ΜΙΑ ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΥΜΝΟΣ ΣΤΗ ΘΛΙΨΗ!...

Παρασκευή 12 Δεκεμβρίου το βράδυ στην αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών με δύο σπουδαία σύγχρονα έργα. Ένα του 20ου αιώνα και ένα του 21ου αιώνα. Το έργο του ελληνοαμερικανού συνθέτη Γιώργου Τσοντάκη (γεν. 1951) Man of Sorrows (Άνθρωπος θλίψεων) για πιάνο και ορχήστρα, ολοκληρώθηκε το 2005, οπότε και παρουσιάστηκε στο Ντάλλας του Τέξας. Το έργο του Henryk Corecki (γεν. 1933) η συμφωνία αρ. 3 «Των λυπημένων τραγουδιών» για υψίφωνο και ορχήστρα, γράφτηκε στα τέλη του 1976 και εκτελέσθηκε για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 1977 στη γαλλική πόλη Royan.
Και τα δύο έργα έχουν κοινό θέμα την θλίψη. Και μάλιστα με αφορμή τον Ιησού! «Εν τω κόσμω θλίψιν έξετε, αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον», μας προειδοποίησε ο ίδιος πολύ νωρίς! Αυτός που σήκωσε ως σταυρό την μέγιστη θλίψη! Ο Γ. Τσοντάκης εμπνεύσθηκε το έργο του από μια βυζαντινή εικόνα του Εσταυρωμένου που χρονολογείται από το 15ο αιώνα, αλλά εμπλούτισε το αρχικό οπτικό του ερέθισμα με ποικίλους συμβολισμούς.

Το έργο είναι σύγχρονο και διαχρονικό μαζί. Τόσο ως προς την επεξεργασία του υλικού, όσο και ως προς την ένταση και το αίσθημα μιας γόνιμης θλίψης που παράγει, η οποία οδηγεί εν τέλει στη λύτρωση! Από μουσικής απόψεως το έργο είναι απαιτητικό και για την ορχήστρα και για τον πιανίστα. Έτσι, θεωρώ ότι τόσο η ΚΟΑ υπό την διεύθυνση του μαέστρου Άλκη Μπαλτά όσο και ο νέος πιανίστας Στέφανος Νάσος ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του συνθέτη να περιδιαβούν στους λαβύρινθους μιας πυκνής αλλά και διάφανης παρτιτούρας, που έχει από ζοφερές ηχητικές εικόνες μέχρι μελωδίες που αναδίνουν έναν υπερκόσμια γαλήνιο χαρακτήρα.
Η «Συμφωνία των λυπημένων τραγουδιών» του Corecki είναι γραμμένη για σοπράνο και ορχηστρικό σύνολο. Αποτελείται από τρία φωνητικά μέρη αργής χρονικής αγωγής, που συνιστούν μελοποιήσεις ισάριθμων πολωνικών κειμένων με θέμα το θρήνο μιας μάνας για την τραγική απώλεια του γιού της. Πρώτος ο θρήνος της Παναγίας προς τον Εσταυρωμένο. Το έργο είναι μια κατάδυση στα τρίσβαθα της ανθρώπινης ύπαρξης. Τα έγχορδα με τις τεράστιες τενούτες τους και την ομοφωνική συνοδεία τους στο τραγούδι της σοπράνο (στο τρίτο μέρος κυρίως) δημιουργούν ένα κλίμα βαθειάς κατάνυξης, εσωτερικής έντασης και εγρήγορσης που οδηγεί καταλήγει τελικά με μια παρηγορητική συγχορδία της λα μείζονας, γαλήνια κατάδυση και φινάλε του εξαιρετικού αυτού έργου.
Η σοπράνο Ειρήνη Κυριακίδου απέδωσε νομίζω με μυστικισμό τον θρήνο της μάνας που διέπει τη σύνθεση και ο Άλκης Μπαλτάς οδήγησε την ορχήστρα σε μια ιερατική απόδοση της παρτιτούρας, που είχε αίσθημα και πνευματικότητα.
Ήταν αναμφισβήτητα μια ιδιαίτερη συναυλία με μεγάλο ενδιαφέρον και … άθελά της στο κλίμα των ημερών...

Φωτό:

1. Ο συνθέτης Γ. Τσοντάκης με τον διακεκριμένο σολίστ στο βιολί Γιώργο Δεμερτζή, ο οποίος έχει παρουσιάσει πολλά έργα του συνθέτη είτε ως σολίστ είτε με το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο, που ίδρυσε και διευθύνει.

2. Ο Γ. Τσοντάκης με τον μαέστρο και συνθέτη Άλκη Μπαλτά μετά το πέρας της συναυλίας.

3. Στο διάλειμμα ένα ...πηγαδάκι γνωστών συνθετών: (από αριστερά) Περικλής Κούκος, Γιώργος Κουρουπός, Θόδωρος Αντωνίου, συνομιλούν με τον Γ. Τσοντάκη.

Στη συναυλία ήταν επίσης η ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου, η διάσημη σοπράνο Μαρίνα Κρίλοβιτς, ο συνθέτης Μπάμπης Κανάς, οι πιανίστες Θανάσης Αποστολόπουλος και Χαράλαμπος Αγγελόπουλος κ.α.