Σάββατο 30 Μαΐου 2015

ΤΟ ΔΟΞΑΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΘΗΤΗ ΝΙΚΟΛΑΟ ΒΑΛΛΗΝΔΡΑ


Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 
Στον τόμο Εικοσαέτηρος Αρχιερατεία Μητροπολίτου Πατρών Νικοδήμου Α' (1974 - 1994) είχα γράψει ένα κείμενο με τίτλο Ο Μητροπολίτης Πατρών Νικόδημος ως "Μελωδός". Εκεί ασχολήθηκα συνοπτικά με την τέχνη της μελοποιΐας που εξασκούσε από πολύ μικρός ο ιεράρχης. Το κείμενό μου συνόδευαν νεανικές και κατοπινές συνθέσεις του. Τα πρωτόλειά του μού είχε δώσει ο αδελφός του Δεσπότη, ο αείμνηστος μουσικολόγος Απόστολος Βαλληνδράς, ο οποίος κρατούσε αρχείο. 
Μεταξύ αυτών και το περίφημο Δοξαστικό της Πεντηκοστής "Δεύτε λαοί...", ποίημα Λέοντος Δεσπότου (του Σοφού), το οποίο - έγραφα στο άρθρο μου - τονίστηκε από τον μαθητή Νικόλαο Βαλληνδρά, κατά την διάρκεια μιας σχολικής διδακτικής ώρας!
Το μέλος έχει ιδιαίτερη αξία, δεδομένου ότι ο μαθητής Νικόλαος έχει ως πρότυπό του την αντίστοιχη μελοποίηση του ύμνου από τον Νικόλαο πρωτοψάλτη Σμύρνης (ακμή περ. 1790-1887) Έτσι ασκείται στην τέχνη της μελουργίας, επεξεργαζόμενος θέσεις και μουσικές γραμμές φημισμένων μελοποιών που μελετούσε επιμελώς, ήδη από τη νεανική του ηλικία. 
Την μελοποίηση του Νικολάου Σμύρνης, για όποιον τυχόν θέλει να κάνει την αντιπαραβολή, μπορεί να βρει στο Δοξαστάριον Τριωδίου και Πεντηκοσταρίου του Νικολάου Πρωτοψάλτου Σμύρνης, που επανεξέδωσε ο εκδοτικός οίκος Βασ. Ρηγόπουλου το 1996 (ακριβής ανατύπωση από την πρώτη έκδοση του 1857). 

Πάντως ο Μητροπολίτης Νικόδημος είχε μελοποιήσει το συγκεκριμένο Δοξαστικό και με άλλο, πιο κλασικό τρόπο, τον οποίο επίσης δημοσιεύω στον προμνημονευθέντα τόμο. Του άρεσε δε πάντα να το ψάλλει, τόσο στον Εσπερινό της παραμονής, όσο και στον Εσπερινό της Γονυκλισίας, όπου το έλεγε σε σύντομο χρόνο, ένεκα της μακράς διάρκειας της ακολουθίας, αλλά με απαράμιλλο ύφος. 
Το ενδιαφέρον βέβαια της νεανικής συνθέσεως είναι η σχέση με τον Νικόλαο Σμύρνης. Γιατί ο Πατρών Νικόδημος έψαλλε κάποια μέλη του Νικολάου, ο οποίος είναι αρκετά έντεχνος και λόγω αυτού …απαγορευμένος στο Πατριαρχείο. 
Είναι δεδομένο ότι ο μακαριστός Πατρών Νικόδημος είχε έλθει από τη νεανική του ηλικία σε επαφή με την Σμυρναίϊκη ψαλτική παράδοση, προφανώς λόγω των προσφύγων ψαλτών που ήλθαν στην Αθήνα μετά την μικρασιατική καταστροφή. Γι’ αυτό έψαλλε μέλη του Νικολάου Σμύρνης, του επίσης μικρασιάτη Εμμανουήλ Φαρλέκα (Αϊδίνι 1877 – Αθήνα 1959) και του Πέτρου Μανέα (1870-1950). 
Η σχετική έρευνα έχει ακόμα δρόμο…

"ΘΡΗΝΩ ΚΑΙ ΟΔΥΡΟΜΑΙ" ΤΟΥ ΜΑΝΟΥΗΛ ΧΡΥΣΑΦΗ ΑΠΟ ΤΟΝ π. ΓΕΩΡΓΙΟ ΤΣΕΤΣΗ


Στον ψηφιακό δίσκο υπ. αρ. 6 ΑΜΩΜΟΣ - ΝΕΚΡΩΣΙΜΑ ΚΑΙ ΕΠΙΜΝΗΜΟΣΥΝΑ (Κέντρον Ερευνών και Εκδόσεων, Αθήνα 2005),της σειράς Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής, που επιμελείται ο Μανόλης Χατζηγιακουμής, ψάλλει ο Μέγας Πρωτοπρεσβύτερος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας π. Γεώργιος Τσέτσης. 
Ανάμεσα στα μέλη του δίσκου ξεχωρίζει και το περίφημο μάθημα «Θρηνώ και οδύρομαι» ηχ. πλ δ΄ («Εις τεθνεώτας») του Μανουήλ Δούκα του Χρυσάφη (ακμή περ. 1440-1465), το οποίο ψαλλόταν παλαιότερα κατά την εκφορά του νεκρού από το ναό στον τόπο ταφής. 
Ο Μανόλης Χατζηγιακουμής παρατηρεί για την ερμηνεία του π. Γεωργίου Τσέτση: 
"Το Θρηνώ και οδύρομαι εκτελείται, ως οδοιπορικό στην ουσία μέλος, αργά, στοχαστικά, εύρυθμα, με έμφαση στις ειδικές χρωματικές αποκλίσεις, χωρίς περιττούς συναισθηματισμούς και επιτηδεύσεις, όπως ταιριάζει ακριβώς σε ένα λιτό και στοχαστικό μέλος."
Το κείμενο του ύμνου, ο οποίος ψάλλεται και ως ιδιόμελο στην Νεκρώσιμη Ακολουθία, που είναι ποίημα του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, έχει ως εξής: 
Θρηνῶ καὶ ὀδύρομαι, ὅταν ἐννοήσω τὸν θάνατον, καὶ ἴδω ἐν τοῖς τάφοις κειμένην τὴν κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ, πλασθεῖσαν ἡμῖν ὡραιότητα, ἄμορφον, ἄδοξον, μὴ ἔχουσαν εἶδος. Ὢ τοῦ θαύματος! Τί τὸ περὶ ἡμᾶς τοῦτο γέγονε μυστήριον; Πῶς παρεδόθημεν τῇ φθορᾷ, καὶ συνεζεύχθημεν τῷ θανάτῳ; Ὄντως Θεοῦ προστάξει, ὡς γέγραπται, τοῦ παρέχοντος τοῖς μεταστᾶσι τὴν ἀνάπαυσιν.
Παραθέτουμε στη συνέχεια την μοναδική αυτή εκτέλεση από τον π. Γ. Τσέτση.



ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ "ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ" ΠΟΥ ΔΙΕΞΑΓΕΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΔΕΛΦΟΥΣ

Χρήστος Γιανναράς, π. Παντελεήμων Μανουσάκης, π. Νικόλαος Λουδοβίκος 

Ξεκίνησε χθες 29 Μαΐου 2015 στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών το αγγλόφωνο διεθνές συνέδριο με θέμα «Οντολογία και Ιστορία», στο οποίο εξετάζεται η σημασία του διπόλου αυτού για την φιλοσοφία και την θεολογία - στην οποία το ερώτημα αφορά, ουσιαστικά, στην εσχατολογία.
Στους προσκεκλημένους ομιλητές συμπεριλαμβάνονται: ο ομότιμος καθηγητής φιλοσοφίας Χρήστος Γιανναράς, ο καθηγητής φιλοσοφίας του Κολλεγίου του Τιμίου Σταυρού, Worcester MA, Αρχιμ. Παντελεήμων Μανουσάκης, ο καθηγητής συστηματικής θεολογίας του Πανεπιστημίου του St Andrews, Alan J. Torrance, ο π. Νικόλαος Λουδοβίκος, ο π. Βασίλειος Θερμός και άλλοι. 
Το συνέδριο συνδιοργανώνεται από τον δρ. Σωτήρη Μητραλέξη και τον Dr Andrew Kaethler από το Πανεπιστήμιο του St Andrews.
Δημοσιεύουμε φωτογραφικά στιγμιότυπα από την πρώτη ημέρα. 


Ο Στάθης Λιβαθινός στο Ραδιόφωνο της Εκκλησίας 89,5 (Δεύτερη εκπομπή)


Το Ραδιόφωνο της Εκκλησίας 89,5 στο πλαίσιο της εκπομπής «Από Τέχνη σε Τέχνη», την Κυριακή 31 Μαΐου 2015 (εκτάκτως στις 19:00), θα μεταδώσει σε επανάληψη, συνομιλία με καλεσμένο τον νέο Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου κ. Στάθη Λιβαθινό. 
Η εκπομπή έχει θέμα: «Το έργο των: Τσέχωφ, Σαίξπηρ, Μπύχνερ, Λόρκα και Μπιζέ», και την επιμελείται και την παρουσιάζει ο ιερέας και σκηνοθέτης π. Πέτρος Μινώπετρος.
Δείτε σχετικά με την πρώτη συνέντευξη του Στάθη Λιβαθηνού στον Ραδιοφωνικό Σταθμό της Εκκλησίας εδώ. 

