Συνεχίζοντας σήμερα την αναφορά μου σε Πατρινούς συνθέτες, αγαπητοί φίλοι της Ιδιωτικής Οδού, σας παρουσιάζω επιγραμματικά τον Ανδρέα Νεζερίτη. Μια μεγάλη μορφή της νεοελληνικής μουσικής δημιουργίας, που συνδύαζε αριστοτεχνικά την αυστηρή κλασική φόρμα με την πρωτότυπη αξιοποίηση ελληνικών στοιχείων.
Γεννήθηκε στη Πάτρα στις 30 Νοεμβρίου του 1897. Ξεκίνησε μαθήματα μουσικής με την Πατρινή πιανίστρια και συνθέτρια Αντιγόνη Παπαμικροπούλου και συνέχισε τις μουσικές του σπουδές στο Ωδείο Αθηνών. Στη συνέχεια (1926 – 1933) πήρε ιδιωτικά μαθήματα σύνθεσης και ενορχήστρωσης από τον Επτανήσιο συνθέτη Διονύσιο Λαυράγκα (1864 – 1941), μαθητή τού Jules Massenet (1842 – 1912). Ο Νεζερίτης επηρεάστηκε από τον δάσκαλό του ως προς την εναρμόνιση ελληνικών μελωδιών και προχώρησε σε ευρηματικές επεξεργασίες της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής. Από το 1945 ανέπτυξε βαθμιαία μια προσωπική γλώσσα κυριαρχούμενη από εσωτερική θρησκευτικότητα. Συνέθεσε έργα μουσικοδραματικά ( τις όπερες Βασιλιάς Ανήλιαγος, Ηρώ και Λέανδρος και το ορατόριο Προανάκρουσμα και Πέντε Ψαλμοί του Δαβίδ), συμφωνικά (δύο ραψωδίες, τρεις συμφωνίες, μουσική μπαλλέτου, κοντσέρτο για έγχορδα κ.α), μουσική δωματίου και τραγούδια για φωνή και πιάνο. Πέθανε στην Αθήνα στις 19 Νοεμβρίου 1980. Για το έργο του τιμήθηκε κατ’ επανάληψιν από την Ακαδημία Αθηνών.
Αξίζει να σημειωθεί το γεγονός ότι ο Ανδρέας Νεζερίτης είναι ο μοναδικός Πατρινός συνθέτης (και από τους λίγους σύγχρονους Έλληνες συνθέτες) που έργα του παρουσιάστηκαν στο Φεστιβάλ Αθηνών (Θέατρο Ηρώδου του Αττικού).
Ο μουσικολόγος Γιώργος Λεωτσάκος παρατηρεί: «Σε όλα του τα έργα ό,τι τελικά επιβάλλεται ως εντύπωση είναι η κλασσική στερεότητα της κατασκευής (Κοντσέρτο για βιολί, Πρώτη Συμφωνία) και η εκφραστική ειλικρίνεια, παρά την ποικιλία των αρμονικών γραφών, κάποτε και μέσα στο ίδιο έργο (π.χ. ρομαντισμός, εμπρεσιονισμός, νεοκλασικισμός που κινείται σε «μεμακρυσμένες» τονικότητες, όπως στο Κοντσέρτο για έγχορδα, το πιο «νεότροπο» έργο του). Στη μορφή της συμφωνίας φαίνεται να κατέληξε αργά και με περίσκεψη: υπήρξε δουλευτής αθόρυβος και τα έργα του συνήθως εκτελούνταν για πρώτη φορά αρκετά χρόνια μετά την ολοκλήρωσή τους. Η πηγαία του έκφραση συνδέεται συχνά με ένα προσωπικό θρησκευτικό συναίσθημα: από την ευγενικής ροής «τροπική» (γαλλ. modale) μελωδικότητα του Προανακρούσματος στην επιβλητικότατη Τρίτη Συμφωνία του – ομολογία πίστης και πνευματική διαθήκη κατά τα πρότυπα του Μπρούκνερ».
Ο μουσικολόγος Γιώργος Λεωτσάκος παρατηρεί: «Σε όλα του τα έργα ό,τι τελικά επιβάλλεται ως εντύπωση είναι η κλασσική στερεότητα της κατασκευής (Κοντσέρτο για βιολί, Πρώτη Συμφωνία) και η εκφραστική ειλικρίνεια, παρά την ποικιλία των αρμονικών γραφών, κάποτε και μέσα στο ίδιο έργο (π.χ. ρομαντισμός, εμπρεσιονισμός, νεοκλασικισμός που κινείται σε «μεμακρυσμένες» τονικότητες, όπως στο Κοντσέρτο για έγχορδα, το πιο «νεότροπο» έργο του). Στη μορφή της συμφωνίας φαίνεται να κατέληξε αργά και με περίσκεψη: υπήρξε δουλευτής αθόρυβος και τα έργα του συνήθως εκτελούνταν για πρώτη φορά αρκετά χρόνια μετά την ολοκλήρωσή τους. Η πηγαία του έκφραση συνδέεται συχνά με ένα προσωπικό θρησκευτικό συναίσθημα: από την ευγενικής ροής «τροπική» (γαλλ. modale) μελωδικότητα του Προανακρούσματος στην επιβλητικότατη Τρίτη Συμφωνία του – ομολογία πίστης και πνευματική διαθήκη κατά τα πρότυπα του Μπρούκνερ».
Ο ίδιος ο συνθέτης Ανδρέας Νεζερίτης έλεγε για το έργο του: «Πυξίδα και αρχή στη μουσική μου είναι ο λυρισμός. Δεν ακολουθώ καμιά ορισμένη ευρωπαϊκή σχολή. Γράφω μουσική, όπως εγώ την αισθάνομαι, και είμαι μακριά από ξένους πειραματισμούς, με μόνη προσπάθεια και επιθυμία εκείνο που γράφω να έχει τις ρίζες του στην ελληνική γη».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου