
Σχετικά μέ τήν Τέχνη, στούς περισσότερους συμβαίνει ὅ,τι συνέβη μέ τήν πρόζα στόν κύριο Jourdain του Μολιέρου, ὁ ὁποῖος ἐξεπλάγη γιατί ὁλόκληρη τήν ζωή του ἔγραφε πρόζα χωρίς νά τό γνωρίζει. Ἐλάχιστοι ὑποστηρίζουν ὅτι ἤδη ἡ γλῶσσα, στήν ὁποία ἐκφράζονται, εἶναι τό τελειότερο ἔργο τέχνης. Πόσοι ἔχουν παρακολουθήσει μία παράσταση χωρίς ἔστω καί μία φορά νά ἀναρωτηθοῦν ποιές συνθῆκες ἀπαιτοῦνται γιά μιά μοναδική θεατρική παράσταση, σέ πόσους δημιουργεῖται ἡ ἐντύπωση τῆς μεγαλοπρέπειας ἑνός ὡραίου ἀρχιτεκτονήματος, χωρίς νά προσπαθήσουν νά ἐντοπίσουν τούς λόγους τῆς ἁρμονίας πού ἐκπέμπει! Πόσοι ἔχουν ἀφήσει τούς ἑαυτούς τους νά ἐπηρεασθοῦν ἀπό ἕνα μεμονωμένο ποίημα ἤ ἀπό ἕνα ἔργο ὑψηλῆς λογοτεχνίας καί νά συγκινηθοῦν, νά ἐνθουσιαστοῦν, νά συγκλονισθοῦν, χωρίς νά ἀναζητήσουν μέ ποιά μέσα ὁ καλλιτέχνης καταφέρνει νά κυριεύσει τό μυαλό τους, νά ἐξαγνίσει τήν ψυχή τους, νά ταρακουνήσει τόν ἐσωτερικό τους κόσμο, χωρίς τήν σκέψη νά μετατρέψουν μέσῳ τῆς κατανοήσεως αὐτήν τήν τελείως παθητική καί μέχρι αὐτοῦ τοῦ σημείου ἀτελείωτη ἀπόλαυση στήν συνηθισμένη θεώρηση καί ἀποκατάσταση τοῦ ἔργου τέχνης.
Θεωρεῖται ἀκαλλιέργητος καί ἀμόρφωτος ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος γενικά δέν ἐπιτρέπει στόν ἑαυτό του νά ἐπηρεασθεῖ ἀπό [σ. 141] τήν Τέχνη, ἀλλά θέλει νά βιώσει τίς ἐπιδράσεις της. Ὅμως, εἶναι ἐπιφανειακό, ὄχι βέβαια στόν ἴδιο βαθμό, σύμφωνα μέ τό πνεῦμα νά θεωροῦνται ὡς ἐπιδράσεις τῆς Τέχνης, τά οὐσιώδη συναισθήματα, ἡ οὐσιαστική συγκίνηση ἤ ἡ οὐσιαστική εὐχαρίστηση πού προκαλοῦν τά ἔργα τέχνης. 
Γιά ἐκεῖνον, ὁ ὁποῖος ἔχει μία ἀνελεύθερη καί ταυτόχρονα παθιασμένη καί ἐνεργή καί συνετή θεώρηση τῆς Τέχνης, ὅλες οἱ ἐπιδράσεις τῆς Τέχνης εἶναι ἁπλῶς φυσικές. Αὐτός ὁ ἴδιος συμπεριφέρεται μέ φυσικότητα καί δέν ἔχει ποτέ βιώσει καί γνωρίσει τήν Τέχνη ὡς ἀληθινή Τέχνη. Αὐτό πού τόν συγκινεῖ εἶναι ἴσως τά μεμονωμένα ὄμορφα σημεῖα, ἀλλά στό ἔργο τέχνης δέν ὑπάρχει μεμονωμένη ὀμορφιά, ἁπλῶς τό σύνολο, τό ὅλον εἶναι ὡραῖο. Ὅποιος δέν ἀντιλαμβάνεται τήν ἔννοια τοῦ ὅλου εἶναι τελείως ἀνίκανος νά κρίνει ἕνα έργο τέχνης. Παρά τήν ἀδιαφορία, βλέπουμε ὅτι ἡ πλειονότητα τῶν ἀνθρώπων, πού θεωροῦν τούς ἑαυτούς τους μορφωμένους, δέν εἶναι πρόθυμοι γιά τίποτα ἄλλο, παρά νά κρίνουν τά θέματα τῆς Τέχνης, νά θεωροῦν τούς ἑαυτούς τους γνῶστες καί εὔκολα καταλήγουν στό συμπέρασμα ὅτι κάποιος δέν ἔχει καθόλου γοῦστο. Ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι κατανοοῦν τίς δυσκολίες κατά τήν κρίση τους, δέν θεωροῦν ἀναγκαῖο στήν καθοριστική ἐπίδραση πού ἔχει σ’ αὐτούς ἕνα ἔργο τέχνης καί στήν μοναδικότητα τῆς θεωρήσεως τοῦ ἔργου, στήν ὁποία ἔχουν ἴσως προχωρήσει, νά ἀνακαλέσουν τήν κρίση τους σάν νά εἶχαν κάνει λάθος. Ἄλλοι, λιγότερο σεμνοί, γελοιοποιοῦνται ἀπό τήν κρίση τους ἤ καταντοῦν κουραστικοί γιά τούς γνῶστες. Εἶναι μέρος ὅμως τῆς συνολικῆς κοινωνικῆς μορφώσεως – καμμιᾶς ἄλλης κοινωνικῆς μορφώσεως ἀπό αὐτή τῆς Τέχνης - νά γνωρίζει κανείς πράγματα σχετικά μέ τήν Τέχνη, νά κατανοεῖ τήν ἰδέα ἤ τό ὅλον καθώς καί τίς πολύπλευρες σχέσεις τῶν μερῶν μεταξύ τους καί μέ τό ὅλον καί ἀντιστρόφως. Ὅμως, αὐτό δέν εἶναι δυνατό μέ κανέναν ἄλλο τρόπο παρά μόνο μέ τήν ἐπιστήμη καί εἰδικά μέ τήν Φιλοσοφία. Ὅσο πιό δυνατή κατασκευαστεῖ ἡ ἰδέα τῆς Τέχνης [σ. 142] καί τοῦ Ἔργου Τέχνης, τόσο περισσότερο θά ἐλεγχθεῖ ὄχι μόνον ἡ χαλαρότητα τῆς κρίσεως, ἀλλά καί κάθε εὔκολη προσπάθεια (ἐνν. κατανοήσεως) τῆς Τέχνης ἤ τῆς Ποιήσεως, πρᾶγμα πού εἶναι συνηθισμένο χωρίς νά χρησιμοποιοῦνται ἄλλες ἰδέες. 
Σχετικά μέ τό πόσο ἀναγκαία εἶναι μία αὐστηρά ἐπιστημονική θεώρηση της Τέχνης γιά τήν διαμόρφωση τῆς ἐπιστημονικῆς θεωρήσεως τοῦ ἔργου τέχνης καθώς καί γιά τήν διαμόρφωση τῆς κρίσεως γι’ αὐτό, θά ἤθελα νά σημειώσω τά ἑξῆς. 
Πολύ συχνά, ἀλλά ἰδιαίτερα σήμερα, μποροῦμε νά ἐντοπίσουμε πώς οἱ ἴδιοι οἱ καλλιτέχνες μεταξύ τους δέν διαφοροποιοῦνται ἁπλῶς σέ σχέση μέ τήν κρίση τους ἀλλά ἔρχονται ἀκόμα καί σέ ἀντιπαράθεση. Αὐτό τό φαινόμενο μπορεῖ εὔκολα νά ἐξηγηθεῖ. Τήν ἐποχή τῆς ἀνθίσεως τῆς Τέχνης ἐπικρατεῖ ἡ ἀναγκαιότητα τοῦ κυρίαρχου πνεύματος, ἡ εὐχαρίστηση καί ταυτόχρονα ἡ «ἄνοιξη» τῆς ἐποχῆς, ἡ ὁποία, λιγότερο ἤ περισσότερο, ἐπιβάλλει τήν συνολική θεώρηση σύμφωνα μέ τούς μεγάλους καλλιτέχνες, ἔτσι ὥστε, ὅπως ἀποδεικνύεται καί ἀπό τήν Ἱστορία τῆς Τέχνης, τά μεγάλα ἔργα τέχνης πού δημιουργήθηκαν τό ἕνα μετά τό ἄλλο τήν ἴδια σχεδόν ἐποχή, δημιουργήθηκαν καί ὡρίμασαν ὑπό μία συλλογική θέωρηση καί ὑπό τόν κοινό ἥλιο. Ὁ Ἄλμπρεχτ Ντύρερ ταυτόχρονα μέ τόν Ραφαήλ, ὁ Θερβάντες καί ὁ Καλντερόν ταυτόχρονα μέ τόν Σαίξπηρ. Ὅταν μία τέτοια ἐποχή τῆς εὐχαριστήσεως καί τῆς ἀληθινῆς δημιουργικότητας περνάει, τότε ἐπέρχεται ἡ ἀπομίμηση/ ἀντανάκλαση καί μαζί μέ αὐτή ἡ συνολική διαίρεση. Ὅ,τι ἦταν ἐκεῖ ζωντανό πνεῦμα, γίνεται ἐδῶ μεταφορά. 
Ἡ κατεύθυνση τῶν παλαιῶν καλλιτεχνῶν ἦταν ἀπό τό κέντρο πρός τήν περιφέρεια. Οἱ μεταγενέστεροι παίρνουν τήν ἐξωτερική δεδομένη μορφή καί προσπαθοῦν νά τήν μιμηθοῦν ἀκριβῶς˙ κρατοῦν τήν σκιά χωρίς τό σῶμα. Ὁ καθένας διαμορφώνει το δικό του μοναδικό κομμάτι τῆς ἱστορίας γιά τήν Τέχνη καί κατόπιν κρίνει ὁ ἴδιος ὅ,τι ὑπάρχει μέχρι τότε. Οἱ μέν, οἱ ὁποῖοι ἐπισημαίνουν τό κενό τῆς μορφῆς χωρίς τό περιεχόμενο, κηρύττουν τήν ἐπιστροφή στό περιεχόμενο/ ὑλικό μέσῳ τῆς μιμήσεως τῆς Φύσεως, οἱ δέ, οἱ ὁποῖοι δέν ταλαντεύονται πάνω ἀπό κάθε κενή ἐξωτερική ἀνύψωση τῆς Τέχνης, κηρύττουν τό ἰδεατό, τήν ἀπομίμηση αὐτοῦ πού ἔχει ἤδη δημιουργηθεῖ. [σ. 143] Κανείς ὅμως δέν ἐπιστρέφει στίς πραγματικές πηγές τῆς Τέχνης στίς ὁποῖες ἡ μορφή καί τό ὑλικό δέν διαχωρίζονται. Λίγο-πολύ αὐτή εἶναι ἡ σημερινή κατάσταση τῆς Τέχνης καί τῆς θεωρήσεώς της. Τέτοια ποικιλία ἐπικρατεῖ στήν Τέχνη, τέτοια ποικιλία καί ἀποχρώσεις ἔχουν τά διαφορετικά ἱστορικά σημεῖα τῆς θεωρήσεώς της. Κανείς ἀπό αὐτούς πού ἔρχονται σέ ἀντιπαράθεση δέν καταλαβαίνει τόν ἄλλο. Ἄλλοι κρίνουν σύμφωνα μέ τόν βαθμό τῆς ἀλήθειας, ἄλλοι σύμφωνα μέ τήν ὀμορφιά, χωρίς ὁ καθένας ἀπό αὐτούς νά γνωρίζει τί πράγματι εἶναι ἀλήθεια καί τί ὀμορφιά. Ἀπό αὐτούς τούς ἐν τέλει πρακτικούς καλλιτέχνες μιᾶς τέτοιας ἐποχῆς δέν μποροῦμε, ἐκτός ἀπό ἐλάχιστες ἐξαιρέσεις, νά μάθουμε κάτι γιά τήν φύση της Τέχνης, γιατί αὐτοί κατά κανόνα ὑστεροῦν στήν ἰδέα τῆς Τέχνης καί τῆς Ὀμορφιᾶς. Καί ἐξ αἰτίας αὐτῆς τῆς ἐπικρατούσης ἀσυμφωνίας μεταξύ αὐτῶν πού ἀσκοῦν τήν Τέχνη εἶναι ἀπαραίτητο νά ἀναζητήσουμε τήν πραγματική ἰδέα καί τίς ἀρχές τῆς Τέχνης στήν ἐπιστήμη. 
Μόνον ἡ Φιλοσοφία μπορεῖ νά ἐπαναφέρει γιά τήν ἀντανάκλαση τίς καταβαραθρωμένες σέ μεγάλο βαθμό βασικές πηγές γιά τήν παραγωγή τῆς Τέχνης. Μόνον μέσῳ τῆς Φιλοσοφίας μποροῦμε νά ἐλπίζουμε νά ἀποκτήσουμε μία πραγματική ἐπιστήμη τῆς Τέχνης, ὄχι γιατί ἡ Φιλοσοφία θά μποροῦσε νά δώσει τό νόημα τῆς Τέχνης, τό ὁποῖο μόνον ὁ Θεός μπορεῖ νά δώσει, ὄχι γιατί θά μποροῦσε νά δώσει τήν θέωρηση τήν ὁποία ἡ Φύση ἔχει ἀποτύχει νά δώσει, ἀλλά γιατί καταγράφει σέ ἰδέες, μ’ ἕναν τρόπο πού δέν μεταβάλλεται, κάνοντας συγκεκριμένο ποιό εἶναι τό πραγματικό νόημα τῆς Τέχνης καί μέ ποιόν τρόπο ἡ πραγματική θεώρηση τῆς Τέχνης γίνεται συγκεκριμένη. 
Θεωρῶ ἀπαραίτητο νά παραθέσω τούς ἰδιαίτερους λόγους πού μέ ὁδήγησαν τόσο στό νά ἀσχοληθῶ μ’ αὐτήν τήν ἐπιστήμη [σ. 144] ὅσο καί νά δώσω αὐτήν τήν διάλεξη. 
Κατ΄ ἀρχάς, Σᾶς παρακαλῶ νά μήν μπερδέψετε αὐτήν τήν ἐπιστήμη τῆς Τέχνης μέ ὅ,τι ἕως τώρα ἀποκαλεῖται Αἰσθητική ἤ Θεωρία τῶν Καλῶν Τεχνῶν καί τῶν Ἐπιστημῶν. Ἐπίσης, δέν ὑπάρχει πουθενά καμμία ἐπιστημονική καί φιλοσοφική διδασκαλία τῆς Τέχνης, τό πολύ νά ὑπάρχει ἀποσπασματικά ἀλλά δέν εἶναι σέ θέση νά γίνει κατανοητή καί δέν μπορεῖ νά γίνει ἀντιληπτή παρά μόνον στό πλαίσιο ἑνός συνόλου. 
Πρίν ἀπό τόν Καντ ἡ διδασκαλία τῆς Τέχνης στήν Γερμανία ἦταν καθαρά μία συνέχεια τῆς Αἰσθητικῆς τοῦ Μπαουμγκάρντεν – ἕνας ὅρος πού χρησιμοποιήθηκε ἀρχικά ἀπό τόν ἴδιο τόν Μπάουμγκαρντεν. Ἀρκεῖ ἐπίσης νά ἀναφερθεῖ ὅτι αὐτή μέ τήν σειρά της ἦταν μία ἐξέλιξη τῆς Φιλοσοφίας τοῦ Βόλφ. Τήν περίοδο πρίν ἀπό τόν Κάντ, ὅταν στήν Φιλοσοφία ἐπικρατοῦσαν ἡ φθηνή δημαγωγία καί ὁ ἐμπειρισμός δημιουργήθηκαν οἱ γνωστές θεωρίες τῶν Καλῶν Τεχνῶν καί τῶν Ἐπιστημῶν σύμφωνα μέ τίς ἀρχές τῆς Ψυχολογίας τῶν Ἄγγλων καί τῶν Γάλλων. Προσπαθοῦσαν νά κατανοήσουν τό Ὡραῖο μέσῳ τῆς ἐμπειρικῆς ψυχολογίας καί ἔτσι προσπαθοῦν νά ἐξηγήσουν τό θαῦμα της Τέχνης, ὅπως ἀκριβῶς ἐκείνη τήν ἐποχή τίς ἱστορίες μέ τά φαντάσματα καί τίς διάφορες (ἐνν. λαϊκές) πεποιθήσεις. Ἀποσπάσματα αὐτοῦ τοῦ εμπειρισμοῦ συναντᾶμε σέ κείμενα καί ἀργότερα, ἐν μέρει ὅμως ἀπό μία καλύτερη ὀπτική γωνία. 
Ἄλλες Αἰσθητικές ἀποτυπώνονται ὡς δοκιμασμένες συνταγές ἤ βιβλία μαγειρικῆς, ὅπου ἡ συνταγή γιά τήν τραγωδία εἶναι ἡ ἑξῆς: πολύς φόβος, ὄχι ὅμως καί πάρα πολύς, τόσα μέλη ὅσα χρειάζονται καί ἀναρίθμητοι χωρισμοί. 
Μέ τήν Κριτική τῆς Κριτικῆς Δυνάμεως τοῦ Κάντ συμβαίνει ὅ,τι καί μέ τά ὑπόλοιπα ἔργα του. [σ. 145] Ἀπό τούς ὑποστηρικτές τοῦ Κάντ θά περίμενε κανείς ἐξωτερική ἔλλειψη γούστου, ὅπως ἀκριβῶς στήν Φιλοσοφία ἔλλειψη πνεύματος. Πολλοί ἄνθρωποι ἔμαθαν λεπτομερῶς τήν Κριτική τῆς Κριτικῆς Δυνάμεως καί τήν χρησιμοποίησαν στά κείμενά τους ὡς Αἰσθητική. 
Μετά τόν Κάντ κάποια λαμπρά πνεύματα εἶχαν ἐξαιρετικές προτάσεις σχετικά μέ τήν ἰδέα μιᾶς πραγματικῆς φιλοσοφικῆς ἐπιστήμης τῆς Τέχνης καί συνέβαλαν μεμονωμένα πρός αὐτήν τήν κατεύθυνση. Κανείς ὅμως δέν καθόρισε τό ἐπιστημονικό ὅλον ἤ ἔστω τίς ἀπόλυτες ἀρχές, οἱ ὁποῖες θά ἴσχυαν γενικῶς καί θά ἦταν σταθερές. Ἐπίσης, σέ ἀρκετούς δέν εἶναι κατανοητός ὁ αὐστηρός διαχωρισμός τοῦ Ἐμπειρισμοῦ καί τῆς Φιλοσοφίας, ὁ ὁποῖος θά μποροῦσε νά ὁδηγήσει στήν πραγματική επιστήμη. 
Τό σύστημα τῆς Φιλοσοφίας τῆς Τέχνης, τό ὁποῖο σκέφτομαι νά παρουσιάσω, διαφέρει πολύ ἀπό τά μέχρι τώρα συστήματα καί διαφοροποιεῖται τόσο στήν μορφή, ὅσο καί στό περιεχόμενο, μέ τό νά ἐπιστρέψω, περισσότερο ἀπό ὅ,τι μέχρι τώρα, στίς ἀρχές. Ἡ μέθοδος μέ τήν ὁποία ἔχω φθάσει σ’ ἕνα συγκεκριμένο σημεῖο τῆς Φιλοσοφίας τῆς Φύσεως, ἐάν δέν κάνω λάθος, καί πού μ’ ἔχει ὁδηγήσει στό νά ἁπλοποιήσω την πολύπλοκη δομή τῆς Φύσεως και στό νά βάλω μία τάξη στό χάος της, εἶναι ἡ ἴδια μέθοδος πού μᾶς δείχνει τήν ἔξοδο ἀπό τόν λαβύρινθο τοῦ κόσμου τῆς Τέχνης καί ρίχνει καινούργιο φῶς στά σχετικά θέματα. 
Τουλάχιστον πρέπει νά δείξω σεβασμό στήν ἱστορική πλευρά της Τέχνης, ἡ ὁποία, γιά λόγους πού θά ἀναλύσω στήν συνέχεια, εἶναι βασικό στοιχεῖο κάθε δομῆς. Γνωρίζω πολύ καλά πόσο δύσκολο εἶναι σ’ αὐτές τίς ἀτελείωτες περιοχές τῆς ἐπιστήμης, νά ἀποκτήσει κανείς ἔστω τίς γενικές γνώσεις γιά κάθε τομέα, καί στήν συνέχεια νά φθάσει σέ συγκεκριμένο σημεῖο τῆς γνώσεως σέ κάθε ἕναν ἀπό αὐτούς τούς τομεῖς. Αὐτό πού μπορῶ ἐγώ νά κάνω γιά τόν ἑαυτό μου, εἶναι νά λάβω σοβαρά ὑπ’ ὄψιν τά παλαιά καί τά καινούργια ἔργα της Ποιήσεως [σ. 146] γιά νά ἔχω μία θεώρηση τῶν ἔργων τῆς Τέχνης, ὥστε νά γνωρίζω, κατά τήν συναναστροφή μέ τούς ἀσκούμενους καλλιτέχνες, τήν διαφωνία τους ἀλλά καί τήν ἔλλειψη κατανοήσεως τῶν πραγμάτων, ἀλλά καί, κατά τήν συναναστροφή μ’ ἐκείνους πού εὐχάριστα ὑπηρετοῦν τήν Τέχνη καί σκέφτονται θεωρητικά, νά γνωρίζω ἕνα μέρος αὐτῶν τῶν ἱστορικῶν θεωρήσεων τῆς Τέχνης, τίς ὁποῖες θεωρῶ ἀπαραίτητες γιά τόν σκοπό μου. 
Γιά κείνους πού γνωρίζουν τό δικό μου σύστημα τῆς Φιλοσοφίας, θά εἶναι ἡ Φιλοσοφία τῆς Τέχνης μόνον μία ἐπανάληψη αὐτοῦ στόν μέγιστο βαθμό. Γιά κείνους πού ἀκόμα δέν τό γνωρίζουν, ἡ μέθοδος αὐτή ἴσως νά γίνει πιό κατανοητή κατά τήν χρήση της. 
Ἡ δομή της δέν περιορίζεται στό γενικό ἀλλά ἐπεκτείνεται καί στά ἐπί μέρους, τά ὁποῖα θεωροῦνται ὁλόκληρα γένη. Θά ταξινομήσω αὐτά καί τόν κόσμο τῆς Ποιήσεώς τους. Ἀναφέρω ἐπιγραμματικά μόνον τόν Ὅμηρο, τόν Δάντη καί τόν Σαίξπηρ. Στήν διδασκαλία τῶν Καλῶν Τεχνῶν, τά ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά τῶν μεγάλων καλλιτεχνῶν κατατάσσονται σέ γενικές κατηγορίες. Στήν διδασκαλία της Ποιήσεως καί τῶν εἰδῶν της θά προχωρήσω μέχρι τά ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά τοῦ κάθε ἔργου τῶν μεγάλων ποιητῶν, γιά παράδειγμα τοῦ Σαίξπηρ, τοῦ Θερβάντες, τοῦ Γκαῖτε, ὥστε νά μεταβάλω τήν ἐπικρατοῦσα θεώρηση. 
Στήν γενική Φιλοσοφία χαιρόμαστε γιά τό αὐστηρό πρόσωπο τῆς ἀλήθειας γιά τόν ἴδιο μας τόν ἑαυτό. Σ’ αὐτήν τήν ἰδιαίτερη περιοχή τῆς Φιλοσοφίας, ὁ ὁποία ἐπικεντρώνεται στήν Φιλοσοφία τῆς Τέχνης, φθάνουμε στήν θεώρηση τῆς αἰώνιας ὀμορφιᾶς καί τῆς ἀρχῆς κάθε τι ὡραίου. 
Ἡ Φιλοσοφία εἶναι ἡ βάση ὅλων καί συνοψίζει τά πάντα. Ἐπεκτείνει τήν δομή της σέ ὅλα τά πεδία τῆς γνώσεως. Μόνον μέσῳ αὐτῆς ὁδηγούμεθα στήν κορυφή. [σ. 147] Μέσῳ τῆς διδασκαλίας τῆς Τέχνης δημιουργεῖται μέσα στό πλαίσιο τῆς Φιλοσοφίας ἕνας πιό στενός κύκλος, στόν ὁποῖο βλέπουμε τό αἰώνιο μέ συγκεκριμένη μορφή καί αὐτό βρίσκεται σε πραγματική ἁρμονία μέ τήν Φιλοσοφία. 
Στήν μέχρι τώρα παρουσίαση περιλαμβάνεται ἐν μέρει καί ἡ ἀπάντηση στό τί εἶναι ἡ Φιλοσοφία τῆς Τέχνης. Εἶναι λοιπόν ἀπαραίτητο νά τό ἐξηγήσω λεπτομερῶς. Γενικῶς θά ἔθετα τήν ἐρώτηση ὡς ἑξῆς: Πῶς εἶναι δυνατή ἡ Φιλοσοφία τῆς Τέχνης; (διότι ἀπόδειξη τῆς «δυνάμεως» στήν θεώρηση τῆς ἐπιστήμης εἶναι ἐπίσης καί ἡ ἀλήθεια). 
Μπορεῖ νά διαπιστώσει κανείς πώς στήν ἔννοια τῆς Φιλοσοφίας τῆς Τέχνης εἶναι ἐνσωματωμένες καί ἀντίθετες ἀπόψεις. Ἡ Τέχνη εἶναι τό πραγματικό, τό ἀντικειμενικό, ἡ φιλοσοφία τό ἰδανικό, τό ὑποκειμενικό. Θά μποροῦσε κανείς νά ὁριοθετήσει τό ἀντικείμενο τῆς Φιλοσοφίας τῆς Τέχνης μέ τόν ἑξῆς τρόπο: τό πραγματικό, ὅποιο κι ἄν εἶναι στήν Τέχνη, νά ἀποτυπώνεται ἰδανικά. Καί στήν συνέχεια προκύπτει ἡ ἑξῆς ἐρώτηση: τί σημαίνει κάτι πραγματικό νά ἀποτυπωθεῖ ὡς ἰδανικό; Ἀλλά κι ὅταν τό μάθουμε αὐτό, ἡ ἔννοια τῆς Φιλοσοφίας τῆς Τέχνης δέν θά εἶναι ἀκόμα ξεκάθαρη. Πρέπει λοιπόν νά προχωρήσουμε ἀκόμη περισσότερο μέ τήν ἀναζήτηση – ἐπειδή ἰδανική ἀποτύπωση = κατασκευή, Φιλοσοφία τῆς Τέχνης = κατασκευή της Τέχνης. Γι’ αὐτόν τόν λόγο, αὐτή ἡ ἔρευνα εἶναι ἀπαραίτητη μαζί μέ τήν κατανόηση τῆς κατασκευῆς. 
Ἡ προσθήκη «Τέχνη» στόν ὅρο «Φιλοσοφία τῆς Τέχνης» περιορίζει ἁπλῶς τήν γενική ἔννοια τῆς Φιλοσοφίας καί δέν τήν διευρύνει. Ἡ ἐπιστήμη μας πρέπει νά εἶναι Φιλοσοφία. Τό πιό σημαντικό εἶναι ὅτι πρέπει νά εἶναι Φιλοσοφία σέ σχέση μέ τήν Τέχνη. Ὅμως, ἡ Φιλοσοφία καί εἰδικότερα ὡς Φιλοσοφία τῆς Τέχνης δέν θά μποροῦσε νά ἀσχολεῖται μέ κάτι ἄλλο ἀπό τό νά ἐξετάζει τό ἀντικείμενό της ἀποκλειστικά. [σ. 148]. Ἡ Φιλοσοφία εἶναι οὐσιαστικά μία, δέν μπορεῖ νά διαιρεθεῖ. Αὐτό πού οὐσιαστικά εἶναι ἡ Φιλοσοφία, εἶναι ἕνα ὅλον ἀδιαίρετο. Ἐλπίζω αὐτή ἡ ἔννοια τῆς ἀδιαιρετότητας τῆς Φιλοσοφίας, πού ἐσεῖς πρόσφατα υἱοθετήσατε, νά συνοψίσει ὁλόκληρη τήν ἰδέα τῆς ἐπιστήμης μας. Εἶναι εὑρέως γνωστό πώς ἡ ἔννοια τῆς Φιλοσοφίας χρησιμοποιήθηκε συχνά λανθασμένα. Ἤδη ἔχουμε μία Φιλοσοφία, συγκεκριμένα μία ἐπιστημονική διδασκαλία τῆς ἀγροτικῆς οἰκονομίας καί πρέπει νά περιμένουμε καί τήν δημιουργία μιᾶς Φιλοσοφίας τοῦ κάρου. Στό τέλος θά ὑπάρχουν τόσες φιλοσοφίες, ὅσες καί τά ἀντικείμενα, καί ἀπό τίς πολλές φιλοσοφίες θά χαθεῖ τελείως ἡ Φιλοσοφία. Ἐκτός ἀπό αὐτές τίς πολλές φιλοσοφίες, ὑπάρχουν καί μεμονωμένες φιλοσοφικές ἐπιστῆμες ἤ φιλοσοφικές θεωρίες. Οὐσιαστικά δέν εἶναι τίποτα. Ὑπάρχει μόνον μία Φιλοσοφία καί μία ἐπιστήμη τῆς Φιλοσοφίας. Ὅ,τι ὀνομάζεται διαφορετική φιλοσοφική ἐπιστήμη εἶναι εἴτε τελείως ἀνέντιμο, εἴτε ἁπλῶς ἐκφάνσεις τῆς μιᾶς καί ἀδιαίρετης Φιλοσοφίας σέ διαφορετικές διατυπώσεις ἤ ὑπό διαφορετικούς ἰδανικούς καθορισμούς. 
Σ’ αὐτό τό σημεῖο θά ἐξηγήσω αὐτήν τήν ἔκφραση, γιατί εἶναι ἀπαραίτητο να γίνει κατανοητό τό περιεχόμενό της. Ἔχει σχέση μέ τήν γενική διδασκαλία τῆς Φιλοσοφίας γιά τήν οὐσιαστική καί ἐσωτερική ταυτότητα κάθε αντικειμένου καί ὅλα αὐτά τά ὁποῖα διεκρίναμε. Εἶναι ἀληθινή ὡς μία ἀπόλυτη ἀλήθεια καί ὡς ἀπόλυτη οὐσία ἀδιαίρετη, δηλαδή δέν μπορεῖ νά διαιρεθεῖ ἤ νά διακριθεῖ. Ἐπειδή εἶναι ἀδιαίρετη, ἡ διαφορετικότητα τῶν πραγμάτων εἶναι δυνατή ὑπό τήν ἔννοια ὅτι τό ὅλον καί τό ἀδιαίρετο ὑπόκεινται σέ διαφορετικές θεωρήσεις. [σ. 149] Αὐτές τίς θεωρήσεις τίς ὀνομάζω «δυνάμεις». Δέν διαφοροποιοῦνται στήν οὐσία, αὐτό εἶναι πάντοτε ἔτσι καί εἶναι ἀπαραίτητο, καί γι’ αὐτό τόν λόγο ἀποκαλοῦνται ἰδανικές θεωρήσεις. Π.χ αὐτό τό ὁποῖο ἐμεῖς ἀναγνωρίζουμε στήν Ἱστορία ἤ στήν Τέχνη εἶναι οὐσιαστικά τό ἴδιο μ’ αὐτό πού συμβαίνει στήν Φύση. Στόν καθένα δημιουργεῖται κυρίως κάθε τι ἀπόλυτο, αὐτό ὅμως τό ἀπόλυτο βρίσκεται στήν Φύση, τήν Ἱστορία καί τήν Τέχνη σέ διαφορετικές «δυνάμεις». Ἐάν μπορούσαμε νά τό ἀφαιρέσουμε γιά νά δοῦμε τό καθαρό νόημα «γυμνό», τότε θά ἦταν γιά ὅλους Ἕνα. 
Ἡ Φιλοσοφία, λοιπόν, ἀναδεικνύεται ἀπό τήν θεώρηση τοῦ συνόλου ὅλων τῶν «δυνάμεων». Πρέπει νά εἶναι μία πιστή εἰκόνα τοῦ σύμπαντος, αὐτό ὅμως εἶναι τό ἀπόλυτο, πού ἀποτυπώνεται στό σύνολο ὅλων τῶν ἰδανικῶν θεωρήσεων – ὁ Θεός καί τό σύμπαν εἶναι ἕνα ἤ ἁπλῶς διαφορετικές ὄψεις τοῦ ἑνός. Ὁ Θεός εἶναι τό σύμπαν, ἐάν τό δοῦμε ἀπό τήν πλευρά τῆς ταυτότητας, εἶναι τό πᾶν γιατί αὐτός εἶναι τό μοναδικά ἀληθινό, ἐκτός ἀπό αὐτόν δέν ὑπάρχει τίποτα, ὁ Θεός εἶναι τό σύμπαν, ἐάν προχωρήσουμε σἑ ἑρμηνεία ἀπό τήν πλευρά τοῦ συνόλου. Στήν ἀπόλυτη ἰδέα πού εἶναι ἡ ἀρχή τῆς Φιλοσοφίας, ἡ ταυτότητα καί τό ὅλον εἶναι ἕνα. Ἡ συνολική θεώρηση τῆς Φιλοσοφίας θεωρῶ ὅτι βρίσκεται στό σύνολο ὅλων τῶν «δυνάμεων». Ἡ φιλοσοφία, φρονῶ, βρίσκει τήν πλήρη της πραγμάτωση μόνον ὅταν ἀναδύεται τό σύνολο τῶν «δυνάμεών» της. Τό Ἀπόλυτο, ὡς μεμονωμένη ἔννοια, ἄρα καί μέ τήν ἔννοιά του ὡς φιλοσοφικῆς ἀρχῆς, ἀποτελεῖ τό σύνολο τῶν «δυνάμεων», γι' αὐτό ἀκριβῶς καί δέν ὑπάρχει σ’ αὐτό καμμία «δύναμις», στό μέτρο ὅμως πού δέν ἐμπεριέχει καμμία «δύναμιν», τίς ἐμπεριέχει ὅλες. Ὀνομάζω αὐτήν ἀρχή γι’ αὐτόν τόν λόγο, διότι καμμία ἰδιαίτερη «δύναμις» δέν εἶναι ἴδια καί ἔτσι ὅλοι κατανοοῦν τό ἀπόλυτο σημεῖο ἀναγνωρίσεως τῆς Φιλοσοφίας.
Αὐτή ἡ ἀνεπάρκεια, ἐπειδή εἶναι ἀκριβῶς αὐτή καί ἐπειδή εἶναι μία, ἄτμητη καί ἀδιαίρετη, εἶναι ἀπαραίτητη σέ κάθε ἰδιαίτερο σύνολο (πού ὀνομάζεται ἐπίσης «δύναμις»). Ἐπίσης αὐτό δέν εἶναι δυνατό, χωρίς νά ἐπιστρέφουν σέ κάθε μία ἀπό αὐτές τίς ἰδιαίτερες μονάδες, ὅλες οἱ μονάδες, δηλαδή οἱ «δυνάμεις». Στήν Φιλοσοφία, λοιπόν, δέν εἶναι τίποτα ἀπόλυτο, ἤ, καλύτερα, δέν γνωρίζουμε τίποτα στήν Φιλοσοφία ὡς ἀπόλυτο – πάντα αὐτό τό ἕνα καί μόνον αὐτό τό ἕνα σέ ἰδιαίτερες μορφές. Ἡ Φιλοσοφία – σᾶς παρακαλῶ νά τό συγκρατήσετε αὐτό – δέν προχωρεῖ στό συγκεκριμένο ὡς τέτοιο ἀλλά πάντοτε ἀβίαστα μόνον στό ἀπόλυτο καί στό συγκεκριμένο μόνον μέχρι τοῦ σημείου πού ἀποδέχεται τό ἀπόλυτο καί ἀποτυπώνεται σ’ αὐτό. 
Ἐξ αὐτοῦ εἶναι προφανές πώς δέν θά μποροῦσαν νά ὑπάρχουν ἰδιαίτερες φιλοσοφίες καί πολύ περισσότερο ἰδιαίτερες καί μεμονωμένες φιλοσοφικές ἐπιστῆμες. Ἡ Φιλοσοφία ἔχει σέ ὅλες τίς μορφές μόνον ἕνα ἐπίπεδο καί γι’ αὐτόν τόν λόγο εἶναι μία καί μοναδική. [σ. 150] Στό πλαίσιο τῆς γενικῆς Φιλοσοφίας, κάθε μεμονωμένη «δύναμις» εἶναι γιά κείνη ἀπόλυτη, καί σ’ αὐτήν τήν ἀπολυτότητα δέν βλάπτεται κανένα μέρος τοῦ ὅλου. Ἀληθινό μέρος τοῦ ὅλου εἶναι κάθε τι πού ἀποτυπώνεται ὅλο σ’ αὐτό, μέχρι τοῦ σημείου πού δημιουργεῖται ἡ ἀντανάκλασή του. Αὐτό εἶναι, λοιπόν, κάθε σύνδεση του εἰδικοῦ μέ τό γενικό πού βρίσκουμε συχνά σέ κάθε ὀργανικό νόημα, ὅπως σέ κάθε ποιητικό ἔργο στό ὁποῖο γιά παράδειγμα κάθε μέρος πού ὑπηρετεῖ τό ὅλον. 
Μποροῦμε νά ἀπομονώσουμε τήν ἰδιαίτερη «δύναμιν» ἀπό τό ὅλον καί νά τήν μελετήσουμε, ἀλλά μέχρι τοῦ σημείου πού ἐμεῖς πράγματι ἀποτυπώνουμε τό ἀπόλυτο σ’ αὐτό – αὐτή ἡ ἀποτύπωση εἶναι ἡ ἴδια ἡ Φιλοσοφία. Αὐτή τήν ἀποτύπωση μποροῦμε νά τήν ὀνομάσουμε, γιά παράδειγμα, Φιλοσοφία τῆς Φύσεως, Φιλοσοφία τῆς Ἱστορίας, Φιλοσοφία τῆς Τέχνης. 
Μέ αὐτόν τόν τρόπο ἀποδεικνύεται: 1. Κανένα ἀντικείμενο δέν πληροῖ τίς προϋποθέσεις τῆς Φιλοσοφίας, ἐάν δέν ἔχει θεμελιωθεῖ ἀπό τό ἀπόλυτο μέσῳ μιᾶς αἰώνιας ἰδέας, νά γίνει ἀποδεκτό τό συνολικό ἀδιαίρετο νόημα του ἀπολύτου. Ὅλα τά διαφορετικά ἀντικείμενα, ἐπειδή ἀκριβῶς εἶναι διαφορετικά, εἶναι ἁπλῶς μορφές χωρίς οὐσία – οὐσία ἔχει μόνον Ἕνα καί μόνον αὐτοῦ τοῦ Ἑνός, [σ. 151] τό ὁποῖο περικλείει τήν συνολικότητα, η μορφή θεωρεῖται ἰδιαίτερη. Ὑπάρχει, γιά παράδειγμα, Φιλοσοφία τῆς Φύσεως γιατί στήν ἰδιαιτερότητα τῆς Φύσεως ὑπάρχει τό ἀπόλυτο, ἐπειδή ακριβῶς ὑπάρχει μία ἀπόλυτη καί αἰώνια Ἰδέα τῆς Φύσεως. Ὅπως ἐπίσης καί Φιλοσοφία τῆς Ἱστορίας, Φιλοσοφία τῆς Τέχνης. 
Μέ αὐτόν τόν τρόπο ἀποδεικνύεται 2. ἡ πραγματικότητα τῆς Φιλοσοφίας τῆς Τέχνης καθώς τά ὅριά της καί ἡ διαφορετικότητά της εἶναι ἐμφανῆ σέ σχέση μέ τήν ἁπλή Θεωρία τῆς Τέχνης. Ὅσο ἡ ἐπιστήμη τῆς Φύσεως ἤ τῆς Τέχνης ἀποτυπώνει σ’ αὐτήν τό ἀπόλυτο, αὐτή ἡ ἐπιστήμη εἶναι Φιλοσοφία, Φιλοσοφία τῆς Φύσεως, Φιλοσοφία τῆς Τέχνης. Σέ κάθε ἄλλη περίπτωση, ἡ ἰδιαίτερη «δύναμις» ἀντιμετωπίζεται ὡς κάτι ἰδιαίτερο καί καθορίζεται ὡς ἰδιαίτερος κανόνας, πού δέν ἔχει νά κάνει μέ τήν Φιλοσοφία ὡς Φιλοσοφία, στήν ὁποία ὑπάρχει μία συνοχή, ἀλλά ἀφορᾶ εἰδικές γνώσεις τοῦ ἀντικειμένου – σ’ αὐτήν τήν περίπτωση ἡ ἐπιστήμη δέν μπορεῖ νά ὀνομασθεῖ Φιλοσοφία, ἀλλά Θεωρία τῆς Φύσεως, Θεωρία τῆς Τέχνης. Αὐτή ἡ Θεωρία θά μποροῦσε, μέ τήν σειρά της, νά δανεισθεῖ τίς ἀρχές της ἀπό τήν Φιλοσοφία, ἀλλά, ἐπειδή ἀκριβῶς ἁπλῶς τίς δανείζεται, δέν εἶναι Φιλοσοφία. 
Ὡς ἐκ τούτου θά συγκροτήσω στήν συνέχεια, ἀρχικά στήν Φιλοσοφία τῆς Τέχνης τήν Τέχνη ὄχι ὡς Τέχνη, ὡς κάτι τό ἰδιαίτερο, ἀλλά τό σύμπαν στήν μορφή τῆς Τέχνης, καί ἡ Φιλοσοφία τῆς Τέχνης εἶναι ἐπιστήμη τοῦ ὅλου στήν μορφή ἤ τήν «δύναμιν» τῆς Τέχνης. Ἀκριβῶς μ’ αὐτό τό βῆμα ἀνυψώνουμε αὐτήν τήν ἐπιστήμη στήν θέση μιᾶς ἀπόλυτης ἐπιστήμης τῆς Τέχνης. 
[σ. 152] Μόνον τό γεγονός ὅτι ἡ Φιλοσοφία τῆς Τέχνης εἶναι ἡ ἀποτύπωση τοῦ σύμπαντος στήν μορφή τῆς Τέχνης, δέν μᾶς δίδει καμμία ὁλοκληρωμένη ἰδέα τῆς ἐπιστήμης, οὔτε γιά τό εἶδος τῆς δομῆς πού εἶναι ἀπαραίτητη σέ μία Φιλοσοφία τῆς Τέχνης. 
Ἀντικείμενο τῆς δομῆς καί κατ’ ἐπέκτασιν τῆς Φιλοσοφίας ἀποτελεῖ μόνον αὐτό πού εἶναι ἱκανό νά θεωρήσει ὡς ἰδιαίτερο τό ἀτελές. Ἡ Τέχνη, γιά νά εἶναι ἀντικείμενο τῆς Φιλοσοφίας, ὀφείλει νά ἀποτυπώνει σ’ αὐτήν τό ἀτελές ὡς κάτι πράγματι ἰδιαίτερο ἤ τουλάχιστον ἁπλῶς νά τό ἀποτυπώνει. Ἀλλά αὐτό δέν ὑπάρχει μόνον στήν θεώρηση τῆς Τέχνης, ἀλλά βρίσκεται ἐπίσης καί στήν ἀποτύπωση τοῦ ἀτελοῦς στόν ἴδιο βαθμό μέ τήν Φιλοσοφία: ὅπως ἀποτυπώνεται αὐτό τό ἀπόλυτο στό ἀρχέτυπο ἔτσι ἀποτυπώνεται τό ἀπόλυτο στό ἀντίγραφο.
Ἐπειδή ἡ Τέχνη ἀποτυπώνει ἔτσι τήν Φιλοσοφία καί ἡ ἴδια εἶναι μόνον ἡ πλήρης καί ἀντικειμενική ἀντανάκλασή της, πρέπει νά ληφθοῦν ὑπ’ ὄψιν ὅλα τά χαρακτηριστικά, τά ὁποῖα ὁδηγοῦν τήν Φιλοσοφία στό ἰδανικό καί αὐτό τό Ἕνα εἶναι ἀρκετό γιά τήν ἀπαραίτητη μέθοδο της επιστήμης μας.