Ο ΔΡ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΜΠΑΝΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΟΝΑΔΙΚΕΣ ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ERIC STANDLEY


Ο Δρ. Αρχαιολόγος-Ιστορικός Παναγιώτης Καμπάνης (Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού) γράφει για το έργο ενός μοναδικού καλλιτέχνη από την Αμερική, του καθηγητή Eric Standley, την έκθεση και τον πρόλογο του καταλόγου της οποίας επιμελήθηκε.
Το βιβλίο κυκλοφόρησε το 2014 στην Αμερική και τον Ιούνιο του 2015, λόγω μιας έκθεσης που θα πραγματοποιηθεί στην Ολλανδία, θα παρουσιαστεί και θα κυκλοφορήσει και στην Ευρώπη.
Γράφει, μεταξύ άλλων, ο Δρ. Παναγιώτης Καμπάνης γι' αυτόν τον σπουδαίο καλλιτέχνη: 
"Ο Erik Standley δημιουργεί συνθέσεις ζωγραφικές και γλυπτές. Τα έργα του, άλλοτε εντυπωσιάζουν με την ευρηματικότητα τους και άλλοτε προβληματίζουν με την ιδιαίτερη τεχνική τους. Εκείνο ωστόσο που συναρπάζει περισσότερο είναι η αέναη κινητικότητα του πίνακα, μέσα στο ίδιο του το κάδρο. Φαίνεται σα να μη θέλει τίποτα να ξεφύγει από αυτό. Τα θέματά του αντλεί από την ισλαμική και γοτθική αρχιτεκτονική και τέχνη, όπως αυτές διαμορφώθηκαν το 12ο αιώνα. Η τεχνική που ακολουθεί για το «κτίσιμο» των έργων του δε διαφέρει από αυτήν του αρχαίου μάστορα, με τη διαφορά ότι αντί για καλέμι και σφυρί ο Erik χρησιμοποιεί λέιζερ. Δεν είναι η ποιότητα της πρώτης ύλης που κάνει την τέχνη, αλλά η τέχνη που δίνει ποιότητα στην πρώτη ύλη. Τα έργα του Erik Standley αποτελούνται από αλλεπάλληλες στρώσεις περίπλοκα κομμένων φύλλων χαρτιού με τη βοήθεια ενός λέιζερ, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα πολυδιάστατο, πλούσιο, πολύχρωμο σύνολο. Το αποτέλεσμα είναι τόσο περίπλοκο και λεπτομερές που θα πρέπει να εξεταστεί από πολλαπλές οπτικές γωνίες για να εκτιμηθεί πλήρως."
Διαβάστε, στη συνέχεια, ολόκληρο το σχετικό κείμενο.

Παρασκευή 29 Μαΐου 2015

ΕΝΑ ΣΠΟΥΔΑΙΟ ΜΕΛΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ π. ΓΕΩΡΓΙΟ ΤΣΕΤΣΗ


Ακούω τον μέγιστο π. Γεώργιο Τσέτση, Μέγα Πρωτοπρεσβύτερο του Οικουμενικού Θρόνου να ψάλλει το Ο Θεός ήλθοσαν έθνη σε ήχο πλ. δ’ και μεταφέρομαι πραγματικά στη Βασιλεύουσα του Μανουήλ Δούκα του Χρυσάφη λίγο μετά την Άλωση. 
Την ηχογράφηση αυτού του ειδικού και μοναδικού στην ιστορία μέλους οφείλουμε στον κράτιστο Μανόλη Χατζηγιακουμή, ο οποίος στη σειρά Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής έχει εκδώσει τον Άμωμο κατά την παράδοση της Κωνσταντινούπολης (cd 6o: Άμωμος - Νεκρώσιμα και Επιμνημόσυνα, Κέντρον Ερευνών και Εκδόσεων, Αθήνα 2005). 
Ο σπουδαίος αυτός ψηφιακός δίσκος – πραγματική καταγραφή και συμβολή – κλείνει με τη σύνθεση του Χρυσάφη (ακμή περ. 1440 – 1465) «εις την ανάλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως». 
Ο π. Γεώργιος Τσέτσης ερμηνεύει εδώ την μοναδική σύγχρονη μεταγραφή του μέλους από τον πατριαρχικό μουσικό Μάρκο Βασιλείου. Η μεταγραφή δεν στοιχείται στην μεταγραφική παράδοση των Τριών Διδασκάλων, αλλά στη νεώτερη των Δυτικών εξηγητών (ας το πούμε έτσι κάπως συμβατικά).
Ο Μ. Χατζηγιακουμής σημειώνει για το μάθημα αυτό:
"Το μέλος O θεός ήλθοσαν έθνη ηχ πλ δ΄ είναι ένα ειδικό και μοναδικό στην ιστορία μέλος, το οποίο ο μεγάλος αυτός μουσικός του Βυζαντίου, και οικείος των δύο τελευταίων Βυζαντινών αυτοκρατόρων, έχει συνθέσει αποκλειστικά για την Άλωση (1453) της Κωνσταντινούπολης, «εις την ανάλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως», όπως σημειώνεται σε μεταγενέστερο χειρόγραφο (τέλος 18ου αι.). Πρόκειται για ένα θρηνώδες άσμα, επιτάφιο της Μεγάλης Πόλης (και της Μεγάλης Αυτοκρατορίας), και το οποίο θα πρέπει να θεωρηθεί ως η απαρχή των πολυάριθμων μετέπειτα λαϊκών θρήνων για τη χαμένη Βασιλεία. Στην ουσία, πρόκειται για μελοποίηση των πρώτων στίχων (1-8, με μικρές τροποποιήσεις και αναδιπλώσεις λέξεων) του οη΄ (78ου) Ψαλμού, του οποίου το κείμενο έχει ιδιαίτερη συμβολική αντιστοιχία προς το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός: O θεός, ήλθοσαν έθνη εις την κληρονομίαν σου, εμίαναν τον ναόν τον άγιόν σου [εμίαναν Κύριε]. | Έθεντο τα θνησιμαία των δούλων σου βρώματα τοις πετεινοίς του ουρανού, τας σάρκας των οσίων σου τοις θηρίοις της γης· | εξέχεαν το αίμα αυτών [εξέχεαν Κύριε] ωσεί ύδωρ κύκλω Ιερουσαλήμ, και ουκ ην ο θάπτων. | Εγενήθημεν όνειδος τοις γείτοσιν ημών, μυκτηρισμός και χλευασμός τοις κύκλω ημών. | Έως πότε, Κύριε, οργισθήση εις τέλος, εκκαυθήσεται ως πυρ ο ζήλος σου [έως πότε Κύριε]; | Έκχεον την οργήν σου [έκχεον] επί τα έθνη τα μη γινώσκοντά σε και επί βασιλείας, αί το όνομά σου ουκ επεκαλέσαντο. | Μη μνησθής ημών ανομιών αρχαίων, αλλά βοήθησον ημίν ταχύ και ελέησον ημάς [Θεέ, κατακτήσανε τη χώρα σου άπιστα έθνη, εμίαναν τον ναό σου τον άγιο. Πρόσφεραν τα πτώματα των δούλων σου βορά στα όρνεα του ουρανού, τις σάρκες των πιστών σου στα θηρία της γης· έχυσαν το αίμα τους σαν το νερό γύρω από την Ιερουσαλήμ, και δεν υπήρχε αυτός που θα τους θάψει. Γίναμε όνειδος στους γείτονές μας, εμπαιγμός και χλευασμός στους γύρω μας. Έως πότε, Κύριε, θα οργίζεσαι χωρίς τελειωμό, θά ’ναι καυτές σαν τη φωτιά οι απαιτήσεις σου; Σκόρπισε την οργή σου στα άπιστα έθνη που δεν σε αναγνωρίζουν και σε βασιλείες που δεν επικαλούνται το όνομά σου. Μη μας καταλογίσεις αμαρτίες αρχαίες, αλλά βοήθησέ μας γρήγορα και δείξε μας το έλεός σου]. Το πρωτότυπο αυτό μέλος του Χρυσάφη έχει συντεθεί αμέσως μετά την Άλωση, κάτω από την (αυτοπρόσωπη ασφαλώς) εμπειρία του συγκλονιστικού γεγονότος, και συμπεριλαμβάνεται στο σωζόμενο προσωπικό του αυτόγραφο, μιά ογκωδέστατη Ανθολογία της Παλαιάς Παπαδικής (του έτους 1458, Μονή Ιβήρων, αρ. χφ 986, φ 451r-52r). To ίδιο έχει επισημανθεί επίσης και σε πολύ μεταγενέστερο χειρόγραφο (του τέλους του 18ου αι., Μονή Λειμώνος της Λέσβου, αρ. 8, φ 53r, με την ίδια ακριβώς παλαιά σημειογραφία, και Μανόλης Κ. Χατζηγιακουμής, «Μουσικά Χειρόγραφα Τουρκοκρατίας», Αθ. 1975, πίν. αρ. ΧVII). Του τόσο σημαντικού αυτού ιστορικού μέλους δεν έχει (ατυχώς) επισημανθεί, παρά την επίμονη έρευνα, μεταγραφή στη Νέα μέθοδο των μεγάλων πατριαρχικών μουσικών και δασκάλων Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος και Γρηγορίου πρωτοψάλτου (ούτε και των Αγιορειτών εξηγητών του α΄ μισού του 19ου αι.). Ίσως γιατί δεν επρόκειτο για ενεργό λειτουργικό μέλος ή, τουλάχιστον, για μέλος κοινής μουσικής Συλλογής ή κοινού μουσικού Βιβλίου, ενώ πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η ανάμνηση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ως εθνικού ιστορικού ιδεολογήματος είναι προϊόν της Μεγάλης Ιδέας (μέσα 19ου αι. κ.εξ. ως τη Μικρασιατική Καταστροφή, 1922, με κορύφωση ακριβώς στις αρχές του 20ού αι.).


Αντίθετα, στο τελευταίο ιστορικό δεδομένο ακριβώς φαίνεται ότι οφείλεται και η μοναδική σύγχρονη (περ. «Μουσική», τεύχ. 1, 1912) μεταγραφή του μέλους, του πατριαρχικού μουσικού Μάρκου Βασιλείου, που έχει επισημανθεί (δημοσιοποιημένη ήδη στα «Χειρόγραφα Τουρκοκρατίας», 1975, και στη μεγάλη έκδοση της Εθνικής Τράπεζας, 1980), με την χαρακτηριστική μάλιστα ένδειξη «Μελωδία Βυζαντινή» (και ταυτόχρονη μεταγραφή «εις την γραμμικήν [ευρωπαϊκή] παρασημαντικήν υπό Γ. Δ. Πακτίκου»). Ωστόσο, η μεταγραφή αυτή δεν στοιχείται στα κλασικά (αναλυτικά και μελισματικά) πρότυπα των μεγάλων πατριαρχικών εξηγητών και δασκάλων. Η παραβολή της με το πρωτότυπο αυτόγραφο μέλος του Χρυσάφη (από το οποίο και δηλώνεται ότι έγινε) και το σύνολο άκουσμα (όπως ηχεί στην οικεία έκδοση) δείχνουν ότι πρόκειται περισσότερο για μια «μετροφωνική» μεταγραφή (κατά τα γνωστά πρότυπα του κύκλου της Κοπεγχάγης). Από την άποψη αυτή, η ανάγκη για μια νέα, και περισσότερο πιστή (όσο γίνεται), παραμένει πάντοτε ανοικτή (για την ειδική έρευνα). Παρόλ’ αυτά, ο μελικός χαρακτήρας της σύνθεσης και το σύνολο ηχόχρωμα διαγράφονται (στην παρούσα μεταγραφή) με αρκετή ευκρίνεια, το ίδιο και όλα τα βασικά δομικά στοιχεία. Παντού είναι ευδιάκριτος ο θρηνητικός, ελεγειακός χαρακτήρας, η διαμαρτυρία και η επίκληση (στοιχεία τα οποία τονίζονται εντελώς ιδιαίτερα με τις συχνές αναδιπλώσεις των λέξεων), ακόμη ο λαμπρός μουσικός τονισμός στα κατάλληλα, και αναγκαία, σημεία του κειμένου. Με τα δεδομένα αυτά, το μέλος αυτό του Χρυσάφη δεν είναι μόνο ένα σπουδαίο ιστορικό μουσικό τεκμήριο, αλλά και ένα εξίσου σπουδαίο καλλιτεχνικό δημιούργημα."


