LAMENTO BAROCCO ΤΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΟΥ ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ROMINA BASSO: ΣΚΛΗΡΟ ΡΟΚ!

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Την περασμένη Παρασκευή, 16 Ιανουαρίου [2009], κατέστην κοινωνός μιας σπάνιας μουσικής εμπειρίας στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β&Μ Θεοχαράκη: Lamento Barocco από τέσσερις εξαιρετικούς μουσικούς. 

Μάρκελλος Χρυσικόπουλος στο τσέμπαλο και την γενική επιμέλεια, Θοδωρής Κίτσος – θεόρβη, Ανδρέας Λινός – βιόλα ντα γκάμπα και η ιταλίδα mezzosoprano Romina Basso. 

Στη συναυλία πήγα κυρίως ένεκα του Μάρκελλου Χρυσικόπουλου, τον οποίο εκτιμώ βαθιά ως μουσικό και πνεύμα σπινθηροβόλο. Με παρασύρει στο πάθος του για το μπαρόκ και σε ανατρεπτικές σκέψεις και δράσεις που ζωογονούν το πνεύμα μου. Παρακολουθώ στενά το έργο του την τελευταία τριετία και δεν θα έχανα μια πρωτότυπη συναυλία με θρήνους! 

Ο ίδιος μας καλεί στη μέθεξη μέσα από το σημείωμά του στο πρόγραμμα της βραδιάς: «Το μπαρόκ – ένας άλλος κήπος της Εδέμ όπου βασιλεύει ως μήλο το δέλεαρ του σημαίνοντος. Lamento – το ιδανικό άλλοθι ώστε πολιτικώς ορθοί συνθέτες να γράψουν πολιτικώς απρεπή έργα. Κάψτε τα όλα, η μουσική αρχίζει…». 

Και αρχίζει η μουσική και… καιγόμαστε! Lamenti των Luigi Rossi, Giacomo Carissimi, Claudio Monteverdi και της συνθέτριας Barbara Strozzi. Μπαρόκ όργανα στην κόψη του ξυραφιού, σα να νύττονταν απ' αγγέλους, και μια φωνή που σε αφήνει ενεό, μας πήραν και μας …σήκωσαν εκ των γηΐνων και απατηλών σ’ ένα κόσμο που δεν… σηκώνει τίποτε άλλο από ομορφιά. 

Η Romina Basso ήταν μια παρουσία κατακλυσμιαία! Μια μέτζο με υπέροχες χαμηλές νότες, ολοστρόγγυλες σαν καρπούς του κήπου της Εδέμ, με μια φωτεινότητα φωνής αφάνταστη και μια εκφραστικότητα που σε αφήνει απορημένο με το τι τελικά μπορεί να είναι ο άνθρωπος!… Οι μουσικοί, με τον Μάρκελλο Χρυσικόπουλο προεξάρχοντα, ζωγράφιζαν με περισσή τέχνη ένα θρηνητικό πίνακα που όμως ανέδυε από παντού ελπίδα και κάλλος! 

Δεν θα πω άλλα γιατί θα αδικήσω το βίωμά μου. Ο κόσμος που γέμισε την αίθουσα κρατούσε την ανάσα του την ώρα της συναυλίας. Και ξέσπασε στο τέλος σε ακατάπαυστα χειροκροτήματα, εκφράζοντας τον απόλυτα δικαιολογημένο ενθουσιασμό του γι’ αυτήν την πρωτόφαντη εμπειρία. Μια συναυλία τότε έχει νόημα όταν φεύγεις απ’ αυτήν και σε συνέχει. 

Από την Παρασκευή ηχούν στ’ αυτιά μου τα Lamenti του Μάρκελλου και της Romina. Σαν αναγεννησιακό ζευγάρι ακούγονται τα ονόματά τους! Αν σκεφτεί κανείς, κάτι που τόνισε ο Μάρκελλος Χρυσικόπουλος, ότι αυτές οι μουσικές γράφονταν κάτω από και για πολύ συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες και γεγονότα, τότε αναλογίζεται γιατί το μπαρόκ είναι όντως διαχρονικό. Και γίνεται άκρως ελκυστικό, έως εκστατικό, όταν παρουσιάζεται από μουσικούς που πιστεύουν σ’ αυτό και ξέρουν πώς να το απολαύσουν πρώτα οι ίδιοι.

Αυτά έγραφα πριν πέντε χρόνια. 

Χθες βράδυ, 30 Οκτωβρίου 2014, στην Αίθουσα "Δημήτρης Μητρόπουλος" του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, η συναυλία εκείνη επαναλήφθηκε αλλά ...αναλήφθηκε, δηλαδή απογειώθηκε. Ένα μπαρόκ απολύτως ροκ! Ό,τι έγραφα για τη συναυλία του 2009 ισχύει στο ακέραιο και για την χθεσινή, με την διαφορά ότι η ...τρέλα του Μάρκελλου Χρυσικόπουλου έχει επιδεινωθεί και την συμμερίζεται και η Romina Basso. Γιατί πώς αλλιώς θα τραγουδούσε στα ελληνικά τα "ό,τι να 'ναι" μέρη του θρήνου - παρωδία της συνθέτριας Barbara Strozzi. 

Το ευτύχημα είναι ότι αυτή η ...φευγάτη, αλλά υψηλοτάτου επιπέδου, δουλειά με τους θρήνους κυκλοφόρησε και σε δίσκο.
«Αληθινή Μαρία Κάλλας του Μπαρόκ»... χαρακτηρίστηκε πρόσφατα από το έγκριτο βρετανικό έντυπο BBC Music Magazine η Ρομίνα Μπάσσο,  που αναμφισβήτητα λάμπει στο διεθνές στερέωμα της προκλασικής μουσικής, τα τελευταία χρόνια. Το ζεστό και σκούρο ηχόχρωμα, η εντυπωσιακή εκφραστικότητα και η εξαιρετική μουσικότητα της ιταλίδας μεσοφώνου συνθέτουν το προφίλ μίας έντονης καλλιτεχνικής προσωπικότητας, η οποία υπηρετεί με έξοχο τρόπο το ρεπερτόριο συνθετών του 16ου και 17ου αιώνα, και όχι μόνο.
Αλλά περί του δίσκου "Lamento" σε άλλη ανάρτηση.

ΕΝΑΣ ΜΥΣΤΗΣ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΤΗΣ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

«Ο Θάνος Βροντόλαλος», έργο του Φώτη Κόντογλου.

Ο ΙΤΦΑΪΤΖΗΣ 

(Ζω-γραφικὸ πορτραῖτο) 

ὑπὸ Γέροντος Χαλκηδόνος Ἀθανασίου 

"Σήκω Πλαστῆρα γιὰ νὰ δεῖς πῶς κάναν τὴν Ἑλλάδα, 

τὴ πούλησαν οἱ πολιτικοὶ στὴ Μέρκελ τὴ γελάδα." 

(Γ. Ζῶτος) 

Τὸ περασμένο καλοκαίρι, ἕνα μαγευτικὸ δειλινὸ βρέθηκε ὁ γράφων μαζὶ μὲ κάποιους φίλους κοντὰ στὴν ὄμορφη λίμνη τοῦ Πλαστήρα ἀγναντεύοντας τὴν περιοχὴ ποὺ "φύλαγε" ὁ ξακουστὸς Ἴταμος τὸ μεγαλόπρεπο ἐτοῦτο βουνό. Εἴμασταν καθισμένοι σ’ ἕνα μικρὸ γραφικὸ ξύλινο καὶ σκεπαστὸ μπαλκόνι γιὰ νὰ ἀπολαύσουμε πιὸ ἔντονα τὴν "ξαπλωτὴ θεά". 

Καὶ νά ἀπὸ μακρυὰ ἀνάμεσα στοὺς θάμνους προβάλλει ἓν ὀνάριον, μόνο καὶ περίλυπο κι’ αὐτό. Ὅμως σὲ λίγο ξεμπουκάρει καὶ ἕνας μεσόκοπος λεβέντης τῆς περιοχῆς ποὺ ὀνομαζόταν Χασοχώρι, καὶ μᾶς πλησιάζει. Ἕνας πανύψηλος ἀτόφιος γεροδεμένος "τσολιᾶς" ὁ Γιάννης Ζῶτος. Αὐτὸς ποὺ ζεῖ κοντὰ στὸ χῶμα, στὴ μάνα μας τὴ γῆ –μακρυὰ ἀπὸ τοὺς ἀποκρουστικοὺς καὶ ἀπάνθρωπους οὐρανοξύστες τῆς Πόλης μας, ποὺ φυτρώνουν ὁλονὲν σὰ μανιτάρια, ἐνῶ "κάποιοι ἄλλοι" ὑπνώττουν τὸν ὕπνον τοῦ "δικαίου". Ἦταν ἁπλά, μὰ ὄχι χωριάτικα ντυμένος, μ’ ἕνα γκρίζο παντελόνι καὶ ἀνοικτὸ μπλὲ πουκάμισο. Ἔντονα ροδοκόκκινος καὶ εἶχε ἕνα "στεφάνι" ἀπὸ ἀσημένια ὀντουλωτὰ καὶ πλούσια μαλλιά, λεβέντικο δὲ καὶ μακρὺ στὰ πλάγια μουστάκι καὶ γένεια τοῦ ἴδιου χρώματος ποὺ θύμιζαν πολὺ τοὺς Κινέζους. Ἕνας εὐειδὴς πάντως "κινεζόμορφος" Ἕλληνας! –Μήπως ὅμως ἐμεῖς μὲ τὴν ἀριστοκρατικὴ κλασσική μας ράτσα θὰ καταντήσουμε "μαϊμουδοκινέζοι" ἢ δὲν ξεύρω τί ἄλλο ἐπειδὴ αὐτὸ γουστάρουν κάποιοι ἀπάτριδες καὶ καραγκιοζοπαῖχτες ἀνεγκέφαλοι;– 

Τὰ μάτια του ἦταν γλυκοκάστανα καὶ ἄστραφταν περήφανα ἀπὸ χαρά, ἂν καὶ στὸ βάθος τους διαφαινόταν καὶ κάποια λύπη, ποὺ ἴσως νὰ προερχόταν ἀπὸ οἰκογενειακά. 

Ἔτσι λοιπὸν πιάσαμε κουβέντα, ἐμεῖς "πρωτευουσιάνικα" κι ἐκεῖνος στὴν τοπικὴ διάλεκτο. Ἐμεῖς καθισμένοι καὶ κεῖνος ὄρθιος. Καὶ τὸν ρωτᾶμε: Ἀπὸ ποὖσαι φίλε; Ἀπ’ ἰδῶ τὸ Χασοχώρι, καὶ τί ἔκανες στὸ βιό σου; Ἰγὼ ἤμουν στὶς καταδρομές, μετὰ ἔγινα πυροσβέστης –ὅτι πρέπει σκεφτήκαμε τουλάχιστον ἀπὸ τὸ παράστημά του, ἂν δὲν "ἄναβε" ὁ ἴδιος φωτιές! Ὅμως ὁ Ζῶτος ἦταν καὶ μπεκρῆς –πρᾶγμα ποὺ μαρτυροῦσε τὸ μοῦτρο καὶ ἡ θυμηδία του– καὶ ποιητής. Κι’ ἄρχισε νὰ μᾶς ἀπαγγέλλει κάποιους στίχους του καὶ σοφὲς λαϊκὲς ἐκφράσεις σὰν τὸ "Ἂν εἶσαι μορφωμένος θἆσαι ἢ χαζὸς ἢ παλιόμουτρο". Ἐκεῖ λοιπὸν ποὺ μιλάγαμε ἦρθε στὸ κέφι καὶ ξένοιαστα ἄρχισε ἕνα ξέφρενο τσάμικο χορὸ μὲ ρυθμικὲς κινήσεις χεριῶν, ποδιῶν καὶ τολμηρὰ πηδήματα καὶ γυρίσματα, τραγουδώντας συγχρόνως μὲ μιὰ γλυκειὰ καὶ βροντερὴ φωνὴ ποὺ διακόπτονταν καὶ ἀπὸ συνήθεις ἰαχές, τραγούδια τοῦ τόπου του, ἀλλὰ καὶ ψαλμουδίες γιατὶ ἦταν καὶ ψάλτης, τόσο ποὺ δὲν ἄντεξε καὶ σηκώθηκε καὶ ὁ μεγαλόπρεπος Γέροντας, ποὖταν ἐκεῖ κι’ ἄρχισαν νὰ χορεύουν μαζὶ σὰν παλιοὶ σταυραετοί. Ἕνα θέαμα ἐξαίσιο καὶ μοναδικό, μιὰ ὀπτικοακουστικὴ πανδαισία γιὰ τοὺς λοιπούς. 

Καὶ κεῖ λοιπὸν ποὺ χόρευαν, νά κι’ ἕνα μοντέρνο κάρο μὲ τσοῦπρες ὄχι τὰ "ντουμούσια" τοῦ χωριοῦ. Πλησίασε καὶ ἀμέσως ἐξηφανίσθη. Ὅταν δὲ τὶς εἶδε ὁ ἀετομάτης Ζῶτος φώναξε: Νά καὶ τὰ "σεϊτάνια". Μήπως φοβήθηκαν καὶ ἀνέκρουσαν πρύμναν; Ὅμως ἀπὸ ποιόν; ἀπὸ κεῖνον ἢ τοὺς μπῆκε στὸ μυαλουδάκι, ὡς συνήθως, κάτι διαφορετικό; 

Στὴ συνάφεια αὐτὴ θυμᾶμαι πὼς κάποιος ἐρημίτης ὅταν τὰ πρωτοεῖδε κι’ αὐτός, ρώτησε τί εἶναι τοῦτα; Τοὖπαν: Τὰ σεϊτάνια καὶ κεῖνος ἀπάντησε χαμογελῶντας, ὅτι τοῦ ἄρεσαν –τουλάχιστον στὴ μορφή! 

Αὐτὲς τὶς ἀξέχαστες καὶ γραφικὲς ἐντυπώσεις μᾶς ἔδωσε ὁ πολύπλευρος αὐτὸς μύστης καὶ ἐκφραστὴς λαϊκῶν μας παραδόσεων, γιὰ τὶς ὁποῖες πρέπει νἄμαστε περήφανοι. Μακάρι νἄχαμε κι’ ἄλλους τέτοιους ὄμορφους ἀνθρώπους, ἀδιάβρωτους ἀπὸ τὸν σύγχρονο "πολιτισμὸ" καὶ τὴν τεχνολογία. 

Ἔχε γειὰ ρὲ βουνολεβέντη Γιάννη καὶ σκόρπιζε πάντα τὴ χαρὰ καὶ τὴ ζωντάνια, ποὺ τόσο ἔχουμε ἀνάγκη.

ΔΕΙΛΙΝΟ ΕΝ ΖΑΚΥΝΘΩ ΑΠΟΨΕ

Ο συν-ιστολόγος και ποιητής π. Παναγιώτης Καποδίστριας, μας φιλεύει - για άλλη μια φορά - μαγικές εικόνες από τη Ζάκυνθο.

Απόψε, δύο όψεις του δειλινού που ...συννεφιές δε φοβάται. 

Περισσότερες φωτο-αποτυπώσεις του αποψινού δειλινού στη Ζάκυνθο, εδώ. 

ΜΕ ΤΟΝ ΜΑΛΕΡ ΚΑΙ ΤΟΝ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ ΣΤΗΝ ΜΕΓΑΛΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΤΟ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΑΖΙΩΤΗ

ΕΘΝΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ 2014 - Του Κορνήλιου Διαμαντόπουλου, με την Λιζέτα Καλημέρη

Μέρα που είναι σήμερα, ταιριάζει ο Εθνικός Ύμνος αλλιώς... Μια, ας την πούμε, "πειραγμένη", σύγχρονη εκδοχή, την οποία επιμελήθηκε ο συνθέτης Κορνήλιος Διαμαντόπουλος.
Προσωπικά η προσέγγιση μου άρεσε γιατί έχει αφαιρέσει τον δοξαστικό χαρακτήρα από τη μελωδία του Μάντζαρου. Η μπάντα εδώ δεν έχει θέση...
Ο Εθνικός Ύμνος 2014 είναι μελαγχολικός... Σαν τον έρωτα στην Κρήτη... που θα 'λεγε κι ο Χατζιδάκις. Αλλά και σαν τη σύγχρονη Ελλάδα, που συνεχίζει να πορεύεται ανυποψίαστη για τα ουσιώδη, τα απαραίτητα για να αληθεύει ο βίος.
Παραθέτω στη συνέχεια ένα κείμενο του Κ. Διαμαντόπουλου, ο οποίος εξηγεί το εγχείρημά του αυτό.
"Αυτό το ακρόαμα δεν είναι μία παραλλαγή ούτε, πολύ περισσότερο, μία διασκευή του «κανονικού». Κατά τους στόχους των δημιουργών του είναι ο ίδιος ο Ύμνος ή έστω μία επικαιροποιημένη αναδιατύπωσή του. Πιο σωστά, αν δούμε την αυθεντική εκδοχή σαν κάποιο αντικείμενο και τον χρόνο σαν φως που αλλάζει γωνία, τότε, δεν είναι τίποτε άλλο παρά το πρωτότυπο ειδωμένο κάτω από το φως της σημερινής πραγματικότητας ή μάλλον κάτω από τη σκιά της. Μπορούν να δοθούν κάποιες (για ορισμένους περιττές) εξηγήσεις πάνω σε τρία από τα βασικά συστατικά του όπως η μουσική, οι στίχοι και το νόημα.
Ως προς τη μουσική: Δεδομένος ο σεβασμός προς τον Νικόλαο Μάντζαρο ο οποίος, ως άνθρωπος του κόσμου μιας άλλης εποχής και ως μουσουργός του 19ου αιώνα, δεσμευόταν από τον κυρίαρχο αστικό καταναγκασμό κάποιας «ανήκομεν εις την Δύσιν» νοοτροπίας. Σήμερα, θέλοντας και μη, ανήκουμε σε σταυροδρόμια όπως τα Βορράς-Νότος, Ανατολή-Δύση, ανάπτυξη-υπανάπτυξη, λογική-συναίσθημα, παρελθόν-μέλλον, ύλη-πνεύμα, κωμωδία-δράμα, φάρσα-τραγωδία... Η διακριτική τροποποίηση της μαντζαρείου μούσας ανταποκρίνεται στα προαναφερθέντα σταυροδρόμια. Άλλαξαν ελάχιστες νότες. Καθόλου ο ρυθμός και η δομή. Κρίθηκε αναγκαίο ένα απλό εισαγωγικό τετράμετρο και η όλη μελωδικοαρμονική γραμμή κινήθηκε σύνθετα. Με την Ανατολή στην κύρια φωνή που δεν χρησιμοποιεί κλίμακες αλλά δρόμους. Με την Δύση στις συγχορδίες, χωρίς απλοϊκά τρίφωνα μινοροματζόρε ή ενορχηστρωτικές ταυτοφωνίες. Με μουσικούς που έχουν αίσθηση και του ενός και του άλλου κόσμου. Ιδίως αυτό.
Ως προς τους στίχους: Oπως είναι γνωστό η καθιερωμένη εκδοχή αποτελείται από επιλεγμένες στροφές, από δύο τετράστιχα του «Υμνου εις την Ελευθερίαν» του Διονυσίου Σολωμού. Αυτό ισχύει και στον σημερινό νέο, κατά κάποιο τρόπο, Ύμνο. Αν είχε δικαίωμα επιλογής ο μακαρίτης αλλοτινός συνθέτης και οι διαχειριστές του έργου του, πώς γίνεται να μην έχει παρόμοιο δικαίωμα ο ζωντανός (όσο του επιτρέπεται...) ενεργός πολίτης; Φυσικό και επόμενο είναι να εμφανιστούν πολλοί καλοπροαίρετοι ή κακοπροαίρετοι καλοθελητές έτοιμοι να αναθεματίσουν την «ιεροσυλία». Ας αρκεστούν στην εξής δήλωση: «Αγγίζοντας τα λόγια του συγκεκριμένου ποιήματος νοιώθεις ένα δέος σαν ιατροδικαστής μπροστά στο, ζεστό ακόμα, κορμί ενός μάρτυρα.»
Ως προς το νόημα: Νότες και βίντεο, ήχος και εικόνα, συγκλίνουν σε (μη κοινότοπο) κοινό τόπο. Στην ανάγκη για αφύπνιση, αντίδραση, ανάσταση. Στο αίτημα για συσπείρωση και συστράτευση απαλλαγμένη από διχαστικές αγκυλώσεις. Όχι τυχαία συνυπάρχουν λέξεις, εικόνες και σύμβολα από αμφότερες τις όχθες του ιδεολογικού χάους. Στην ίδια ροή «πατρίδα, σημαία, Ελλάδα» όπως και «σύντροφος, εξέγερση, αναρχία, κάτω η χούντα...» Ο καθένας ας διατηρεί γνώμη, άποψη, πίστη. Τώρα όμως, είναι στιγμή υπερβάσεων. Στιγμή καλή για να θυμηθούμε πώς γράφτηκε ο επίσημος Ύμνος του νεοελληνικού κράτους. Η σπίθα του πριν από δύο αιώνες, ήταν σπίθα από τη φωτιά του Αγώνα για ελευθερία και εθνική ανεξαρτησία. Το 1821 είτε Επανάσταση το πούμε, είτε Εθνεγερσία, υπήρξε μέγα ορόσημο. Χωρίς αυτό μπορεί να είμασταν όπως οι Κούρδοι και οι Παλαιστίνιοι. Φυσικά, το αν είμαστε σήμερα σε καλύτερη κατάσταση από αυτούς (π.χ. από πλευράς θάρρους και αποφασιστικότητας) είναι μία άλλη, θλιβερή συζήτηση...
To ερώτημα παραμένει ανοιχτό και περιμένει απαντήσεις. Ίσως δεν βρισκόμαστε σε καθεστώς απροκάλυπτης εδαφικής κατοχής όμως, κατά τα άλλα και τηρουμένων των αναλογιών, πόσο διαφέρουν οι έννοιες της δουλείας, της λεηλασίας και της εξαθλιώσεως τότε και τώρα; Θα έμενε έκπληκτος ο Σολωμός από την διαχρονικότητα των λόγων του, κάτι που δεν φαντάστηκε, δεν ζήτησε, δεν ευχήθηκε. Πιθανότατα θα έμενε έκπληκτος και από την αιώνια, αυτοκαταστροφική, αδελφοκτόνο διχόνοια. Από μια όχι πάντοτε δικαιολογημένη αντιπαράθεση και από παράλογη εμφυλιοπολεμική διαστροφή, κατευθυνόμενη από «διαίρει και βασίλευε» συμφέροντα. Από μία γεωπολιτική τοκογλυφία η οποία χωρίς αντίσταση συνεχίζει την μέχρι σταγόνας απομύζηση του αίματος, ενός λαού κάποτε φιλότιμου, συχνά ταλαίπωρου και πάντοτε αφελέστατου. Που όμως δεν του αξίζει να έχει τέτοιο τέλος."
Συντελεστές:
Λιζέτα Καλημέρη: τραγούδι 
Λευτέρης Ανδριώτης: κρητική λύρα 
Αλέκος Βασιλάτος: κοντραμπάσο 
Κορνήλιος Διαμαντόπουλος: έγχορδα, ενορχήστρωση 
Λευτέρης Χαβουτσάς: κλασική – ακουστική κιθάρα 
Άρης Ντελιθέος: ηχοληψία 
Θανάσης Γκίκας: βίντεο

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΣΤΗΝ "ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΟΔΟ"

Ο Γιάννης Τσαρούχης στο μέτωπο, με την εικόνα της Παναγίας της Νίκης
που φιλοτέχνησε ο ίδιος

Ο ΑΝΘΥΠΟΛΟΧΑΓΟΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ ΣΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ

Κείμενο του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου.

"Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ" ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΤΣΑΡΟΥΧΗ

Μαρτυρία του Γιάννη Τσαρούχη.

"Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΝΘΗΣ" ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ

Κείμενο του Μάνου Χατζιδάκι για τον ομώνυμο δίσκο.

ΤΑ ΣΥΣΣΙΤΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΚΑΙ Η ΣΚΕΤΗ ΣΟΥΠΑ ΤΟΥ ΜΠΑΚΑΛΗ ΤΗΣ ΣΗΜΕΡΙΝΗΣ ΓΕΝΙΑΣ

Κείμενο της συγγραφέως Αθηνάς Κακούρη. 

Ο ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940

Ραδιοφωνικό σχόλιο του Μάνου Χατζιδάκι για την 28 Οκτωβρίου. 

Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΟΡΝ ΔΙΑΒΑΖΕΙ ΑΠΟ ΤΟ "ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ" ΤΟΥ ΕΛΥΤΗ

Η φιλία του Οδυσσέα Ελύτη με τον Δημήτρη Χορν είναι γνωστή.

Ο ποιητής, μάλιστα, παραθέριζε στο εξοχικό του Χορν στο Πόρτο Ράφτη, απ' όπου και η φωτογραφία που δημοσιεύουμε εδώ. Ελύτης, Χορν και Ιουλίτα Ηλιοπούλου το καλοκαίρι του 1990.

Η φωτογραφία είναι του συγγραφέα Νίκου Δήμου, ο οποίος έχει γράψει για την ιστορία της φωτογραφίας εδώ.

Ο Χορν διάβασε Ελύτη στην Άνδρο. Για πρώτη και τελευταία φορά δημόσια, νομίζω.
Σ' ένα συνέδριο για τον Ελύτη. Η απαγγελία προηγήθηκε Στρογγυλής Τράπεζας με θέμα την ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη, τον Ιούνιο του 1992 στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, στο πλαίσιο έκθεσης εικαστικών του Ελύτη. Το Τραπέζι διηύθυνε, όπως πάντα στις ανάλογες εκδηλώσεις του Μουσείου στην Άνδρο, η Ελένη Γλύκατζη -Αρβελέρ. Ο Χορν διάβασε με τον δικό του μοναδικό τρόπο αποσπάσματα από το Μονόγραμμα. Στο αρχείο της ΕΡΤ υπήρχε το σχετικό βίντεο, απ' ό,τι πληροφορούμαι.

Εδώ παραθέτω ένα απόσπασμα από το Μονόγραμμα που εντόπισα στο youtube.

Τα στοιχεία που δίνει ο χρήστης Μάνος Ορφανουδάκης είναι τα εξής:

Ο Δημήτρης Χόρν διαβάζει απόσπασμα από το ''Μονόγραμμα'' του Οδυσσέα Ελύτη το 1992. Μεταδόθηκε σε αφιέρωμα του Δεύτερου Προγράμματος Ελληνικής Ραδιοφωνίας για τον Δημήτρη Χόρν στις 5 Μαρτίου 2012. Επιμέλεια παρουσίαση: Νίκος Αϊβαλής & Σιδερής Πρίντεζης.

Ο ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940

Γιατί είπε το ΟΧΙ ο Μεταξάς, αφού θαύμαζε τον άξονα και κυβερνούσε με τον τρόπο του χιτλερικού εθνικοσοσιαλισμού; 

Αυτά είναι λίγο πολύ γνωστά... Oι πιέσεις, οι Άγγλοι, τα ανάκτορα κ.τλ. Μπορεί κανείς να ερωτηθεί και αν λέγαμε ΝΑΙ; Πάλι στα ίδια θα ήμασταν. Ένα-δυο χρόνια υπό συμμαχική επιστασία –μήπως δεν είμαστε πέντε και δέκα χρόνια κάτω από αυτούς;– κι ύστερα μες στη συμμαχία και τέλος στην ευρωπαϊκή κοινότητα. 

Άσε και εκείνη τη μεταπολεμική ψευδαίσθηση που μας την καλλιεργούσαν και οι πρώτες μεταπολεμικές κυβερνήσεις μας, ότι ήμασταν οι πρωταγωνιστές του πολέμου, οι περιούσιοι των συμμάχων. Πιστεύαμε στο τέλος, σαν τον Καραγκιόζη, πως εμείς σκοτώσαμε τον κατηραμένο όφι. Μεθύσαμε από δόξα, που μόνοι μας χαρίσαμε στους εαυτούς μας. 

Για μια ακόμη φορά νικήσανε οι Χίτες, οι κουτσαβάκηδες, οι ταγματασφαλίτες, οι βασανιστές και οι μέλλοντες Μιχαλόπουλοι (εκδότης της Ελεύθερης Ωρας) και Κουρήδες. 

Αυτή είναι η 28η Οκτωβρίου.

(Ραδιοφωνικό σχόλιο του Μάνου Χατζιδάκι για την 28 Οκτωβρίου)

Διαβάστε έναν πρόσφατο σχολιασμό αυτών των απόψεων του Χατζιδάκι από τον Άρη Χατζηστεφάνου εδώ. 

ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Το …περίφημο "Γραφείο επί των Αιρέσεων και Παραθρησκειών της Ι. Μητροπόλεως Πειραιώς", είναι γνωστό πως δεν ασχολείται με τους αιρετικούς, αλλά με τους Ορθοδόξους, οι οποίοι, κατά τη γνώμη των υπευθύνων του Γραφείου, «αιρετίζουν» ή «αποκλίνουν» ή βαφτίζονται «αιρετικοί» κ.ο.κ.

Επιλείψει γαρ με διηγούμενον ο χρόνος αν αρχίσω την σχετική παράθεση παραδειγμάτων. Εστιάζω στο πλέον πρόσφατο. 

Οι υπεύθυνοι του Γραφείου εξέδωσαν πανταχούσα – καθαρά παπικής εμπνεύσεως – για να στηλιτεύσουν την διοργάνωση επιστημονικού συμποσίου στην Κύπρο, και συγκεκριμένα στην Ι. Μητρόπολη Κιτίου, με θέμα τον από Κιτίου μακαριστό Οικουμενικό Πατριάρχη και Πατριάρχη Αλεξανδρείας Μελέτιο Μεταξάκη. Οι υπεύθυνοι του Γραφείου χαρακτηρίζουν «τραγικό λάθος να εμφανίζεται μια Μητρόπολη της Μεγαλονήσου [η Μητρόπολις Κιτίου] συνδιοργανώτρια ενός συμποσίου» για την «αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του μακαριστού Πατριάρχη». 

Η πανταχούσα αυτή, του Γραφείου επί των Αιρέσεων και Παραθρησκειών της Ι. Μητροπόλεως Πειραιώς, έχει διοχετευθεί μαζικώς στο διαδίκτυο και πολλοί βρήκαν την αφορμή να επιτεθούν και στην Μητρόπολη Κιτίου και στους συμμετέχοντας στο Συμπόσιο. Η ενέργεια αυτή της Μητροπόλεως Πειραιώς αποτελεί αδιαμφισβήτητη εισπήδηση στα εσωτερικά άλλης Μητροπόλεως – και άλλης Αυτοκέφαλης Εκκλησίας – με στόχο (;) να πλήξει την συγκεκριμένη τοπική Εκκλησία, εκθέτοντάς την (κατά την κρίση της) στην ανά την οικουμένη – ελέω διαδικτύου – Ορθοδοξία. 

Εν ποία εξουσία ταύτα ποιεί η Μητρόπολις Πειραιώς; Απορώ με την μακροθυμία του Μητροπολίτου Κιτίου Χρυσοστόμου. Θα είχα καταγγείλει ήδη αυτή την απαράδεκτη, από κάθε άποψη, ενέργεια. 

Το "Γραφείο επί των Αιρέσεων και Παραθρησκειών της Ι. Μητροπόλεως Πειραιώς" καλό θα ήταν να μετονομαστεί σε «Παγκόσμια Αστυνομία της Ορθοδοξίας». Είναι πολύ χειρότερο από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, το οποίο καταγγέλλει ολημερίς. Για να μην πω ότι είναι ό,τι χειρότερο έχει να επιδείξει σήμερα η εν Ελλάδι Εκκλησία.

ΤΟ ΚΑΛΟΦΩΝΙΚΟ ΣΤΙΧΗΡΟ "ΦΡΟΥΡΗΣΟΝ ΠΑΝΕΝΔΟΞΕ" ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΧΟΡΩΔΙΑ

Το 1995 η Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία, στο πλαίσιο ενός ερευνητικού προγράμματος, εξέδωσε μια "Εκλογή Έργων" του περίφημου βυζαντινού μαϊστορος Ιωάννου του Κουκουζέλη. Στην έκδοση περιλαμβάνονταν ανέκδοτα μέλη, μεταξύ των οποίων και το καλοφωνικό στιχηρό για τη γιορτή του Αγίου Δημητρίου "Φρούρησον πανένδοξε", σε ήχο πλάγιο του δευτέρου (την πρώτη σελίδα δημοσιεύουμε εδώ). 

Ο ιδρυτής και διευθυντής της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας μακαριστός Λυκούργος Αγγελόπουλος, έγραψε για το μέλος αυτό: 

"Το κείμενο, με προσθήκη και μερικών άλλων φράσεων, αποτελείται κυρίως από φράσεις του δοξαστικού των αποστίχων που είναι ποίημα του Ανατολίου: Φρούρησον πανένδοξε την σε μεγαλύνουσαν πόλιν, από των εναντίων προσβολών, παρρησίαν ως έχων προς Χριστόν τον σε δοξάσαντα. 

Oι άλλες μελωδικές γραμμές με λίγες αλλά χαρακτηριστικές εξαιρέσεις του συνήθους τετρασήμου ρυθμού, οδηγούν πολλές φορές από το σκληρό χρωματικό τετράχορδο του πλαγίου του δευτέρου ήχου στο συνημμένο διατονικό τετράχορδο του τετάρτου παπαδικού (άγια), στον πρώτο τετράφωνο και σε σύντομες παρεμβολές πλαγίου του τετάρτου ήχου, ή ακόμη και σε μια κατάληξη στη μεσότητα του πρώτου τετραφώνου, στο βαρύ. Σε μια κορύφωση του μέλους στον τέταρτο παπαδικό (άγια), δημιουργείται η γνωστή μουσική φράση που μπορεί να αποδοθεί από μια φωνή. Στο τέλος του μαθήματος μετά το μικρό έξοχο κράτημα παρατηρούμε την ευρηματική αντίθεση της πενταφωνίας του πλαγίου του πρώτου ήχου με τον άγια και την κατάληξή του στον πλάγιο του δευτέρου με μια σύντομη φράση πλαγίου του τετάρτου χρωματικού ήχου στη λέξη “δοξάσαντα”. 

Η Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία ερμηνεύει υποδειγματικά το σπουδαίο αυτό μάθημα του Κουκουζέλη στον ψηφιακό δίσκο που εξέδωσε με ανέκδοτα μέλη του μεγάλου βυζαντινού μαϊστορα.
Το παραθέτουμε στη συνέχεια ολόκληρο (διάρκεια: 18:23).

ΟΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΕΣ ΣΥΝΟΔΟΙ ΕΙΝΑΙ ΕΠΤΑ: "...καὶ νῦν πασῶν τῶν αἱρέσεων, λῆξις εἰς ἰσάριθμον Σύνοδον".

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Είναι γνωστή πλέον η λυσσώδης προσπάθεια του Μητροπολίτου Πειραιώς Σεραφείμ και των ομοφρόνων του, να ανακηρύξουν δύο συνόδους της Βυζαντινής περιόδου ως 8η και 9η Οικουμενική αντιστοίχως. 
Ο λόγος είναι επίσης γνωστός. Θέλουν να περιβάλλουν με κύρος «οικουμενικό» την καταδίκη των Ρωμαιοκαθολικών ως αιρετικών και τα τοιαύτα. Ο Μητροπολίτης Πειραιώς, μάλιστα, προέβη ήδη – όλως αυθαιρέτως και μόνος αυτός σε όλη την Ορθοδοξία – στον «εορτασμό» των Συνόδων αυτών στην επαρχία του.
Με παλαιότερο σημείωμά μας καταδείξαμε την όλως προβληματική ένταξη στο εορτολόγιο της Εκκλησίας, από πλευράς λειτουργικής, των Συνόδων αυτών, κάτι που φαίνεται δεν έλαβαν υπ’ όψιν τους οι τάχα και παραδοσιακοί «αντι-οικουμενιστές».
Επανερχόμαστε για να παραθέσουμε απλώς κάποια τροπάρια από την Ακολουθία της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου, την οποία γιορτάζουμε κάθε χρόνο μέσα στον Οκτώβριο (την Κυριακή στο διάστημα από 11-17 Οκτωβρίου).
Στα τροπάρια αυτά οι υμνογράφοι αναδεικνύουν την ιερότητα του αριθμού επτά, θεωρώντας πως με αυτές τις επτά Συνόδους, έκλεισε ο κύκλος των αιρέσεων: καὶ νῦν πασῶν τῶν αἱρέσεων, λῆξις εἰς ἰσάριθμον Σύνοδον. 
Αν «αναγνωρίσουμε» 8η και 9η Οικουμενικές, θα πρέπει να αλλάξουμε την υμνογραφία που ψάλλουμε στην Εκκλησία, και να …εφεύρουμε νέα θεολογία προς στήριξη του αριθμού εννέα, πλέον. Εκτός και το αφήσουν ανοικτό το νούμερο – ο Πειραιώς και οι συν αυτώ – για να ανακηρύξουν και καμιά δική τους «σύνοδο» ως «Οικουμενική»! Άπαγε.
Τα τροπάρια που σταχυολογούμε είναι τρία από τον Εσπερινό και τρία από τον Κανόνα του Όρθρου. Όσοι λευκοφόροι εννοήτωσαν.

Ἦχος πλ. β’ 

Ἡ ἀπεγνωσμένη. 

Τὰς ἑπτὰ Συνόδους τὰς τῶν Πατέρων, κατὰ διαφόρους καιροὺς συστάσας, εἰς ἕνα συνήθροισεν ἑνὶ Κανόνι τῷ δέ, μάλα καλῶς ὁ Πατριάρχης, ὁ Γερμανὸς ὁ νέος, γράφων ὁμοῦ τε καὶ κρατύνων, τὰ δόγματα τὰ τούτων, ὃς καὶ πρέσβεας αὐτοὺς ἀγρύπνους, τῆς σωτηρίας τῷ Κυρίῳ προβάλλεται, καὶ τοῦ ποιμνίου συμποίμενας.
Τὸ τοῦ Νόμου γράμμα παισὶν Ἑβραίων, ἔθετο τιμίαν τὴν ἑβδομάδα, σκιᾷ προσανέχουσι, καὶ λατρεύουσι ταύτῃ, ἣν περ Πατέρες συνδραμόντες, ἐν ἑπτάδι Συνόδων, νεύσει Θεοῦ τοῦ ἐν ἐξάδι, ἡμερῶν σύμπαν τόδε, ἀπαρτίσαντος, καὶ τὴν ἑβδόμην εὐλογήσαντος, σεμνοτέραν εἰργάσασθε, ὅρον ἐκθέμενοι Πίστεως.
Τὴν Τριάδα πᾶσιν ἐκ τῶν πραγμάτων, τῆς κοσμογενείας οὖσαν αἰτίαν, τρανῶς παρεδώκατε, τρισόλβιοι Πατέρες· τρεῖς γὰρ καὶ τέσσαρας Συνόδους, μυστικωτάτῳ λόγῳ θέντες, καὶ ἔκδικοι φανέντες, τοῦ ὀρθοδόξου λόγου, τὰ στοιχεῖα τὰ τέσσαρα ὄντα, καὶ τὴν Τριάδα ἐνεφήνατε, κτίσασαν ταῦτα, καὶ κόσμον ποιήσασαν.

Ὁ Κανὼν τῶν Ἁγίων, οὗ ἡ Ἀκροστιχίς· 

Ὑμνῶ μακάρων συνδρομὴν τὴν ἑβδόμην. 

Ποίημα Θεοφάνους. 

Ὠδὴ α’ Ἦχος πλ. δ’ 

Ἁρματηλάτην. 

Ὑμνολογῆσαι τὴν ἑβδόμην ἄθροισιν, ἐφιεμένῳ μοι νῦν, τὴν τῶν ἑπτὰ δίδου, χαρισμάτων σύνοδον, τοῦ Παρακλήτου Κύριε, τὴν σοφίσασαν ταύτην, γλωσσοπυρσεύτως, καὶ βλάσφημον, πᾶσαν γλωσσαλγίαν σιγήσασαν. 
Μείζων ἀρχῆθεν ἀριθμῶν ὁ ἕβδομος, δημιουργίας καὶ γάρ· τῆς τοῦ Θεοῦ πάσης, πρωτοτύπως γέγονεν, ἡ παντελὴς κατάπαυσις, εἰς ἑβδόμην ἡμέραν, καὶ νῦν πασῶν τῶν αἱρέσεων, λῆξις εἰς ἰσάριθμον Σύνοδον.

Ὠδὴ δ’ 

Σύ μου ἰσχύς, Κύριε. 

Ὥσπερ ἑπτά, σάλπιγγες Ἱεριχούντια, εἰς ἑβδόμην, τείχη κατηδάφισαν, περιδρομήν, οὕτως αἱ ἑπτά, Σύνοδοι πᾶν στῖφος, κατὰ Θεοῦ ἐπαιρόμενον, κατήγαγον εἰς χάος, συνδρομὴν εἰς ἑβδόμην, τῶν εὐήχων σαλπίγγων τοῦ Πνεύματος.

Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΣΜΟΠΟΥΛΟΣ ΣΥΝΟΜΙΛΕΙ ΜΕ ΠΟΙΗΤΕΣ ΜΑΡΤΥΡΕΣ... "ΚΑΤΟΠΙΝ ΕΟΡΤΗΣ"

Την περασμένη Δευτέρα, 20 Οκτωβρίου, παρουσιάστηκε το νέο ποιητικό βιβλίο του Δημήτρη Κοσμόπουλου «Κατόπιν Εορτής» (εκδόσεις Ερατώ), σε σχετική εκδήλωση στο Σπίτι της Κύπρου, στην Αθήνα. 

Μιλώντας για το βιβλίο, ο ποιητής και Καθηγητής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο Γιώργος Κεντρωτής είπε ότι ο Κοσμόπουλος αναμιγνύει στα ποιήματά του ενεργήματα, ιδέες, λέξεις από τους ποιητές, τους οποίους παρουσιάζει «κατόπιν εορτής», δηλαδή μετά τον θάνατό τους. 

Επίσης μίλησαν ο ποιητής και Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Αντώνης Μακρυδημήτρης και ο Καθηγητής Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και συγγραφέας Θεοδόσης Πυλαρινός. Αποσπάσματα από το βιβλίο διάβασαν ο ποιητής και οι Τίτος Πατρίκιος, Γιώργος Βαρθαλίτης, Αντώνης Φωστιέρης, Γιώργος Μαρκόπουλος και Μιχάλης Γκανάς. 

Το όγδοο ποιητικό βιβλίο του Δημήτρη Κοσμόπουλου Κατόπιν Εορτής, περιλαμβάνει δεκαεννέα ποιήματα που, τα περισσότερα σονέττα, είναι ποιήματα συνομιλίας. Με ποιητές της λυρικής μας παράδοσης οι οποίοι είτε με περισσήν ευκολία πέρασαν στα αζήτητα θεωρούμενοι ανάξιοι λόγου, είτε αποτιμήθηκαν μέσα από επιφανειακές γραμματολογικές προσεγγίσεις. Κοινό στοιχείο της ζωής τους υπήρξε το μαρτύριο. Οι περισσότεροι έφυγαν νέοι. 

Το φως των Ελλήνων το διέσωζαν πάντα οι αληθινοί ποιητές. Επιλέγοντας το μαρτύριο από την αντιπαροχή και το, μέχρι σκασμού, φαγοπότι, πάνω στα σπλάγχνα του παραδομένου συλλογικού μας βίου. Κι είτε οδηγούνταν στην πρόωρη εξόντωση, είτε στα σανατόρια και στα ψυχιατρεία είτε στην παρανάγνωση και στην κίβδηλη δημόσια παραχάραξη.

Η συνομιλία του Κοσμόπουλου με τους ποιητές μας έχει χαρακτήρα μαθητείας και υπακοής. Τους αφήνει να τον οδηγήσουν στους θαυμαστούς τρόπους, με τους οποίους κρυστάλλωσαν την βαθύτερη ψυχή ενός κόσμου που μέχρι σήμερα βγαίνει στο σφυρί, εκποιείται στην σκύλευση και στον πλειστηριασμό αλλά αντέχει. 

Στα ποιήματα του Κατόπιν Εορτής ο Σολωμός, ο Βιζυηνός, ο Μητσάκης, ο Κρυστάλλης, ο Φιλύρας,ο Εγγονόπουλος, ο Καρούζος, ο Μαντελστάμ, ο Ρίτσος, ο Παπαδίτσας, ο Μπράβος, ο Λάγιος είναι οι δειπνοκλήτορες στο τραπέζι μιας γιορτής, που διαρκεί μέσα από το μαρτύριο και τον θάνατο, ως αναστημένη αγάπη. 

Με ένα προσωπικό ιδίωμα, σύγχρονο μέσα από την δημιουργική ρυθμική ανάπλαση των παραδομένων μορφών, το βιβλίο του Κοσμόπουλου δείχνει ότι καμιά κατάρρευση δεν μπορεί να πνίξει το δέντρο της φωνής μας.
Το βιβλίο κοσμείται με έργο του ζωγράφου Μάρκου Καμπάνη.

Ο ΗΛΙΑΣ ΛΑΓΙΟΣ, ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ 1895, 
ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ 
Βλέπω τα βουτυρόπαιδα να γράφουνε ρετρό σονέττα
καθώς να πλέκουνε σεμαίν οι κορασίδες.
Θα σου το ειπώ, ακόμη μία, νέτα-σκέτα:
Δεν γίνονται σ’ όλους, λέξεις οι Ατθίδες.

Σου το’χα ειπεί στο «Αχ-Βάχ» και στο «Άμα λάχει»
-κυρίως στο καρβουνάδικο του υλοτόμου-
πως, κάμε υπομονή, κι όπως και να’ χει
να τραγουδάς «μεγάλος πειρασμός ο εαυτός μου».

Doctores philosophiae et omnium rerum
(Utilium), χάσκουνε με γουρλωμένα μάτια,
μπροστά σε μίμους φωνασκούς. Δεν ξέρουν,

Τα δάση μες στην θάλασσα και του βουνού το ψάρι. 
Βλέπω καλώδια κι ιστοτόπους με φωτογραφίες 
νεκρών που επιμένουν ότι η ήρα είναι το στάρι.

Βλέπω να πνίγεσαι, σε βλέπω δίχως φράγκο,
σ’ ένα ντοβλέτι που το ρήμαξεν η φύρα.
Ξαναγυρνώ στους κοιμηθέντες. Τον σκοπό μου σφύρα.

Η "ΚΑΝΤΑΤΑ ΤΩΝ ΧΩΡΙΚΩΝ" ΤΟΥ ΜΠΑΧ ΣΤΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΘΗΝΩΝ

Χθες βράδυ (23/10), στην Γερμανική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών για την πρώτη συναυλία του "Φεστιβάλ Μπαχ" που περιλαμβάνει επτά συναυλίες με έργα του μεγάλου συνθέτη για διάφορα σύνολα, και διοργανώνεται από τη Γερμανική Σχολή Αθηνών. 

Το πρόγραμμα χθες περιλάμβανε αποσπάσματα από την Καντάτα BWV 140, δύο χορωδιακά του Μέντελσον και την περίφημη «Kαντάτα των Χωρικών». 

Ερμήνευσαν μουσικό σύνολο, συνοδεία εκκλησιαστικού οργάνου, η χορωδία της Γερμανικής Σχολής Αθηνών και στην «Kαντάτα των Χωρικών» σολίστ ήσαν η σοπράνο Δάφνη Πανουργιά και ο βαρύτονος Volker Spiegel. Την συναυλία διηύθηνε η Anke Spiegel.

Το κοινό που κατέκλυσε την Γερμανική Εκκλησία, παρακολούθησε με θρησκευτική ευλάβεια - θα λέγαμε - την συναυλία και καταχειροκρότησε τους συντελεστές. 

ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΑΒΙΝΑ ΓΙΑΝΝΑΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΓΡΗΓΟΡΕΑ

Για τα σημερινά γενέθλια του Μάνου Χατζιδάκι, που τον φέρουμε μέσα μας από πάντα και διά πάντα, ακούμε τραγούδια του από την Σαβίνα Γιαννάτου (φωνή) και τον Κώστα Γρηγορέα στην κλασική κιθάρα.

Πρόκειται για αποσπάσματα (10 videos) από τη συναυλία: “Μια Ιστορία με Τραγούδια” που πραγματοποιήθηκε στο Πυθαγόρειο Αμφιθέατρο στην Άνοιξη Αττικής. Η διασκευή για κιθάρα είναι του Κώστα Γρηγορέα.

Φυσικά δεν είναι τυχαία η επιλογή μας. Και οι δύο ερμηνευτές είναι μέχρι μυελού οστέων "χατζιδακικοί".

Ο Μάνος Χατζιδάκις είχε πει για τον Κ. Γρηγορέα, με αφορμή την εργασία του "Το Τετράδιο για Κιθάρα" που είναι μεταγραφές τραγουδιών του Χατζιδάκι για σόλο κιθάρα: 

«Ο Κώστας Γρηγορέας είναι ένας από τους πιο προικισμένους Έλληνες κιθαριστές του καιρού μας. Σύγχρονος στην αντίληψή του για την κιθάρα και βαθιά καλλιεργημένος μουσικά…». 

Η Σαβίνα Γιαννάτου κι αυτή έχει θητεύσει ποικιλοτρόπως στην ακριβή αντίληψη που ο Χατζιδάκις έχει διαμορφώσει για το αληθινό τραγούδι. Ο δίσκος της "Πάω να πω στο σύννεφο" αποτελεί μια σχεδόν κατανυκτική προσέγγιση - ερμηνεία  συνθέσεων του Μάνου Χατζιδάκι με ενορχήστρωση εξαιρετικά λιτή - πιάνο, βιολί, βιολοντσέλο, κλαρινέτο.
Στη συνύπαρξη Γιαννάτου - Γρηγορέα η λιτότητα είναι αρετή και αρεστή - είμαι σίγουρος - στον Μάνο Χατζιδάκι, ο οποίος πάντοτε την επιδίωκε στα τραγούδια του.

Ο ΤΑΣΟΣ ΛΙΓΝΑΔΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΟΥΣ "ΠΕΡΣΕΣ" ΤΟΥ ΚΘΒΕ ΤΟ 1978

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Με αφορμή μια εκδήλωση-παρουσίαση του βιβλίου του Τάσου Λιγνάδη "Κριτικές θεάτρου - Αρχαίο δράμα (1975-1989)", Αθήνα, 2013, 563 σελ.(+ ευρετήρια προσώπων, θεατρικών έργων, θεατρικών οργανισμών), που κυκλοφορήθηκε από το Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, είχα γράψει τα δέοντα στην Ιδιωτική Οδό. 

Επαναλαμβάνω ότι τον Τάσο Λιγνάδη τον θεωρώ Διδάσκαλο του Γένους και προσωπικά του χρωστώ μεγάλη ευγνωμοσύνη, διότι μ' αυτόν μεγάλωσα κι ας μη το ξέρει. Διάβαζα φανατικά τις θεατρικές κριτικές του, ρούφαγα τα πονήματά του για τον Ελύτη, τον Γκάτσο, το Αρχαίο Θέατρο και το Ευρωπαϊκό, τον Λόρκα, τον Χουρμούζη. 

Τώρα διαβάζω σαν προσευχή τις κριτικές για το Αρχαίο Δράμα και θαυμάζω πραγματικά την σπάνια διεισδυτική ματιά του και την ακρίβεια της κριτικής του πένας. 

Οφείλουμε χάριτας στην επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, Καίτη Διαμαντάκου-Αγάθου, τόσο για την επιμέλεια του τόμου αυτού, όσο και για την κατατοπιστικότατη εκτενή εισαγωγή. 

Θα επανέρχομαι κατά διαστήματα σ’ αυτές τις κριτικές. Για τώρα στέκομαι σε μια απ’ αυτές που παρουσιάζει και μουσικολογικό (!) ενδιαφέρον. 

Στην κριτική του για τους Πέρσες του Αισχύλου από το Κ.Θ.Β.Ε. στην Επίδαυρο το καλοκαίρι του 1978 (η κριτική δημοσιεύτηκε στα Επίκαιρα στις 24 Αυγούστου 1978), ο Λιγνάδης προβαίνει σε καίριες παρατηρήσεις σχετικά με την μουσική της παράστασης που έγραψε ο συνθέτης Χριστόδουλος Χάλαρης. Διατυπώνει, όμως, και σημαντικές θέσεις γύρω από την ...ακανθώδη –για τους μουσικολόγους, τουλάχιστον –σχέση βυζαντινού μέλους και ανατολικής μουσικής. 

Παραθέτω στη συνέχεια το σχετικό απόσπασμα (σ. 123) χωρίς να το σχολιάσω περαιτέρω. Ο νοών νοείτω. 

"Ο κ. Χρ. Χάλαρης μας έδωσε με «αρετήν και τόλμην» τη μουσική διάσταση του έργου. Εγκλιμάτισε την παράσταση με την υποβλητικότητα του ριζικού μας «σκοτεινού» ήχου, αξιοποιώντας την περιουσία του βυζαντινού μέλους και του δημοτικού τραγουδιού. Με την επισεσυρμένη φωνή, τον μελισμένο τόνο της εκκλησιαστικής εκφοράς του ιερού αισχυλικού λόγου ή με την κορυβαντική μανία, που «ανατόλιζε» σε ορχηστική και φωνητική έξαρση (υπαινιγμός δερβισικής αντιστοιχίας), η μουσική μας πυροδότησε με μια αίσθηση ιθαγένειας στην ευρασιατική της αντίληψη. Σωστά! Η ελληνική θρέψη φανέρωνε πάντα την ανατολική τροφή. Γι’ αυτό ο «ανατολισμός» στην Τέχνη, η πρόταση δηλαδή να αποδοθεί το εξωτερικό στοιχείο της «βάρβαρης» Χώρας μεσ’από την ελληνική λαϊκή αίσθηση με τα αφομοιωμένα ασιατικά δάνειά της, είναι και θεμιτή και φυσιολογική, γιατί αναφέρεται σε μια πανάρχαιη δοσοληψία. Ο «ανατολισμός» του αισχυλικού μέλους δεν θα ήταν κάτι διαφορετικό. 

Ένας όμως σοβαρός ενδοιασμός εγείρεται ως προς την ψαλμική εκφορά ορισμένων μερών του χορικού λόγου, που οπωσδήποτε ξένισε ή προξένησε σύγχυση. Και δικαιολογημένα. Η σύνθεση που ονομάζουμε Ορθοδοξία ή Ρωμιοσύνη, είμαστε το «εμείς» στη λαϊκή συνείδηση. Και η ψαλμωδία, περ’ από την προέλευσή της, υπήρξε αιώνες αιώνων μια ελληνική έκφραση. Έτσι, η προσπάθεια να αποδοθεί ο εξωτισμός με κάτι πάρα πολύ οικείο, όπως είναι π.χ. η ανάγνωση του Ευαγγελίου, υπήρξε μια λύση που οδηγούσε σε επικίνδυνες παρεξηγήσεις."

Η "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΗΛΕΚΤΡΑ" ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΖΑΦΕΙΡΕΛΗ σε ποίηση ΚΩΣΤΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

Κυκλοφόρησε πρόσφατα (Σεπτέμβριος 2014) η σουίτα του κιθαρίστα και συνθέτη Δημήτρη Ζαφειρέλη «Καθημερινή Ηλέκτρα», σε ποίηση Κωστή Τριανταφύλλου. Τραγουδούν η Δάφνη Πανουργιά και η Μάρθα Ζιώγα. 

Ο δίσκος αυτός έχει μια περιπέτεια σχεδόν τριάντα χρόνων! 

Στο εσώφυλλο του δίσκου ο συνθέτης Δημήτρης Ζαφειρέλης δίνει μια εξήγηση γι’ αυτή την …οδύσσεια του έργου: 

«Θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί, πώς ένα έργο που έχει ηχογραφηθεί το φθινόπωρο του 1985 βγαίνει στην κυκλοφορία το 2014; Είναι μια πολύ μεγάλη ιστορία και δεν ξέρω από πού να αρχίσω και πού να τελειώσω… Είναι γεγονός ότι η "Καθημερινή Ηλέκτρα" γράφτηκε κατ’ αρχήν σαν μια ενότητα τραγουδιών για κιθάρα και φωνή την δεκαετία του ’70, μια εποχή αρκετά μεταβατική από πολλές και διάφορες απόψεις. Πολύ σύντομα όμως αρχίζει να παίρνει την μορφή σουίτας για δύο γυναικείες φωνές, Τζαζ Ροκ γκρουπ, μικρή χορωδία και συμφωνική ορχήστρα, Όταν πια μετά από αρκετή προσπάθεια το έργο περνάει πλέον στην δισκογραφική υλοποίηση, με τις συνήθεις διαδικασίες ηχογραφήσεων μέσα στο στούντιο, την περίοδο που έχω τελειώσει όλες τις ενορχηστρώσεις, αρχίζω να αντιμετωπίζω μεγάλες και ποικίλες εκπλήξεις με αποκορύφωμα εκείνη, της αδυναμίας περαιτέρω ολοκλήρωσης της μέχρι τότε ποθούμενης έκδοσης! Βεβαίως ήταν ήδη αρκετά μεγάλη – αν και πρόσκαιρη – η χαρά η δική μου και όλων των άλλων συντελεστών για τη δημιουργία ενός καινοτόμου για την εποχή έργου με την δύναμη της ένωσης μουσικής και ποιητικού λόγου, που επαναπροσδιορίζει το μύθο με έναν μονόλογο, τονίζοντας τα διαχρονικά μηνύματα της Ηλέκτρας. Τόσο εγώ όσο και οι αγαπητοί συνεργάτες μου κάποια στιγμή, ενστικτωδώς και μόνο, αρχίσαμε να θεωρούμε την Κ.Η. μια υπόθεση ‘τελειωμένη’ όπως λέμε. Αυτό επισφραγίσθηκε φυσικά από το γεγονός ότι η αρχική ομάδα παραγωγής, που δεν ήταν άλλη από την εταιρεία Σείριος με διευθυντή τον αείμνηστο συνθέτη Μάνο Χατζιδάκι, με πληροφόρησε και μάλιστα ο ίδιος αυτοπροσώπως ότι τόσο η δική μου όσο και άλλες παραγωγές δεν θα υπήρχε πλέον η δυνατότητα να προχωρήσουν… Μετά από πολλές και άκαρπες κατά καιρούς απόπειρες διαπραγματεύσεων, και με άλλες δισκογραφικές εταιρείες, για την ολοκλήρωση της "Καθημερινής Ηλέκτρας" βρίσκομαι επιτέλους στην ευχάριστη θέση να απολαμβάνω μαζί σας μια ολοκληρωμένη και αναθεωρημένη πλέον μορφή του έργου, κι αυτό χάρη στην πρωτοβουλία που ανέλαβε η Πολιτιστική Δράση – ΕΜΣΕ. Με σταθερή υπομονή και επιμονή όλο αυτό το χρονικό διάστημα, διατήρησα ανέπαφη την κεντρική ιδέα του έργου, ενώ κάθε νέα ερμηνεία έχει αποδοθεί στην βάση του ήδη υπάρχοντος ηχογραφημένου υλικού. Και ιδού το αποτέλεσμα είναι στα χέρια σας…».

