Ο γερο Παΐσιος, η δαιμονιώδης απόγνωση και ο εκκλησιαστικός νεοακτιβισμός

Δημήτρης Μυταράς, Από το ναϊσκο της Παναγίας της Καταφυγιώτισσας

Του θεολόγου - φιλολόγου Κώστα Νούση

Όταν ανέλαβε η απεχθέστερη διακυβέρνηση  της νεότερης ιστορίας μας, το κατάπτυστο εκείνο γιάπικο σχήμα του αίσχους – ο νοών νοείτω – που υπερέβαλε αυτοβούλως, οικεία πρωτοβουλία και ανηκέστω εμπνεύσει κάθε προσδοκία και ονειρωκτική βουλιμία των δανειστών μας και όσων μάς επιβουλεύονται ως έθνος και κρατική οντότητα, καλό θα ήταν να θυμηθούμε τον αλαζονικό και μωροφιλόδοξο ερασιτεχνισμό της, δείκτη της πολιτικής της αγραμματοσύνης και της συνεπόμενης επικινδυνότητάς της: θέλησε να ξεθεμελιώσει ό,τι έπραξαν οι προγενέστεροι, να τους παραδώσει στην ατιμωτική λήθη, να τους ευτελίσει και εξευτελίσει και τεχνηέντως και ξεδιάντροπα – αρχής γενομένης με την επανονοματοδοσία των υπουργείων και την κατάργηση ενίων εξ αυτών. Το πλέον θλιβερό και τραγικό: η μετά βδελυγμίας σπουδή αφαίρεσης του επιθετικού όρου της εθνότητας, του εθνικού μας αυτοπροσδιορισμού, δείγμα του γεγονότος ότι παραπαίουμε ανάμεσα στο χθες και στο αύριο, στη δύση και στην ανατολή, στον ραγιαδισμό και στη μετανεωτερική αναπροσαρμογή μας. Η πρόσκαιρη ψυχολογική εκτόνωση δια της αναστολής της επιδρομής των αδίστακτων κερδοσκόπων – και πραγματικών κυβερνώντων μας - με την αλλαγή της νεοελληνικής πολιτικής σκούφιας δεν επιλύει το ουσιαστικό πρόβλημα του συγκεντρωτικού ολοκληρωτικού παγκοσμιοποιητικού διοικητικού φιλοσοφείν, ενεργείν (μάλλον εκτελείν) και γίγνεσθαι: η αριθμητική, χρηματιστική και πάντη εικονική λογιστική πραγματικότητα θεράπουσα ισχυρών και συνθλίβουσα έως αναιρετική της εξατομικευμένης και συλλογικής ψυχοσωματικής ανθρώπινης ακεραιότητας.

Η Εκκλησία, δυστυχώς, συνδράμει τη γενικότερη αφασία μας και τον πνευματικό μας ίλιγγο που μας δυσκολεύει να αναπροσανατολιστούμε στις χαώδεις παγκόσμιες ανακατατάξεις και στις μετασεισμικές δονήσεις της αποτυχίας του δυτικού καπιταλισμού να θεραπεύσει τους πόθους και τις ανάγκες του οικουμενικού ανθρώπου. Άλλοι ιεράρχες μας επιδίδονται σε διαδικτυακές παιδιές, άλλοι συγχέουν τον πατριωτικό λόγο με τον εθνικιστικό, έτεροι ακολουθούν επαναστατικούς μονόδρομους φονταμενταλιστικού σεκταρισμού. Ο Χριστός, που ταυτίζεται με την Εκκλησία, χάνεται δια των παπαδοεπισκοπικών αυτών τεχνασμάτων από το κάδρο της ζωής μας και οπισθοχωρεί  στο θολό φόντο με εναπομένουσες πρωταγωνιστικές φιγούρες, υποκλέπτουσες τον ρόλο εκείνου, τις ανθρώπινες κακέκτυπες εκπροσωπήσεις του. Μπροστά στο χάος των κακών και ατυχών χριστολογικών εκδόσεων από ρασοφόρους κατά κύριο λόγο, ο έντρομος άνθρωπος του φοβικού σήμερα νιώθει την απώλεια της μοναδικής άγκυρας ελπίδας: του Χριστού. Οι άμεσες παρενέργειες είναι η ειδησεογραφική ρουτίνα των πληθαινουσών αυτοκτονιών.