Πολύ ενδιαφέρουσες οι παρατηρήσεις του Μανόλη Χατζηγιακουμή και για την ερμηνεία του π. Γεωργίου Τσέτση στο συγκεκριμένο μέλος για την Άλωση:
"Στο μέλος για την Άλωση, παρά την αμφισημία της μεταγραφής, εξαίρεται λαμπρά ο καθαυτό ελεγειακός χαρακτήρας, η σύστοιχη διαμαρτυρία και επίκληση, χωρίς ωστόσο υπερτονισμούς και, σημαντικό για την περίπτωση, χωρίς ιδεολογικές φορτίσεις."

Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΩΣ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ ΣΕ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΜΟΛΔΑΒΙΑΣ


Τον Οκτώβριο του 1996 είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ και να προσκυνήσω στα Μοναστήρια της Μολδαβίας (βόρεια Ρουμανία). Θαύμασα πραγματικά την αρχιτεκτονική και τη ζωγραφική αυτών των μοναστηριών, που αποδεικνύουν περίτρανα ότι το Βυζάντιο συνεχίστηκε και στις περιοχές της Μολδοβλαχίας, μετά την Άλωση της Πόλης. Οι περισσότερες απ’ αυτές τις Μονές γνώρισαν μεγάλη ακμή από το 16ο αιώνα και μετά. 
Ένα εντελώς ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, που δεν συναντάμε στον Ελλαδικό χώρο, είναι η εξωτερική αγιογράφηση των καθολικών, δηλ. των κεντρικών ναών των μονών. Πυκνή, όπως και η εντός του ναού, διατηρείται αιώνες τώρα παρά τις ποικίλες καιρικές συνθήκες. Με μια πολύ ενδιαφέρουσα θεματογραφία, οι ιστορήσεις στις εξωτερικές πλευρές των καθολικών, αναδεικνύουν αυτές τις εκκλησίες σε «νύμφες» της μολδαβικής αρχιτεκτονικής. 


Στα μοναστήρια της Μολντοβίτσα και του Χουμόρ, ο επισκέπτης ίσταται ενεός μπροστά στη μεγάλη σκηνή της Αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως, που έχουν απεικονίσει στον εξωτερικό τοίχο, στο χαμηλό επίπεδο της νότιας πλευράς των ναών, Έλληνες και Ρουμάνοι αγιογράφοι τον 16o αιώνα. Η σκηνή (στη φωτό από τη Μολντοβίτσα) είναι πληθωρική και άκρως λεπτομερειακή. Νομίζω ότι δεν είναι τυχαίο το γεγονός της πλαισίωσής της από τον κύκλο του Ακαθίστου Ύμνου, αν σκεφθούμε ότι η Πόλις αφιερώθηκε από τον ιδρυτή της Μέγα Κωνσταντίνο στην Παναγία. 
Πάντως αυτή η «πολεμική» απεικόνιση μέσα σε μια αμιγώς εκκλησιαστική θεματογραφία, δηλώνει την απήχηση του συνταρακτικού γεγονότος στον χριστιανικό κόσμο. Ανάλογες ιστορήσεις δεν νομίζω ότι έχουμε αλλού. Είναι σπάνιο ως εικονογραφικό θέμα η Άλωση. Γι’ αυτό και εξαιρετικά ενδιαφέρον.
Π.Α.Α.

Πέμπτη 28 Μαΐου 2015

ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ

Ο καθηγητής Γ. Μπαμπινιώτης με τη σύζυγό του και τον φιλόλογο της Μεγάλης του Γένους Σχολής
Γιάννη Γιγουρτσή, έξω από την Μεγάλη Σχολή 

Το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη σήμερα Πέμπτη 28 Μαΐου 2015 στις 7:00 μ.μ., διοργανώνει στο Σισμανόγλειο Μέγαρο διάλεξη του καθηγητή Γλωσσολογίας, πρώην πρύτανη τού Πανεπιστημίου Αθηνών και Προέδρου της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας κ. Γεωργίου Μπαμπινιώτη με θέμα «Ελληνική Γλώσσα: Παρελθόν, Παρόν, Μέλλον». 
Η διάλεξη βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίου του κ. καθηγητή που απαντά σε ερωτήματα όπως: Ποιές λέξεις ζουν επι 3.500 χρόνια; Ποιές λέξεις δημιουργήθηκαν για να καλύψουν τις νέες ανάγκες τον 19ο αιώνα; Ποιές είναι οι δάνειες λέξεις; Ποιά είναι τα φαντάσματα του Γλωσσικού Ζητήματος; Ποιά τα συχνότερα γλωσσικά μας λάθη και ποιές οι γλωσσικές παρανοήσεις; Τι εκφράζει η γλώσσα των νέων;


Ο καθηγητής Γεώργιος Μπαμπινιώτης βρίσκεται ήδη στην Πόλη και χθες, Τετάρτη 27 Μαΐου, έγινε δεκτός από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο στο Φανάρι. Σύμφωνα με το σχετικό ανακοινωθέν του Πατριαρχείου "Ἡ Α .Θ. Παναγιότης ὁ Πατριάρχης, ἐδέχθη εἰς ἀκρόασιν τόν Ἐλλογ. κ. Γεώργιον Μπαμπινιώτην, τ. Πρύτανιν καί Καθηγητήν Γλωσσολογίας ἐν τῷ Πανεπιστημίῳ Ἀθηνῶν, μετά τῆς συζύγου αὐτοῦ Εὐγεν. κ. Ροδάνθης, καί τοῦ Ἐλλογ. κ. Χρήστου Κλαίρη, Καθηγητοῦ Γλωσσολογίας ἐν τῷ Πανεπιστημίῳ τῆς Σορβόννης."
Ο καθηγητής Γ. Μπαμπινιώτης επισκέφθηκε την Μεγάλη του Γένους Σχολή και το Ζωγράφειο Λύκειο, όπως μαρτυρούν και τα φωτογραφικά στιγμιότυπα που δημοσιεύουμε εδώ. 

Ο Διευθυντής του Ζωγραφείου Γιάννης Δεμιρτζόγλου με τους καθηγητές Χρήστο Κλαίρη
(απόφοιτο της Μεγάλης του Γένους Σχολής) και Γεώργιο Μπαμπινιώτη

Τετάρτη 27 Μαΐου 2015

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΤΟΥΣ ΔΕΛΦΟΥΣ ΜΕ ΘΕΜΑ "ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ" (29-31 ΜΑΪΟΥ 2015)


Από τις 29 έως τις 31 Μαΐου 2015 στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών θα λάβει χώρα αγγλόφωνο διεθνές συνέδριο με θέμα «Οντολογία και Ιστορία», στο οποίο θα εξετασθεί η σημασία του διπόλου αυτού για την φιλοσοφία και την θεολογία - στην οποία το ερώτημα αφορά, ουσιαστικά, στην εσχατολογία. 
Στους προσκεκλημένους ομιλητές συμπεριλαμβάνονται: ο Σεβ. Μητροπολίτης Γέρων Περγάμου Ιωάννης (Ζηζιούλας), ο ομότιμος καθηγητής φιλοσοφίας Χρήστος Γιανναράς, ο καθηγητής φιλοσοφίας του Κολλεγίου του Τιμίου Σταυρού, Worcester MA, Αρχιμ. Παντελεήμων Μανουσάκης και ο καθηγητής συστηματικής θεολογίας του Πανεπιστημίου του St Andrews, Alan J. Torrance. 
Το συνέδριο διοργανώνεται από τον δρ. Σωτήρη Μητραλέξη και αφιερώνεται στην μνήμη του π. Matthew Baker, ο οποίος θα παρευρίσκετο στο συνέδριο προς χαράν των πολλών μελετητών που ήθελαν να τον συναντήσουν, αλλά, δυστυχώς, βρήκε τραγικό θάνατο σε αυτοκινητιστικό ατύχημα στην Αμερική, την Κυριακή της Ορθοδοξίας, από το οποίο επέζησαν τα έξι παιδιά του και η πρεσβυτέρα του.
Το συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στα αγγλικά και είναι ανοικτό μόνον σε όσους έχουν ήδη εγγραφεί σε αυτό. 
Δείτε περισσότερα στην ιστοσελίδα του συνεδρίου εδώ.
Δείτε παλαιότερη ανάρτηση της Ιδιωτικής Οδού εδώ.
Στη συνέχεια δημοσιεύουμε το πλούσιο πρόγραμμα του εξαιρετικά ενδιαφέροντος αυτού συνεδρίου. 

Τρίτη 26 Μαΐου 2015

Το βιβλίο της Hélène L’ Heuillet "Στις πηγές της τρομοκρατίας"


Δημήτρης Μπαλτᾶς 
Hélène L’ Heuillet, Στίς πηγές τῆς τρομοκρατίας, Ρ. Παπαδάκη, Πόλις, Ἀθήνα, 2013, σελ. 368. 
Τό βιβλίο τῆς Hélène L’ Heuillet, καθηγήτριας πολιτικῆς φιλοσοφίας στό Paris IV (Σορβόννη), εἶναι ἀρκετά ἐνδιαφέρον. 
Ἀπό τήν ἀνάγνωση καί μόνον τῶν περιεχομένων τοῦ βιβλίου (σσ. 7-10) θά ἀντιληφθεῖ κανείς ὅτι πρόκειται γιά ἕνα ἔργο εὐρύτατης θεματολογίας ἡ ὁποία φανερώνει ἕνα πλούσιο γνωστικό ὑπόβαθρο ὄχι ἐκ μέρους τῆς συγγραφέως πού οὕτως ἤ ἄλλως φαίνεται ὅτι διαθέτει ἀλλά κυρίως ἐκ μέρους τοῦ ἀναγνώστη. Γιά τήν πληρέστερη παρουσίαση τῶν προσεγγίσεων καί τῶν τοποθετήσεών της ἡ συγγραφέας ἔλαβε ὑπ’ ὄψιν τήν σχετική βιβλιογραφία (σσ. 357-368). 
Ἀσφαλῶς τό βιβλίο πού παρουσιάζω σήμερα, ἔχει καί μία ἰδιαίτερη ἐπικαιρότητα, καθώς διερευνᾶ τίς πηγές τοῦ φαινομένου τῆς σύγχρονης τρομοκρατίας, ἡ ὁποία κυριαρχεῖ ἀνά τόν κόσμο, κυρίως δέ ὑπό τήν ἐκδοχή τοῦ ἰσλαμισμοῦ. 
Ἡ H. L’ Heuillet θεωρεῖ ὅτι ἡ τρομοκρατία εἶναι «μία ψυχολογικοποίηση τοῦ πολέμου» (σ. 15, σ. 73) ἤ, ἀλλιῶς, εἶναι «ἕνας πόλεμος πού χρησιμοποιεῖ τό ὅπλο τῆς ψυχολογίας» (σ. 313). Στό σημεῖο αὐτό παρέχει τήν διευκρίνιση ὅτι ἡ τρομοκρατία «ἀνήκει στήν τάξη τοῦ πολέμου καί ὄχι τοῦ ἐγκλήματος» (σ. 17). Προφανῶς αὐτή ἡ ψυχολογική ἑρμηνεία τῆς τρομοκρατίας συσχετίζεται, κατ’ ἀρχάς τουλάχιστον, μέ τήν πρόκληση φόβου καί ὄχι μέ κάποια στρατιωτική κατάκτηση, τήν ὁποία ἐξ ἀντιθέτου φαίνεται νά υἱοθετεῖ σήμερα ὁ ἀκραῖος ἰσλαμισμός στήν Συρία καί στό Ἰράκ. 
Στήν διερεύνηση τῶν πηγῶν τῆς τρομοκρατίας, ἡ H. L’ Heuillet καταφεύγει σέ συγκριτικές παρατηρήσεις μεταξύ τῶν θεωριῶν τοῦ ρωσσικοῦ ἀναρχισμοῦ καί τοῦ ρωσσικοῦ μηδενισμοῦ τοῦ 19ου αἰ. καί τῆς σύγχρονης τρομοκρατικῆς ἰσλαμικῆς δράσης. Ἐδῶ θά σημειώσω ἐξ ἀρχῆς ὅτι οἱ συγκρίσεις αὐτές εἶναι μέν πρωτότυπες ἀλλά ὡς ἕναν βαθμό αὐθαίρετες ἤ προβληματικές.
Ἀναλυτικότερα. 
Ἀναφερόμενη στόν ρωσσικό ἀναρχισμό, ἡ H. L’ Heuillet θεωρεῖ ὅτι σ’ αὐτόν ἐνυπάρχει ἡ «γενεαλογία τῆς πολιτικῆς βίας… κάθε ριζοσπαστικῆς τρομοκρατίας» (σ. 120). Ὡστόσο, οἱ μεγάλοι θεωρητικοί τοῦ ρωσσικοῦ ἀναρχισμοῦ, ὁ Μ. Μπακούνιν (1814-1876) καί ὁ Π. Κροπότκιν (1842-1921), δέν κατέφυγαν ποτέ στήν βία, ἔστω κι ἄν ἐπεδίωκαν τήν ἀνατροπή τῆς καθεστηκυίας πολιτικῆς τάξης. Ἀπό τά πολλά παραδείγματα, θά ἀναφέρω τήν περίφημη ἐξέγερση τῆς Δρέσδης (1849) στήν ὁποία ἔλαβαν μέρος ὁ Μπακούνιν καί ὁ Ριχάρδος Βάγκνερ. Ὁ στόχος τῆς ἐξέγερσης ἦταν ἡ ἀνατροπή τῆς μοναρχίας τῆς Σαξωνίας καί ὄχι ἡ πρόκληση τρόμου στόν λαό. Ἀντιθέτως, στήν σύγχρονη τρομοκρατία, καί ἰδιαιτέρως τήν ἰσλαμική, τίθεται πράγματι ὡς στόχος ἡ πρόκληση τρόμου καί στόν ἄμαχο πληθυσμό. 
Ἐξ ἄλλου, εἶναι γνωστό ὅτι ὁ Μπακούνιν ἀποδοκίμαζε τήν ἐξτρεμιστική δράση τοῦ Σ. Νετσάγιεφ (1847-1888). Καί, φυσικά, σωστά λέγεται ὅτι τίς ἐπιθέσεις αὐτοκτονίας, τίς ὁποῖες ἐπιλέγουν οἱ σύγχρονοι ἰσλαμιστές, «δέν τίς ἐπινόησαν οἱ Ρῶσοι ἀναρχικοί» (σ. 159). Πρός τοῦτο θά σημειωθεῖ ὅτι οἱ ἐπαναστατικές ὁμάδες (λ.χ. ἡ «Λαϊκή Θέληση» ἤ ἡ «Γῆ καί ἐλευθερία»), πού μάλιστα βρίσκονταν ὑπό τήν ἐπιρροή τῶν ἰδεῶν τοῦ Μπακούνιν, στήν Ρωσσία τοῦ τέλους τοῦ 19ου αἰ. εἶχαν μοναδικό στόχο τήν «ἀνατροπή τῆς μοναρχίας» (βλ. προχείρως Βέρα Φίγκνερ, Νύχτα πάνω ἀπό τη Ρωσία, μετ. Γ. Κέλογλου, Ἐκδόσεις Ὑπερσιβηρικός, 2013, σ. 11, σ. 53) ἀλλά ὄχι τήν «πρόκληση τρόμου» μεταξύ τοῦ πληθυσμοῦ. 
Ἐξ ἄλλου, εἶναι συζητήσιμη ἡ σύγκριση πού ἐπιχειρεῖ ἡ H. L’ Heuillet μεταξύ τοῦ ἀναρχισμοῦ τοῦ 19ου αἰ. καί τοῦ συγχρόνου ἰσλαμισμοῦ. Ἕνα κοινό σημεῖο πού ἐπισημαίνει, εἶναι «ἡ ὑπέρβαση τοῦ πολιτικοῦ πλαισίου τοῦ ἔθνους» (σ. 128). Ὠστόσο, ἐάν γίνει δεκτό ὅτι οἱ Ρῶσσοι ἀναρχικοί εἶχαν μία «οἰκουμενικότητα» στήν πολιτική δράση τους (πβ. σ. 132), πρᾶγμα πού εἶναι ἐν μέρει ἀκριβές, αὐτό δέν ἰσχύει ἀπολύτως γιά τούς ἰσλαμιστές, οἱ ὁποῖοι κινοῦνται κατ’ ἀρχάς στόν ἰσλαμικό κόσμο, ἀφοῦ μάλιστα θεωροῦν ὅτι «τό τμῆμα τῆς ἀνθρωπότητας πού καταπιέζεται εἶναι ὁ μουσουλμανικός πληθυσμός» (σ. 160). 
Ἡ ἑπόμενη προσέγγιση τῆς H. L’ Heuillet ἀφορᾶ στόν ρωσσικό μηδενισμό καί στόν ἀρνητισμό πού τόν διέκρινε (σ. 183). Εἶναι νομίζω ἀφελής ἡ ἄποψη ὅτι οἱ μηδενιστές φιλόσοφοι τῆς δεκαετίας τοῦ 1860 δέν ὑπῆρξαν τρομοκράτες, «ἐπειδή δέν πρόλαβαν [νά γίνουν]» (σ. 188). Ἐξ ὅσων γνωρίζω, οἱ Ρῶσσοι μηδενιστές τοῦ 19ου αἰ., ἄν καί ἀρνοῦνταν τίς ἀξίες τῆς ἠθικῆς, τῆς αἰσθητικῆς κ.ἄ., δέν διεκήρυσσαν τήν καταστροφή τοῦ κράτους διά πράξεων βίας ἤ τρομοκρατίας. Γενικότερα μάλιστα οἱ Ρῶσσοι μηδενιστές τῆς ἐποχῆς ἐκείνης θεωροῦσαν τήν πολιτική ὡς ἕνα ξεπερασμένο στάδιο τῆς ἀνθρωπότητας. 
Δέν θεωρῶ βέβαιο, ὅπως συνάγεται (σ. 222) ἀπό τήν ἐνδιαφέρουσα ἀνάλυση τῆς H. L’ Heuillet, ὅτι ὁ σύγχρονος ἰσλαμισμός παρουσιάζει ὁμοιότητες τόσο μέ τόν ἀναρχισμό, ὅσο καί μέ τόν μηδενισμό. Ἐάν διακρίνεται μία ἄρνηση στόν ἰσλαμισμό, αὐτή εἶναι ἡ ἄρνηση τοῦ λόγου καί ὄχι τῆς ἠθικῆς. Καί ἄν ὑπάρχει ὁρισμένη ἀπόσταση μεταξύ τοῦ ἐξτρεμιστικοῦ ἰσλαμισμοῦ καί τῆς θρησκείας τοῦ ἰσλάμ, αὐτό δέν μπορεῖ νά συγκριθεῖ (σσ. 136-137) μέ τόν μαχόμενο ἀθεϊσμό (κατ’ ἄλλη ἄποψη, μέ μία ἰδιάζουσα ρομαντική θρησκευτικότητα) τοῦ Μπακούνιν. 
Σέ κάθε περίπτωση, πάντως, θά μποροῦσε νά γίνει δεκτό ὅτι τό μεσσιανικό στοιχεῖο (σσ. 306-312) τοῦ ἀναρχισμοῦ, ὄχι τοῦ μηδενισμοῦ (σ. 301), καί τοῦ ἰσλαμισμοῦ εἶναι ἕνα κοινό σημεῖο μεταξύ τῶν ἀναφερθεισῶν συγκρίσεων πού ἐπιχείρησε στό βιβλίο της ἡ Hélène L’ Heuillet. Διακρίνοντας τό μεσσιανικό στοιχεῖο στίς ἀντιλήψεις τοῦ Τολστόϊ καί τοῦ Γκάντι περί τῆς μή ἀντιστάσεως στό κακό, θεώρηση ἡ ὁποία ἔχει μία εὐαγγελική ἀφετηρία, ἡ συγγραφέας ἰσχυρίζεται ὅτι «ἡ μή βίαιη πάλη ἀνοίγει τόν δρόμο στούς ἀγῶνες τῶν τρομοκρατῶν… Ὁ Φρόϋντ κατέδειξε τό μίσος πού κρύβει ἡ ἐπιταγή τῆς ἀδελφικῆς ἀγάπης γιά τόν πλησίον» (σ. 293). Ἀσχέτως τῆς ἰδιαίτερης φροϋδικῆς ἀνάλυσης μέ τήν ὁποία διαφωνῶ, ἀλλά πού δέν εἶναι τοῦ παρόντος νά προσεγγισθεῖ, ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ νά παρατηρήσω ὅτι ἡ λεγόμενη «παθητική ἀντίσταση» τοῦ Γκάντι εἶναι ἡ καλύτερη ἀπάντηση, ἀκόμη καί σήμερα, στήν βίαιη δράση τῶν τρομοκρατικῶν ὁμάδων. 
Ἀπό τά παραπάνω φαίνεται ὅτι τό βιβλίο τῆς H. L’ Heuillet εἶναι μία σημαντική συμβολή στήν διερεύνηση τῶν πηγῶν τῆς τρομοκρατίας, ἰδιαιτέρως τῆς σύγχρονης. Ὁρισμένες προσεγγίσεις τῆς συγγραφέως θά ἐγείρουν ὁπωσδήποτε ἀντιρρήσεις καί ἐπιφυλάξεις, οἱ ὁποῖες μέ τήν σειρά τους θά προκαλέσουν μία γόνιμη συζήτηση.

