ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΛΑΟ, ΚΙ Ο ΑΡΧΟΝΤΑΣ...

Του φιλολόγου και συγγραφέα Κώστα Λογαρά 
protagon

Είναι ένας αφελής πολιτικός; Ή ένας δημαγωγός που χρησιμοποίησε τα πάντα για να αναρριχηθεί στην εξουσία και να κρατηθεί σ’ αυτήν; Όλες οι μέχρι χτες επιλογές του, αποπνέοντας ρίσκο δίχως διεξόδους διαφυγής, έδειχναν πως ούτε πολιτική ωριμότητα διαθέτει ούτε ευρεία πολιτική αντίληψη τον χαρακτηρίζει. 

Η εθνική περιπέτεια που ονομάζεται Αλέξης Τσίπρας, μας υποχρεώνει ως λαό να δούμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη. Γιατί ο Τσίπρας εκφράζει σ’ ένα πολύ μεγάλο ποσοστό (τουλάχιστον το 62% του δημοψηφίσματος) τα χαρακτηριστικά του νεοέλληνα και τις παθογένειες: Μεταστροφές, θυμικές συμπεριφορές, νταηλίκια, τραγικό έλλειμμα εκπαίδευσης, αυταπάτες, διαστρεβλωμένη αντίληψη των εννοιών («αλληλεγγύη και Ευρώπη των λαών = δανεικά κι αγύριστα», «αξιοπρέπεια και υπερηφάνεια = πελατειακά αλισβερίσια δεκαετιών» - τετριμμένα τσιτάτα που πάνω τους εδραιώνεται η ιδεοληπτική αντίληψη του κόσμου). Έχει τη φλόγα -αλλά ενός ανεδαφικού οράματος. Έχει το καταγγελτικό στιλ αλλά ανορθολογική επιχειρηματολογία. Έχει το πάθος αλλά όχι τη σώφρονα λογική να το τιθασεύσει, ούτε καν το σχέδιο να το υλοποιήσει – και καίγεται. 

Ο κ. Τσίπρας είναι ένας από μας: «μόρφωμα της πασοκικής και νεοδημοκρατικής τριακονταπενταετίας. Εκπαιδεύτηκε, κι αυτός κι εμείς, με τις μεθόδους αμφοτέρων των κομμάτων εξουσίας και με τη συνδικαλιστική κουλτούρα του εκβιασμού, της ήσσονος προσπάθειας και της ατιμωρησίας. Γαλουχημένος -όπως όλοι μας- με την ανιστόρητη αντίληψη «εδώ και τώρα» και το αξίωμα «τα θέλω όλα, και τα θέλω τώρα», διέπεται από μια γηπεδική θεώρηση της πολιτικής. Από την οποία εξακολουθεί να εμφορείται σύμπαν σχεδόν το πολιτικό προσωπικό της χώρας. Δεν υπάρχει καμία διαφορά ανάμεσά τους ως προς τη δημαγωγική προσέγγιση των πολιτών. Στο ίδιο περιβάλλον της πολιτικής ζωής ανδρώθηκαν, με τα νάματα του διαβρωτικού λαϊκισμού καλλιεργήθηκαν, από τα ίδια αξιακά συστήματα εμπνεύστηκαν: Στη Δημοκρατία ο λαός έχει μόνο δικαιώματα, όχι υποχρεώσεις. Ο κ. Τσίπρας -έγραφα τον Ιανουάριο του 2012 - «αποτελεί όψιμο θρέμμα αυτής της αποσαθρωμένης εποχής». 

Κι όμως, γύρω στα 16 του ή τα 17, διέκρινε κανείς στο πρόσωπό του, τον έφηβο με τα χαρακτηριστικά του φυσικού ηγέτη. Βλέμμα καθαρό, δυναμισμό κι αποφασιστικότητα, συγκροτημένο λόγο και μια αυτοπεποίθηση που τραβάει κοντά του την ομάδα σαν μαγνήτης. Ο πρωτοπόρος στις μαθητικές καταλήψεις του’90-’91 έδειχνε ότι έμελλε εν καιρώ ν’ αλλάξει το σκουριασμένο σκηνικό της πολιτικής ζωής. Έκτοτε, τόσο ο λόγος του όσο και η σκέψη του παρέμειναν καθηλωμένα στα σχήματα και στα καλούπια της νεανικής του ηλικίας. Γέρασε πολύ νωρίς, πνευματικά• ή μάλλον, δεν μεγάλωσε ποτέ. Λες και ό,τι φρέσκο ή ανανεωτικό είχε να δώσει, το ’δωσε τότε, στα μαθητικά του χρόνια. Η εφηβική του βεβαιότητα αποδείχτηκε εμμονή, η νεανική του ορμή ανέμπνευστη, η δε ρητορική του έγινε ένα κλισέ κουραστικό και στερεότυπο (και εδώ). 

Γαλουχημένος με τα νάματα του ινστρούκτορα Αλέκου Φλαμπουράρη κι αδαής, ο Έλληνας πρωθυπουργός δίχως να έχει άλλα μέτρα σύγκρισης για να μετράει τους ανθρώπους ή να συνυπολογίζει με πραγματισμό τις καταστάσεις, σαγηνεύτηκε από τον παραληρηματικό λόγο Βαρουφάκη, δεν διέβλεψε τον θανάσιμο κίνδυνο στο παγωνίσιο ύφος του. (Όπως πάμπολλοι, άλλωστε). 

Είπαμε όμως. Ο Τσίπρας είναι ένας από μας: κατά τον λαό, κι ο άρχοντας. Μια ιδιάζουσα περίπτωση γητευτή-δημαγωγού που μας «εκφράζει». Μας οδήγησε ως τον γκρεμό, αλλά είμαστε πρόθυμοι να τον δικαιολογήσουμε: «Άλλοι φταίνε, όχι αυτός. Αυτός είναι παιδί, δεν είχε δόλο. Τον εξαπάτησαν και τον έμπλεξαν». Τέτοιες αφελείς δικαιολογίες, τέτοια ψευτοδιλήμματα φτάνουν τους λαούς σε διχασμό και σε εμφύλιες διαμάχες. 

Προχτές, ο κ. Τσίπρας γύρισε πιο έμπειρος απ’ την Ευρώπη - άραγε και σοφότερος; Πάντως, πήρε πάνω του τη σωτηρία της χώρας. Μένει να δούμε αν εκείνα τα θετικά σημάδια της νεότητας παραμένουν ακόμα ζωντανά. Κι αυτό θα φανεί στη γλώσσα του. Πρέπει να μάθει να μιλάει μιαν άλλη γλώσσα, της παραδοχής και της αλήθειας. Όχι σαν άλλοθι και πολιτικό τσαλίμι, αλλά ως ομολογία και αυτοσυνείδηση. Τότε, θα έχει τη στήριξη πολλών. Που επιθυμούν συνειδητά να χτίσουν ένα κράτος ευνομούμενο με σύγχρονες, ευρωπαϊκές δομές – όχι μόνο τα λεφτά της Ευρώπης. Ή τώρα ή ποτέ. Τα πράγματα ωθούνται εξ ανάγκης στη συγκρότηση ενός ευρύτατου μετώπου φιλοευρωπαϊκού προσανατολισμού.