Τετάρτη 25 Ιουνίου 2008

ΑΔΙΑΚΟΠΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

Τακτικός αναγνώστης της Ιδιωτικής Οδού μου έστειλε το παρακάτω κείμενο από το προσφάτως κυκλοφορηθέν βιβλίο Από τη γέννηση ως τον θάνατο, των π. Ιωάννου και Λυν Μπρεκ (Εκδ. εν πλω, σ. 64-67, 68, 70-71). Το αναδημοσιεύω εδώ θεωρώντας το συμβολή στη σύγχρονη θεολογική σκέψη και πρακτική.
Η συμπεριφορά των παιδιών μας, και η κατάλυση της σεξουαλικής ηθικής γενικώς, αντανακλάται τόσο επάνω μας όσο και πάνω σ' αυτά. Αντί να κατηγορούμε, να καταδικάζουμε και να απορρίπτουμε κι αυτά και την συμπεριφορά τους, είναι ανάγκη να ακούμε, να διδάσκουμε, να καθοδηγούμε, να ευλογούμε και να συγχωρούμε. Χρειάζεται να κατανοούμε - ακόμη και όταν δεν μπορούμε να επιδοκιμάσουμε - τα κίνητρα, τους φόβους και τους πόθους τους. Πάνω απ' όλα πρέπει να ανακαλύψουμε και πάλι την ουσία του Χριστιανικού γάμου, τόσο για τον εαυτό μας όσο και για τα παιδιά μας, και να επιτρέψουμε στο νόημα αυτό να μετατρέψει την δική μας συζυγία σε μια ζωντανή εικόνα της αγάπης και της αμοιβαίας αυτοπροσφοράς που ενώνουν τον Χριστό και την Εκκλησία σε "μυστήριο μέγα" (Εφεσ.5,32).
Παρόμοια θα πρέπει να είναι και η προσέγγισή μας στις ομοφυλοφιλικές ενώσεις, είτε τους παραχωρηθή η νομική κατοχύρωση του γάμου είτε όχι.
Και πάλι, θα ήταν πολύ εύκολο για μας να καταδικάσουμε ως ορθόδοξοι την ομοφυλοφιλία και τα ομόφυλα ζεύγη, χωρίς να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τα κίνητρα των εμπλεκομένων ή τους παράγοντες που συνθέτουν το υπόστρωμα της συμπεριφοράς τους. Αναμφίβολα η Αγία Γραφή καταδικάζει τις ομοφυλοφιλικές πράξεις, ο δε Απ. Παύλος προσθέτει ότι όλοι όσοι τις διαπράττουν "βασιλείαν Θεού ου κληρονομήσουσιν". Σ' εκείνους που καταδικάζονται προσθέτει και όσους είναι επιρρεπείς στη λεκτική κακοποίηση (λοίδωροι), τους μέθυσους, ακόμη και τους πλεονέκτες (Α΄ Κορ. 6:9-10). Δεν εννοώ ότι αυτές οι συμπεριφορές είναι αποδεκτές και ότι ο Απόστολος κάνει λάθος. Εννοώ ότι τώρα γνωρίζουμε ότι πίσω από πολλές τέτοιες συμπεριφορές, που στην αρχαιότητα αναγνωρίζονταν ως εγγενώς αμαρτωλές, υπάρχουν συχνά ασυνείδητα κίνητρα και ορμές που τις ρυθμίζουν.
Το ζήτημα δεν είναι να ελαχιστοποιήσουμε τη σημασία αυτών των αμαρτημάτων αλλά περισσότερο να πούμε ότι η συμπερίληψή τους μέσα σε όσα απαριθμεί ο Απόστολος πρέπει να κατανοηθεί εντός του πολιτιστικού, ιστορικού, ακόμη και ιατρικού πλαισίου της. Μέχρι πρόσφατα και αυτή εθεωρείτο ως έκφραση προσωπικής επιλογής. Σήμερα, ξέρουμε ότι υπάρχει "ομοφυλοφιλικός προσανατολισμός" διακριτός απο επιμέρους ηθελημένες ενέργειες. Το ερώτημα περί του αν αυτός ο προσανατολισμός οφείλεται στη φύση ή στην ανατροφή, στα γονίδια ή στο περιβάλλον, παραμένει ακόμα ανοιχτό. Με όποιο τρόπο και αν απαντηθεί, εμείς και πάλι θα πρέπει να προσπαθούμε να κατανοήσουμε τα αισθήματα και τις συμπεριφορές των ομοφυλοφίλων ανδρών και γυναικών. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να επικροτήσουμε τις ομοφυλοφιλικές πράξεις. Αντιθέτως παρά τις αυτοδικαιωτικές διαμαρτυρίες από μέρους της κοινότητας των ομοφυλοφίλων, η ποιμαντική εμπειρία μαζί με τους γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες που εμπλέκονται στην ομοφυλοφιλία, οδηγούν πολλούς από εμάς στην πεποίθηση ότι υπάρχει κάτι το μη υγιές, κάποια δυσλειτουργία και διαταραχή στην ίδια την ομοφυλοφιλική κατάσταση, άρα είναι εν δυνάμει καταστροφικό όταν "βγαίνει" στη σεξουαλική δραστηριότητα. Ωστόσο είναι επιτακτική ανάγκη να καταδικάζουμε την αμαρτία και όχι αυτόν που την διαπράττει, ιδιαιτέρως μάλιστα όταν ο άνθρωπος επιθυμεί να αλλάξει προσανατολισμό, στο βαθμό που αυτό είναι δυνατόν,ή να αποδεχθεί την δριμύτητα της εγκράτειας.
Μπορεί, λοιπόν, η Ορθόδοξη Εκκλησία να ευλογήσει ποτέ γάμους ομοφυλοφίλων; Η απάντηση είναι ασφαλώς, όχι. Για άλλη μια φορά, αυτό δεν είναι, και δεν θα 'πρεπε να είναι μια πουριτανική ή ομοφοβική αντίδραση ενάντια σε κάτι που πολλοί άνθρωποι θεωρούν αποκλίνουσα ή απεχθή συμπεριφορά. Αλλά, επειδή υπάρχει ένας καλύτερος δρόμος τόσο για την πνευματική όσο και για τη φυσική ευημερία του ανθρώπου. Αυτός ο καλύτερος δρόμος θα μπορούσε να απαιτεί από τα άτομα που έχουν επιβεβαιωμένες ομοφυλοφιλικές τάσεις να αποδεχθούν ένα δια βίου αγώνα να παραμείνουν εγκρατείς, με αληθινή και ειλικρινή μετάνοια όταν και εάν πέσουν στο αμάρτημα. Απ΄αυτήν την άποψη όμως, δεν διαφέρουν σε τίποτε απο τούς ετεροφιλικούς άνδρες και γυναίκες, που πρέπει παρομοίως να αγωνίζονται στις σεξουαλικές επιθυμίες και τους πειρασμούς, ώστε να παραμείνουν αγνοί. Οπωσδήποτε πρόκειται για μια όχι και τόσο δημοφιλή τοποθέτηση, που θεωρείται απόλυτα οπισθοδρομική ακόμη και από πολλούς από τους πιστούς μας. Παρά ταύτα η εκκλησιαστική μοναστική παράδοση, από πολύ παλιά, επιβεβαίωνε την ψυχολογική και πνευματική αξία της αγνότητας, της αρετής του να απέχει κανείς απο την σεξουαλική δραστηριότητα.