Τεράστια η ευθύνη των πολιτικών, ασύλληπτη εκείνη των ιεραρχών και των ψευτοχριστιανών γύρω μας. Oι θεράποντες της ορθόδοξης θεολογίας βαυκαλίζονται  με την αυτοϊκανοποιητική τους αυτοαπομονωτική ακαδημαϊκή περιχαράκωση στη φαντασιακή (εξω)πραγματικότητά τους, ουδεμίαν σχέσιν έχοντες με τα αληθινά προβλήματα του σημερινού ανθρώπου και, συνηθέστατα, και με την πληρότητα και ακρίβεια της ίδιας της θεολογίας. Από τη μία ίστανται δυτικομάχοι προσωπολάγνοι, φαντασιοκόποι εκστατικοί εραστές της μανιχαϊστικής διάστασης  φύσης και σωτηρίας - φορείς οι περισσότεροι της τραγικής ειρωνείας  μιας περί του αντιθέτου προσφοράς τους - δέσμιοι της άγονης διελκυστίνδας ευχαριστιοκεντρισμού, περσονοκεντρισμού, αγαποκεντρισμού και δε συμμαζεύεται, δηλούντες απερίφραστα τη χαώδη απόσταση θεωρίας και πράξης. Από την άλλη πετροβολούν οι καθαρεύοντες, οι ‘ατσαλάκωτοι’ ηθικά και δογματικά υπερασπιστές  των Κανόνων και της Παράδοσης από τους οικουμενιστικούς όνυχες (υποστασιασμένους σε πραγματικά πρόσωπα και γεγονότα είτε εντοπισμένους σε νεφελώδεις νοητικές και φοβικές ιδεοληπτικές παραστάσεις).

Το μυστικό της υπέρβασης όλων των προαναφερθέντων καταθλιπτικών φαινομένων είναι η πίστη στον Χριστό,  η μετάνοια και η πνευματική ανδρεία. Ο γέροντας Σωφρόνιος (+1993) στο βιβλίο του για τον άγιο Σιλουανό τονίζει χαρακτηριστικά: «η πνευματική ανδρεία έγκειται στην ισχυρή ελπίδα στο έλεος του Θεού. Ο ανδρείος ασκητής, κι αν ακόμα πέση στην αμαρτία, κι αν δελεασθή και ξεστρατίση από το σωστό δρόμο, ακόμα κι αν προσκυνήση το δαίμονα, δεν χάνει το θάρρος του, αλλά γεμάτος ελπίδα στρέφεται μετανοιωμένος στο Θεό κι έτσι νικά τους εχθρούς. Η δειλή ψυχή όμως τα χάνει, απελπίζεται και στο τέλος χάνεται». Αν αυτά ισχύουν για την πάλη με τον διάβολο, πόσο περισσότερο εφαρμόζουν στην υπέρβαση της ψυχοοικονομικής κρίσης που διερχόμαστε. Μέσα από τα φάρμακα αυτά της πνευματικής ζωής θεραπεύεται η απιστία και η δειλία, εκφάνσεις του μεγαλύτερου αμαρτήματος του σύγχρονου ανθρώπου: της απόγνωσης. Και αυτή δεν είναι μια απλή αμαρτία, αλλά συνιστά βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος. Η Χάρη του Πνεύματος λείπει από την ανθρωπότητα, ειδικά σήμερα. Αυτήν πρέπει να ευαγγελίζεται και να κομίζει η Εκκλησία και οι φορείς της. Αντ’ αυτών, διαφημίζεται τελευταία με μια εμμονική υπερβολή ένας φιλανθρωπικός ακτιβισμός μέσω των Μητροπόλεων, κάτι, όμως, που δεν μπορεί να κατασιγάσει την υπερχειλίζουσα απογοήτευση από την κραυγαλέα ελλειμματικότητα του οντολογικού και τελολογικού προσδιορισμού των μελών του εκκλησιαστικού σώματος: της αγιότητας.

Αρχίζουμε, τωόντι, να αισθανόμαστε όλο και περισσότερο την απώλεια των φορέων της. Σε λίγες μέρες (12 Ιουλίου) θα εορτάσουμε (ατύπως, πλην ολοψύχως, oομοψύχως και κανονικώς) τη μνήμη της κοίμησης του θεωμένου αγιορείτη μοναχού Παϊσίου (+1994). Πολλοί  με τον Γέροντα ‘κολλάνε’ στα υπερφυσικά σημεία και στις προρρήσεις του, τις οποίες πολλάκις διαστρέφουν και παρερμηνεύουν. Ο Γέροντας ήταν, όμως, πάνω απ’ όλα ένα αληθινό παλικάρι του Χριστού, ανδρείος, ακαταπόνητος, φιλότιμος, αγωνιστικός. Όποιος διαβάζει τον βίο του και γνωρίζει ολίγα ανεκδοτολογικά περί αυτού εντυπωσιάζεται με την υπερβάλλουσα ανδρεία του, η οποία τον βοήθησε να ξεπεράσει πρώτα απ’ όλα την αποκαρδιωτική περιρρέουσα εκκλησιαστική ατμόσφαιρα στην προσωπική ζωή του. Αλλά ο Γέροντας ήξερε το μυστικό. Ότι δεν επαρκούν οι ανθρώπινες δυνάμεις και έτσι αντλούσε την ελπίδα του από την ανεξάντλητη θεία πηγή. Ό,τι ακριβώς μας λείπει σήμερα. Και όπως έλεγε ο Γέροντας: «όταν τα ’χεις όλα και νιώθεις να σου λείπει κάτι, τότε σου λείπει ο Χριστός». Αυτόν ας βρουν πρώτιστα οι ποιμένες μας και οι πολυποίκιλοι βολεμένοι χριστιανούληδες, ψευδοεπαναστατούντες (π.χ. αντιοικουμενιστές) και μη, ώστε να ευτυχήσουν εν πρώτοις οι ίδιοι, και μετά ας μοιράσουν τον καινό τούτο οίνο να μεθύσει η ανθρωπότητα. Είναι η μόνη λύση στην οιαδήποτε αναπόφευκτα και κυκλικά ερχόμενη κρίση. Οι διανομές θεολογικών φιρμανίων, εθνικιστικών και φονταμενταλιστικών πιστοποιητικών και τροφίμων, αν μη τι άλλο, μπορούν να καλύψουν μονάχα από ψυχοψευδαισθητικές αυτασφάλειες και εγωτικές σκοπιμότητες έως το πολύ καταστολές του συνειδησιακού ελέγχου ενίων και εφήμερες αναστολές του αεί παρόντος κακού– εξαιρούνται οι όντως στις μέρες μας σωτήριες επεμβάσεις της φυσικής προστασίας και αξιοπρέπειας των αληθινά αναγκεμένων και πεινώντων. Αναμιμνησκόμενοι, εδώ, τα λόγια του αββά Ισαάκ του Σύρου  - «μη παραβάλλης ποτέ τους ποιούντας σημεία και τέρατα και παράδοξα θαύματα εις τον κόσμον με τους ησυχάζοντας μετά ορθής γνώσεως. Αγάπησον την αργίαν της ησυχίας μάλλον, παρά το να χορτάσης πεινώντας εις τον κόσμον και να επιστρέψης πολλά έθνη εις θεογνωσίαν » - τα κατανοούμε σήμερα πιο βιωματικά μέσα από την αισθητή απουσία του γερο Παΐσιου απ’ ανάμεσά μας.

Κ.Ν.

Λάρισα

5/7/2012