Στην Πόλη μουσικοχορευτική παράσταση- αφιέρωμα στον ξεριζωμό του 1922 από το Café Aman Istanbul

ΔΥΟ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΘΕΑΤΕΣ ΑΠΟΘΕΩΣΑΝ ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΗΜΑ Café Aman Istanbul και τους συνεργάτες του 

«ΨΥΧΗ» του «Café Aman l» ο Ίμβριος ψάλτης στο Πατριαρχείο ΣΤΕΛΙΟΣ ΜΠΕΡΜΠΕΡΗΣ 

Του ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΒΙΚΕΤΟΥ 

Αλησμόνητη θα μείνει στους δύο χιλιάδες θεατές της η μεγαλειώδης στην κυριολεξία συναυλία- μουσικοχορευτική παράσταση του μουσικού σχήματος «Café Aman Istanbul», του οποίου επικεφαλής είναι ο Ίμβριος μουσικός και μέλος του πατριαρχικού χορού, Στέλιος Μπερμπέρης. 

Η συναυλία – μουσικοχορευτική παράσταση, που δόθηκε το πρώτο Σάββατο του 2014, στο γνωστότατο «TIM Show Center» της Κωνσταντινούπολης, «μίλησε» στις ψυχές των θεατών και

«ξύπνησε» μνήμες από τον ξεριζωμό –Ελλήνων και Τούρκων- το 1922-23 από τις πατρογονικές εστίες και την ανταλλαγή των πληθυσμών. Ήταν ένα αφιέρωμα σε όλους εκείνους, που εξαναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τον τόπο που γεννήθηκαν και την ζωή τους. 

Με το μουσικό σχήμα «Café Aman Istanbul» συνέπραξαν η Αρετή Κετιμέ, το Ελληνικό Σωματείο Διάσωσης και Διάδοσης της Πολιτιστικής Κληρονομιάς «Οι Μωμόγεροι», με υπεύθυνο χορογραφιών τον Κώστα Αλεξανδρίδη, ο Δημήτρης Καρασαββίδης και ο Adem Ekiz. Στους χορούς της Τραπεζούντας συμμετείχαν ο Βασίλης Φωλίνας (καβάλι-τουλούμι) και ο Κώστας Καρασαββίδης (νταούλι). Κρητική λύρα έπαιξε η Δάφνη Μπιλιούση και λαούτο ο Γιώργος Βροντινάκης. 

Στο τέλος οι δύο χιλιάδες θεατές- στην συντριπτική πλειοψηφία τους Τούρκοι- αποθέωσαν τους συντελεστές της συναυλίας, τους οποίους επευφήμησαν, καταχειροκρότησαν και έραναν με άνθη. 

Η παράσταση άρχισε με το «Νανούρισμα της Σμυρνιάς Μάνας», το οποίο ερμήνευσε έξοχα με το σαντούρι και την χαρισματική φωνή της η πασίγνωστη Αρετή Κετιμέ, και ολοκληρώθηκε με το πολυαγαπημένο χασάπικο της Πόλης «Έχε γειά, πάντα γειά», που ερμήνευσαν ο Στέλιος Μπερμπέρης και η σύζυγος του Πελίν Σουέρ. 

Η συναυλία – μουσικοχορευτική παράσταση περιελάμβανε τις ακόλουθες ενότητες: 

Σμύρνη, Το Τελευταίο Βαλς στην Πόλη, Το Μοιρολόι της Τραπεζούντας, Η Θεσσαλονίκη της Προσφυγιάς, Η Κρήτη της Λεβεντιάς. 

Τα τραγούδια συνόδευαν χοροί και προβολή διαφανειών με παλιές φωτογραφίες από την Σμύρνη, την Πόλη, τον Πόντο, την Θεσσαλονίκη και την Κρήτη. Επίσης, ήταν εξαιρετική η ερμηνεία του Adem Ekiz, ο οποίος τραγούδησε και στο ποντιακό γλωσσικό ιδίωμα. 

Ξεχωριστή και άκρως συγκινητική στιγμή ήταν, όταν ο Στέλιος Μπερμπέρης διάβασε στα τουρκικά και ελληνικά από τις αναμνήσεις της Αγγέλας Παπάζογλου, της Σμυρνιάς τραγουδίστριας, η οποία έφυγε από την Σμύρνη το 1922 και εγκαταστάθηκε στην Κοκκινιά, στην Αθήνα, το ακόλουθο απόσπασμα: 

«Όποιος με δει να τραγουδώ θαρρεί δεν έχω πόνο, μα εγώ με τα τραγούδια μου τον πόνο μου μερώνω. Όσο ήμουνα στην Σμύρνη τραγουδούσα , τώρα έχω την Σμύρνη μέσα στην καρδιά μου, όμως δεν φτάνει. Τι γινήκανε λοιπόν τα ονείρατα μας, Αθήνα και Περαία μου και γαλανή σημαία μου και βαποράκι του Μπουρνόβα και καρότσα της στεριάς; Για ποιά Αθήνα να νοσταλγείς, να τραγουδάς και να στενάζεις; Αλλά εγώ κουβεντιάζω με την θάλασσα και ξέρεις τι μου λέει; Μου λέει , αν θες να κρατηθείς ζωντανή , να μην ξεχνάς, είναι αμαρτία να ξεχνάς. Δεν ξεχνάω ότι στην Σμύρνη λέγαμε τον καϋμό μας τραγουδώντας , αλλά τον άλλο, τον μεγάλο μας τον καϋμό, δεν τον ξέραμε. Ξέρετε ποιός είναι ο μεγάλος ο καϋμός; Ο μεγάλος καϋμός είναι να χάνεσαι και να σε ρωτήσουνε "Τι θες να γένεις;¨ Εσύ να πεις: ¨Πάλι Ρωμιά… πάλι Σμυρνιά… πάλι Αγγελική Παπάζογλου… κι όταν ξαναπεθάνω, ξαναβάλτε μου πικροδάφνη στο στόμα για το (γ)ινάτι πούμουνα Ρωμιά, για το (γ)ινάτι πούμουνα Σμυρνιά"». 

Τον Στέλιο Μπερμπέρη, που είναι η «ψυχή» του «Café Aman Istanbul», τον γνώρισα το 2000 στο Πατριαρχείο. Προηγουμένως είχα γνωρίσει την αδελφή του Βούλα, η οποία είναι διευθύντρια του Δημοτικού Σχολείου στους Αγίους Θεοδώρους της Ίμβρου, το οποίο ξαναλειτούργησε για πρώτη φορά από το 1964 τον περασμένο Σεπτέμβριο. 

Ο Στέλιος γεννήθηκε το 1974. Τα καλοκαίρια τα περνούσε με τον παππού και την γιαγιά στην Ίμβρο. Σπούδασε οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Πειραιά, αλλά η μουσική ήταν η μεγάλη του αγάπη. Έζησε επτά χρόνια στην Αθήνα, και διδάχτηκε πολλά για την ελληνική μουσική και λαογραφία δίπλα στην Δόμνα Σαμίου, με την οποία συνεργάστηκε στη δισκογραφία και σε ζωντανές εμφανίσεις. Μετά από προτροπή του Παναγιώτη Κουνάδη, ανέβηκε στα ρεμπέτικα πάλκα μαζί με τους Στέλιο Βαμβακάρη, Γιώργο Ξηντάρη, Μπάμπη Τσέρτο. Όταν τελείωσε τις σπουδές, επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, συνάντησε τον ακορντεονίστα Μουαμέρ Κετεντζόγλου και εντάχτηκε στην ομάδα του. Κατά τη διάρκεια μιας συναυλίας τους, το 1999, είδε να χορεύει ένα κορίτσι, η Πελίν Σουέρ, η οποία το 2006 έγινε η σύντροφος της ζωής του. Μαζί απέκτησαν ένα χαριτωμένο γιο, τον Λεωνίδα. Η Πελίν, γεννήθηκε στην Νικομήδεια το 1978 και είναι πτυχιούχος του Istanbul Technical University Conservatory of Music και της Σχολής Καλών Τεχνών του Πέραν. Ακόμη, μελέτησε ελληνικούς χορούς στο Λύκειο Ελληνίδων Αθηνών και σπούδασε την ελληνική γλώσσα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. 

«Στην Ελλάδα ανακάλυψα ότι δεν είμαι Έλληνας με τη στενή δυτική έννοια του όρου. Παρόλο που διάλεξα την Ελληνική υπηκοότητα, παράλληλα αισθάνομαι ότι ανήκω στην Ανατολή. Οι εθνοφυλετικοί διαχωρισμοί καταστρέφουν τους ανθρώπους και δυστυχώς υπάρχουν σε κάποιο βαθμό και στην Ελλάδα», μου είχε πει ο Στέλιος, όταν γίναμε φίλοι. 

Με καταγωγή από τους Αγίους Θεοδώρους, το χωριό του Οικουμενικού Πατριάρχη, ο Στέλιος δημιούργησε το 2002 με συμπατριώτες του το μοναδικό ιμβριακό σωματείο -το τελευταίο το είχανε κλείσει τη δεκαετία του 1950- στο νησί με σκοπό να συσπειρώσουν και να ενώσουν δυνάμεις για το καλό του πολύπαθου νησιού. 

Το 2009, με τη σύζυγο του Πελίν και φίλους μουσικούς, Ρωμιούς και Τούρκους, ίδρυσαν το σχήμα «Cafe Aman Istanbul» με έδρα την Πόλη και παίζουν ένα ρεπερτόριο από δημοτικά, λαϊκά, ρεμπέτικα και τουρκικά τραγούδια. Το 2011 κυκλοφόρησε η πρώτη τους δισκογραφική δουλειά στην Τουρκία από την ανεξάρτητη εταιρεία «KALAN» με τίτλο «Fasl-I Rembetiko», ενώ τα τελευταία δύο χρόνια δίνουν συναυλίες και παραστάσεις στην Πόλη, σε μεγάλες πόλεις της Τουρκίας, του εξωτερικού και στην Ελλάδα, όπου η μουσική δουλειά τους κυκλοφόρησε από την εταιρεία ΕΜΙ. Σύμφωνα με τον Στέλιο το ρεμπέτικο γεννήθηκε στην αιολική γη, δεν πρόλαβε να μεγαλώσει και χάθηκε όπου γης, γι’ αυτό και δεν υπήρξαν ποτέ φανατικοί του είδους οι Τούρκοι. «Το ευρύτερο τουρκικό κοινό ανακάλυψε τη μουσική αυτή, αλλά και το δράμα της Μικρασιατικής Καταστροφής, με αφορμή την ταινία του Φέρρη,“Το Ρεμπέτικο”, στα μέσα της δεκαετίας του ’90. Σήμερα, για πρώτη φορά υποστηρίζεται και παρουσιάζεται δισκογραφικά από εμάς.», σημειώνει. 

Ο Στέλιος Μπερμπέρης και η σύζυγος του είναι αυτή τη στιγμή οι σημαντικότεροι πρεσβευτές του ρεμπέτικου σε όλη την Τουρκία, γνωρίζοντας στο ευρύ κοινό κομμάτια μιας κληρονομιάς και κουλτούρας, που είχε ξεθωριάσει. Επίσης, ο Στέλιος Μπερμπέρης, ως βαθύς γνώστης της βυζαντινής και οθωμανικής μουσικής, είναι σύμβουλος της τουρκικής δισκογραφικής εταιρείας «KALAN».

Εκτός από τον Στέλιο Μπερμπέρη και την Πελίν Σουέρ, τα άλλα μέλη του μουσικού σχήματος «Cafe Aman Istanbul» είναι: Neyzen Özsarı (διπλό κοντραμπάσο), Ersin Killik (κρουστά), Δημήτρης Λάππας (μπουζούκι, τζουράς, μπαγλαμαδάκι, κιθάρα), Atalay Durmaz (βιολί, μαέστρος), Erdem Şentürk (ούτι), Serkan Mesut Halili (κανονάκι). Χορεύουν οι: Πέτρος Μάστορος, Χρυσοσκόνα Φουρτούνη, Ιωάννης Μάστορος, Ζωή Θεοχάρη, Μαρία - Νικολέτα Νικολοπούλου, Εμμανουήλ Αυγουλάς, Ιωάννα Πετσάλη.