Τα μέρη του έργου έχουν ως εξής: 

1. Οβερτούρα 

2. Συμφωνικό οργανέτο 

3. Χορός σε πτώση 

4. Εικόνες σε κίνηση 

5. Τελετουργικό 

6. Προς 5/4 

7. Ηπειρώτικο ίσο 

8. Προς Latin jazz funk 

9. Ελεύθερη Ασία 

10. Rock slow rock 

11. Vortex coda 

Οι μουσικοί που παίζουν στην ηχογράφηση είναι σημαντικοί έλληνες μουσικοί, πολλοί απ’ αυτούς υπήρξαν στενοί συνεργάτες του Μάνου Χατζιδάκι. Την ενορχήστρωση και την διεύθυνση ορχήστρας έχει ο συνθέτης Δημήτρης Ζαφειρέλης. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Δημήτρης Ζαφειρέλης έχει παρουσιάσει – και πρόσφατα - μέρος του έργου σε μορφή τραγουδιών μεταγραμμένα για κιθάρα, γυναικεία φωνή και κόντρα μπάσσο. 

Ο ποιητής Κωστής Τριανταφύλλου, στο ομώνυμα ποίημα του οποίου βασίστηκε η σύνθεση του Δ. Ζαφειρέλη, είναι εικαστικός καλλιτέχνης και ποιητής. Εντόπισα μια συνέντευξη του, με τον τίτλο "Καθημερινή Ηλέκτρα" στην Kατερίνα Σχινά και στο περιοδικό "Τέταρτο" (τεύχ. 13, 1986) την εποχή που το διηύθυνε ο Μ. Χατζιδάκις. 

Γράφει για το ποίημά του ο Κωστής Τριανταφύλλου: «Το ποίημα "Καθημερινή Ηλέκτρα" γράφτηκε το 1971. Πρωτοεμφανίστηκε στο βιβλίο μου Αποσπάσματα 1967-1973, στην Αθήνα, τον Φεβρουάριο του 1974, από τις εκδόσεις Λ. Γιοβάνη. Από τότε έχει δημοσιευτεί πολλές φορές και ιδιαίτερα σε φεμινιστικά περιοδικά. Είναι μεταφρασμένο στα Αγγλικά και τα Γαλλικά. Έχω γράψει πολλά ποιήματα γι’ αυτό το μεγάλο γεγονός της ζωής που είναι η γυναίκα. Η Κ.Η. είναι μέρος μιας τριλογίας που τιτλοφορείται "Ονειρολόγιο – για ένα γυναικείο αλφάβητο και κορμί", αποτελείται δε από τα μέρη Κ.Η, Καινούργιο επεισόδιο του αρχαίου μύθου και Η σφίγγα ζει. Ο μονόλογος που αποτυπώνεται στο ποίημα είναι αποτέλεσμα μιας μοναδικής συγκυρίας – συνέβη κάποια στιγμή κι έχει γι’ αυτό την ομορφιά του σπάνιου και του μη καθημερινού – όταν μέσα από την αιχμαλωσία της και τους πολλούς προσωπικούς και κοινωνικούς καταναγκασμούς του ρόλου της, αναδύεται η ανάγκη να σχηματίσει το πρόσωπό της, να ανασυνθέσει την κατακερματισμένη της φυσιογνωμία. Ο μονόλογος της Ηλέκτρας υπάρχει τόσο μέσα στο μύθο, αλλά πριν από τον ερχομό του Ορέστη και τη διάπραξη των φόνων, όσο και μέσα στην καθημερινότητα πριν από το μύθο – σαν μια ευκαιρία για να αναλογιστεί, για να αναδείξει τη σημασία την ουσία και τη δύναμη του καθημερινού ανθρώπου, όταν αυτός συνειδητοποιεί τις δυνατότητες παρέμβασής του για να υπερβαίνει δημιουργικά το καθημερινό. Στο μονόλογό της η Ηλέκτρα ανοίγει διάλογο με τον Ορέστη, με το μύθο της και τη φιλολογία γύρω από αυτόν. Το ποίημα αντιμετωπίζει την Ηλέκτρα σαν ζωντανή ύπαρξη καθημερινή, σκεπτόμενη και προβληματιζόμενη – αποκτάει μια διαχρονική φωνή παίρνοντας θέση για τα γεγονότα γύρω από τον μύθο, το ρόλο της γυναίκας, τον προσωπικό της μύθο αλλά και τις ερμηνείες του». 

Το εξώφυλλο του δίσκου (όπου δεσπόζει το έργο Η Προετοιμασία) φιλοτέχνησε η Δήμητρα Λαμπρέτσα. 

Από τον δίσκο παραθέτω εδώ το κομμάτι Ελεύθερη Ασία με την Δάφνη Πανουργιά.

Π.Α.Α.

ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΜΕ ΕΡΓΑ ΜΠΑΧ ΚΑΙ ΜΕΝΤΕΛΣΟΝ ΤΗΝ ΠΕΜΠΤΗ 23 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Η σοπράνο Δάφνη Πανουργιά θα είναι σολίστ στην "Καντάτα των χωρικών" του Μπαχ

Την προσεχή Πέμπτη, 23 Οκτωβρίου 2014 στις 8 το βράδυ, στην Γερμανική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών (Σίνα 66), θα πραγματοποιηθεί συναυλία με κοσμικά και εκκλησιαστικά έργα του Johann Sebastian Bach και του Felix Mendelssohn-Bartholdy. 

Τη συναυλία διοργανώνει η Γερμανική Σχολή Αθηνών, με τη συμμετοχή της χορωδίας της, η οποία θα συμπράξει με μουσικό σύνολο τοξωτών εγχόρδων, συνοδεία εκκλησιαστικού οργάνου. 

Μεταξύ άλλων θα ακουστούν ένα χορωδιακό κομμάτι από το περίφημο ορατόριο «Ηλίας» του Mendelssohn και η «Αγροτική καντάτα» (Die BauernKantate) του J. S. Bach. 

Σολίστ στην «Kαντάτα των Χωρικών» του Bach θα είναι η σοπράνο Δάφνη Πανουργιά και ο βαρύτονος Volker Spiegel. 

Την συναυλία διευθύνει η Anke Spiegel.

ΜΙΑ ΥΠΕΡΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΛΟΓΟΥ ΜΠΑΝΑΤΟΥ "ΑΛΗΘΩΣ" ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛ ΓΚΡΕΚΟ

Εξέπληξε ευχάριστα το κοινό της Ζακύνθου η Βραδιά El Greco του Κέντρου Λόγου «Αληθώς» 

Στο πλαίσιο του τρέχοντος «Έτους El Greco 2014», το Κέντρο Λόγου Μπανάτου «Αληθώς» θεώρησε υποχρέωσή του να αφιερώσει την 3η δράση του δ΄ κύκλου του στον Κρητικό και συνάμα παγκόσμιο Ζωγράφο Δομήνικο Θεοτοκόπουλο, σε μια νοητή μάλιστα συνάντησή του μ’ έναν άλλον αξιομνημόνευτο -αν και δυσδιάκριτο μέσα στην Ιστορία- Κρητικό Καλλιτέχνη, τον Φραγκίσκο Λεονταρίτη, τον επονομαζόμενο «Il Greco της Μουσικής». 

Η εκδήλωση, η οποία στέφτηκε από μεγάλη επιτυχία, πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Κυριακής, 19ης Οκτωβρίου 2014, στον αναγεννησιακό Ναό της Παναγούλας Μπανάτου. Σε αυτήν παραβρέθηκαν ο Σεβ. Μητροπολίτης Δωδώνης κ. Χρυσόστομος (του Μητροπολίτου Ζακύνθου κ. Διονυσίου Δ΄ απουσιάζοντος στην Κεφαλλονιά για την εορτή του Αγίου Γερασίμου), αρκετοί Ιερείς, ο Πρόεδρος του Μπανάτου κ. Τιμόθεος Ελ. Στραβοπόδης, πλήθος ανθρώπων της διανόησης, των γραμμάτων, της ζωγραφικής και των επιστημών, αλλά και απλοί άνθρωποι του καθημερινού μόχθου, όλοι φιλικοί θιασώτες των πολυποίκιλων δράσεων του Μορφωτικού Κέντρου. 

Τους προσερχόμενους στον Ναό υποδεχόταν μια έκπληξη: ένα video installation, δηλαδή μια προβολή των έργων Θεοτοκόπουλου επάνω στην πρόσοψη του Ναού της Παναγούλας – μια φιλόδοξη παρουσίαση, που ετοίμασε ο φοιτητής Ιωάννης-Πορφύριος Καποδίστριας, με την τεχνική υποστήριξη του Κωνσταντίνου Μάτσα, Εκκλησιαστικού Συμβούλου Μπανάτου. Ανάλογο video installation «αποχαιρέτησε» στο τέλος της εκδήλωσης τον λαό. Με τον τρόπο αυτόν, όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο υπεύθυνος του «Αληθώς» π. Παναγιώτης Καποδίστριας, «θεωρούμε ότι ο ίδιος ο Δομήνικος των Χρωμάτων είναι κοντά μας, περιλούοντάς μας με τις ανεπανάληπτες ζωγραφικές συνθέσεις του»! 

Στην αρχή της εορταστικής αυτής σύναξης, εγκάρδιο χαιρετισμό απηύθυνε η εκπαιδευτικός Μαρία Νεονάκη, Πρόεδρος του Συλλόγου Κρητών Ζακύνθου, συγχαίροντας τους διοργανωτές για τη σκέψη να τιμηθούν δύο επιφανείς γόνοι της νήσου Κρήτης. 

Στο πρώτο μέρος του αφιερώματος, η Κατερίνα Δεμέτη - Αρχαιολόγος και Διευθύντρια του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, παρουσίασε, χρησιμοποιώντας πλούσιο και πειστικό εποπτικό υλικό, το θέμα: «Αναφορά στον Γκρέκο Δομήνικο Θεοτοκόπουλο, τετρακόσια χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου Κρητικού Ζωγράφου». 

Στο δεύτερο μέρος, ο Νίκος Γράψας - γνωστός Συνθέτης, παρουσίασε το πολύ ενδιαφέρον θέμα: «Το μουσικό περιβάλλον του Θεοτοκόπουλου, μεταξύ Κρήτης και Βενετίας, εστιάζοντας στον Κρητικό Μουσικό και Ιερωμένο Φραγκίσκο Λεονταρίτη (περ. 1518 – περ. 1572)». Αμέσως μετά, ο Νίκος Γράψας και πέντε σπουδαστές Μουσικής (ο Μαρίνος Γιαννούλης / λαούτο, ο Σπύρος Δρογγίτης / τούμπα, η Λόλι Ελέζι / βιολί και ερμηνεία, η Νικόλ Κορφιάτη / ερμηνεία και η Ιωάννα Μουζάκη / πλήκτρα) ερμήνευσαν δυο κομμάτια κοσμικής μουσικής της Αναγεννησιακής Κρήτης και στο τέλος δύο αποσπάσματα από εκκλησιαστικές συνθέσεις του Λεονταρίτη (από το έργο “Missa Super Letatus Sum”), σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση. 

Όλοι καταχειροκροτήθηκαν από το φιλόμουσο και απαιτητικό κοινό της Ζακύνθου! Πριν κλείσει η Βραδιά, τον λόγο έλαβε ο Σεβ. Μητροπολίτης Δωδώνης κ. Χρυσόστομος, ο οποίος συνεχάρη συγκινημένος τόσο τους παράγοντες του «Αληθώς», όσο και τους συντελεστές του αφιερώματος στους δύο Κρητικούς “Greco”!

Δείτε περισσότερα εδώ κι εδώ. 

Η Ιδιωτική Οδός συγχαίρει θερμά, με τη σειρά της, όλους τους συντελεστές του "Αληθώς" για την πρωτότυπη εργασία που κάνουν και ιδιαιτέρως τον Ιωάννη - Πορφύριο Καποδίστρια για την ευφάνταστη παραγωγή του βίντεο installation, που έδωσε άλλη διάσταση στο αφιέρωμα στον Γκρέκο.

Η "ΝΕΑ ΕΛΛΑΔΑ" ΑΠΟ ΤΙΣ "ΟΠΕΡΕΣ ΤΩΝ ΖΗΤΙΑΝΩΝ" - ΜΙΑ ...ΦΕΥΓΑΤΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Στο Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν (Φρυνίχου 14, Πλάκα) από την Παρασκευή 17 ως την Τετάρτη 22 Οκτωβρίου παίζεται για έξι παραστάσεις το έργο «Νέα Ελλάδα (The Making-Of)» από την ομάδα «Οι όπερες των ζητιάνων». 

Πρόκειται για ένα «λαϊκίστικο ορατόριο για την άνοδο, την πτώση και το rebranding του Έθνους» του Χαράλαμπου Γωγιού. Αυτό το καρναβαλικό οπερατικό όργιο του Χαράλαμπου Γωγιού και της ομάδας «Οι όπερες των ζητιάνων» σε ποίηση της Μαρίας Τοπάλη (Ο Χορός της Μεσαίας Τάξης) και του Δημήτρη Δημόπουλου (Helios Corp.) ανεβαίνει σε σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Ευκλείδη. 

Με δεκαετή έντονη παρουσία «Οι όπερες των ζητιάνων» επιζητούν, όπως δηλώνουν, να απαλλάξουν την όπερα από το υπέρογκο κόστος της, την ακαμψία και τη δογματική της εκδοχή, χρησιμοποιώντας με εφευρετικότητα τα ευέλικτα «υλικά» της, αποκαλύπτοντας μια διαφορετική και ουσιαστική εκδοχή της. Νομίζω πως τα έχουν καταφέρει. 

Σ’ αυτή την παραγωγή, όμως, έχουν ...φύγει τελείως! Η μουσική του Γωγιού είναι μετα-οπερατική, αν μπορούμε να την πούμε έτσι. Είναι απολύτως στην υπηρεσία της σάτιρας. Νομίζω πως ο Γωγιός έγραψε εδώ μια «σατιρική μουσική». Δεν είναι ούτε μελωδία ούτε διαφωνία. Τα μοτίβα είναι πρωτόφαντα, έως και ηθελημένα φάλτσα! Υπηρετούν πιστά την παρωδία, την σάτιρα, τον άκρατο σαρκασμό, ειδικά όσα παραπέμπουν σε θεοδωρακικές μελωδίες του παρελθόντος, που εδώ είναι αρκούντως ...πειραγμένες.

Είναι, όμως - τα μουσικά θέματα - ευφάνταστα και δύσκολα, πολλάκις, στην απόδοσή τους. Τραγουδούν και παίζουν οι: Λυδία Ζερβάνου (τσέλο), Ιωάννα Φόρτη (μπαγλαμάς) και Χρήστος Κεχρής (κιθάρα). Και οι τρεις τους συντονίζονται στη μουσική γραφή του Γωγιού, η οποία είναι απαιτητική. 

Απίθανος ο Αλέξανδρος Ευκλείδης, ο σκηνοθέτης της παράστασης και κειμενογράφος, ο οποίος ως Αντιπεριφερειάρχης δίνει πραγματικό ρεσιτάλ! Νομίζω πως είναι ο κατ’ εξοχήν πρωταγωνιστής της παράστασης. Σε παρασύρει ολοκληρωτικά! Και ως ηγούμενος της πομπής του Επιταφίου της «Παλιάς Ελλάδας» στους γύρω δρόμους της Πλάκας– παρακαλώ! – εκφωνεί με μοναδικό τρόπο τη λίστα των θυτών και των θυμάτων της «Παλιάς Ελλάδας». 

Από τα ωραία της παράστασης είναι η έκδοση των έξι «αποπληθωριστικών» χαρτονομισμάτων που χαιρετίζεται ως μια σωτήρια και ευφυής καινοτομία. Τα χαρτονομίσματα σκορπίζονται φυσικά στο κοινό, το οποίο καλείται από τον Αντιπεριφερειάρχη να τα βράσει! Κυριολεκτικώς! Οι θεατές, άμα τη επιστροφή τους από την επιτάφια πομπή, καλούνται να βράσουν τα χαρτονομίσματα σε μια κατσαρόλα που κοχλάζει! 

Το φινάλε, με την Λυδία Ζερβάνου να τραγουδάει εξαιρετικά την άρια της Ιζόλδης (σε μουσική Βάγκνερ), με ελληνικά λόγια που αναφέρονται στην Ελλάδα που πεθαίνει, αποτελεί την κορύφωση του δράματος. 

«Οι όπερες των ζητιάνων», μ’ αυτή την παράσταση επιχειρούν και καταφέρνουν ένα καυστικό σχόλιο ενός σαρκασμού χωρίς όρια, μέσα από «ένα καρναβαλικό οπερατικό όργιο», για να υπογραμμίσουν το όντως μίζερο νεοσυντηρητικό μας παρόν (επικίνδυνο για το μέλλον μας) που το μεταμφιέζουμε και το περιφέρουμε με όρους γραφικού marketing.

"Ο ΘΕΟΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ" του π. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗ ΣΤΑ ΡΩΣΣΙΚΑ

Επί τη ευκαιρία του Διεθνούς Θεολογικού Συνεδρίου για την “Γνώση του Θεού” στην Λβίβ της Ουκρανίας, ο Αρχιμανδρίτης π. Παντελεήμων Μανουσάκης βρέθηκε στην πρωτεύουσα της χώρας, στο Κίεβο, προκειμένου να παρουσιάσει στο κοινό την Ρωσσική μετάφραση του βιβλίου του Ο Θεός Μετά την Μεταφυσική: Μία Θεολογική Αισθητική. Το βιβλίο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στα αγγλικά υπό τον τίτλο God After Metaphysics: A Theological Aesthetic, από τις πανεπιστημιακές εκδόσεις Indiana University Press το 2007 και αποτελεί τον πρώτο τόμο μιας τριλογίας. 

Ο δεύτερος τόμος με τον τίτλο The Scandal of the Good: A Theological Ethic (Το Σκάνδαλο του Καλού: Μια Θεολογική Ηθική) πρόκειται να κυκλοφορήσει προσεχώς. Η έκδοση της Ρωσσικής μετάφρασης (Бог после метафизики: Богословская эстетика) έγινε από τον έγκριτο εκδοτικό οίκο Дух і Літера (Πνεύμα και Γράμμα) ο οποίος έχει μεταφράσει κατά το παρελθόν έργα μεγάλων συγγραφέων και στοχαστών ως και του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου. Την μετάφραση στην Ρωσσική επιμελήθηκε η κυρία Daria Morozova. Σε ειδικό σημείωμα για την Κιεβίτικη έκδοση ο συγγραφέας αφιερώνει την μετάφραση στην μνήμη του αγίου Ιωάννου του Ρώσσου, ο οποίος καταγόταν από το Κίεβο, το δε άφθαρτο σκήνωμά του φυλάσσεται σήμερα στην Εύβοια, ιδιαίτερη πατρίδα του συγγραφέως. 

Η παρουσίαση της μεταφράσεως έλαβε χώρα στις αίθουσες του Εθνικού Πανεπιστημίου Κιέβου Ακαδημία Μογίλα την Παρασκευή, 10 Οκτωβρίου και την παρακολούθησαν άνθρωποι των τεχνών και των γραμμάτων, φοιτητές, και κληρικοί της τοπικής κοινωνίας. Για το έργο του π. Παντελεήμονος μίλησαν ο εκδότης καθ. Κωνσταντίνος Sigov, ο καθ. Yuriy Chornomoretc. Για τις δυσκολίες της μετάφρασης ενός πρωτότυπου έργου το οποίο, ακριβώς λόγω της θεματικής του, ωθεί τον στοχασμό στα όρια της γλώσσας, μίλησε η έχουσα την μεταφραστική ευθύνη κυρία Daria Morozova. 

Ο συγγραφέας δέχθηκε ερωτήσεις από το κοινό, κυρίως για τον ρόλο που καλείται να διαδραματίσει η θεολογία στον σύγχρονο κόσμο μετά το τέλος των μεγάλων αφηγήσεων. Η συζήτηση υπήρξε ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα και διήρκεσε πάνω από μία ώρα, στο τέλος της οποίας ο συγγραφέας υπέγραψε αντίτυπα του βιβλίου για χάρη του αναγνωστικού του κοινού. 

Ιστοσελίδα του εκδοτικού οίκου με την μετάφραση εδώ.