Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ ΣΤΟ 8ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΜΟΥΣΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΗΣ ΧΙΟΥ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Για όγδοη συνεχή χρονιά διοργανώνεται στη Χίο το Φεστιβάλ ΜΟΥΣΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ, υπό την Καλλιτεχνική διεύθυνση της φιλολόγου και μουσικού Ελευθερίας Λυκοπάντη. 

Καλλιτεχνικός σύμβουλος του Φεστιβάλ είναι ο συνθέτης Αλέξανδρος Καλογεράς, Καθηγητής στο Berklee College of Music της Βοστώνης. 

Το Φεστιβάλ πραγματοποιείται σε συνεργασία με την ορχήστρα ALEA III του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, την οποία ίδρυσε ο Έλληνας συνθέτης, μαέστρος και παιδαγωγός Θόδωρος Αντωνίου στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης το 1979. 

Το φετινό 8ο Φεστιβάλ ΜΟΥΣΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ, από 27 Ιουνίου έως 9 Ιουλίου 2024, διαπνέεται από το τετράπτυχο «Δημιουργία – Εκπαίδευση – Έρευνα – Ψυχαγωγία». 

Η ΜΟΥΣΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ διοργανώνει πλήθος εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που αφορούν τη Μουσική, τα Εικαστικά και το Θέατρο. Προγράμματα ειδικά σχεδιασμένα για κάθε ηλικία δίνουν τη δυνατότητα σε όλους όχι μόνο να παρακολουθήσουν αλλά και να συμμετάσχουν στις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ. Παράλληλα, προγράμματα της Εθελοντικής Ομάδας ΘΑΛίΑ εντάσσονται στο Φεστιβάλ και προσφέρουν σε άτομα της Τρίτης Ηλικίας εξαιρετικές ευκαιρίες δημιουργικής δραστηριότητας, ατομικής έκφρασης και ψυχαγωγίας. 

Κάθε χρόνο υπάρχει ένα κεντρικό θέμα, με σκοπό όσοι συμμετέχουν στο Φεστιβάλ είτε ενεργά (μουσικοί, καλλιτέχνες της Χίου, εικαστικοί, ηθοποιοί, σκηνοθέτες) είτε ως ακροατές/θεατές, να καταστούν κοινωνοί κάποιας σημαντικής πτυχής της Σύγχρονης Τέχνης. Για το 2024 οι προβολείς είναι στραμμένοι στην Αμερική, όπου τον 19ο και 20ο αιώνα καταφεύγουν επιστήμονες, καλλιτέχνες και διανοούμενοι από διάφορα μέρη του κόσμου, ένα «πολύχρωμο» πολιτιστικό μωσαϊκό, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν ξεχωριστές συνθήκες για την ανάπτυξη των τεχνών και των επιστημών. Με αφορμή τα 150 χρόνια από την γέννηση του Αμερικανού συνθέτη Charles Ιves, θα διερευνηθεί η μουσική στις Η.Π.Α. από το τέλος του 19ου αιώνα έως τις μέρες μας. 

Είναι χαρακτηριστικά τα θέματα των διαλέξεων του Φεστιβάλ: 

- Ο αμερικάνικος Ρομαντισμός μέχρι τον Charles Ives. Οι διανοητές/συγγραφείς του Υπερβατικού Κινήματος: Emerson, Hawthorne, The Alcotts, Thoreau. 

- Ο Νέος Αμερικανισμός του Μεσοπολέμου: George Antheil, George Gerschwin, Aaron Copland, Leonard Bernstein, Gunther Schuler. Η Τζαζ και το Tρίτο Ρεύμα. Ο χορός και η Martha Graham.

- Αμερικάνικος Μινιμαλισμός: Steve Reish, Philip Glass, John Adams. 

- Νεορομαντισμός (Del Tredici, Schwantner). 

- Αμερικανίδες συνθέτριες: Florence Price, Amy Beach, Ruth Crawford Seeger, Joan Tower, Ketty Nez, Jennifer Higdon, Gabriela Lena Frank, Jessie Montgomery. 