Ἡ Φιλοσοφία δέν ἀποτυπώνει τήν πραγματικότητα, ἀλλά τά ἀρχέτυπα τῶν πραγμάτων καί κυρίως τήν Τέχνη, καί αὐτά τά ἀρχέτυπα, ἀπό τά ὁποῖα σύμφωνα μέ τίς ἀποδείξεις της Φιλοσοφίας αὐτά (τά ὄντως ὑπάρχοντα) εἶναι ἡμιτελεῖς ἀντανακλάσεις, εἶναι ἐκεῖνα, τά ὁποῖα στήν Τέχνη - ὡς ἀρχέτυπα – στήν πληρότητά τους – εἶναι ἀντικειμενικά καί διά τῆς ἀντανακλάσεως ἀποτυπώνουν τόν πνευματικό κόσμο. Γιά νά δώσω μερικά παραδείγματα, ἡ Μουσική δέν εἶναι τίποτα ἄλλο ἀπό τόν ἀρχετυπικό ρυθμό τῆς Φύσεως καί τοῦ ἰδίου τοῦ σύμπαντος πού μέσῳ αὐτῆς τῆς Τέχνης διαπερνᾶ τόν γνωστό κόσμο. Τό Ὁμηρικό Ἔπος εἶναι ἡ ἴδια ἡ ἀπόδειξη, [σ. 153] πώς ἡ Ἱστορία βασίζεται στό ἀπόλυτο. Κάθε πίνακας ἀνοίγει τόν ὁρίζοντα στόν πνευματικό κόσμο. 
Αὐτό προϋποθέτει πώς μποροῦμε νά λύσουμε ὅλα τά προβλήματα τῆς Φιλοσοφίας τῆς Τέχνης, τά ὁποῖα στήν γενική Φιλοσοφία λύνονται στήν γενικότερη θεώρηση του σύμπαντος. 
1. Ἐμεῖς στήν Φιλοσοφία τῆς Τέχνης δέν θά βασισθοῦμε σέ καμμία ἄλλη ἀρχή παρά μόνον στό ἀτελές. Τό ἀτελές θά τό καταδείξουμε ὡς τήν ἀπαραίτητη ἀρχή τῆς Τέχνης. Ὅπως γιά τήν Φιλοσοφία τό ἀπόλυτο εἶναι τό ἀρχέτυπο τῆς ἀλήθειας, ἔτσι γιά τήν Τέχνη εἶναι τό ἀρχέτυπο τοῦ ὡραίου. Θά καταδείξουμε ὅτι ἡ Ἀλήθεια καί τό Ὡραῖο εἶναι ἁπλῶς δύο διαφορετικές ὄψεις τοῦ Ἑνός, τοῦ Ἀπολύτου. 
2. Τό δεύτερο ζήτημα, ὅπως στήν θεώρηση τῆς Φιλοσοφίας ἐν γένει, ἔτσι καί στήν θεώρηση τῆς Φιλοσοφίας τῆς Τέχνης ἀφορᾶ κάθε μονάδα καί κάθε τι ἁπλό πού χάνεται μέσα στόν πλουραλισμό καί στήν διαφορετικότητα. Ἡ Φιλοσοφία δίδει ἀπάντηση σ’ αὐτό τό ζήτημα μέ τήν διδασκαλία τῶν ἰδεῶν καί τῶν ἀρχετύπων. Τό ἀπόλυτο εἶναι Ἕνα ἀλλά αὐτό τό Ἕνα ἀπολύτως ἰδωμένο σέ ἰδιαίτερες μορφές. Τό ἴδιο (ἐνν. συμβαίνει) καί μέ τήν Τέχνη. Ἐπίσης, ἡ Τέχνη ἀσχολεῖται μέ τήν ἀρχετυπική ὀμορφιά μόνον σέ ἰδέες ὡς ἰδιαίτερες μορφές, πού εἶναι θεϊκές καί ἀπόλυτες, καί ἀντί ἡ Φιλοσοφία νά ἀσχολεῖται μέ τίς ἰδέες, ἀσχολεῖται μέ τήν Τέχνη ὡς πραγματική. Οἱ ἰδέες ὅσο θεωροῦνται πραγματικές, εἶναι τό ὑλικό καί ταυτόχρονα τό γενικό καί ἀπόλυτο ὑλικό τῆς Τέχνης, ἀπό τό ὁποῖο ὅλα τά ἰδιαίτερα ἔργα τέχνης θεωροῦνται σάν μεγάλα ἐπιτεύγματα. Αὐτές οἱ πραγματικές, ζωντανές καί ὑπάρχουσες ἰδέες εἶναι οἱ θεοί, ὁ γενικός συμβολισμός ἤ ἡ γενική ἀποτύπωση τῶν ἰδεῶν ὡς πραγματικῶν εἶναι δεδομένο σύμφωνα μέ τήν μυθολογία [σ. 154]. Ἔτσι ἡ ἀπάντηση τοῦ δευτέρου ἀπό τά ὡς ἄνω ζητήματα συνίσταται στήν κατασκευή τῆς μυθολογίας. Στήν πράξη οἱ θεοί κάθε μυθολογίας εἶναι οἱ ἰδέες τῆς Φιλοσοφίας σύμφωνα μέ καθαρά ἀντικειμενική ἤ πραγματική θεώρηση.
Παραμένει, ὅμως, ἀναπάντητο ακόμα πῶς δημιουργεῖται ἕνα πραγματικό καί μοναδικό ἔργο τέχνης. Ὅπως λοιπόν τό ἀπόλυτο – τό μή πραγματικό – σέ ὅλη τήν ταυτότητα, ἔτσι ἀκριβῶς εἶναι τό πραγματικό στήν μή ταυτότητα τοῦ γενικοῦ καί τοῦ εἰδικοῦ, συνίσταται στόν διαχωρισμό εἴτε τοῦ εἰδικοῦ εἴτε τοῦ γενικοῦ. Ἔτσι προκύπτει ἐδῶ μία ἀντίθεση, ἡ ἀντίθεση τῆς εἰκαστικῆς μέ τήν ὁμιλοῦσα Τέχνη. 
Κάθε μία ἀπό αὐτές τίς μορφές ὅσο ἀφοροῦν εἴτε στήν πραγματική εἴτε στήν ἰδανική ἑνότητα ἀποτυπώνει μία ἰδιαίτερη μορφή τῆς Τέχνης. Τό πραγματικό ἀποτυπώνεται στήν μουσική, ἐνῶ τό ἰδανικό στήν ζωγραφική. 
Τό ἴδιο ἰσχύει καί στήν περίπτωση τῆς θεωρήσεως τῆς ἰδανικῆς ἑνότητας ἡ ὁποία περιλαμβάνει ἐκ νέου τίς τρεῖς μορφές τῆς λυρικῆς, τῆς ἐπικῆς καί τῆς δραματικῆς ποιητικῆς τέχνης. Ἡ Λυρική εἶναι μορφοποίηση τοῦ Ἀτελοῦς στό Τελικό = τό εἰδικό. [σ. 155] Τό Ἔπος εἶναι ἀποτύπωση τοῦ Τελικοῦ στό Ἀτελές = τό γενικό. Ἡ Δραματική Ποίηση εἶναι σύνθεση τοῦ γενικοῦ καί τοῦ εἰδικοῦ. Σύμφωνα μέ αὐτές τίς βασικές μορφές ἀποτυπώνεται ἰδανικῶς ὁλόκληρη ἡ Τέχνη στήν πραγματικότητα. 
Ἀφοῦ ἡ Τέχνη εἶναι αἰώνια καί ἀπαραίτητη, δέν ὑπάρχει τίποτα τό τυχαῖο στήν ἐμφάνισή της μέσα στόν χρόνο παρά μόνον ἡ ἀπόλυτη ἀναγκαιότητα. Σ’ αὐτήν τήν σχέση ὑπάρχει ἀκόμα καί τό δεδομένο μιᾶς πιθανῆς γνώσεως καί τά στοιχεῖα αὐτῆς τῆς δομῆς θεωροῦνται δεδομένα μέσῳ γεγονότων, τά ὁποῖα ἡ Τέχνη καταδεικνύει στήν ἐμφάνισή της μέσα στόν χρόνο. Οἱ ἀντιθέσεις, ὅμως, πού προκύπτουν ἀπό τήν θεώρηση τῆς Τέχνης μέσα ἀπό τήν ἐξάρτησή της ἀπό τόν χρόνο, εἶναι, ὅπως ὁ ἴδιος ὁ χρόνος, ἀπαραίτητες καί ἀνούσιες καί ἁπλῶς τυπικές ἀντιθέσεις, τελείως διαφορετικές ὅμως ἀπό τίς πραγματικές πού συσχετίζονται μέ τό νόημα ἤ τήν Ἰδέα τῆς Τέχνης. Αὐτή ἡ γενική καί μέσῳ ὅλων τῶν κλάδων τῆς Τέχνης τυπική ἀντίθεση εἶναι αὐτή τῆς παλαιᾶς καί τῆς μοντέρνας τέχνης. 
Θά ὑπῆρχε μία πραγματική ἔλλειψη δομῆς, ἐάν θέλαμε νά ἀγνοήσουμε τήν θεώρηση κάθε μεμονωμένης μορφῆς τῆς Τέχνης. Ἐπειδή ὅμως αὐτή ἡ ἀντίθεση θεωρεῖται ἁπλῶς τυπική, συνιστᾶ τήν ἄρνηση ἤ τήν ὑπέρβαση τῆς δομῆς. Θά ἀποτυπώναμε χωρίς πρόβλημα τήν ἱστορική πλευρά τῆς Τέχνης, ἐάν λαμβάναμε ὑπ’ ὄψιν αὐτήν τήν ἀντίθεση καί μπορούσαμε μ’ αὐτόν τόν τρόπο νά κατανοήσουμε τήν ὁλοκλήρωση τῆς δομῆς μας. 
Σύμφωνα μέ τήν δική μου ἄποψη γιά τήν Τέχνη, ἡ ἴδια ἡ Τέχνη είναι μία ἀπορροή τοῦ Ἀπολύτου. Ἡ ἱστορία τῆς Τέχνης θά μᾶς δείξει μέ προφανεῖς καί εὔκολους συσχετισμούς τήν θεώρηση τοῦ σύμπαντος καί μέσῳ αὐτοῦ κάθε ἀπόλυτη ταυτότητα. Μόνον στήν ἱστορία τῆς Τέχνης γίνεται ἐμφανής ἡ ἐσωτερική καί ἡ οὐσιαστική ἑνότητα ὅλων τῶν ἔργων τέχνης, ὅτι ὅλα τά ποιήματα εἶναι τῆς μιᾶς καί τῆς αὐτῆς μεγαλοφυΐας, ἡ ὁποία στίς ἀντιθέσεις τῆς παλαιᾶς μέ τήν μοντέρνα τέχνη ἐμφανίζεται μόνον σέ δύο διαφορετικές μορφές. 
(Tό παρόν κείμενο μεταφράζεται γιά πρώτη φορά στήν ἑλληνική. Βασίζεται δέ στήν ἔκδοση: F.W.J. Schelling, Philosophie der Kunst, Reclam, Stuttgart, 2010, σσ. 139-155. Ὁ ἀναγνώστης μπορεῖ νά συμβουλευθεῖ καί τήν ἔκδοση: F.W.J. Schelling, Philosophie de l' art, trad. C. Sulzer, A. Pernet, Editions J. Millon, Grenoble 1999, σσ. 49-62)

