Στέλιος Θ. Μαφρέδας: "Στο Μοναστήρι των Φιλανθρωπηνών"

Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν 

Στέλιος Θ. Μαφρέδας 

Στο Μοναστήρι των Φιλανθρωπηνών 

Έμαθα για σένα Ιωάννη Μαυρόποδα 

από τον σεβαστό Νίκο – Γαβριήλ Πεντζίκη. 

Υπήρξες σε εποχή ψευδώνυμη, περίπου αποκηρυγμένη 

ταμπού οι αναφορές σε αυτοκράτορες και γραμματικούς 

ξερή φιλολογία κάπου για σένα γράφει. 

Προσκυνητής τώρα στη Μονή των Φιλανθρωπηνών 

τη λίμνη της Κυρά-Φροσύνης διαπλέω. 

Έμπειρος περατάρης με διαπορθμεύει 

φαντάζομαι το ξεραμένο αίμα του Αλή 

πιο κει την θύρα δρασκελώ αρχαίας εκκλησίας. 

Σε θρόνο ο τελειωτής, ο Παλαιός των Ημερών, 

περικείμενον νέφος μαρτύρων και αγίων. 

Και αντικρίζω ασκεπείς δικά τους λόγια να διαβάζουν 

ο Πλάτων, Απολλώνιος ο Τυανεύς, Σόλων ο Αθηναίος 

ο Αριστοτέλης, ο Πλούταρχος ο Θουκιδίδης, 

Χίλων ο Λακεδαιμόνιος, έσχατος και πρώτος. 

Τον Κύριο ασπάζομαι και προχωρώ 

δέηση με τα δικά σου λόγια αναπέμπω, 

εἴπερ τινός βούλοιο τῶν ἀλλοτρίων 

τῆς σῆς ἀπειλῆς ἐξελέσθαι, Χριστέ μου, 

Πλάτωνα καί Πλούταρχον ἐξέλοιό μοι, 

και πιάνω τους αιώνες στην παλάμη μου 

τα ειλητάρια τους σαν αγγίζω. 

Ιωάννης Μαυρόπους = Βυζαντινός λόγιος και ποιητής. Η γέννησή του τοποθετείται πέριξ του 1000 μ.Χ. και ο θάνατός του το 1070. Σπούδασε ρητορική, λογική, μεταφυσική, ηθική, μαθηματικά, φυσικά, νομικά και λατινικά. Συνέταξε τη Νεαρά, τη σχετική με τη λειτουργία της νομικής σχολής, επί Κωνσταντίνου Θ’ Μονομάχου (1042-55). Έγραψε μεγάλο αριθμό ιαμβικών ποιημάτων, εκκλησιαστικούς ύμνους καθώς και επιγράμματα. 

Ο Νίκος – Γαβριήλ Πεντζίκης, τον αναφέρει στις Σημειώσεις εκατό ημερών, σελ. 108-109 (Παρατηρητής 1988) όπου μεταξύ των άλλων, λέει και τα εξής: «… Οφείλουμε να πιστέψουμε ότι το πνεύμα του βυζαντινού Ιωάννου Μαυρόποδος, που παρακαλεί τον Χριστό να εξαιρέσει της κολάσεως αρχαίους σοφούς, όπως ο Πλάτων και ο Πλούταρχος, ως προσκείμενους στη διδασκαλία του, είχε σημαντική διάδοση.» 

Το επίγραμμα για τον Πλάτωνα και τον Πλούταρχο είναι το εξής: 

εἴπερ τινός βούλοιο τῶν ἀλλοτρίων/τῆς σῆς ἀπειλῆς ἐξελέσθαι, Χριστέ μου,/Πλάτωνα καί Πλούταρχον ἐξέλοιό μοι,/ἄμφω γάρ εἰσι καί λόγον καί τόν τρόπον/τοῖς σοῖς νόμοις ἔγγιστα προσπεφυκότες,/εἰ δ’ ἠγνόησαν ὡς Θεός εἶ τῶν ὅλων,/ἐνταῦθα τῆς σῆς χρηστότητος δεῖ μόνον/δι’ ἥν ἅπαντας δωρεάν σῲζειν θέλεις.

Καπέλα Σιξτίνα, Βατικανό και "Καπέλα" Φιλανθρωπηνών, Νήσος Ιωαννίνων

Στέλιος Θ. Μαφρέδας

Γεννήθηκε στην Πρέβεζα το 1949, ζει και δραστηριοποιείται στην Πάτρα. Σταδιοδρόμησε ως στέλεχος Τραπεζών και του ευρύτερου χρηματοπιστωτικού τομέα, και το διάστημα 2000- 2013 χρημάτισε μέλος της διοίκησης της Τράπεζας Κύπρου στην Ελλάδα. Έχει εκδώσει επτά ποιητικές συλλογές και την ανθολογία «Η Πρέβεζα στη νεοελληνική ποίηση» αναδεικνύοντας την δυναμικότητα και την διαχρονική χρήση του ποιητικού συμβόλου που σηματοδοτεί η πόλη. Συνεργάζεται με αρκετά λογοτεχνικά περιοδικά, δημοσιεύοντας κριτικές και δοκίμια, ενώ ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα ιταλικά και στα βουλγαρικά. 

Εργογραφία 

Η Πρέβεζα στη νεοελληνική ποίηση. (Ανθολογία) 

Έκδοση Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πρέβεζας, 2001 

β) Ίδρυμα Ακτία Νικόπολις, Πρέβεζα 2018 

Ταριχευτής ημερών (ποίηση). Εκδόσεις Αρμός. Αθήνα 2007 

Άξονας περιστροφής (ποίηση). Εκδόσεις Μεταίχμιο. Αθήνα 2009 

Υπόκλιση στον αυτουργό (ποίηση). Οι Εκδόσεις των Φίλων. Αθήνα 2012 

Επιβάτης πορθμείου (ποίηση. Οι Εκδόσεις των Φίλων. Αθήνα 2014 

Νεύμα από απέναντι (ποίηση). Οι Εκδόσεις των Φίλων. Αθήνα 2017 

Προνόμιο αιχμαλωσίας (ποίηση). Εκδόσεις Αρμός. Αθήνα 2018 

Βήμα πριν (ποίηση). Οι εκδόσεις των Φίλων. Αθήνα 2021