"Μα δεν έχουμε κληθεί όλοι για τον μοναχισμό", θα απαντήσουν πολλοί, και θα έχουν δίκιο. Αυτό όμως δεν αλλάζει το γεγονός ότι η σεξουαλική ενέργεια του σώματος μπορεί να στραφεί από την επιθυμία για σεξουαλική ικανοποίηση προς μια βαθιά και αγιαστική έκφραση φιλανθρωπίας. Αυτός δε ο αναπροσανατολισμός είναι ουσιαστικός για να υπάρξει και η αναγκαία εγκράτεια που βασίζεται όχι στη σεξουαλική αποχή, αλλά στην αμοιβαία αγάπη και τον σεβασμό, μαζί με ένα συνεχές μέλημα για τις ανάγκες και τις επιθυμίες του άλλου. Ιδιαίτερα για όσους για όσες έχουν κληθεί σε μια ζωή αγαμίας, ο σαρκικός έρωτας μπορεί και πρέπει σταδιακά να μεταμορφωθεί στον θείο έρωτα, που εκφράζεται με την ακόρεστη λαχτάρα για την υπέρτατη ένωση με τον Θεό της αγάπης....
Ωστόσο, πρέπει να θέσουμε το ερώτημα: Είναι η ομοφυλοφιλία, ιδιαίτερα όταν εκφράζεται με ένα σταθερό ζεύγος που έχουν δεσμευθεί ο ένας στον άλλον, μια αρκετή σοβαρή αμαρτία - ή με τόσο καταστρεπτική επιρροή στην ενοριακή ζωή - ώστε να δικαιολογεί να τους αφορίσουμε; Δεν αφορίζουμε εκείνους που εμπίπτουν στην κατηγορία των πλεονεκτών, ιδιαίτερα όταν ο ενοριακός προϋπολογισμός εξαρτάται απο την γερή συμβολή τους. Ούτε αφορίζουμε τους αλκοολικούς, ακόμη κι όταν ενδίδουν συνεχώς στο ποτό. Αναγνωρίζουμε ότι το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου μας προσφέρεται "εις ίασιν ψυχής και σώματος". Ποιά πρέπει πράγματι, να είναι η σωστή ποιμαντική προσέγγιση στα ομόφυλα ζευγάρια που μετέχουν στην ενοριακή ζωή;
Ο γάμος μεταξύ ομοφύλων είναι, και θα είναι, ένα οξύμωρο σχήμα. Παρά τις πιέσεις περί πολιτικής ορθότητος μέσα στο σύγχρονο περιβάλλον του ηθικού σχετικισμού, ο όρος γάμος θα πρέπει να διατηρηθεί ώστε να σημαίνει τη μοναδική ένωση μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας, μια ένωση που καθιέρωσε ο ίδιος Θεός, για να υπηρετήσει τις προθέσεις Του για την συνέχιση της ζωής και τη σωτηρία όλων μας. Αυτό, είτε χρειαστεί μια συνταγματική τροπολογία είτε όχι, απαιτεί από εμάς τους Χριστιανούς να ανακαλύψουμε εκ νέου και να αναζωογονήσουμε την έννοια του γάμου. Σημαντικότερη απο κάθε νομοθετική ρύθμιση είναι η μαρτυρία που μπορούμε να προσφέρουμε στον κόσμο γύρω μας.
Για να είναι όμως αποτελεσματική αυτή η μαρτυρία, χρειάζεται να ενσωματώσουμε στις οικογένειές μας τις έννοιες της δέσμευσης και της υπευθυνότητας, της πιστότητας και της αγάπης, στοιχεία που ζητά ο Θεός για την συνθήκη, τον μυστηριακό δεσμό της συζυγικής ένωσης.

4 σχόλια:

  1. "Αυτός ο καλύτερος δρόμος θα μπορούσε να απαιτεί από τα άτομα που έχουν επιβεβαιωμένες ομοφυλοφιλικές τάσεις να αποδεχθούν ένα δια βίου αγώνα να παραμείνουν εγκρατείς, με αληθινή και ειλικρινή μετάνοια όταν και εάν πέσουν στο αμάρτημα. Απ΄αυτήν την άποψη όμως, δεν διαφέρουν σε τίποτε απο τούς ετεροφιλικούς άνδρες και γυναίκες, που πρέπει παρομοίως να αγωνίζονται στις σεξουαλικές επιθυμίες και τους πειρασμούς, ώστε να παραμείνουν αγνοί."

    Αυτό πιστεύω πως είναι το "κλειδί" στο πρόβλημα της ομοφυλοφιλίας και δυστυχώς είναι η πρώτη φορά που συναντώ αυτή την θέση.

    Χρήστος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δεν είναι η πρώτη φορά που το συναντώ, σε διαβεβαιώ. Υπάρχουν αρκετά σημεία σε κείμενα ασκητικά που ουσιαστικά δεν διακρίνουν την ομοφυλοφιλία από άλλα σαρκικά αμαρτήματα. Δεν τα έχω συγκρατήσει, αλλά το θυμάμαι πολύ καλά. Φαίνεται πάντως πως την εποχή αυτή ήταν η ομοφυλοφιλία λιγότερο διαδεδομένη απ' ό,τι σήμερα, τουλάχιστον έτσι νομίζω. Σήμερα έχει έρθει τόσος κορεσμός που ξέρω περιπτώσεις ανδρών τελείως str8, με κανονικότατη, ακόμα και έντονη σεξουαλική ζωή, που αρχίζουν να "ψάχνονται" και προς την άλλη πλευρά.

    Η αυστηρότατη καταδίκη της ομοφυλοφιλίας από την Εκκλησία, να το πούμε κι αυτό, οφείλεται και στο γεγονός ότι ήταν συνδεδεμένη αμεσότατα με την παιδεραστία (τόλμησε να γράψει για τον "παιδικό έρωτα" ο Συκουτρής, χωρίς να τον επιδοκιμάζει, και πήγαν να τον φάνε ότι τάχα συκοφαντούσε την αρχαία Ελλάδα. Μόνο την "Λακεδαιμονίων Πολιτεία" του Ξενοφώντος να διαβάσει κανείς καταλαβαίνει).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Αγαπητέ Μάρκο,
    αυτό που συναντώ πρώτη φορά είναι η άποψη που εκφράζεται στην πρώτη πρόταση του αποσπάσματος και όχι στη δεύτερη. Και όταν λέω "συναντώ" εννοώ κυρίως στις σύγχρονες απόψεις. Συγνώμη για την ασάφεια στην διατύπωση...

    Χρήστος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Το πρόβλημα με την εκκλησιαστική παιδεία, είναι ότι έχει δαιμονοποιήσει το σεξ.
    Ακόμα και οι προγαμιαίες σχέσεις είναι ,λέει, πορνεια! Δηλαδή, το να κάνει ένας νέος έρωτα με την κοπέλα του είναι το ίδιο με το να κάνει μία πόρνη έρωτα και όργια με 100 άντρες σε μία νύχτα! Ίδιο αμάρτημα! (Έλεος δηλαδη!)
    Ένα ταλαίπωρο παιδάκι που αγαπάει, λοιπόν, την εκκλησία, οφείλει σύμφωνα με αυτά που διδάσκεται να αποφεύγει τις γυναίκες και τον έρωτα μέχρι να παντρευτεί... (προφανώς αφού αποφεύγει τις γυναίκες κάνει παρέα ΜΟΝΟ με αντρες απο μικρό.) Έλα, όμως, που τώρα πια για να βρεις τα λεφτά να παντρευτείς φτάνεις τα 30 και βάλε... Δηλαδή, διδάσκουμε το παιδάκι που έρχεται το έρημο στο κατηχιτικό ότι ως τα 30 και βάλε θα είναι άσχετο με τον έρωτα, ειδεμί προδίδει το χριστό, είναι πόρνος/η, ανήθκικος/η και τόσα άλλα κοσμιτικά επίθετα που έχειη εκκλησία μας στη φαρέτρα της...
    Και ρωτάω: Τι μέλλον έχει ένα τέτοιο παιδάκι στη σύγχρονη κοινωνία;
    και απαντάω: ΚΑΝΕΝΑ!
    Στην καλύτερη περίπτωση θα γίνει μοναχός (πρακτικά μόνο αυτό μπορεί να διδάξει η ορθοδοξία)
    Στη χειρότερη, μπαιλντισμένο απο τις απαγορεύσεις, την καταπίέση και την τρελή πίεση των ορμών, θα κοιτάξει να βολευτεί με αυτό που έχει δίπλα του... τους άντρες. Διότι για γυναίκες ούτε λόγος!
    Αλλά ακόμα και στο γάμο συχνά υπάρχει η άποψη ότι το σεξ για ευχαρίστηση είναι "νόμιμη πορνεία"!
    Παρεμπιπτώντως, κανείς δε μιλάει για τη "νόμιμη μοιχεία" και με τη βούλα του χριστού παρακαλώ, που κάνει ένας που παντρεύεται χωρισμένη (έχουμε δικαίωμα για 3 διαζύγια).
    Κατα τα άλλα, το εύκολο θύμα είναι οι ταλαίπωροι ομοφυλόφιλοι. Μειοψηφία είναι, διαφορετικοί είναι , απάνω τους λοιπόν! ΦΑΤΕ ΤΟΥΣ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή