Γιά τήν 400ή ἐπέτειο τῆς Δυναστείας τῶν Ρομάνοφ

Εικόνα από χειρόγραφο βιβλίο του 1673.
Το πλήθος παρακαλεί τη μητέρα του Μιχαήλ Ρομάνοφ να επιτρέψει στο γιο της να αναλάβει τσάρος.

Δημήτρης Μπαλτάς

Πρίν ἀπό ἑκατό περίπου χρόνια, τό 1913, εἶχε ὀργανωθεῖ ὁ ἑορτασμός τῆς συμπλήρωσης 300 ἐτῶν ἀπό τῆς ἱδρύσεως τῆς Δυναστείας τῶν Ρομάνοφ (1613). Νομίζω ὅτι τό 1913 ἡ αὐτοκρατορική οἰκογένεια, ἄν καί ζοῦσε μακριά ἀπό τόν λαό καί τήν πραγματικότητα, δέν ἦταν τελείως ἀνυποψίαστη γιά τήν «καταιγίδα» πού θά ξεσποῦσε. Ἀκόμη καί ὁ φιλοτσαρικός Τύπος τῆς ἐποχῆς καταλάβαινε πολύ καλά ὅτι ἡ παράσταση τῆς «Ἠλέκτρας» τοῦ Ρ. Στράους πού ἀνέβασε τό 1913, ἀκριβῶς τήν χρονιά τῆς σημαντικῆς ἐπετείου, ὁ Ρῶσσος σκηνοθέτης τοῦ θεάτρου Β. Μέγιερχολντ ἦταν μέρος αὐτῆς τῆς «καταιγίδας» καί ἐξ αὐτοῦ τοῦ λόγου ἄσκησε αὐστηρή κριτική στήν ἀντίστοιχη παράσταση.

Ὅπως κι ἄν ἔχουν τά πράγματα, ἡ ἐπέτειος ὁρίστηκε στίς 21 Φεβρουαρίου (6 Μαρτίου) τοῦ 1913. Τότε πραγματοποιήθηκε καί ἡ τελευταία, πολυτελής, χοροεσπερίδα ἐκείνης τῆς ἐποχῆς, στήν αἴθουσα τῆς Συνέλευσης τῶν Εὐγενῶν.

Ο θυρεός του Οίκου των Ρομάνοφ

Παρουσιάζει ἐνδιαφέρον τό γεγονός ὅτι τό 2013 ὀργανώθηκαν πανηγυρικοί ἑορτασμοί γιά τά 400 χρόνια τῆς Δυναστείας τῶν Ρομάνοφ ὄχι μόνον σέ ρωσικές πόλεις (Μόσχα, Ἁγία Πετρούπολη, Κοστρομά, Βόλγογκραντ, Nίζνι Νόβγκοροντ), ἀλλά καί σέ πληθώρα χωρῶν τοῦ ἐξωτερικοῦ (στόν Καναδά, στήν Γαλλία, στό Λουξεμβοῦργο, στήν Μ. Βρετανία, στό Βέλγιο καί στήν Ιταλία). 

Εἶμαι τῆς γνώμης ὅτι οἱ σχετικοί ἑορτασμοί δέν δείχνουν τήν διάθεση μιᾶς ἐπανόδου τῶν Ρομάνοφ στά πολιτικά πράγματα. Ἄλλωστε οἱ ἴδιοι οἱ τελευταῖοι ἀπόγονοι τῆς Δυναστείας δηλώνουν ὅτι δέν διεκδικοῦν τίποτε περισσότερο ἀπό μία θέση στήν Ἱστορία. Ἀσχέτως τοῦ γεγονότος ὅτι ἡ περίοδος τῶν Ρομάνοφ ἀπό τό 1613 μέχρι τό 1916 ἦταν ἐποχή γεμάτη ἀπό αἶμα καί ἐκδίκηση (ὅπως καί ὁ μύθος τῶν Ἀτρειδῶν), ἦταν ἐπίσης ἐποχή μεγάλων ἐπιτευγμάτων στά γράμματα καί στήν τέχνη.

Ἀπό ὁποιαδήποτε ὀπτική κι ἄν δεῖ κανείς τά πράγματα, τελικά, αὐτό πού ἔχει σημασία, εἶναι ἡ διατήρηση τῆς ἱστορικῆς μνήμης.