Πέμπτη 23 Απριλίου 2015

ΤΟ ΚΑΤΑ ΡΟΥΒΑ "ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ"

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 
Πριν κάμποσα χρόνια την εγχώρια κοσμική ζωή απασχολούσε το δίδυμο των κ.κ. Ψινάκη και Ρουβά, με αφορμή την καλλιτεχνική ανέλιξη και καθιέρωση του δεύτερου. Μια ...ιστορία με πολύ σασπένς
Τα χρόνια πέρασαν... 
Ο κ. Ψινάκης έγινε δήμαρχος, με την λαϊκή ψήφο και ο κ. Ρουβάς τραγουδάει λαϊκά ορατόρια, όπως το «Άξιον εστι». Λαός παντού! 
«Άξιον εστι» 
Οδυσσέας Ελύτης 
Μίκης Θεοδωράκης 
Σάκης Ρουβάς 
Και μόνο λόγω ...δυσήχου ονόματος – και δη σε σχέση με τα προηγούμενα – δεν υπάρχει κανονικά χώρος για τον κ. Ρουβά. 
Αλλά ας πάμε στην ουσία. 
Με αφορμή το «Άξιον εστι» στο Ηρώδειο τον Σεπτέμβριο του 2012, με τον Μάριο Φραγκούλη στο ρόλο του λαϊκού τραγουδιστή, είχαμε διατυπώσει τις επιφυλάξεις μας: 
«Λυπούμαι που το Άξιον εστι, ένα τόσο σπουδαίο έργο τόσο του Ελύτη όσο και του Θεοδωράκη παρουσιάζεται ευκαίρως ακαίρως, αβασάνιστα θα έλεγα, και πάνω στο σώμα του πειραματίζονται πολλοί! Έτσι, με θλίβει η παρουσία του "ποπ τενόρου" Μάριου Φραγκούλη στο ρόλο του "λαϊκού τραγουδιστή"! Βέβαια ο Μάριος Φραγκούλης αυτή τη στιγμή είναι εξαιρετικά δημοφιλής και άρα μπορεί να ...τραβήξει κόσμο. Όμως, δε νομίζω κανείς σοβαρός άνθρωπος να θεωρεί την επιλογή Φραγκούλη ως ιδανική για το Άξιον εστι. Οι λόγοι είναι μάλλον εμπορικοί...» 
Το θέμα που έχει προκύψει στις μέρες μας είναι ότι ...εκλήθη (!) ο Σάκης Ρουβάς να ερμηνεύσει το «Άξιον εστι» σε ένα κανούργιο ανέβασμα του έργου στη Ν. Σμύρνη. 
Ο Μίκης Θεοδωράκης με δήλωσή του είπε ότι προτιμά μια κακή εκτέλεση του έργου παρά μια απαγόρευση. Αγαπώ τον Μίκη και την μουσική του πολύ, αλλά είμαι χατζιδακικός κυρίως λόγω της ακριβής αντίληψης που είχε ο Χατζιδάκις για το τραγούδι. Δεν μπορεί όλοι να λένε τα πάντα, και κυρίως δεν μπορεί κάποιοι να καθαγιάζονται με έργα σαν το «Άξιον εστι». 
Ο υπεύθυνος για την πρόσκληση Ρουβά είναι ο μαέστρος κ. Ορφανίδης. Τις ενστάσεις μου για την περίπτωσή του είχα διατυπώσει με αφορμή την δουλειά του στον Τσιτσάνη. Έγραφα πριν ένα χρόνο: «...διαβάζουμε στον τύπο ότι ο κ. Ορφανίδης «μετέτρεψε τις λαϊκές φόρμες του δημιουργού σε συμφωνικές, χαρίζοντας νέα πνοή στο σπουδαίο έργο του πρώτου συνθέτη λαϊκών τραγουδιών της Ελλάδας». Δηλαδή πρέπει να χρωστάμε και χάριτας στον κ. Ορφανίδη, ο οποίος «ζωοποίησε» τον Τσιτσάνη εν εσχάταις ημέραις». Το ίδιο επιχείρημα επιστρατεύει και τώρα ο κ. Ορφανίδης. Με τον Σάκη Ρουβά το «Άξιον εστι» θα έρθει κοντά στο σημερινό ευρύ κοινό και μάλιστα στη νεολαία. Νομίζω ότι οι «ζωογόνες» προτάσεις του κ. Ορφανίδη μυρίζουν θάνατο, συγχωρέστε με, στο όνομα του «λαού» (ποιού λαού...). 
Και βέβαια, όπως επισήμανε ορθότατα η Ελένη Ζιώγα σε σχόλιό της στο fb, ξεχνάμε – δυστυχώς – τον ποιητή, δηλαδή τον Οδυσσέα Ελύτη. Στην πρόσφατη δήλωσή του υπέρ Σάκη Ρουβά, ο Μίκης Θεοδωράκης μας αποκάλυψε: "Πώς να ξεχάσω την επιστολή ακόμα και των δικηγόρων του ίδιου του Ελύτη, την εποχή που ήμουν Γεν. Δ/ντής Μουσικών Συνόλων της ΕΡΤ, στην οποία όπως έγραφαν, «δεν ήταν σίγουροι για την ποιότητα της εκτέλεσης» (κι ας ήμουν εγώ στο πόντιουμ του μαέστρου και ο Μπιθικώτσης στον ρόλο του λαϊκού τραγουδιστή…)."
Αν ο Ελύτης είχε τις ενστάσεις του για εκείνη την εκτέλεση, υποπτεύεται κανείς ποια θα ήταν η γνώμη του για το κατά Ρουβά «Άξιον εστι»; 
Ο μεγάλος μας συνθέτης Μίκης Θεοδωράκης πάντα ορμητικός και παθιασμένος μίλησε προ ετών σε συνέδριο για τον επαναστατικό Ελύτη, επικεντρώνοντας στο Άξιον εστι, τη “Βίβλο του ελληνικού λαού”, όπως το χαρακτήρισε, “το πιο επαναστατικό, ίσως, έργο αυτού του τόπου”. Αν όντως το «Άξιον εστι» είναι τέτοιο, τότε ο κ. Ρουβάς πρέπει να αναζητήσει επειγόντως επαναστατικό φρόνημα!
Νομίζω ότι του λείπει αρκούντως.

Τετάρτη 22 Απριλίου 2015

ΟΙ ΔΙΑ ΧΡΙΣΤΟΝ ΜΕΛΑΓΧΟΛΟΥΝΤΕΣ...


"Ανέστη Χριστός και πεπτώκασι" 
Το διαβάσαμε κι αυτό στο διαδίκτυο. Περιοδικό μεγάλης κυκλοφορίας το οποίο απευθύνεται σε γονείς, στην πασχαλιάτικη έκδοσή του είχε δημοσίευμα με τίτλο "Στην Εκκλησία". 
Στο άρθρο αυτό μια κλινική ψυχολόγος και μια παιδαγωγός προσχολικής αγωγής εφιστούν την προσοχή των γονιών, σε ότι αφορά τη συμμετοχή των παιδιών στις ακολουθίες των Σεπτών Παθών, του Ιερού Επιταφίου και της Λαμπροφόρου Αναστάσεως. 
Γράφουν λοιπόν αυτές οι "ειδήμονες" κυρίες ότι το παιδί με τη συμμετοχή του αυτή κινδυνεύει να μελαγχολήσει, να φοβηθεί και να τρομάξει στη θέα του Σταυρωμένου Ιησού, στην περιφορά του Επιταφίου και στη μεσονύκτιο ακολουθία της Αναστάσεως, αναπτύσσοντας τις δικές τους κενές φιλοσοφίες. Απορώ πώς δεν έγραψαν ότι και η λαμπριάτικη λαμπάδα μπορεί να κάνει τα παιδιά πυρομανή! 
Τι να πει τώρα κανείς για όλ' αυτά. Ελπίζω οι κυρίες αυτές να μην έχουν αποκτήσει τέτοιου είδους φοβίες και μελαγχολία, γιατί αν βρέθηκαν τις μέρες αυτές σε γιορτινό τραπέζι, σοκαρισμένες όπως θα ήταν, δεν θα μπόρεσαν να απολαύσουν τον οβελία και τα άλλα "κοψίδια" και εδέσματα που στρώνονται στο ελληνικό πασχαλινό τραπέζι. Δεν ξέρω κατά πόσο οι κυρίες αυτές δηλώνουν πιστές ή όχι και δικαίωμά τους, πάντως σε ότι αφορά την αγωγή των παιδιών, μετά βεβαιότητος είναι άσχετες και επικίνδυνες. 
Κι εμείς περάσαμε από την παιδική ηλικία μαζί με άλλα πολλά παιδιά ταυτοχρόνως. Δε γνωρίζω κανένα από τους συνομήλικούς μου να του δημιουργήθηκαν ψυχολογικά από τη συμμετοχή του στις ακολουθίες της Μεγαλοβδομάδας. Αντιθέτως μάλιστα αυτές τις μέρες τις περιμέναμε πως και πως. 
Βλέπω όμως και σήμερα τα ελληνόπουλα, εδώ στο εξωτερικό, να συναγωνίζονται μεταξύ τους για να έχουν ενεργό συμμετοχή στις ακολουθίες αυτές στην ενορία μας. Και πρόκειται για μικρά και μεγάλα, αγόρια και κορίτσια. Τα τελευταία μάλιστα από μόνα τους μαυροντύνονται τη Μεγάλη Παρασκευή για να ακολουθήσουν την περιφορά του Επιταφίου ως Μυροφόρες. Και δεν αρκούμαστε μόνο στον αριθμό που χρειάζεται για να περιστοιχίσουν τον Επιτάφιο, αλλά δημιουργούνται ολόκληρες ουρές γιατί αν αποκλειστούν κάποια από αυτά τότε πραγματικά θα στεναχωρηθούν. 
Σκοπός των δύο αυτών "ειδημόνων" κυριών μετά βεβαιότητος, δεν ήταν η προστασία των παιδιών από την απειλή της μελαγχολίας και του τρόμου. Στόχος τους ήταν ο Χριστός, ο οποίος πραγματικά δημιουργεί μελαγχολία και παράκρουση στους πολεμίους του, που παρά τις πολλές και επίπονες προσπάθειές τους δεν παραμένει νεκρός στον τάφο του. 
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
Αρχιμανδρίτης Γεράσιμος Φραγκουλάκης 
Ιερατικώς προϊστάμενος του Ι. Ναού Τριών Ιεραρχών Αννόβερου Γερμανίας

ΟΙ ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΤΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ της ΔΑΦΝΗΣ ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ και του Γ. ΚΑΛΚΑΝΗ


Στο Κέντρο Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Δια Βίου Μάθησης "Πόλις" (στο Ηράκλειο Αττικής), που έχει στήσει με μεράκι και διευθύνει με ζήλο ο Δρ. Νίκος Σταυρόπουλος, την περασμένη Κυριακή 19 Απριλίου το απόγευμα, πραγματοποιήθηκε μουσική εκδήλωση με τίτλο: "Οι Μουσικές του Κόσμου την Άνοιξη". 
Η Δάφνη Πανουργιά στο τραγούδι και ο Γιώργος Καλκάνης στο πιάνο ερμήνευσαν με πάθος τραγούδια και μουσικές που αγαπάμε, συνεγείροντας το ακροατήριο που κατέκλυσε τον χώρο. 
Απ' αυτή την εκδήλωση είναι τα φωτογραφικά στιγμιότυπα που δημοσιεύουμε εδώ. 


ΤΟ "ΑΝΑΤΑΣΙΜΟΝ" ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΚΑΝΑΡΗ (για ορχήστρα εγχόρδων)

Του Π. Α. Ανδριόπουλου

Είναι γνωστό ότι η Εθνική Μουσική Σχολή στράφηκε "επί τας πηγάς", ήτοι στην ελληνική παράδοση, προκειμένου να αντλήσει "ύδωρ μετ' ευφροσύνης".
Πολλοί συνθέτες - και εκτός Εθνικής Μουσικής Σχολής - δανείστηκαν μελωδίες, μοτίβα, ρυθμούς, θέματα, από την βυζαντινή και την παραδοσιακή μας μουσική, και μπόλιασαν με αυτά δικές τους δημιουργίες, πολλές από τις οποίες έγιναν και εξαιρετικά δημοφιλείς, όπως π.χ. οι περίφημοι Ελληνικοί χοροί του Νίκου Σκαλκώτα.
Ένας από τους συνθέτες της Εθνικής Μουσικής Σχολής ήταν και ο Πέτρος Πετρίδης (1892-1977). 
Θυμήθηκα αυτές τις αναστάσιμες μέρες το έργο του Χορικό και παραλλαγές αρ. 2 "Χριστός Ανέστη", για ορχήστρα εγχόρδων (1941-43). Ένα έργο βασισμένο στην πασίγνωστη βυζαντινή μελωδία του "Χριστός Ανέστη", που παίχτηκε σε πρώτη εκτέλεση πριν 70 χρόνια, στις 20 Μαϊου 1945.
Το έργο έχει ηχογραφήσει με την Ορχήστρα Δωματίου της Σόφιας ο μαέστρος Βύρων Φιδετζής και έχει κυκλοφορήσει σε δίσκο μαζί με άλλα έργα ελλήνων συνθετών. 
Και έρχεται σήμερα ένας άλλος συνθέτης, ο φίλος Λεωνίδας Κανάρης, και μας δίνει τις δικές του παραλλαγές πάνω στο "Χριστός Ανέστη", με ένα έργο για ορχήστρα εγχόρδων που είναι ήδη δεκαετές, καθώς γράφτηκε το 2005. 
Ένα έργο κατά πάντα σημερινό, βασισμένο σε υλικό παλαιό, του οποίου η πρώτη εκτέλεση έγινε στην Οδησσό από την «Καμεράτα της Οδησσού» υπό τη διεύθυνση του Igor Shavruk στις 21 Σεπτεμβρίου του 2005.
Το ενδιαφέρον είναι και τα δύο έργα είναι για ορχήστρα εγχόρδων και έχουν σχεδόν την ίδια διάρκεια (16 λεπτά του Πετρίδη, 14 του Κανάρη).

Ο συνθέτης Λεωνίδας Κανάρης γράφει για το έργο του αυτό: 
Αν η «Ωδή στη Χαρά» από την «Εννάτη» του Μπετόβεν αποτελεί την πιο εμβληματική μελωδία της ευρωπαϊκής μουσικής παράδοσης, αναζητώντας μιαν αντίστοιχα μεγαλειώδη και ψυχικής ανάτασης μελωδία στη βυζαντινή παράδοση, δεν άργησα να διακρίνω τον ύμνο «Χριστός Ανέστη» του Πέτρου Λαμπαδάριου – Πελοποννήσιου (1730-1777), ο οποίος μάλιστα, άφησε τα εγκόσμια όταν ο Μπετόβεν ήταν μόλις επτά ετών. 
Το έργο είναι παραλλαγές πάνω στη μελωδία αυτή, είναι γραμμένο σε ένα μέρος και έχει διάρκεια περίπου 14 λεπτών. Η δημιουργία του δεν είχε πρόθεση θρησκευτικού έργου, αλλά την αξιοποίηση των πολλών μουσικών δυνατοτήτων του ύμνου. Φυσικά το παραπάνω κάθε άλλο παρά αποκλείει και την επετειακή - πασχαλινή του χρήση. 
Ο τίτλος «Ανατάσιμον» (αντί του αναμενόμενου Αναστάσιμον) δηλώνει τη δύναμη που έχει ο θαυμάσιος αυτός ύμνος του Π.Λ.Π. στο να δημιουργεί μια ψυχική ανάταση στους ακροατές του. Στο έργο αυτό η πρόθεση (και πρόκληση για μένα) ήταν να χρησιμοποιήσω κλασικά πρότυπα σύνθεσης, με κάποια στοιχεία από τη σύγχρονη μουσική, γεγονός που του προσδίδει έναν Νεοκλασικό χαρακτήρα, καθιστώντας το έτσι και ευκολότερα προσπελάσιμο από ευρύτερα ακροατήρια. 
Η 1η εκτέλεση έγινε στην Οδησσό από την «Καμεράτα της Οδησσού» υπό τη διεύθυνση του Igor Shavruk στις 21/9/2005. Έκτοτε, το έργο εκτελέσθηκε από τη «Νέα Ορχήστρα Θεσσαλονίκης» στην ίδια πόλη σε διεύθυνση Καμπάνη Σαμαρά και μέρος του επίσης εκτελέσθηκε από την ορχήστρα «ΑΣΟΝ» στο Βόλο, υπό τη διεύθυνση του Παύλου Σεργίου. Τέλος, η παρούσα ηχογράφηση από την Οδησσό έχει αρκετές φορές μεταδοθεί από τις ραδιοφωνικές συχνότητες του «Τρίτου Προγράμματος».
Παραθέτουμε στη συνέχεια αυτή την ηχογράφηση του "Ανατάσιμον". 

Τρίτη 21 Απριλίου 2015

Ο ΡΩΣΟΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΤΗΣ ΚΡΟΠΟΤΚΙΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ


Δημήτρης Μπαλτᾶς 
Πιότρ Ἀλεξέγιεβιτς Κροπότκιν, Ἡ Μεγάλη Γαλλική Ἐπανάσταση, 1789-1793, μετ. Γ. Καστανάρας, Ἐκδόσεις Κουκκίδα, Ἀθήνα 2015, σελ. 687 
Ἕνα μνημειῶδες ἔργο τοῦ γνωστοῦ Ρώσσου ἐπαναστάτη Πιότρ Κροπότκιν (1842-1921) εἶδε τό φῶς τῆς δημοσιότητας σέ μία καλαίσθητη ἔκδοση πρίν ἀπό λίγες ἡμέρες. Πρόκειται γιά τήν ἱστορία τῆς Γαλλικῆς Ἐπανάστασης, τῆς «Μεγάλης Ἐπανάστασης», ὅπως τήν χαρακτηρίζει ὁ ἴδιος. 
Τό ἔργο ἀνήκει ἴσως στά λιγότερο γνωστά στό εὐρύ ἀναγνωστικό κοινό, περισσότερο γνωστό πάντως ἀπό τίς γεωμορφολογικές μελέτες τοῦ συγγραφέως (Résumé d’ orographie de la Sibérie, 1867) καί τήν ἱστορία τῆς ρωσσικῆς λογοτεχνίας του (Russian Literature, McClure, Phillips & Co, New York, MCMV [1905]). 
Ἡ «Εἰσαγωγή» πού προηγεῖται τοῦ ἔργου, εἶναι τοῦ G. Woodcock καί εἶναι ἀρκετά κατατοπιστική τόσο γιά τον εἰδικό ὅσο καί γιά τόν μή εἰδικό ἀναγνώστη. Ἐπισημαίνει ὁ Woodcock ὅτι ὁ Κροπότκιν «ἔγραψε ἀπολύτως συνειδητά γιά τόν ἁπλό ἀναγνώστη, ἐπιδιώκοντας νά ἀγγίξει τόν ἐργάτη ἀλλά καί νά πείσει τόν διανοούμενο δίνοντας ἰδιαίτερη σημασία στή διαύγεια τῆς παρουσίασης» (σ. 24). Τονίζεται δέ στήν «Εἰσαγωγή» ὅτι «ἡ Μεγάλη Ἐπανάσταση δέν εἶναι ἀνοιχτά ἕνα μανιφέστο τοῦ ἀναρχισμοῦ», ἄν καί ὁ Κροπότκιν «ἀναζητᾶ νά βρεῖ στή Μεγάλη Ἐπανάσταση τίς ρίζες τοῦ κινήματος στό ὁποῖο ἀνῆκε» (σ. 33). Πρός τοῦτο θά σημειώσω ὅτι ὁ Κροπότκιν ἀναγνωρίζει πώς «οἱ ἀρχές τοῦ ἀναρχισμοῦ κατάγονταν … ἀπό τά πεπραγμένα τῆς Γαλλικῆς Ἐπανάστασης» (σ. 245. Πβ. σ. 677).
Στόν «Πρόλογο» τοῦ ἕργου του ὁ Ρῶσσος συγγραφέας παραδέχεται ὅτι «ὅλοι ὅσοι γνωρίζουν τήν ἱστορία τῆς Ἐπανάστασης θά καταλάβουν πόσο δύσκολο εἶναι νά ἀποφεύγει κανείς σφάλματα σέ γεγονότα ὅταν προσπαθεῖ νά ἀνιχνεύσει τήν ἐξέλιξη τῶν παθιασμένων συγκρούσεών της» (σ. 40). 
Τά ρεύματα πού προετοίμασαν τήν Ἐπανάσταση, ἦταν, κατά τόν Κροπότκιν, δύο: «τό ρεῦμα τῶν ἰδεῶν ἀναφορικά μέ τήν πολιτική ἀναδιοργάνωση τοῦ κράτους [ἀπό τίς μεσαῖες τάξεις] καί τό ρεῦμα τῆς δράσης [ἀπό τόν λαό, τούς χωρικούς καί τούς ἐργάτες]» (σ. 45. Πβ. σσ. 47-48, σσ. 57-58, σ. 110).
Τίς αἰτίες τῆς Ἐπανάστασης ἐντοπίζει ὁ Ρῶσσος ἐπαναστάτης στήν ἔλλειψη τοῦ ψωμιοῦ (σ. 46, σ. 210, σ. 423, σ. 431) καί στούς φεουδαρχικούς φόρους (σ. 46). Σέ πολλές περιπτώσεις, ὁ Κροπότκιν προβαίνει σέ συγκρίσεις μεταξύ τῶν κοινωνικῶν συνθηκῶν πού ἐπικρατοῦσαν στήν Γαλλία κατά τήν ἐποχή τῆς Ἐπανάστασης καί στήν Ρωσσία τῆς ἐποχῆς του (σ. 102, σ. 278, σ. 312, σ. 509, σ. 515, σ. 670). 
Δέν μπορεῖ παρά νά καταδικάσει ὁ Κροπότκιν τήν διαρκῶς διαφαινόμενη καί αὐξανόμενη γραφειοκρατία τῆς κυβερνητικῆς ἐξουσίας, ἡ ὁποία ἀφορᾶ στίς διοικητικές λειτουργίες κ.ἄ. καί ἡ ὁποία ἐγκαινιάζεται κατά τήν ἐποχή τῆς «Τρομοκρατίας», ἤτοι μετά τό 1793 (σ. 623). Τότε προσδιορίζει χρονικά καί τό «τέλος τῆς Ἐπανάστασης» (σ. 642, σ. 665). 
Στήν ἱστορική ἀφήγηση ὁ Κροπότκιν παραπέμπει σέ ἀπόψεις καί ἑρμηνευτικές Γάλλων κυρίως ἱστορικῶν, ἀπορρίπτει τούς «ἀντιδραστικούς ἱστορικούς», ὁμολογεῖ ὅτι γνωρίζει ἤ ἀγνοεῖ ἀρχειακές πηγές (πού ἐνδεχομένως σήμερα εἶναι προσιτές στούς ἱστορικούς), παραθέτει λεπτομέρειες γεγονότων καί προχωρεῖ σέ χαρακτηρισμούς προσώπων, καί ὅλα αὐτά μέ ἕναν τρόπο ἁπλό καί κατανοητό. Πέραν ἀπό τίς ἐπιφυλάξεις πού μπορεῖ νά ἔχει κανείς γιά ὁρισμένες προσεγγίσεις του, εἶναι, νομίζω, ἀρνητικό τό γεγονός ὅτι ἡ ἀκαδημαϊκή κοινότητα προσπέρασε μᾶλλον ἀδιάφορα τό σπουδαῖο ἔργο πού παρουσιάζω σήμερα. 
Τά συμπεράσματα τοῦ ἔργου (σσ. 669-678) ἀναφέρονται κυρίως στήν «νέα Γαλλία» πού γεννήθηκε μετά τό 1789. Μάλιστα ὁ Κροπότκιν θεωρεῖ καί ἐλπίζει ὅτι ἡ ἑπόμενη μεγάλη ἐπανάσταση θά συμβεῖ στήν Ρωσσία «ὅπου ἡ ἐλέῳ Θεοῦ βασιλική ἐξουσία πνέει τά λοίσθια» (σ. 675, προσδίδοντας ἕνα προφητικό στοιχεῖο στήν ἀποτίμησή του.