Αλέξανδρος Φωσταίνης: ΣΩΚΡΑΤΗΣ Λ. ΣΚΑΡΤΣΗΣ - ΕΝΑΣ ΜΥΘΟΣ

Αλέξανδρος Φωσταίνης 

ΣΩΚΡΑΤΗΣ Λ. ΣΚΑΡΤΣΗΣ – ΕΝΑΣ ΜΥΘΟΣ 

Αλφειέ Αλφειέ Αλφειέ μου 

Επιταλιώτη να το αγόρι σου. 

Ο Σωκράτης Σκαρτσής έφυγε. Ο άνθρωπος, ο δάσκαλος, ο ποιητής, για όσους τον γνώρισαν, τον άκουσαν και τον διάβασαν είναι πάντα εδώ. Το τρίπτυχο αυτό των ιδιοτήτων του είναι στην πραγματικότητα μια ολότητα που δεν έχει κανένα λόγο να χωρίζεται.  Έτσι τον γνωρίσαμε, όσοι είμαστε τυχεροί να βρεθούμε κοντά του και να αλλάξει σε μεγάλο βαθμό η πορεία μας. Ο Σωκράτης ήταν ολόκληρος. Ήταν πρόσωπο δεν ήταν εικόνα. 

Ω αγάπη / νερό και φως / μέρα και νύχτα 

Εσύ κι εγώ / ω αγάπη / παλμέ του κόσμου 

Ω αγάπη / το μόνο του τίποτα. 

Μια προσωπική αναφορά – οφειλή στο δάσκαλο, όπως εγώ τον πλησίασα τριάντα τόσα χρόνια που τον ξέρω: 

Σου αρέσει η ποίηση; Ήταν από τις πρώτες ερωτήσεις μαζί με την καταγωγής μου. Μου αρέσει, απάντησα, αλλά δεν κατέχω καλά τη γλώσσα. Λάθος! Μεγάλο λάθος, είπε. Να μιλάς και να γράφεις τη γλώσσα της μάνας σου , τη γλώσσα του λαού σου. Από εδώ αρχίζει να ξετυλίγεται με λογισμό και μ όνειρο το κουβάρι της μαθητείας. Πρώτη αναφορά στη μεγάλη του αγάπη τον Διονύσιο Σολωμό: 

"Υποτάξου πρώτα στη γλώσσα του λαού κι αν είσαι αρκετός, κυρίεψέ την". Ήταν μια πρόταση εμβληματική του Εθνικού ποιητή για τη δημοτική, που την έκανε πράξη στο σπουδαίο έργο του. Και από κοντά η σύνδεση της γλώσσας με την ελευθερία του αγωνιζόμενου λαού: "Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου, πάρεξ ελευθερία και γλώσσα". 

Ο Σωκράτης Σκαρτσής μελέτησε τη γλώσσα μας σε όλη τη διαδρομή της όσο λίγοι. Γλώσσα έλεγε, είναι η προφορική μας λαλιά, που μεταδίδεται από στόμα σε στόμα κι από μάτια σε μάτια. Η προφορική γλώσσα έχει σώμα, έχει τον παλμό της καρδιάς έχει λαρύγγι. Μετέχουν όλες οι αισθήσεις στη δημιουργία της και κουβαλά το βάρος της ανθρώπινης πορείας. Είναι η ρίζα μας, δεν είναι απλές λέξεις . Ερμηνεύουν τα ταπεινά και τα μεγάλα ,τα πράγματα και τα θαύματα. Γλώσσα είναι η ανάσα μας. "Η πνευματικότητα έχει αφετηρία αισθητηριακή". Ποιητικά το είπε πολύ όμορφα: 

Ο παππούς μου δεν ήξερε γράμματα / ήξερε πράγματα / στην άπλα του κάμπου του. 

Ο Σωκράτης έρχεται από μακριά. Έσκυψε με σεβασμό στην παράδοση, μελέτησε λαούς και τα έργα τους. τα τραγούδια τους, τα μοιρολόγια και τα ταχταρίσματα. Ήταν ένας αφιερωμένος άνθρωπος στη γλώσσα και την ποίηση, την ποιητική γλώσσα. Ποίηση, δοξαστική της ζωής, της φύσης, της ανάσας των πραγμάτων και ελεγειακή της απουσίας. Ταυτόχρονα ένας γενναιόδωρος δάσκαλος, στους μαθητές του, στους νέους και τους φίλους, με κατανόηση πάντα και ενθάρρυνση. Ο Σωκράτης ποιητής γράφει το ίδιο πάντα ποίημα. Με άλλη ματιά κάθε φορά, όπως η φύση από στιγμή σε στιγμή αλλάζει. Ποίημα βίωμα, ποίημα πιόμα, όπως ο ίδιος έλεγε. 

Το χελιδόνι / που θα ΄ρθει στο μπαλκόνι / ήρθε από τα μάτια σου… 

και το άλλο: 

Γραμμές των κυμάτων στην άμμο και στ όνειρο...

Το έργο του Σωκράτη είναι τεράστιο: ακούραστος δάσκαλος στη μέση εκπαίδευση έγραψε εκατοντάδες βιβλία, χιλιάδες σελίδες ποίησης, μεταφράσεις ξένων συγγραφέων, κείμενα των λαών. Ήταν ο κύριος εμπνευστής και ιδρυτής μαζί με άλλους ανθρώπους των γραμμάτων του Συμποσίου της Ποίησης. Μεγάλο γεγονός για την πόλη μας και το ανθρωπινο δυναμικό που παρέλασε για πάνω από 35 χρόνια. Και αυτά χωρίς καμία ιδιοτέλεια, κανένα βραβείο δεν πήρε από φορείς ή την πολιτεία.  Πήρε, βέβαια, την μεγάλη αγάπη των μαθητών και των φίλων του, των απλών ανθρώπων και του έφτανε. 

Ήταν άνθρωπος χθεσινός, σημερινός και δάσκαλος για όλες τις εποχές. Κι ήταν ταυτόχρονα ένας σοφός γέροντας, γαλήνιος αυθεντικός και ανάλαφρος μαζί κι ένα αθώο παιδί που κάθε μέρα κάτι καινούργιο σκαρφίζεται Και η ποίηση έχει ανάγκη την αθωότητα. Άλλωστε …παιδός η βασιληίη. 

Με το πράγμα του κόσμου θα κλείσουμε τη μικρή μας αναφορά στο μεγάλο δημιουργό. 

Όλα είναι και τίποτα δεν είναι 

πεις δεν πεις /βλέπεις δε βλέπεις 

ζεις δε ζεις. 

Το ποίημα είναι μια ερωτική πράξη απ' το ένα στο δύο, 

στα πλήθη, κι απ τα πλήθη, το δύο, στο ένα. 

Είναι ένα, αγαπημένα, εγώ κι αυτό, εγώ κι εσύ, μαύρο κι άσπρο μια σταγόνα το τίποτα, 

μια αυτοσταγόνα ο έρωτας, Λαλώ. 

Δάσκαλέ μας αγαπημένε. Δίδαξες ήθος ζωής, ήθος γραφής και ήθος αναχώρησης. Με το χέρι στην καρδιά σε χαιρετάμε.

Αλέξανδρος Φωσταίνης, Σωκράτης Σκαρτσής, Βασίλης Χριστόπουλος (2024)