Δευτέρα 25 Μαΐου 2015

ΤΑ ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΕΝΟΥΝ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ


Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 
Πριν εφτά χρόνια (Μάϊος 2008) είχα τοποθετηθεί με σαφήνεια στο θέμα: 
«Δηλώνω χωρίς περιστροφές ότι είμαι εναντίον της περιαγωγής των ιερών λειψάνων, των αγίων εικόνων και άλλων κειμηλίων της πίστεώς μας. Τα ιερά λείψανα πρέπει να μένουν στη θέση τους, δηλ. στο ναό ή την μονή όπου φυλάσσονται, και οι πιστοί να εκδηλώνουν την ευλάβειά τους κάνοντας την "θυσία" να πηγαίνουν προς προσκύνησίν των στους τόπους τους. 
Φυσικά στην ιστορία εξήλθον της μονής ή του ναού των λείψανα αγίων για λόγους όλως εκτάκτους, δηλ. σεισμοί, λιμοί, καταποντισμοί, πυρ, κ.ο.κ. Στις περιπτώσεις αυτές είναι δικαιολογημένη αν μη και επιβεβλημένη η έξοδός τους. 
Στις μέρες μας όμως παρατηρείται το θλιβερό φαινόμενο να περιάγωνται τα ιερά και τα όσια ένθεν κακείθεν χωρίς σοβαρή αιτία κι αφορμή, απλώς για λόγους - φευ! - "δημοσίων σχέσεων" ή οικονομικούς. Είναι αδιανόητη, επίσης, η λογική κάποιων: "Να φέρουμε ένα λείψανο, να έρθει κόσμος, να βγάλουμε λεφτά και να κάνουμε έργα στην εκκλησία για την αποπεράτωσή της". Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα; 
Νομίζω ότι το θέμα της μεταφοράς των ιερών λειψάνων θα πρέπει να απασχολήσει σοβαρά την Διοικούσα Εκκλησία, γιατί πέρα από την έκπτωση στο φολκλόρ και το "εμπόριο", άπτεται της καθόλου ορθοδόξου πνευματικότητος.» 
Δείτε περισσότερα εδώ και εδώ
Από τότε μέχρι τώρα το φαινόμενο έχει γιγαντωθεί! Μια ματιά στα πρακτορεία εκκλησιαστικών ειδήσεων αρκεί για να καταλάβει ο καθείς την έκταση του φαινομένου. Τώρα έχουν προστεθεί και άλλες επινοήσεις, όπως η υποδοχή αντιγράφων θαυματουργών ή ιστορικών εικόνων, προσκύνηση «σετ» λειψάνων, δηλ. πέντε αγίων κ.ο.κ. 
Πρόκειται για ζήτημα που συζητείται ευρύτατα, σε κατ' ιδίαν συναντήσεις, και οι προβληματισμοί όλων μας πρέπει να τεθούν στην κοινή τράπεζα. Γιατί η μεταφορά και χρησιμοποίηση των ιερών λειψάνων κατά το δοκούν συνιστούν φοβερή εκκοσμίκευση! Άλλαις λέξεσιν τέτοιες πρακτικές δεν καλύπτουν την μεταφυσική αναγκαιότητα της ύπαρξης, δεν οδηγούν στην εκ νέου ανακάλυψη της απoλεσθείσας πνευματικότητας, αλλά φέρνουν στην επιφάνεια μια "μαγική" εκδοχή της Εκκλησίας, που συνιστά αλλοτρίωση. Και - φευ! - φαίνεται να αναγκάζεται η Διοικούσα Εκκλησία να υιοθετήσει στοιχεία οθνεία για να μη χάσει τα προνόμια της "επικρατούσας θρησκείας".
Θα έπρεπε να μας προβληματίσει το γεγονός ότι τα άφθαρτα λείψανα των Αγίων της Επτανήσου ή η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Τήνου είναι αδύνατον να μετακινηθούν οπουδήποτε εκτός του νησιού όπου φυλάσσονται. 
Η περίπτωση των λειψάνων της Αγίας Βαρβάρας, που βρίσκονται αυτές τις μέρες στην Αθήνα, είναι αναμφισβήτητα ένα ιστορικό γεγονός, αφού για πρώτη φορά η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία παραχωρεί για ένα διάστημα ιερό λείψανο στην Εκκλησία της Ελλάδος. Είναι και συγκινητική η προσέλευση των πιστών που σπεύδουν να προσκυνήσουν τα λείψανα της μεγαλομάρτυρος. 
Όμως σε κάθε περίπτωση απαιτείται η αρετή της διακρίσεως, γιατί δεν πρέπει να γινόμαστε εμείς οι πιστοί αιτία χλευασμού των ιερών λειψάνων, καθώς ζούμε πια στην μετανεωτερική εποχή και η Εκκλησία απευθύνεται σ’ έναν κόσμο που ζει με άλλες αντιλήψεις και σε άλλους ρυθμούς και η προσκύνηση των λειψάνων δεν πρέπει να φαντάζει σαν κάτι το μαγικό. 
Γιατί αλλιώς, στην όποια αμφισβήτηση, επιστρατεύονται φτηνά επίθετα του στυλ «αγιομάχοι», που δεν έχουν νόημα στις μέρες μας. Για τους νοήμονες φυσικά…

Σάββατο 23 Μαΐου 2015

"Τας μυστικάς σήμερον του πνεύματος σάλπιγγας..." υπό ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΑΤΡΩΝ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ


Στις 22 Μαΐου 1974 ο τότε Μητροπολίτης Ζιχνών και Νευροκοπίου Νικόδημος Βαλληνδράς εξελέγη Μητροπολίτης Πατρών. 
Με αφορμή αυτή την επέτειο και την αυριανή γιορτή, των Αγίων Πατέρων της Α’ Οικουμενικής Συνόδου, δημοσιεύουμε το Δοξαστικό του Εσπερινού «Τας μυστικάς σήμερον του πνεύματος σάλπιγγας…», σε ήχο πλ.β’, όπως το είχε τονίσει ως μαθητής (Νικόλαος), ο αείμνηστος Μητροπολίτης Πατρών. 
Το δοξαστικό αυτό διέσωσε ο αδελφός του, αείμνηστος Απόστολος Βαλληνδράς, και μας το παραχώρησε μαζί με άλλα πρωτόλεια χειρόγραφα, μέρος των οποίων δημοσιεύσαμε στην σχετική μελέτη μας «Ο Μητροπολίτης Πατρών Νικόδημος ως μελωδός», στον επετειακό τόμο «Εικοσαέτηρος Αρχιερατεία Μητροπολίτου Πατρών Νικοδήμου Α’ 1974-1994» (σ. 101-124). 
Στο δοξαστικό των Αγίων Πατέρων είναι αξιοσημείωτη η απόδοση της λέξεως «σάλπιγγας», καθώς ο νεαρός μελοποιός τονίζει τη λέξη θέλοντας να μιμηθεί, κατά κάποιο τρόπο, τον ήχο της σάλπιγγας. Η μουσική αυτή θέση μας παραπέμπει, αναλογικά, στα μέλη και κυρίως στα κρατήματα που χαρακτηρίζονται «οργανικά» (σύριγξ, αηδών, κινύρα, ψαλτήριο κ.λπ.), διότι απηχούν ενόργανες μελωδίες. 
Π.Α.Α.

Παρασκευή 22 Μαΐου 2015

ΑΠΟΗΧΟΣ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ "Ο ΜΑΛΕΡ ΤΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ" ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ


Κατάμεστη από κόσμο ήταν η αίθουσα «Κωνσταντίνος Κυδωνιάτης» στη Φιλαρμονική Εταιρία – Ωδείο Πατρών, στην οδό Ρήγα Φεραίου και Γκότση, το περασμένο Σάββατο 16 Μαΐου 2015, όπου έγινε η εκδήλωση «Ο Gustav Mahler του Μάνου Χατζιδάκι» που σχεδίασε ο Πατρινός καθηγητής θεολόγος και μουσικός Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος. 
Η μουσική βραδιά πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του 18ου Μουσικού Μαΐου και περιλάμβανε: 
- Διάλεξη του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου με προβολή οπτικοακουστικού υλικού. 
- Μουσικό μέρος με τραγούδια της Άλμα και του Γκούσταβ Μάλερ καθώς και το «Τανγκό για την Άλμα Μάλερ» του Μάνου Χατζιδάκι. 
Τραγούδησε η ταλαντούχα σοπράνο Δάφνη Πανουργιά και έπαιξε πιάνο η διακεκριμένη πιανίστρια Βίκυ Στυλιανού
Η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη στον Μάνο Χατζιδάκι για τα 90χρονα από τη γέννησή του (1925), αλλά και στον Γκούσταβ Μάλερ, ο οποίος πέθανε στις 18 Μαΐου 1911. 
Παρέστησαν μεταξύ άλλων στη βραδιά η Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Ωδείου της Φιλαρμονικής Εταιρείας Βασιλική Φιλιππαίου, ο πρόεδρος του Δ.Σ. της Φιλαρμονικής και συγγραφέας Χρήστος Μούλιας, η αντιπρόεδρος του Δ.Σ. της Φιλαρμονικής Ρένα Λέμη και το μέλος Χρύσα Μπογδανοπούλου, ο συνθέτης Μιχάλης Τραυλός, η σολίστ στο φλάουτο Ιβόνα Γκλίνκα, η εικαστικός Αναστασία Ντόντη-Τσιτσιλιάνη, ο ποιητής Βασίλης Λαδάς, ο πρ. πρόεδρος του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Βαγγέλης Πολίτης, ο πρ. υπεύθυνος της Δημοτικής Πινακοθήκης Δημήτρης Παπανικολάου, ο φιλόλογος και συγγραφέας Γιάννης Παππάς, η αρχιτέκτων – πολεοδόμος Χαρά Παπαδάτου – Γιαννοπούλου, μέλη της Λέσχης Φίλων Κλασσικής Μουσικής, καθηγητές του Αρσακείου Πατρών και πολλοί μουσικοί.


Η Αμαλία Μουτούση στο Ραδιόφωνο της Εκκλησίας 89,5 την Κυριακή 24 Μαΐου

Η Αμαλία Μουτούση (αριστερά) με την αδελφή της Εριέττα, υπό το βλέμμα της μητρός των 
Νόνικας Γαληνέα. Φωτό αρχείου: Ιδιωτική Οδός 

Ο Ραδιοφωνικός Σταθμός της Εκκλησίας της Ελλάδος ανακοινώνει ότι την προηγούμενη Κυριακή 17 Μαΐου 2015, λόγω παράτασης της ακολουθίας του Εσπερινού, η εκπομπή «Από Τέχνη σε Τέχνη» που φιλοξενούσε το νέο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Θεάτρου, ηθοποιό Αμαλία Μουτούση, δεν μεταδόθηκε. 
Η συγκεκριμένη εκπομπή προγραμματίστηκε να μεταδοθεί την Κυριακή 24 Μαΐου 2015. Η εκπομπή έχει θέμα: «Το Θέατρο και η πνευματική εμπειρία», και την επιμελείται και την παρουσιάζει ο ιερέας και σκηνοθέτης π. Πέτρος Μινώπετρος.
Δείτε περισσότερα εδώ.

Η ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ ΕΠΙΤΙΜΗ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ Α.Π.Θ.

Η ποιήτρια Κική Δημουλά επίτιμη διδάκτωρ Θεολογίας 
Της θεολόγου Μαρίας Χατζηαποστόλου
«Κύριε, μήπως ὅταν ἐνέκρινες 
αὐτοὺς τοὺς ἀνελέητους ἀνταγωνιστικοὺς ψαλμοὺς 
ἤσουν ἀκόμη ἄνθρωπος;». 
«Με… “καταρρακτώδη συγκίνηση […] ντροπή” και λεπτομερή απαρίθμηση των “αμέτρητων” προσόντων που δεν έχει, η ποιήτρια Κική Δημουλά ξεστόμισε “το απερίσκεπτα θρασύ “ναι” της”, στην προ διετίας (Ιούλιος του 2013) απόφαση του Τμήματος Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης να την αναγορεύσει επίτιμη διδάκτορα. Στο ερώτημα για ποιο λόγο προτάθηκε η κ. Δημουλά ο Πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, καθηγητής κ. Χρυσόστομος Σταμούλης, με πρόταση του οποίου αποφασίστηκε η επιτιμοποίηση της ποιήτριας, έχει εδώ και καιρό εξηγήσει πειστικά. “Μα, ο υπαινικτικός της οντολογικός – ποιητικός της λόγος είναι κατ’ εξοχήν θεολογικός. Και οι ρίζες της θεολογίας είναι κατ’ εξοχήν ποιητικές”». 
Με χαρά ανείπωτη έγινα μάρτυρας της τελετής επιτιμοποίησης της μεγάλης μας ποιήτριας Κικής Δημουλά. Η πολυαναμενόμενη τελετή αναγόρευσης πραγματοποιήθηκε χθες Τετάρτη 20 Μαΐου 2015 στις 7 το απόγευμα στην αίθουσα τελετών της παλαιάς Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. Ζούμε ακόμη μέσα στον πυρετό και τη χαρά του ενθουσιασμού και της αναστάσιμης βεβαιότητας πως κάθε τέλος είναι μια νέα αρχή, «Γιατί η Ποίηση αρχίζει από κει που την τελευταία λέξη δεν την έχει ο Θάνατος», κατά τον ηλιοπότη Ελύτη. Και η χαρά ήταν μεγάλη, καθώς η χθεσινή βραδιά ήταν μια ζωντανή μαρτυρία –σε πείσμα των πάσης φύσεως ανέραστων ηθικιστών– πως Θεολογία και Ποίηση είναι άρρηκτα συνδεδέμενες πραγματικότητες. Ένα σώμα που οδηγεί στη βίωση της αληθινής ζωής. Ο δάσκαλός μου κ. Χρυσόστομος Σταμούλης, μου παρέδωσε σήμερα ένα τμήμα από την ομιλία της τιμώμενης ποιήτριας, μαζί με τις χειρόγραφες σημειώσεις της, στις οποίες του αφιερώνει ολόκληρη την ποίησή της, εκείνη που έγραψε κι’ εκείνη που θα γράψει. 
Απόσπασμα από την ομιλία της ποιήτριας Κικής Δημουλά 
Η πλάνη 
Ζητώ από τον παρόντα χρόνο να μου διαθέσει ένα δυο χειροδύναμα δευτερόλεπτα, να βοηθήσουν να ισορροπήσει η επικίνδυνα κλυδωνιζόμενη ψυχραιμία μου, εξ αιτίας του ότι προσέρχομαι να δώσω εισητήριες εξετάσεις στην ανωτάτη αποδοχή σας. Με βλέπω στους επιλαχόντες, και δικαίως, αφού, στο μάθημα της φιλοδοξίας ή της έπαρσης, παραμένω αδιάβαστη... Πρέπει να αιτιολογήσω αυτή την έλλειψη ψυχραιμίας. Επιστήμονας δεν είμαι ως γνωστόν. Είμαι ένας αυτοσχέδιος άνθρωπος. Ο εαυτός μου με ανάγκασε να είμαι. Με είδε ο Θεός που ήταν αρμόδιος να επιβλέπει την ποιότητα των αυθαιρεσιών και μου είπε: χάλια είσαι. Κάτσε να σε διορθώσω λίγο. Και κόλλησε στο πλευρό μου ένα καχεκτικό φτερό. Εγώ διαμαρτυρήθηκα: Ένα φτερό τι να το κάνω; Πώς θα πετάξω; Αυτό είναι δική σου υπόθεση. Προσπάθησε, μου απάντησε. Έκτοτε απλώς προσπαθώ. Σπανίως και χαμηλά πετάω, συστηματικά δε πέφτω και σωριάζομαι επάνω στην αβέβαιη φύση μου. Αυτά. Τώρα. Δικαίως θ’ αναρωτηθείτε γιατί έδωσα ένα εντελώς αντιεπιστημονικό και κάπως υπόπτου ηθικής τίτλο, σ’ αυτόν τον έντιμα, συγκινημένο χαιρετισμό που απευθύνω σε σας, και σε τούτο μάλιστα το χώρο, τον ταγμένο και στην καταπολέμηση της πλάνης, μέσω της θαυματουργού παιδείας. Υπάρχει απάντηση. Αλλά την κρατάω για το τέλος. Μήπως το διασκεδάσω λίγο, επειδή κι αυτό το καημένο, όπως και κάθε τέλος, είναι θλιμμένο καθώς έχει πια χάσει την προσφιλή σε όλους μας συνέχεια. Εν τω μεταξύ, θα επιχειρήσω να κάνω μια εντελώς αδόκιμη προσέγγιση της πλάνης, πλέκοντας το εγκώμιό της, με το ίδιο όμως νήμα με το οποίον θα πλέκω συγχρόνως και τον ψόγο της. Η πλάνη έχει κοινωφελή δραστηριότητα αλλά και φάρμακα, που ναι μεν θεραπεύουν το πάσχον σημείο, αλλά βλάπτουν τη γείτονα αθώα περιοχή. Η λειτουργία της πλάνης συνδέεται στα σημεία, με κείνη των ονείρων. Όνειρα και πλάνη αλληλοσυμπληρώνουν την ανθρωπιστική τους δράση. Η ευεργεσία των ονείρων συνίσταται κυρίως, στο ότι υπερπηδούν το εμπόδιο της πραγματικότητας, αψηφώντας το αδύνατον, κι έτσι, ένα σωρό πεινασμένα απραγματοποίητα, μπορούν να γεύονται ολίγην απολαυστική ψευδαίσθηση, οι δε εξόριστες από τη ζωή παρουσίες προσώπων, να παίρνουν άδεια εισόδου και να επισκέπτονται νύκτωρ και εν τάχει, την αγαπημένη τους πατρίδα που είναι η Ύπαρξη. Ξαναφεύγουν κρυφά, αμέσως μόλις πάει για ύπνο η σκοπιά των άστρων, κι αναλαμβάνει τη φύλαξη της τροχιάς, το δειλό στην αρχή, και σαν έτοιμο να μετανοήσει ξημέρωμα. Και τη μεν άφιξη των ονείρων, την υποδέχεται ο ύπνος μας εν χορδαίς και οργάνοις, αλλά την αναχώρησή τους την πληροφορείται καθυστερημένα, η λύπη της αφύπνισής μας. Όσο για την πλάνη, αυτή έχει μια πιό περίπλοκη δραστηριότητα από κείνη των ονείρων. Το φως της ημέρας, δεν δυσκολεύει καθόλου τη μανιώδη φιλοδοξία της να επικρατήσει, για να δειχθεί ενίοτε, πιο φιλική απέναντί μας, από όσο είναι η ασυγκίνητη αυστηρότητα του σωστού. Προσωπικά οφείλω στην πλάνη. Ότι μου εξασφάλισε λιγοστά έστω, αλλά ανέλπιστα απρόοπτα, κατατροπώνοντας το τελεσίδικο ρήμα: αποκλείεται. Της οφείλω, ότι μεσολάβησε και εξέλαβα, θηριώδεις αλήθειες, ως ήρεμα κατοικίδια πλάσματα. Ακόμη, δύσμορφες καταστάσεις, στις οποίες συχνά ενεπλάκην, σμιλευμένες ωστόσο σιγά σιγά από την πλάνη μεταμορφώθηκαν σε καλλίμορφες, τόσο, που μου ήταν δύσκολο να τις αποχωριστώ. Επίσης συνετέλεσε στο να ξεφορτώνομαι επ’ ολίγον τη φορτική ευθυκρισία, γνωστή για τις ωμότητές της, προς τον άμαχο ψυχισμό μας. Τέχνασμα της πλάνης και η φωτογραφία, είναι δε νοσηρή σχεδόν η εξάρτησή μου από την γενναιόδωρη εξαπάτηση που μου προσφέρει. Συμβιώνω με τη φωτογραφία, και ευεργετούμαι, κυρίως από την ευαίσθητη, ζωτική εχεμύθειά της: Κρύβει όσα συνέβησαν, όσα άλλαξαν, όσα λείπουν, κρύβει προς τα που το καθένα τράβηξε, κρύβει προς τα που το καθένα τράβηξε, κρύβει προπάντων, ότι όλα, από τα τόσα πολλά που ήθελαν να είναι, τώρα αρκέστηκαν να είναι οι πικροί άγνωστοι της φωτογραφίας τους. Δεν προτείνω την πλάνη, απλώς εκτιμώ ότι προμηθεύει κάποιες αντιστάσεις στις αδυναμίες και τους φόβους μας. 
Κική Δημουλά
Χρυσόστομος Σταμούλης, Κική Δημουλά και Μαρία Χατζηαποστόλου

Πέμπτη 21 Μαΐου 2015

ΜΙΑ ΤΑΙΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΡΑ ΜΙΑΣ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΧΡΟΝΗΣ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ


Στις 23 Μαΐου θα πραγματοποιηθεί στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών η παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας "Salı" (Τρίτη) σε σκηνοθεσία Ζιγιά Ντεμιρέλ, μιας συμπαραγωγής της istos film (πολλοί συντελεστές της είναι Ρωμιοί) και της γαλλικής origine films υπό την αιγίδα της Γενικής Διεύθυνσης Κινηματογράφου της Τουρκίας.
Η ταινία μικρού μήκους “Salı” θα διαγωνιστεί απέναντι σε 8 άλλες ταινίες για το βραβείο του Χρυσού Φοίνικα-Τμήμα μικρού Μήκους. 
Η ταινία πραγματεύεται μία μέρα από τη ζωή της Ασλί, μίας δεκαπεντάχρονης μαθήτριας Λυκείου στην Ισταμπούλ. Ορμώμενη από τις στιγμές καθημερινής επαφής που βιώνει η Ασλί, η ταινία διεισδύει στα αμφιταλαντευόμενα συναισθήματα και τις απρόσμενες αντιδράσεις στις οποίες οδηγείται η ηρωίδα. 

Τετάρτη 20 Μαΐου 2015

ΓΙΑΤΙ Ο ΔΙΑΟΛΟΣ ΦΟΡΑΕΙ PRADA


Ὑπὸ Γέροντος Χαλκηδόνος Ἀθανασίου
"Ἂν τὸ θέλει ἡ μοῖρα, 
βοηθεῖ μάλιστα διπλὸ δηλητήριο" 
(Ausonius) 
Ὡς γνωστόν, ἡ ἐπάρατη νόσος τοῦ καρκίνου καὶ ἄλλες ἐπιδημιακὲς καὶ μὴ τοιαῦτες, θερίζουν καὶ πάλιν τὴν ἀνθρωπότητα. Καὶ τὰ αἴτια ποικίλλουν. Ἐκούσια καὶ ἀκούσια, ὅπως ἡ κληρονομικότης, ἡ μόλυνσις τοῦ χώματος, τοῦ ὕδατος, τοῦ ἀέρος καὶ γενικότερον τοῦ περιβάλλοντος, ἡ καταστροφὴ τῆς χλωρίδος καὶ τῆς πανίδος, αἱ κλιματολογικαὶ ἀλλαγαί, ὁ "ἐμπλουτισμός" τῶν τροφίμων μὲ συντηρητικά, τὰ μεταλλαγμένα τοιαῦτα καὶ τὰ δῆθεν βιολογικά –καίτοι οἱ γνῶμες τῆς Εὐρώπης καὶ τῶν Η.Π.Α. διΐστανται ἐν προκειμένῳ– ἡ ραδιενέργεια τῶν ἠλεκτρονικῶν συσκευῶν, μηχανημάτων καὶ ἐκ τῆς καταστροφῆς τῶν πυρηνικῶν ἀντιδραστήρων, τὰ ἀπόβλητα αὐτῶν καὶ τὰ βιομηχανικὰ τοιαῦτα, ἡ ἠχο- καὶ φωτοφθορά, τὰ ἀδηφάγα τρὶκ τῆς ἰατρικῆς καὶ φαρμακοβιομηχανίας πρὸς κάρπωσιν διαρκῶς μεγαλυτέρων ὠφελημάτων, ἡ δαιμονικὴ ἔν τισιν πιθανῶς "ψέκασις" ἰῶν (Aids, Ebola, νόσος τῶν τρελλῶν ἀγελάδων καὶ τῶν χοίρων, ἡ γρίπη τῶν πουλερικῶν κ.ἄ.) πρὸς ἀπόλεμον ἀποδεκατισμὸν τῶν ἀνθρώπων χάριν "πληθυσμιακοῦ ἐλέγχου", τὸ στρὲς καὶ ἄλλα.
Τελευταίως δέ, ὡς μὴ ὤφελεν, ἐμφανίζονται συχνότατα καὶ τὰ καρκινογόνα ἐνδύματα, πολύσχημα καὶ πολύχρωμα ὅπως τὰ κόκκινα ἐκ παραδόσεως τοῦ Ποντίφηκα1 καὶ ἄλλα μονόχρωμα ἢ οὒ παπούτσια, καθὼς καὶ παιχνίδια τῶν μωρῶν, τὰ ὁποῖα πλημμυρίζουν καὶ ἀφορολόγητα τὶς ἀγορές, τὰ καλντερίμια καὶ τὶς πλατεῖες ὡς ἐφθηνότερα, ἐνῶ τὰ πλησίον αὐτῶν καταστήματα "ἀέρα δέρουσιν", ταῖς εὐλογίαις ἐννοεῖται τῶν ἁρμοδίων πολιτικῶν καὶ λοιπῶν φορέων, οἱ ὁποῖοι λαμβάνουν, ἄκουσον-ἄκουσον, καὶ ἐξ αὐτῶν τὴν μίζαν τους!
Οὕτως κατὰ μίαν ἔρευναν τῆς Greenpeace, μερικὲς μάρκες ἐνδυμάτων ὅπως ἡ H&M καὶ Zara καθὼς καὶ τῶν λίαν γνωστῶν καὶ δημοφιλῶν κατασκευαστῶν ἀθλητικῶν εἰδῶν Puma καὶ Adidas καὶ λοιπαὶ δώδεκα τοιαῦται, ἀπέβαλαν μερικὰ λίαν ἐπιζήμια χημικὰ ἐκ τῆς παραγωγῆς των. Συγχρόνως δὲ ἀνεδείχθησαν εἰς προδρομικοὺς πολεμίους τῆς μολύνσεως τοῦ ὕδατος. Ἕτεραι μεγάλαι κατασκευαστικαὶ Ἑταιρεῖαι, ὅπως ἠ ἀμερικανικὴ Nike καὶ ὁ κινεζικὸς γίγας τῶν ἀθλητικῶν Li Ning συνεχίζουν ἀντιθέτως τὰ ἐπικίνδυνα διὰ τὴν ὑγείαν καὶ τὸ περιβάλλον προϊόντα τους, τὰ ὁποῖα "ἀγκαλιάζουν προδοτικῶς" καὶ "θανατοφιληματικῶς" τοὺς φορέας αὐτῶν.
Ἤδη τριάκοντα διεθνεῖς μάρκες μοδὸς καὶ ἐφθηνὰ καταστήματα, ὅπως τὰ Lidl καὶ Penny ὑπεχρεώθησαν ἔναντι τῆς Greenpeace μέχρι τὸ 2020 νὰ ἀπομακρύνουν ὅλα τὰ ἐπικίνδυνα χημικὰ ἐκ τῆς παραγωγῆς των. Αἱ περισσότεραι Ἑταιρεῖαι τηροῦν τὰς ὑποσχέσεις των καὶ ἀρχίζουν νὰ παράγουν μόδαν, ἡ ὁποία δύναται νὰ ἐλαφρύνει τὸ περιβάλλον.
Ἀπολύτως φωτεινὰ σημεῖα διὰ τὴν καθαρὰν παραγωγὴν ἐνδυμάτων κατὰ τὴν Greenpeace ἀποτελοῦν πολυτελεῖς οἴκοι, ὅπως τῶν Versace, Louis Vuitton ἢ Hermés, τῶν ὁποίων ἄλλωστε αἱ ὑψηλαὶ τιμαὶ δέον νὰ ἀφήνουν χῶρον πρὸς τοῦτο2.
Πάντα δὲ τὰ ἀνωτέρω ἀπὸ ὑγιεινῆς ἀπόψεως ἐντείνονται καὶ ἀπὸ τὰς αὐτοκρατορικὰς ἐντολὰς τῆς μοδὸς τῶν ἀσφυκτικῶς ἐφαρμοστῶν εἰς τὸ σῶμα ἐνδυμάτων, ἰδίως τῶν Unisex, διὰ τῶν ὁποίων ἐξαίρονται μέν, παρὰ τὴν ἐνδυματικὴν λόγῳ στενότητος δυσχέρειαν, αἱ καμπύλαι τοῦ σώματος καὶ δὴ προκλητικῶς, δίδουσαι τὴν ἐντύπωσιν "ἱματισμένης (καὶ σώφρονος;) γυμνότητος", ἡ ὁποία τεκμηριώνει τὴν διὰ βίου ἀφοσίωσιν εἰς τὰ γυμναστήρια καὶ τὴν "αὐτοκαταδίκην" τῆς διαρκοῦς "ἀσιτίας", ἀλλὰ καὶ ὁδηγούσης εἰς ἐπικινδύνους συνεπείας ἐκ τῆς συμπιέσεως τῶν διαφόρων ὀργάνων τοῦ σώματος, ὅπως καὶ τὰ κομψότατα καὶ λίαν λεπτὰ (Pfennigabsätze) ὑποδήματα, τὰ ὁποῖα πληγώνουν καὶ τὰ πατώματα ἀκόμη. 
Ἡ Εὔα, προσθετέον καὶ τοῦτο, ἐν τῷ παραδείσῳ τῆς τρυφῆς ἔκυψε εἰς τὸν ἤρεμον καθρέφτην ἑνὸς ρυακίου, καὶ ἠρώτησε βλέπουσα τὸ φύλλον τῆς συκῆς: "Μοῦ πάει καλά;" (M. Rouff). Santa Maria ora pro nobis!
____________________________________________ 
1- Θ. Σιαφάκα, Τὰ κόκκινα παπούτσια τοῦ Πάπα, Τὸ Παρὸν 24.9.(2006). Μ Σπηλιοπούλου, Τελικά, ὁ Πάπας δὲν φοράει Prada, Ἐλεύθερος Τύπος 30.6.(2008). Χ. Λιακοπούλου, Βενέδικτος ΙΣΤ΄ New Age Ποντίφηκας. Καὶ ὁ Πάπας φοράει Prada, Ὁ Κόσμος τοῦ Ἐπενδυτῆ 19.4.(2009) 26. Ὁ δὲ διαπρεπὴς ἁγιογράφος Ε. Κόβας εἶχε βάλει κόκκινα πέδιλα στὴν Πλατυτέρα τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Ταταούλων, τοῦθ’ ὅπερ ἐπέκριναν, ὡς μὴ ὤφελε, οἱ ἄσχετοι τότε Τσορμπατζῆδες τοῦ ναοῦ! 
2- Immer mehr Kleider ohne Gift, Publik-Forum ἀρ. 6 (2015) 24.

Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΔΙΑΒΑΖΕΙ ΤΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΑ (Ηχητικό ντοκουμέντο)



Η Α.Θ.Π., ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος ανθολόγησε και διάβασε σημαντικά κείμενα, σε μία ηχογράφηση που πραγματοποιήθηκε στο Φανάρι τον Απρίλιο του 2010, στη σειρά βιβλίων-cd «Λόγου Χάριν» της bond-us music
Αναπολεί την εποχή της φοίτησής του, στην Θεολογική σχολή της Χάλκης, με την μαθητική του έκθεση «Η σχολή μας και το φυσικόν περιβάλλον της», μας διαβάζει απόσπασμα από το Ημερολόγιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου με τίτλο «Η Μεγάλη Εκκλησία συνεχίζει το έργον της» καθώς και «Μήνυμα των προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών». 
Ο δικαίως κατά κόσμο ονομαζόμενος «Πράσινος Πατριάρχης» εκφράζει την αγωνία του για την καταστροφή του περιβάλλοντος με το μήνυμά του «Για την ημέρα προστασίας της Κτίσεως».
Μας ταξιδεύει σε λογοτεχνικά διαμάντια του Γρηγορίου του Θεολόγου και του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, αλλά και σε ιστορικά κείμενα και δημοσιεύματα, για τους ενοριακούς ναούς του 18ου και 19ου αιώνα στη γενέτειρα του την Ίμβρο, καθώς και τους βανδαλισμούς στο Ορθόδοξο νεκροταφείο του Βοσπόρου. 
Το έργο κυκλοφορεί σε έκδοση που περιλαμβάνει το cd διάρκειας 79΄17΄΄ και το βιβλίο με το γραπτό κείμενο. Τα κείμενα παρουσιάζονται σε ενότητες που γεφυρώνουν πρωτότυπες μουσικές γέφυρες του Βαγγέλη Μπόντα, ολοκληρώνοντας το ακρόαμα. 


Στο βίντεο αυτό παραθέτουμε τα Αναστάσιμα κείμενα, ήτοι: 
- ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ! Ένα κείμενο του μακαριστού Μητροπολίτου Πριγκηποννήσων Δωροθέου. 
- Απόσπασμα από λόγο του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου "Εις το Άγιον Πάσχα". 
- "Και εις τον τάφον δεν τους αφήκαν ησύχους", από ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχου στον. Ι. Ναό Παναγίας Κουμαριωτίσσης Νεοχωρίου (5-9-1993), με αφορμή τους βανδαλισμούς στο κοιμητήριο της Κοινότητος Νεοχωρίου.

Ο Πριγκηποννήσων Δωρόθεος (1891-1974)

Τρίτη 19 Μαΐου 2015

Η ΕΠΑΝΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΟΥ ΤΩΝ ΚΑΘΟΛΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΧΑΪΑ CLAUSS


Μετά από πολλά χρόνια ξανάνοιξε  τις πύλες του το Καθολικό παρεκκλήσιο της Αγίας Άννης στην ΑΧΑΪΑ CLAUSS.
Το απόγευμα του Σαββάτου 25 Απριλίου 2015 τελέστηκε η Θ. Λειτουργία στο εκκλησάκι που έχτισε, στα 1927, ο Βλάσης Αντωνόπουλος μέσα στο οικοδομικό συγκρότημα της πατρινής Οινοποιίας, προκειμένου να εξυπηρετούνται οι πολλοί, τότε, Ιταλοί, Μαλτέζοι, αλλά και Έλληνες Καθολικοί που κατοικούσαν εντός των τειχών του Οινόκαστρου της ΑΧΑΪΑ CLAUSS, μεταξύ των οποίων και η σύζυγός του Costanza. 
Φέτος, αρκετά χρόνια μετά την τέλεση της τελευταίας Καθολικής Λειτουργίας στην Αγία Άννα, η δραστήρια Κοινότητα των Καθολικών της Πάτρας, υπό την ηγεσία του εφημερίου της π. Γεωργίου, προγραμμάτισε και πραγματοποίησε μετάβαση στο εκκλησάκι –το οποίο φρόντισε και ευπρέπισε μία εθελοντική ομάδα ενοριτών της Καθολικής εκκλησίας-, τέλεση της θ. Λειτουργίας και μικρή ξενάγηση στα κελάρια του Οινοποιείου. 
Την ιστορική αυτή στιγμή αποτύπωσε η Κοινότητα των Καθολικών της Πάτρας στο έντυπο ΠΑΤΡΙΝΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ (Μάρτιος - Απρίλιος 2015, αρ. φύλλου 125), που εκδίδει, και το οποίο παραθέτουμε στη συνέχεια για τους ρέκτες της τοπικής ιστορίας. 


Δευτέρα 18 Μαΐου 2015

Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ MONTE CASSINO ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ ΤΟΝ ΜΑΪΟ ΤΟΥ 1944

Particolare dopo il bombardamento alleato (1944)

Δημήτρης Μπαλτᾶς 
Ἡ μάχη στό Monte Cassino στίς 18 Maΐoυ 1944 καί ἡ μεγάλη πολιτιστική καταστροφή 
Μία σύντομη ἀναφορά 
Εἶναι γνωστό ὅτι τό Monte Cassino εἶναι ἕνας βραχώδης λόφος, τό μοναδικό πέρασμα πρός τήν Ρώμη, τήν ἐποχή τοῦ β΄ παγκοσμίου πολέμου, ἀπό τό ὁποῖο θά μποροῦσαν νά διέλθουν οἱ συμμαχικές δυνάμεις. 
Πάνω στόν λόφο ἦταν χτισμένο τό 529 μ.Χ. τό περίφημο μοναστήρι τῶν Βενεδικτίνων. Μία σύντoμη, παλαιότερη, περιγραφή τοῦ μοναστηριοῦ παρέχει τό βιβλίο Descrizione Istorica del Sacro Monastero di Monte Cassino (1751) πού εἶχε γράψει ὁ ἀδελφός Raimondi. Eἶναι ἐπίσης γνωστό ὅτι τό μοναστήρι διέθετε πλούσια συλλογή χειρογράφων κωδίκων, παλαιτύπων, πινάκων κ.ἄ. ἀνεκτίμητης ἀξίας. 
Ἀλλά φαίνεται ὅτι οἱ Γερμανοί εἶχαν ἀφήσει τό μοναστήρι ἀνοχύρωτο, πιστεύοντας ὅτι δέν θά ἐπετίθεντο σ’ αὐτό οἱ Σύμμαχοι. Οἱ θέσεις τῶν Γερμανῶν ἦταν κάτω ἀπό τά τείχη τοῦ μοναστηριοῦ. Ἀσχέτως τοῦ ἄν ἐγνώριζαν οἱ σύμμαχοι γιά τίς ἀκριβεῖς θέσεις τῶν Γερμανῶν, ἀπεφάσισαν τόν ἀεροπορικό βομβαρδισμό του. Ἀπίστευτος ἀριθμῶν βομβῶν ρίχθηκε πρός το μοναστήρι, τό ὁποῖο ἀφ’ ἑνός μέν καταστράφηκε ὁλοσχερῶς, ἀφ’ ἑτέρου δέ μεγάλος ἀριθμός μοναχῶν βρῆκε τραγικό θάνατο. Φαίνεται δέ ὅτι κανένας Γερμανός στρατιώτης δέν βρέθηκε νεκρός ἐντός τοῦ μοναστηριοῦ. 
Οὐδέποτε, ὡς συνήθως, δέν ἀναζητήθηκαν οἱ ἔνοχοι τῆς πολιτιστικῆς αὐτῆς καταστροφῆς. Ἀσφαλῶς πολιτιστικές καταστροφές συντελοῦνται καί σήμερα, στίς περιπτώσεις τῶν ἀρχαίων καί χριστιανικῶν μνημείων, τά ὁποῖα ἰσοπεδώνουν, γιά ἄλλους λόγους, οἱ ἰσλαμιστές, στίς περιοχές τῆς Συρίας, τοῦ Ἰράκ κ.ἄ. Σέ κάθε περίπτωση, ὅμως, τό ἀποτέλεσμα εἶναι ὀδυνηρό γιά τήν ἱστορία καί τόν πολιτισμό.

ΣΤΟΝ 18ο ΜΟΥΣΙΚΟ ΜΑΪΟ ΤΗΣ ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΗΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ


Ήταν μια συγκινητική βραδιά αυτή του Σαββάτου 16 Μαΐου 2015, στην αίθουσα «Κωνσταντίνος Κυδωνιάτης» στη Φιλαρμονική Εταιρία – Ωδείο Πατρών. 
Με την διακεκριμένη πιανίστρια Βίκυ Στυλιανού και την σοπράνο Δάφνη Πανουργιά παρουσιάσαμε τον Μάλερ του Χατζιδάκι, στο πλαίσιο του 18ου Μουσικού Μαΐου, που συνδιοργανώνεται από τη Φιλαρμονική Εταιρία - Ωδείο Πατρών και το ίδρυμα Ι.& Ε. Τοπάλη, σε συνεργασία με τη Λέσχη Φίλων της Κλασσικής Μουσικής. 
Το ακροατήριο που κατέκλυσε την αίθουσα, παρακολούθησε με θρησκευτική ευλάβεια, θα λέγαμε, την διάλεξη μας με θέμα «Ο Gustav Mahler του Μάνου Χατζιδάκι» και το μουσικό μέρος που ακολούθησε, με τραγούδια της Άλμα και του Γκούσταβ Μάλερ, καθώς και του «Τανγκό για την Άλμα Μάλερ» του Μ. Χατζιδάκι. 
Ευχαριστούμε την Καλλιτεχνική Διευθύντρια της Φιλαρμονικής, συνθέτρια Βασιλική Φιλιππαίου για την πρόσκληση και τους φιλόμουσους Πατρινούς για την αθρόα προσέλευσή τους.
Η εκδήλωσή μας ήταν αφιερωμένη στον Μάνο Χατζιδάκι για τα 90χρονα από τη γέννησή του, αλλά και στον αγαπημένο Γουσταύο Μάλερ, ο οποίος σαν σήμερα απέδρασε από τον κόσμο τούτο (18 Μαΐου 1911)...