- Ηλεκτρονική Μουσική (Mario Davidovsky, John Chowning, Paul Lansky). 

- Το Μεταλλασσόμενο Πιάνο και άλλα Πειράματα στην Αλγοριθμική Σύνθεση. 

Τις διαλέξεις και επί μέρους θέματα παρουσιάζουν οι: Αλέξανδρος Καλογεράς, καθηγητής στο Berklee College of Music, Γιάννης Τσελίκας, ομποίστας, θεωρητικός, καθηγητής στο Hellenic American University, διδακτορικοί σπουδαστές στο Boston University, φοιτητές στο Berklee College of Music κ.α. 

Στο Φεστιβάλ ΜΟΥΣΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ θα απολαύσουμε, μεταξύ πολλών άλλων: 

Το κουιντέτο ξύλινων πνευστών «Αίολος» και το Frall Trio παρουσιάζουν ένα ασυνήθιστο πρόγραμμα Ελλήνων και Αμερικανών συνθετών, όπου η λόγια μουσική εναλλάσσεται με προχωρημένη Τζαζ (Εσωτερική και Avant-garde). 

Ο Χιώτης πιανίστας Κωνσταντίνος Δεστούνης διδάσκει νέους πιανίστες και παρουσιάζει ασυνήθιστα έργα ελλήνων και ξένων συνθετών. 

Έργα Αμερικανών συνθετών και άλλων που έζησαν ή εργάστηκαν στην Αμερική. Συμμετέχουν μουσικοί της Ορχήστρας ALEA III που εδρεύει στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, του συγκροτήματος πνευστών «Αίολος», της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, της Ορχήστρας του Δήμου Αθηναίων, του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, της Φιλαρμονικής Αθηνών και του Forum Νέων Συνθετών και Εκτελεστών. 

Το Φεστιβάλ συνδυάζει τον διεθνή χαρακτήρα του με την εντοπιότητα. Έτσι, προβάλλει ανθρώπους και τόπους της Χίου με τρόπο ευφάνταστο και δημιουργικό. 

Ξεχωρίζει το αφιέρωμα στην ηθοποιό και τραγουδίστρια Ζωή Φυτούση, που θα πραγματοποιηθεί στο χωριό της καταγωγής της, στο Πιτυός, με ερμηνεύτρια την Δάφνη Πανουργιά και τον Γιάννη Φιλιππουπολίτη στο πιάνο. 

Και φέτος δεν λείπει η συναυλία βυζαντινής μουσικής. Πρωτοψάλτες της Χίου θα ομιλήσουν και θα παρουσιάσουν πτυχές της προσωπικότητας αλλά και της μαθητείας τους δίπλα στους Δασκάλους τους. Επίσης θα ψάλουν μέλη Χίων Μελοποιών, τόσο μονωδιακά όσο και από Χορού, με τη συμπαράσταση και τη συμμετοχή του Χορού Ψαλτών Χίου. 

Η όλη σύλληψη και πραγματοποίηση των εκδηλώσεων και όλων των προγραμμάτων έχει χαρακτήρα ακαδημαϊκό, ερευνητικό, δημιουργικό, εκπαιδευτικό, εργαστηριακό, αξιοποιεί τις δυνάμεις του τόπου που ζουν στη Χίο ή στη διασπορά, εντός και εκτός Ελλάδας. Πρόκειται για μία διοργάνωση που γεννιέται στη Χίο για τη Χίο, απευθύνεται κατ’ αρχάς τους κατοίκους της, αλλά ήδη ξεπερνά τα όρια της, και γίνεται ένα ελληνικό κέντρο, όπου υποστηρίζεται η μελέτη, η δημιουργία και η εκπαίδευση και όπου τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στο κοινό με τις προδιαγραφές ενός Φεστιβάλ. Οι εκδηλώσεις και τα προγράμματα δεν είναι μετακλήσεις (εισαγόμενες), αλλά νέες παραγωγές του Φεστιβάλ. 

Η ΜΟΥΣΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ είναι το Φεστιβάλ του καιρού μας και του τόπου μας. Η μετοχή σε αυτό συνιστά πράξη μουσική – ποιητική.