Η ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ Η ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟΥ

Γράφει ὁ πρωτοπρεσβύτερος Χρῖστος Κυριακόπουλος 

Ἡ πρωτεύουσα τῆς ὀρεινῆς Γορτυνίας εἶναι μιὰ πανέμορφη πόλη σὲ ὑψόμετρο 950 μέτρων στὸν ὀρεινὸ δασικὸ ὄγκο τοῦ Μαινάλου. Ἐκεῖ προϋπῆρχε ἀρχαία πόλη, ἡ Τεῦθις, καὶ πιὸ κάτω στὸ φαράγγι τοῦ Λούσιου, ἡ ἀρχαία Γόρτυς. Ἀλλά ἀπὸ τὸν 8ο αἰῶνα μ.Χ. κατοικήθηκε ὡς ἡ γνωστὴ μέχρι σήμερα Δημητσάνα. 

Γνωστή; Για τους φίλους τῆς ἱστορίας, τοὺς ἐγγραμμάτους καὶ τοὺς παλαιότερους κατοίκους της εἶναι ἡ πατρίδα τοῦ Γρηγορίου Ε΄, τοῦ Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανοῦ, ἑβδομήντα ἀρχιερέων καὶ μάλιστα ἑπτὰ πατριαρχῶν, τρισήμισυ χιλιάδων κληρικῶν, διδασκάλων τοῦ Γένους καὶ λογίων, ἡ πατρίδα ἁγίων καὶ ἡρώων, ἡ ἕδρα τῶν μπαρουτόμυλων τῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821, ἀλλὰ καὶ ἡ περιοχὴ τῆς Μονῆς Φιλοσόφου μὲ τὸ Κρυφὸ Σχολειό, τῆς Μονῆς Αἰμυαλῶν, τῆς Μονῆς τοῦ Τιμίου Προδρόμου καὶ πολλῶν ἄλλων προσκυνημάτων καὶ σεβασμάτων τῆς νεώτερης ἑλληνικῆς ἱστορίας. Εἶναι, μὲ ἄλλα λόγια, μία κοιτίδα τοῦ νεώτερου Ἑλληνισμοῦ καὶ τῆς Ὀρθόδοξης Χριστιανικῆς πίστεως τοῦ περήφανου λαοῦ μας, ποὺ στερέωσε αἰῶνες τώρα τοὺς ἀγῶνες γιὰ τὴν ἐλευθερία του πάνω σὲ αὐτὰ τὰ δύο ἰδανικά! 

Ἀντὶ ὅμως ὁ ἐπισκέπτης νὰ ἀνηφορίζει τὰ παραδοσιακά καλντερίμια γιὰ τὴν ἱστορικὴ βιβλιοθήκη της, τὴν οἰκία-μουσεῑο τοῦ Γρηγορίου Ε΄, τοὺς ἱεροὺς ναοὺς της καὶ γραφικὰ ἐξωκκλήσια της, συνήθως τὴν ἐπισκέπτεται ἕρμαιον τῶν σειρήνων ποὺ ξεκινοῦν τὴ διαφήμιση ἑνὸς ἁπλῶς φυσιολατρικοῦ καὶ γαστριμαργικοῦ παραδείσου. Ὡς διὰ μαγείας ἡ ἱστορία ἐξατμίζεται, οἱ μορφὲς τοῦ ἑλληνισμοῦ ὑποχωροῦν καὶ τανύεται πελώριο τὸ φάντασμα τοῦ ἑστιατορίου, τῆς μοντέρνας ταβέρνας, ἀκόμα καὶ τῆς νεωτερικῆς καφετέριας, λὲς καὶ οἱ Ἀθηναῖοι συμπολίτες μας δὲν μποροῦν νὰ ἀπολαύσουν τέτοιους χώρους στὸ λεκανοπέδιο Ἀττικῆς! 

Βεβαίως, τὸ παραδοσιακὸ δημητσανίτικο φαγητό, ὅπου καὶ ἐφόσον παρασκευάζεται τέτοιο, εἶναι τουριστικὸς κράχτης καὶ ἀποτελεῖ πολιτισμικὸ προϊὸν διαφήμισης τοῦ χώρου. Ἀλλὰ ἡ Δημητσάνα δὲν πρέπει νὰ διαφημίζεται μόνον, ἁπλῶς, ἀποκλειστικῶς σὰν παράδεισος γαστριμαργικῶν ἀπολαύσεων καὶ ἀναψυχῆς τοῦ Σαββατοκύριακου! Διότι εἶναι ΚΥΡΙΩΣ ἡ πατρίδα τῆς ἱστορίας τοῦ Μοριᾶ, σύμβολο μιᾶς ἀδάμαστης γενιᾶς προγόνων ἀπὸ ἥρωες, ἁγίους καὶ λογίους. Δὲν τῆς ἀξίζει ἐπομένως ἡ ἀποικιοποίηση τοῦ πολιτισμοῦ της ἀπὸ τὴν ἐμπορικὴ μοῖρα της! Ὁ σημερινὸς κόσμος μας ἔχει ἀνάγκη καὶ ἀπὸ τὸ τουριστικὸ εἰσόδημα ἀλλὰ κυρίως πάσχει ἀπὸ ἱστορικὴ ἀγνωσία καὶ πολιτιστικὴ ἀμνησία. 

Θέλω νὰ πιστεύω πὼς ἡ Δημητσάνα θὰ ἐπιβιώσει καὶ θὰ συνεχίσει νὰ διδάσκει τὸν ἐπισκέπτη της ἱστορία, πολιτισμὸ καὶ ἐθνικὴ ἀνθρωπογνωσία.