Το 2016, που μας έρχεται σε δύο εικοσιτετράωρα, συμπληρώνονται 100 χρόνια από τον θάνατο του λογοτέχνη και δημοσιογράφου Μιχαήλ Μητσάκη (1868 [κατ’αλλους 1865] – 1916).
Τι καλύτερο, λοιπόν, από το να θυμηθούμε και να τιμήσουμε τη μνήμη αυτού του πεζογράφου, ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Νέας Αθηναϊκής Σχολής, με την μετάληψη του κειμένου του Αυτόχειρ.
Το πεζογράφημα ανεβαίνει στην πρώτη του θεατρική εκδοχή στο θέατρο act στις σκάλες Γεροκωστοπούλου στην Πάτρα, σε σκηνοθεσία του Κώστα Παπακωνσταντίνου και ερμηνεία του Δημήτρη Γεωργαλά.
Το κλασικό αυτό κείμενο του Μητσάκη δεν είναι παρά ένας ύμνος στην Πάτρα! Οι
περιγραφές του αφηγητή για την πόλη στην οποία μένει για λίγο ως επισκέπτης, δεν είναι παρά μια Πάτρα των ονείρων ή η Πάτρα των αγγέλων, που θα ‘λεγε κι ο Διονύσης Καρατζάς.
«Άγγελοι είναι και όσοι ανεβαίνουν σκοτεινοί
από τα νερά κι από το χώμα.
Από πόθο ψηλώνουν, ισκιώνοντας κοινή πατρίδα.
Είναι οι πρόσφυγες τ' ουρανού, οι μετανάστες της ανάγκης
και οι εργάτες των ονείρων, που λάμπουν σαν το δάκρυ».
Ο Μητσάκης περιγράφει στον Αυτόχειρα τους «εργάτες των ονείρων» του 19ου αιώνα, οι οποίοι δίνουν μια εξαίσια ζωή στην πόλη, που κι όταν κοιμάται δεν ησυχάζει...
Η ιστορία εξελίσσεται στην πόλη της Πάτρας λίγο πριν το 1900. Ο συγγραφέας - αφηγητής φτάνει στην πόλη ως ταξιδιώτης και καταλύει σ’ ένα ξενοδοχείο, όπου μαθαίνει για μια αυτοκτονία που συνέβη και διαβάζει το σημείωμα του αυτόχειρα, που του δείχνει ο αστυνόμος: Μόνο πέντε λέξεις, «Αυτοκτονώ. Ας μην ενοχληθή κανείς».
Και πάνω σ’ αυτές τις πέντε λέξεις συνυφαίνεται αμείλκτο το ερώτημα: «Ποίος λοιπόν ήθελε να ενοχληθή για την ευγενίαν του ο άγνωστος αυτός ξένος, ο οποίος ήρθε χθες μία νύχτα για να κοιμηθή σήμερα τον τελευταίον του ύπνον εις ένα ξενοδοχείον; ...»
Καθώς άκουγα τον Δημήτρη Γεωργαλά να προφέρει τα αλλεπάλληλα «Ποίος λοιπόν ήθελε να ενοχληθή...», του Μητσάκη, σκέφτηκα πως ο Μητσάκης πέθανε στο Δρομοκαΐτειο! Η ψυχική του υγεία είχε κλονιστεί νωρίς... «Ποίος λοιπόν ήθελε να ενοχληθή...».
Πάντως ο «Αυτόχειρ» στο θέατρο act δεν είναι σκοτεινός. Ο Δημήτρης Γεωργαλάς υπηρετεί το κείμενο και την λιτή σκηνοθετική γραμμή του Κώστα Παπακωνσταντίνου, με μια χαρίεσσα –θα έλεγα - διάθεση, αναδεικνύοντας την ενδιαφέρουσα μικτή γλώσσα του Μητσάκη (καθαρεύουσα και δημοτική) και παρακoλουθώντας όλες τις μεταπτώσεις του αφηγητή.
Και επειδή ο Δ. Γεωργαλάς είναι και Πατρινός, σου μεταδίδει την βιωματική αίσθηση των περιγραφών της πόλης, κι ας μιλάμε για μια Πάτρα ενός και πλέον αιώνα.
Άλλωστε ο ηθοποιός ίσταται μετωπικά στο κοινό, κάτι που κάνει πιο άμεση την αφήγηση, για να μην πω διαδραστική.
Ο Αυτόχειρ του Μητσάκη –παραγωγή του Θεάτρου act – είναι ένα Πατρινό, αλλά ταυτόχρονα και υπαρξιακό λογοτέχνημα. Αναδεικνύει τον τρόπο ύπαρξης ενός τόπου, αλλά, ταυτόχρονα, και την ανεξιχνίαστη τραγωδία της ύπαρξης...
Το «Ποίος λοιπόν ήθελε να ενοχληθή...», του Αυτόχειρα του Μητσάκη, μου θύμισε και το «Ποίος να τον αγαπήση αυτόν» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη για τον ήρωά του μπαρμπα Γιαννιό στο «Έρωτας στα χιόνια».
Έτσι, φεύγεις από το θέατρο act με την ποιητική γλώσσα του Μητσάκη στ’ αυτιά σου και με το ερώτημα αμείλικτο μέσα σου, τόσο επίκαιρο και στις μέρες μας για πολλά: «Ποίος λοιπόν ήθελε να ενοχληθή...»...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου