Ο ΑΔΑΠΑΝΗΤΟΣ ΟΡΥΚΤΟΣ ΜΟΥΣΙΚΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΟΥ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Την Τετάρτη 21 Ιανουαρίου 2015 στην Αίθουσα Συναυλιών ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΝΑΚΑΣ η διάσημη πιανίστρια Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου μας παρουσίασε το έργο της «12 Ορυκτά» για σόλο πιάνο. 

Το έργο αυτό κυκλοφορήθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Φίλιππος Νάκας και εκτός από τις παρτιτούρες περιλαμβάνει και ψηφιακό δίσκο με την Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου να ερμηνεύει το έργο της. 

Η Α. Παπαστεφάνου είναι και συνθέτρια και μάλιστα περιπλανάται σε ετερόκλητα – εκ πρώτης όψεως – μουσικά είδη, καθώς έχει ασχοληθεί με την μελοποιημένη ποίηση, αλλά έχει γράψει και τραγούδια πιο ελεύθερου ύφους, σαν αυτά που συναντάμε στον δίσκο της Σμάλτο. 

Τώρα μας εκπλήσσει με δώδεκα κομμάτια για πιάνο εμπνευσμένα από την ιδιαίτερη φύση και τις διαφορετικές όψεις των ορυκτών. Λέει η ίδια: Θα μπορούσαν να 'ναι χρώματα, ιριδισμοί, κομμάτια από υπόγειες λάμψεις, τεκμήρια του χρόνου, ένα εκκρεμές από χαλαζία, σπήλαια με αντήχηση, η πέτρα Υάκινθος, ο Ίασπις και το διαμάντι... 

Ιδού τα δώδεκα ορυκτά – μέρη του καινούργιου έργου της.

1. Quartz Pendulum 

Εκκρεμές από Χαλαζία 

2. Fluorite 

Φλουορίτης 

3. Petrified Forest 

Απολιθωμένο Δάσος 

4. Larimar 

Λάριμαρ 

5. Jasper 

Ίασπις 

6. Hyacinth Stone 

Υάκινθος 

7. Reverberant Caves – Dolomite 

Σπήλαια με αντήχηση – Δολομίτης 

8. The never – ending Sandy Roads 

Οι ατελείωτοι δρόμοι της άμμου 

9. Old Waltz from Sard and Cinnabar 

Παλιό βαλς από Σάρδιο και Κινάβαρι 

10. On a Diamond’s Edge 

Στην κόψη του διαμαντιού 

11. Blue Celestine – and the smoke spiralled up… 

Μπλε Σελεστίν – κι ο καπνός στροβιλίστηκε ψηλά… 

12. Touchstone 

Λυδία Λίθος 

Στην αρχή του ρεσιτάλ στο Νάκα, η Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου μας εξήγησε πειστικότατα πώς τα ορυκτά την ενέπνευσαν για το συγκεκριμένο έργο. Καθώς την άκουγα μου ήρθε συνειρμικά στο νου η ιδιαίτερη εκπομπή του Γιώργου Κοροπούλη στο παλιό Τρίτο, με τίτλο «Στοιχεία για την αγορά χαλκού». 

Και ακούγοντας από την Α. Παπαστεφάνου τον Ίασπι, θυμήθηκα ότι το όνομα του το πήρε από την εβραϊκή λέξη «yaspeh» και τον συναντάμε στην Παλαιά Διαθήκη, στις οδηγίες για το επιστήθιο των ιερέων: «…καὶ ὁ στίχος ὁ δεύτερος, ἄνθραξ καὶ σάπφειρος καὶ ἴασπις» (Έξοδος 28,18). Καθώς επίσης και το σάρδιο: «καὶ καθυφανεῖς ἐν αὐτῷ ὕφασμα κατάλιθον τετράστιχον. στίχος λίθων ἔσται, σάρδιον, τοπάζιον καὶ σμάραγδος, ὁ στίχος ὁ εἷς·» (οπ.π. 28,17). 

Αλλά και στην Αποκάλυψη συναντούμε αυτά τα ορυκτά: «καὶ εὐθέως ἐγενόμην ἐν πνεύματι• καὶ ἰδοὺ θρόνος ἔκειτο ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ ἐπὶ τὸν θρόνον καθήμενος, ὅμοιος ὁράσει λίθῳ ἰάσπιδι καὶ σαρδίῳ•» (Αποκάλυψις 4, 2-3). 

Τα ορυκτά της Α. Παπαστεφάνου δεν αφορούν φυσικά σε άμφια ιερέων της Π.Δ., ούτε και στην Αποκάλυψη του Ιωάννη, αλλά στην ιέρεια των αιώνων που είναι η Μουσική. 

Η Α. Παπαστεφάνου με τα "12 Ορυκτά" της, μας αποκαλύπτει έναν μουσικότατο ορυκτό πλούτο, όπου συναντά κανείς πολλές αποχρώσεις δεξιοτεχνίας, μελωδικότητας, αυστηρής και πιο ελεύθερης αρχιτεκτονικής δομής, πολυφωνίας, ρυθμολογίας, σημειολογίας, μ’ ένα λόγο όψεις και κατόψεις μιας μουσικής ορυκτολογίας διόλου αυθαίρετης, μα συνειδητής και μετ΄επιστήμης, θα έλεγα. 

Αν ο πολυγραφότατος Θεόφραστος έχει αναγνωρισθεί διεθνώς ως πατέρας της ορυκτολογίας, η Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου νομίζω πως με το έργο της αυτό καθίσταται η πρώτη μητέρα μιας μουσικής ορυκτολογίας, καθώς τα «12 Ορυκτά» της δεν προέκυψαν απλώς με αφορμή τα ορυκτά, αλλά ως φυσική συνέπεια τής μετ΄ ευλαβείας ανάλυσης τής σύστασής των από τη συνθέτρια. 

Ως εκ τούτου τα «12 Ορυκτά» της Αλεξάνδρας Παπαστεφάνου είναι ό,τι καλύτερο για τα Μουσεία Ορυκτολογίας του κόσμου, αλλά και για κάθε άνθρωπο που αισθάνεται ορυκτό κι εξορύσσεται από τη γη, δια της τέχνης και δη της μουσικής. 

Σε μια χώρα, όπως η Ελλάδα, όπου όλοι μιλούν – ιδιαιτέρως σε τούτη την εποχή της κρίσης – για τον ανεκμετάλλευτο ορυκτό μας πλούτο, καλό θα ήταν οι θέλοντες συνειδητώς ζην, να ανακαλύψουν και τα ορυκτά της Αλεξάνδρας Παπαστεφάνου. Πλούτος μουσικός αδαπάνητος.