ΤΡΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΟΥ ΚΩΣΤΗ ΔΕΜΕΡΤΖΗ ΓΙΑ ΤΑ "ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΚΑ" ΣΤΗΝ "ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΕΥΒΟΙΑ"

ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΕΥΒΟΙΑ 22-9-2023 

Βιβλία που λάβαμε 

Ο Μάνος Χαζιδάκις ως επικίνδυνος αντιεξουσιαστής 

Επ’ αφορμή των «Χατζιδακικών», του Παναγιώτη Ανδριόπουλου 

Του μουσικολόγου Κωστή Δεμερτζή

Φίλοι μου, ποιος χρωστάει μεγαλύτερη χάρη σε ποιον; Εμείς σ’ αυτήν, που είναι τόσο όμορφη, που χαιρόμαστε να την βλέπουμε; Ή αυτή σ’ εμάς, που, αν δεν ήμασταν εμείς, σε τι θα χρησίμευε η ομορφιά της; 

Σωκράτης, κατά Ξενοφώντα 

(από τα «Απομνημονεύματα», εδώ: από μνήμης) 

Ο Παναγιώτης Ανδριόπουλος, αγαπητός φίλος, δραστήριος ερευνητής και δημιουργός σε όλο το φάσμα του πολιτισμού, με επίκεντρο, όμως, την μουσική, εξέδωσε πρόσφατα (τον Ιούνιο, φέτος) το βιβλίο του «ΤΑ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΚΑ». Ένα βιβλίο 200 σελίδων, με έναν εκπληκτικό πλούτο ύλης, την οποία ο Ανδριόπουλος γνωρίζει «από πρώτο χέρι», όντας συν-δημιουργός πολλών από τα δρώμενα του πολιτισμού που επεξεργάζεται στις σελίδες του, και έχοντας γνωρίσει από κοντά προσωπικότητες του τόπου που, έχοντας το μέγεθος που έχουν – και τη σημασία που έχουν – αναζητούν τον κατάλληλο αποδέκτη, για να «κουμπώσουν» και να προωθηθούν στον χώρο που τους αναλογεί – διαμορφώνοντας την ταυτότητα του τόπου με τρόπο που θα του άξιζε, αν ο τόπος αποδειχνόταν άξιος για κάτι τέτοιο. 

Το ότι ο Χατζιδάκις έρχεται, στο βιβλίο, ως κεντρική μορφή του βιβλίου, συσχετιζόμενος με μια μεγάλη σειρά φυσιογνωμιών της τέχνης (στον όρο αυτό εννοούμε: και της μουσικής, και των γραμμάτων) και του πνεύματος είναι χαρακτηριστικό της οπτικής του βιβλίου – και εύστοχο: ο Χατζιδάκις υπήρξε γεφυροποιός ανάμεσα στα ρεύματα πολιτισμού που ενέσκηπταν και διέτρεχαν τον χώρο, επιλεκτικός, κριτικός, και ευρύνους. Και ο Ανδριόπουλος είχε θητεύσει κοντά του – την εποχή της Ορχήστρας των Χρωμάτων. 

Σε μια στιγμή, το βλέμμα μας θα πρέπει να εστιαστεί και στον ίδιο τον Πατρινό συγγραφέα, τον Παναγιώτη Ανδριόπουλο, με σπουδές θεολογίας και επάγγελμα καθηγητής, έχει την δυνατότητα (όπως πολλοί από εμάς) να συνεισφέρει – και συνεισφέρει πολλά! – στον πολιτισμό μας, χωρίς να συνωστίζεται στους συλλόγους και στους διαδρόμους και στα λόμπυ και όπου αλλού για να κερδίσει τον επιούσιο «πουλώντας» την συνεισφορά του. Η εκπομπή του «προς εκκλησιασμόν» (στην οποία μας έκανε την τιμή να παρουσιάσει, κι εμάς και τα βιβλία μας) είναι ένα ζεστό, ΠΡΟΣΩΠΙΚΌ – και πολυπρόσωπο, μιας συλλογικής προσωπικότητας, εκεί, στο Άγιο Γεώργιο Νέου Ψυχικού. Πατώντας γερά το ένα του πόδι στην καθ’ ημάς Ανατολή της Βυζαντινής μουσικής, ως ιεροψάλτης, μεταξύ άλλων, και γνωρίζοντας καλά τον χώρο της «Ευρωπαϊκής» (κάποτε λεγόμενης) μουσικής, είναι ιστορικά υποψιασμένος, και απέχει από αδόκιμα κοκτέιλ, μείγματα και αμαγάλματα σαν εκείνα που δοκιμάστηκαν κατά καιρούς στον Ελληνικό χώρο, «τοποθετώντας» τα τελευταία εκεί που τους αρμόζει, στην ιστορική τους αξία και σημασία. 

Όμως, στον Ανδριόπουλο και στο βιβλίο του έχουμε κι άλλα να πούμε. Τον λόγο έχει ο συγγραφέας, εδώ, αναπαράγουμε τον πρόλογό του στο βιβλίο του, με τίτλο: «Μάνος Χατζιδάκις, ο επικίνδυνος αντιεξουσιαστής». Και μόνον το ότι ο πρόλογος του βιβλίου αυτού έχει αυτή τη διατύπωση, λέει πολλά για την οπτική γωνία του συγγραφέα. Εμείς, … για περισσότερα, στα επόμενα φύλλα!

Με αφορμή τα «Χατζιδακικά», του Παναγιώτη Ανδριόπουλου 

(κάποιες παρατηρήσεις) 

(πρώτη συνέχεια από πέντε) 

Έχοντας παρουσιάσει, στις δύο προηγούμενες συνέχειες, τον πρόλογο του Παναγιώτη Ανδριόπουλου στο βιβλίο του «τα Χατζιδακικά», συνεχίζουμε, στις συνέχειες που ακολουθούν με τις δικές μας σημειώσεις, πλέον, πάνω στο βιβλίο το ίδιο του Ανδριόπουλου – ακριβέστερα: στην συγγραφική του πράξη. 

Ο όρος «συγγραφική πράξη», εδώ, χρειάζεται μια διευκρίνιση. Γιατί η συγγραφή ενός βιβλίου σαν «τα Χατζιδακικά» δεν είναι κάτι που μπορεί να απομονωθεί από την γενικότερη ζωή και δράση του συγγραφέα. Και τούτο ισχύει για κάθε βιβλίο, αλλά περισσότερο για τον τρόπο που είναι συντεταγμένα τα «Χατζιδακικά»: δηλαδή οργάνωση, κατά ενότητες, ενός αριθμού παλαιότερων κειμένων, κατά τρόπο ώστε αυτά να συντίθενται, πλέον, σε μια νέα ενότητα. Ένα, τρόπον τινά, ψηφιδωτό στιγμών του παρελθόντος χρόνου, ώστε να μας δίδεται μια νέα εικόνα, μια νέα «σύνθεση». 

Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο του Κωστή Δεμερτζή

Σημείωση Ιδιωτικής Οδού:

Εκφράζω την βαθειά ευγνωμοσύνη μου στον έγκριτο μουσικολόγο και ευρυμαθέστατο (είναι πολλές οι ιδιότητές του) Κωστή Δεμερτζή, γιατί έσκυψε με τόση προσοχή στα "ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΚΑ" μου και με πλούτισε με τα τόσο ουσιαστικά κείμενά του. 

Π.Α.Α.