Κυριακή 18 Μαρτίου 2012

ΤΑ ΙΔΙΟΜΕΛΑ ΤΟΥ ΙΑΚΩΒΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΠΑΤΡΩΝ ΝΙΚΟΔΗΜΟ


Οι Κατανυκτικοί Εσπερινοί, τα απογεύματα των Κυριακών της Μ. Τεσσαρακοστής, ήταν μια από τις σημαντικές στιγμές του Μητροπολίτου Πατρών Νικοδήμου (Βαλληνδρά).
Ο ίδιος έψαλλε τα του δεξιού χορού - από το Τριώδιο του Εμμανουήλ Φαρλέκα, ήτοι σμυρνέϊκη παράδοση - ενώ ο χορός ψαλτών τα του αριστερού.
Κορυφαία στιγμή του Εσπερινού η ερμηνεία των Μ. Προκειμένων (Μή αποστρέψης και Έδωκας κληρονομίαν) από τον μακαριστό Νικόδημο. Έψαλε, ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια της εν Πάτραις αρχιερατείας του, και το ιδιόμελο των αποστίχων - πλαισιωμένος από τους ψάλτες - στο περίφημο μέλος του Ιακώβου Πρωτοψάλτου.
Ευτυχώς ο γνωστός φιλόλογος Μανόλης Χατζηγιακουμής ενέταξε στο πρόγραμμα των ηχογραφήσεων εκκλησιαστικής μουσικής που εκπονεί εδώ και 30 περίπου χρόνια, και τα ιδιόμελα του Ιακώβου, τα οποία ηχογράφησε ο Δεσπότης τον Φεβρουάριο του 1988. Λίγο μετά κυκλοφόρησαν "ανεπίσημα" τα ιδιόμελα σε μια κασέτα, η οποία πήγαινε από χέρι σε χέρι (διά της αντιγραφής εννοείται) και μόλις το 2010 έγινε η επίσημη κυκλοφορία του ψηφιακού δίσκου - με θαυμάσια ψηφιακή επεξεργασία - στο Β' μέρος της κασετίνας με τα Δοξαστικά του Ιακώβου που επιμελήθηκε ο Μανόλης Χατζηγιακουμής (έκδοση Κέντρου Ερευνών και Εκδόσεων).
Η έκδοση του Ιακώβου είναι έργο μεγίστης σημασίας και αξίας. Τα δοξαστικά του όλου ενιαυτού ερμηνεύονται από τον μακαριστό αγιορείτη πρωτοψάλτη πατέρα Διονύσιο Φιρφιρή (δίσκος 1ος-22ος), επίσης (7) από τον Γέροντα Κυπριανό (δίσκος 23ος) και (7), τα Ιδιόμελα, από τον μητροπολίτη Νικόδημο Βαλληνδρά (δίσκος 24ος).
Τα πλήρη περιεχόμενα του δίσκου έχουν ως εξής:

CD EIKOΣTO TΕΤΑΡΤO
Iδιόμελα Kυριακών M. Tεσσαρακοστής
Ψάλλει ο Μητροπολίτης Nικόδημος Bαλληνδράς
Διάρκεια 52'.46''  
- Έλαμψεν η χάρις σου ηχ δ' Πα. Kυριακής Tυροφάγου Eσπέρας. Δοξαστάριο, τόμ. B', σ. 194-97. Διάρκεια 7'.50''.
Δεύτε εκκαθάρωμεν ηχ πλ δ'. A' Kυριακής Nηστειών Eσπέρας. Δοξαστάριο, τόμ. B', σ. 204-06. Διάρκεια 6'.51''.
Xαλινούς αποπτύσας ηχ πλ δ'. B' Kυριακής Nηστειών Eσπέρας. Δοξαστάριο, τόμ. B', σ. 210-12. Διάρκεια 7'.05''.
Aτενίσαι το όμμα ηχ πλ δ'. Γ' Kυριακής Nηστειών Eσπέρας. Δοξαστάριο, τόμ. B', σ. 218-20. Διάρκεια 5'.05''.
O τον αμπελώνα ηχ βαρύς Γα. Δ' Kυριακής Nηστειών Eσπέρας. Δοξαστάριο, τόμ. B', σ. 223-25. Διάρκεια 7'.19''.
Λησταίς λογισμοίς ηχ πλ β'. Δ' Kυριακής Nηστειών Eσπέρας έτερον ιδιόμελον. Δοξαστάριο, τόμ. B', σ. 225-28. Διάρκεια 8'.08''.
Θαυμαστή του Σωτήρος ηχ α' Kε. E' Kυριακής Nηστειών Eσπέρας. Δοξαστάριο, τόμ. B', σ. 238-42. Διάρκεια 10'.13''.



Γράφει ο Μανόλης Χατζηγιακουμής για τα ιδιόμελα του Ιακώβου από τον αείμνηστο Πατρών:
"Η ερμηνεία του μητροπολίτη Νικοδήμου Βαλληνδρά στα Ιδιόμελα της Μ. Τεσσαρακοστής είναι εξαιρετικά έντεχνη και ιδιότεχνη. Πέρα από τον σταθερό και στιβαρό χρόνο και ρυθμό, την πεποικιλμένη εκφορά, τη συνεκτική διατύπωση των μουσικών γραμμών και φράσεων, πρέπει κυρίως να τονισθεί το εξαγγελτικό και επίσημο ύφος, ιδιοπρόσωπο και επιβλητικό, η εξπρεσιονιστική διαγραφή αισθημάτων και διανοημάτων, γενικότερα η προφορά και το ήθος, τα οποία παραπέμπουν περισσότερο προς τον πατριαρχικό τρόπο ψαλμώδησης αντίστοιχων μελών. Τα Ιδιόμελα του Ιακώβου, όπως ψάλλονται εδώ από τον μητροπολίτη Νικόδημο Βαλληνδρά, αποτελούν ένα συνάλληλο, και παράλληλο, άκουσμα, το οποίο αναδεικνύει, εξίσου έξοχα, τον ιστορικό και παλαιότροπο χαρακτήρα των τόσο ειδικών και όντως εκκλησιαστικών αυτών μελών".
Παραθέτουμε εδώ το ιδιόμελο Ατενίσαι το όμμα σε ήχο πλ. δ', το οποίο ψάλλεται στον Κατανυκτικό Εσπερινό της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως. Η ερμηνεία του Δεσπότη είναι ανεπανάληπτη!
Ατενίσαι το όμμα εις ουρανόν ου τολμώ ο τάλας εγώ εκ των πονηρών μου πράξεων. Αλλ' ως ο Τελώνης στενάξας κραυγάζω σοι ο Θεός ιλάσθητί μοι τώ αμαρτωλώ και φαρισαϊκής υποκρίσεως ρύσαί με ως μόνος εύσπλαγχνος.


Δείτε και την ανάρτησή μας
Ο Μητροπολίτης Νικόδημος Βαλληνδράς στις ηχογραφήσεις του Μανόλη Χατζηγιακουμή

1 σχόλιο:

  1. Κάτι τέτοια ακούσματα σε κάνουν να αγαπήσεις τη βυζαντινή μουσική.
    Ένα πέρασμα από τη συντριπτική πλειοψηφία των Ιερών Ναών, σε κάνει να την αντιπαθήσεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή