To “Corpus Christi” και η υποκρισία των Φαρισαίων

Της θεολόγου Μαρίας Χατζηαποστόλου

Υπ. Διδάκτορος της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ.

Η Θεολογία μεσοπέλαγα

– Ποιος κομματιάζει στ’ αλήθεια το Σώμα του Χριστού; – 

«Δεν είμαι εγώ σπορά της Τύχης, 

ο πλαστουργός της νιας ζωής. 

Εγώ είμαι τέκνο της ανάγκης 

κι’ ώριμο τέκνο της Οργής». 

Κώστας Βάρναλης 

Πριν από λίγες ημέρες γίναμε όλοι μάρτυρες σε εικόνες που δεν τιμούν καθόλου τον πολιτισμό μας, ούτε την κοινωνία μας. Ακραίοι, γραφικοί και κάθε είδους φανατικοί –αν θέλουμε να λέμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους– ζώστηκαν μ’ αυτό που έχουν μονάχα μέσα τους, το απόλυτο κενό και προκάλεσαν βίαια επεισόδια που θυμίζουν άλλες εποχές… Όχι και τόσο φωτεινές… Σεβαστό το θρησκευτικό συναίσθημα του κάθε ανθρώπου, σεβαστή ακόμη και η αυτεξούσια επιλογή της αθεΐας και ιδιαίτερα αυτή, αλλά είναι εξίσου αυτονόητο πως δεν μπορεί να υπάρξει κανένας σεβασμός στο τυφλό μίσος και την ωμή παραδοχή της βίας. Και κυρίως της υποκρισίας. Όμως ποιοι είναι όλοι αυτοί που κομματιάζουν στ’ αλήθεια το Σώμα του Χριστού; 

Η υποκρισία, ειδικά αυτές τις ημέρες, ζει και βασιλεύει στον τόπο μας… Μας ενόχλησε μια θεατρική παράσταση –με την οποία φυσικά και δεν είναι ανάγκη να συμφωνούμε αναγκαστικά, αλλά μπορούμε να την κριτικάρουμε ελεύθερα– αλλά διόλου δεν μας ενοχλεί η έκρηξη βίας, μιας βίας κατευθυνόμενης και ρατσιστικής, εναντίον ανθρώπων που διαφέρουν από εμάς, ανθρώπων που απλώς δεν πληρούν τα «κριτήρια» για ορισμένους που το «παίζουν» ξεδιάντροπα «πατριώτες». Ενώ, είναι από καιρό προσκυνημένοι στο σύστημα και εγκλωβισμένοι μέσα στο φανατισμό και στο μίσος της απάνθρωπης ιδεολογίας τους. Κι’ αυτοανακηρύχθηκαν φύλακες ενός έθνους ολόκληρου κι’ άρχισαν το ανθρωποκυνηγητό… Λες κι’ οφείλουν ξαφνικά, όλοι οι κατατρεγμένοι του κόσμου, ν’ αποδείξουν πως είναι άνθρωποι κι’ έχουν κι’ εκείνοι δικαιώματα. Ν’ αποδείξουν τι; Το αυτονόητο; Την ανθρωπιά τους και το δικαίωμα στη ζωή, στην αξιοπρέπεια και στην ελευθερία; Και ν’ αποδείξουν σε ποιους; Στους νοσταλγούς του φασισμού; Άγριες εποχές… Πώς ν’ αφήσεις την καρδιά σου λεύτερη; Η λεύτερη όμως καρδιά, δεν φοβάται καμία σκλαβιά… 

Ζούμε στη χώρα του Ποντίου Πιλάτου… Εκεί, όπου όλοι «νίπτουν τας χείρας» κι’ αναρωτιούνται δήθεν έκπληκτοι «ποιος» και «τι», αντί να βροντοφωνάξουν δυνατά: «αυτός» κι’ «εκείνος» κι’ ο «άλλος»… Αντί ν’ ομολογήσουν επιτέλους την αλήθεια… Όταν όμως αγαπάς αληθινά την Εκκλησία του Χριστού, διορθώνεις τα κακώς κείμενα και δεν τα πετάς στην άκρη, «κρύβοντάς τα κάτω από το χαλί». Γιατί έτσι σίγουρα θα τα βρεις μπροστά σου. Υπάρχουν όντως ιερείς που έχουν δώσει την ίδια τους τη ζωή, άξιοι λειτουργοί του ανθρώπου και μ’ αυτόν τον τρόπο και του Θεού, αλλά παρ’ όλα αυτά και κυρίως γι’ όλα αυτά, δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια μας με παρωπίδες και να μη μαρτυρούμε όλα αυτά που μας πονούν γύρω μας… Κι’ Εκκλησία δεν είναι μόνο οι ιερείς, καθώς εκείνοι είναι απλώς οι λειτουργοί της. Εκκλησία είμαστε όλοι. Η Εκκλησία του Χριστού έχει λοιπόν ως έργο της, τη μεταμόρφωση του σύμπαντος κόσμου, μέσα από την κοινωνία του ανθρώπου με το συνάνθρωπο και κατ’ επέκτασιν του ανθρώπου με το Θεό. Μ’ άλλα λόγια, Εκκλησία είναι ο κόσμος όλος, κατά τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, καθώς όλοι αποτελούμε ανεξαιρέτως το σώμα του Χριστού. Μέλη του Σώματος του Χριστού είμαστε όλοι. Μέσα στην Εκκλησία του Χριστού λοιπόν, δεν υπάρχουν κατηγορίες και διακρίσεις ανώτερου και κατώτερου, αλλά όλοι είμαστε αδέλφια, ίσοι εν Χριστώ. Και κυρίως, η Εκκλησία δεν είναι κανένα «club» σεσωσμένων, αλλά σώμα μετανοούντων αμαρτωλών, οι οποίοι πορεύονται προς το Σώμα του Σταυρωθέντος και Αναστάντος Κυρίου. 

Το ζητούμενο λοιπόν είναι, πως η Εκκλησία –δηλαδή και πάλι όλοι εμείς– έχει χρέος της ν’ απομονώσει και ν’ αντιμετωπίσει δυναμικά, ακραίες συμπεριφορές, όπου κι’ αν τις παρατηρεί… Και ιδιαίτερα σε ιεράρχες… Οι οποίοι όταν αρχίζουν να παίζουν το ρόλο του «μεσολαβητή» και του «απεσταλμένου» του Θεού, τότε τα πράγματα δεν αρχίζουν απλώς, αλλά γίνονται άκρως επικίνδυνα… Ποιος τους όρισε «προστάτες» και θεματοφύλακες της Ορθοδοξίας; Ποιο σύστημα τους έφερε στην επιφάνεια και τους συντηρεί ακόμη; Αλλά δεν γνωρίζουν ακόμη –συνεπαρμένοι από τη μέθη της εξουσιαστικότητας– πως το ίδιο το σύστημα που τους ανέδειξε, το ίδιο το σύστημα θα τους «καταπιεί» και πάλι… Και το κάθε σύστημα μονάχα από μέσα πολεμιέται… 

Έτσι, οι απανταχού θρησκόληπτοι και πατριδοκάπηλοι, παραδίδουν «μαθήματα Ορθοδοξίας» και «πατριωτισμού» –ενός «πατριωτισμού» αρρωστημένου– ηθικολογούν και εισάγουν νέα αίρεση υποτιμώντας τους Πατέρες της Εκκλησίας, ουσιαστικά την ίδια την Εκκλησία, καθώς υποτιμούν τον ίδιο τον άνθρωπο. Και «αφορίζουν» –έτσι νομίζουν– επιστήμονες που ασχολούνται με οικουμενικούς διαλόγους και προβαίνουν σε μηνύσεις κατά της ελευθερίας της έκφρασης του λόγου και της Τέχνης, εναγκαλιζόμενοι με ακραία στοιχεία και δαιμονοποιούν ένα απλό σωματίδιο της φύσης, ονομάζοντάς το «σωματίδιο του διαβόλου», δίχως καν να έχουν τις επιστημονικές προϋποθέσεις ν’ αρθρώσουν λόγο ουσιαστικό. Κι’ αλίμονο! Απαγορεύουν ακόμη και την ελεύθερη έκφραση του Έρωτα…

Όχι, οι άνθρωποι δεν θα σταματήσουν να κάνουν έρωτα… Ούτε θα σταματήσουν να ερωτεύονται… Επειδή κάποιοι «ετσιθελικά», ενοχοποιούν τη σωματικότητα και την έκφρασή της, την ερωτικότητα, για να τους έχουν δέσμιους ως υποχείρια… Όποιος λοιπόν σιωπά και δεν αγωνίζεται είναι ήδη συνένοχος στο έγκλημα… Καιρός λοιπόν, να βάλουμε το δάχτυλο «ἐπί τῶν τύπων τῶν ἥλων»… Και να «ξυπνήσουμε» από το λήθαργο πριν να είναι αργά… 

Κι’ αναρωτιέμαι… Πώς μπορεί να θεωρείται χριστιανός αυτός που δεν μπορεί ν’ αγαπήσει και ν’ αγκαλιάσει τον άλλον; Όχι χριστιανός. Ούτε καν άνθρωπος δεν έχει δικαίωμα να λέγεται… Γιατί για να υπάρξεις ως χριστιανός, οφείλεις πρώτα να υπάρξεις ως άνθρωπος… Να έχεις μέσα σου την αγία εκείνη ευαισθησία, με την οποία θα σέβεσαι όλη τη δημιουργία του Θεού και θα είσαι έτοιμος να αφιερωθείς ανά πάσα στιγμή, ψυχή τε και σώματι στον άλλον. Να κενωθείς, ν’ αδειάσεις, να προσλάβεις μέσα σου ακέραιο τον άλλον… Και να «πληρώσεις» την ύπαρξή σου, «γεμίζοντας» την ύπαρξη του άλλου, του διαφορετικού. 

Ο Χριστός ὥσπερ ξένος και ἀλήτης, εξέρχεται από τη βεβαιότητα της Αγίας Τριάδας και προσλαμβάνει τον όλο άνθρωπο… Πηγαίνει στα καταγώγια για να συναντήσει τον έσχατο, τον τελευταίο, τον πιο αμαρτωλό απ’ όλους… Τι δουλειά έχει αυτός ο ξένος, αυτός ο μέγας αλήτης μ’ αυτούς που μισούν ότι διαφορετικό; Τι γυρεύει ο πρώτος μετανάστης της ανθρώπινης Ιστορίας, ο κατεξοχήν μετανάστης, μ’ αυτούς που κυνηγούν τις ανθρώπινες ψυχές; Τι σχέση μπορεί να έχει ο Εσταυρωμένος Έρωτας μ’ αυτούς που μισούν τον ίδιο τον άνθρωπο; Στο πρόσωπο του κάθε ανθρώπου διώκεται ο ίδιος ο Χριστός. Ιδιαίτερα στο πρόσωπο του κάθε ανθρώπου που διώκεται, που πολεμιέται, που χτυπιέται ανελέητα… Όποιος δεν αντιδρά λοιπόν, σε τούτο τον παραλογισμό είναι ήδη συνένοχος στο έγκλημα. Η εποχή μας δεν μας επιτρέπει την πολυτέλεια της αδράνειας. Ή θα ταχθούμε με τη ζωή ή με το θάνατο. Δική μας η επιλογή. Δική μας και η ελευθερία…