ΦΙΛΟΣΟΦΟΥΜΕΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

Ηρακλής Φίλιος 

iraklisf@theo.auth.gr

Μην μπορώντας ο άνθρωπος να αντέξει τις αλήθειες της ζωής, είδε τον Ιστορικό Ιησού ως επαναστάτη ή ως κάτι άλλο. Δεν με ενδιαφέρει πως Τον είδε. Με λυπεί πως δεν Τον είδε. 

Χρόνος και καιρός, στιγμές και αιωνιότητα. Όλα αυτά σπερματικά ενωμένα στο ενιαίο σχέδιο της του Θεού Οικονομίας. Τι υπέροχα η αγία μας Εκκλησία πάντρεψε ανθρωπολογία και σωτηριολογία. Αυτό που στους πρωτόπλαστους φάνηκε ανυπέρβλητο εμπόδιο, καταδίκη, αφανισμός, ο χρόνος το ευλόγησε και το βούτηξε σε μία εμπειρία άχρονη που έγινε χρονική και σε μία υπόσχεση που ντύθηκε τη σάρκα της ελπίδας υπό το φως της Αναστάσεως. 

Δεν είναι απλό μα δεν είναι κι εύκολο. Δεν είναι στιγμή για δογματικούς συσχετισμούς μήτε για την προέλευση των όρων «Λόγος» και «υπόσταση». Είναι στιγμή ανάστασης. Ανάστασης μέσα στο φως ενός σπηλαίου. Μιας αθλιότητας κτιστής που δέχτηκε στον κρύο, αφιλόξενο και άχαρο χώρο της οτιδήποτε δεν χωράει και δεν γίνεται. Οτιδήποτε ζει στην αφάνεια και δεν ψηλαφιέται. Ένας χώρος ενσάρκωσε όχι απλά μία ελπίδα. Αυτό θα μου θύμιζε ποιητική νοσταλγία. Ενσάρκωσε κάτι ανώτερο. Την Ανάσταση. Το σπήλαιο της Ανάστασης. Ή μάλλον της γέννησης της Ανάστασης. Γιατί μία γέννηση ως κίνηση υπόκειται στη φθορά. Μία γέννηση όμως της Ανάστασης υπόκειται στην αναίρεση εκείνου που ζητά επίμονα ο χρόνος. 

Η γέννηση ενός ανθρώπου δεν είναι είδηση. Η γέννηση του Θεανθρώπου είναι μία αποφατική έκπληξη άδηλης μυστηριακής συναίσθησης του τι είμαστε, ανάμνηση του τι δεν γίναμε και πίστη στο τι γινόμαστε. Δεν είναι και λίγο να γίνεις Θεός κατά χάριν. Και μάλιστα με μία εντελώς παράδοξη και αντιστροφική κίνηση. Οι θεοί των θρησκειών περιμένουν τον άνθρωπο. 

Ο Θεός του χριστιανισμού πηγαίνει στον άνθρωπο. Κινείται προς τον άνθρωπο. Δεν περιμένει ο άνθρωπος να Τον αναζητήσει. Προτιμά να βγει όμως από την θεϊκή ασφάλεια και βεβαιότητα της Υπάρξεως Του, να ξεβολευτεί από τη θέση ισχύος και να γίνει πτωχός. Να καταδεχτεί να γίνει άνθρωπος. Και τι είναι άνθρωπος; Ένα δημιούργημα που πάλι χώμα θα γίνει. Ένα πρόσωπο που δελεάστηκε από την εύκολη λύση, την εύκολη εξουσία και αρνήθηκε την κοινωνία με τον Τριαδικό Θεό. 

Πώς να περιγράψει ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Μ. Βασίλειος και οι άλλοι θεοφόροι Πατέρες το μυστήριο αυτό; Ένας Θεός, όχι οποιοσδήποτε Θεός που δέχεται να γεννηθεί στη μήτρα μιας γυναικός. Ο Θεός που περιγράφεται αποφατικά και αρνητικά, που δεν ορίζεται, δεν προσεγγίζεται, δεν αγγίζεται, κατεβαίνει για να διευκολύνει τον άνθρωπο που έπεσε να ανέβει. Και γεννάται στη μήτρα μιας γυναικός. Πόσο θαυμάσια το λέει ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος: «βλέπε Χριστόν εν μήτρα, και τα εν μήτρα νόησον και μήτραν υπεκδύντα, και πόθεν εξερχόμενος ο Θεός μου διήλθε!». Αυτά ήταν δυσνόητα για τον θεοποιημένο νου του Άρειου, του Νεστόριου και της παρέας αυτής που δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι ο Θεός μπορεί να γεννηθεί από μία άνθρωπο. 

Όλη η ανθρωπότητα και η κτίση πλέον χορεύει και υμνεί τον Θεάνθρωπο. Εκείνον που χρόνια ανέμενε να δεχτεί στους κόλπους της για ωα πάψει αυτή η παρέλαση ιδεολογιών και πολιτικών συστημάτων που δεν είχα μέσα τους ανάσα Θεού. Αλλά και μετά τη γέννηση όλες οι υποσχέσεις για ελευθερίες και ίσα δικαιώματα που έφερε η κάθε επανάσταση, ξεγύμνωσαν την ανθρώπινη υπόσταση αφαιρώντας της το δικαίωμα να συμμετέχει στο μυστήριο της Εκκλησίας. Όμως ήρθε η θεία γέννηση. Η ενσάρκωση της φιλοσοφίας της γέννησης. Η Ανάσταση!