ΔΙΟΤΙΜΑ ΛΙΑΝΤΙΝΗ: Η ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ

Η Διοτίμα Λιαντίνη, καθηγήτρια Θρησκευτικής Εικονογραφίας και Μουσειοδιδακτικής, στο Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας, της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ, μας έχει δώσει μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα μονογραφία για την εικονογραφία του ασώτου υιού, με προοπτική τη διδακτική της παραβολής, ως θέμα της Ιστορίας της τέχνης και συνάμα ως θέμα θεολογικού και ηθικού προβληματισμού, μέσα από τις εικαστικές τέχνες. 

Η πρωτοτυπία της μονογραφίας εντοπίζεται στο γεγονός ότι η Διοτίμα Λιαντίνη «διαβάζει» και ερμηνεύει τις εικονογραφήσεις με βάση τα κείμενα της Βίβλου και τα ερμηνευτικά σχόλια των Πατέρων και Εκκλησιαστικών Συγγραφέων στην παραβολή: είτε η ερμηνεία τους είναι κυριολεκτική, είτε είναι αλληγορική και συμβολική. Στην διεξοδική έρευνά της για το θέμα, πολύτιμη πηγή για τη διδακτική προσέγγιση υπήρξε και η ακολουθία της Κυριακής του Ασώτου στο Τριώδιον. 

Η συγγραφέας επισημαίνει πώς "είναι πράγματι εκπληκτική η διαπίστωση ότι οι καλλιτέχνες, ιδιαίτερα στα μεσοβυζαντινά ιστορημένα χειρόγραφα, τις υστεροβυζαντινές και μεταβυζαντινές τοιχογραφίες και εικόνες, καθώς και στα δυτικά ιστορημένα χειρόγραφα του μεσαίωνα, γνωρίζουν τη θεολογική εκκλησιαστική ερμηνεία της παραβολής και την αποτυπώνουν με τα σύνεργα της τέχνης τους στο καλλιτεχνικό τους δημιούργημα. Αν δεν αναζητούσαμε τη θεολογική – πατερική ερμηνεία, η εικόνα σε ορισμένες περιπτώσεις θα μας ήταν ακατανόητη και μη ερμηνεύσιμη. Στην πορεία της εργασίας και στην έρευνα του θέματος χρησιμοποιήσαμε την ιστορική και ερμηνευτική μέθοδο, για να επιτύχουμε το μουσειοδιδακτικό στόχο. Αυτό σημαίνει ότι αφού αναγκαία παραθέτουμε τα σπουδαιότερα βιογραφικά και ιστορικά στοιχεία των δημιουργών από την πλευρά της Ιστορίας της τέχνης, προκειμένου να προσδιορισθούν το χρονικό πλαίσιο δημιουργίας, οι επιδράσεις, η τεχνοτροπία και η σκοποθεσία των έργων, προχωρούμε στη θεολογική τους ή την κοινωνική τους (ανάλογα με τα έργα) «ανάγνωση» και στο ηθικό δίδαγμα που προσφέρουν. Όλα τα παρατιθέμενα έργα τέχνης θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια μουσειακή έκθεση της θεματικής της παραβολής του ασώτου". 

Παραθέτουμε στη συνέχεια ένα απόσπασμα από το βιβλίο, που αναφέρεται στον άσωτο υιό του Jeronimus Bosch, του μεγάλου Ολλανδού ζωγράφου της πρώιμης Αναγέννησης.

Είναι ένα δείγμα από την εξαιρετική δουλειά που έχει κάνει η Διοτίμα Λιαντίνη πάνω στο θέμα. 

Hieronymus Bosch, Ο άσωτος υιός, 1510, Rotterdam, Μουσείο Boymans-van Beuningen

Ιερώνυμος Μπος - Άσωτος Υιός - Της Διοτίμας Λιαντίνη by Panagiotis Andriopoulos on Scribd

Στη συνέχεια η εκπομπή "Προς Εκκλησιασμόν" της Ενορίας του Ι. Ναού Αγίου Γεωργίου Ψυχικού, με προσκεκλημένη την συγγραφέα και ιστορικό της Τέχνης, Διοτίμα Λιαντίνη.