ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΚΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΤΑΜΒΑΚΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΝΩΛΗ ΚΑΛΟΜΟΙΡΗ

Με επιτυχία παρουσιάστηκε την Τρίτη 30 Μαΐου 2023, το βιβλίο  «ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΛΟΜΟΙΡΗΣ (14/12/1883–8/4/1962). ΕΠΙΣΗΜΗ ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ (1920-2022)» του ακάματου Θωμά Ταμβάκου, μουσικογράφου-ερευνητή-κριτικού-συγγραφέα, που εκδόθηκε από τη Μουσική Εταιρεία Αλεξανδρούπολης. 

Η εκδήλωση έλαβε χώρα στην Αίθουσα Διδασκαλίας της Μουσικής Βιβλιοθήκης «Λίλιαν Βουδούρη» του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. 

Η πολύτιμη αυτή έκδοση που μας παρέδωσε ο Θωμάς Ταμβάκος, με την πλήρη επίσημη δισκογραφία του Μανώλη Καλομοίρη, καλύπτει το κενό στη βιβλιογραφία του συνθέτη και αποτελεί τον καλύτερο εορτασμό της επετείου των εκατόν σαράντα (140) ετών από τη γέννησή του. 

Οι ομιλητές της εκδήλωσης εξήραν, δικαίως, το έργο του Θωμά Ταμβάκου και ήσαν οι εξής: 

Στεφανία Μεράκου, διευθύντρια Μουσικής Βιβλιοθήκης «Λίλιαν Βουδούρη» του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής 

Νίκος Μαλιάρας, μουσικολόγος, καθηγητής Ε.Κ.Π.Α., Τμήμα Μουσικών Σπουδών 

Χαρά Καλομοίρη, εγγονή του Μ. Καλομοίρη, διευθύντρια του Εθνικού Ωδείου Αθηνών 

Μυρτώ Οικονομίδου, μουσικολόγος στη Μουσική Βιβλιοθήκη «Λίλιαν Βουδούρη» του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής 

Βύρων Φιδετζής, αρχιμουσικός, πρόεδρος Δ.Σ. του «Συλλόγου Φίλων Καλομοίρη» 

Δρ. Αθανάσιος Τρικούπης, συνθέτης, αρχιμουσικός, μουσικολόγος, αναπληρωτής καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Τμήμα Μουσικών Σπουδών 

Θωμάς Ταμβάκος, συγγραφέας του βιβλίου. 

Στο μουσικό μέρος, το Duo Vocialo, με την μεσόφωνο Ιωάννα Βρακατσέλη και τον Χρήστο Μαρίνο στο πιάνο, ερμήνευσε εντέχνως πέντε αδισκογράφητα τραγούδια του Μ. Καλομοίρη για φωνή και πιάνο, από την πρώτη δεκαετία του περασμένου αιώνα (τα χρόνια στο Χάρκοβο) έως και τα χρόνια του πολέμου που ζούσε στο Παλιό Φάληρο. 

Μικρούλα (1908) από τον Ταμπουρά και Κόπανο, έργο 7, σε ποίηση Αλέξανδρου Πάλλη 

Το θάμα, έργο 20 (1915), σε ποίηση Ν. Παπαγεωργίου 

Έχε γεια (1922) από τα 20 Δημοτικά Τραγούδια (πρώτη σειρά), σε δημώδη ποίηση 

Τραγούδια αγέννητα (1943) από τους Πεντασύλλαβους (τρίτη σειρά), σε ποίηση Κωστή Παλαμά 

Sotto voce (1943), σε ποίηση Καρθαίου. 

Παραθέτουμε, στη συνέχεια την ομιλία του Θωμά Ταμβάκου. 

Καλησπέρα σας αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι. 

Το καταλαβαίνετε ίσως το πόσο βαθιά συγκινημένος είμαι για όλα όσα συμβαίνουν εδώ, σήμερα, στις 30 Μαΐου. 

Αδυνατώ πραγματικά να περιγράψω με λόγια το πόσο απέραντα ευγνώμων είμαι προς όλες και όλους σας που με τιμάτε με την παρουσία σας, προς τους εκλεκτούς προλαλήσαντες ομιλητές, προς την πάντα φιλόξενη Μουσική Βιβλιοθήκη Βουδούρη, προς τους δύο υπέροχους μουσικούς της συναυλίας που έπεται, προς όλους όσους συνέδραμαν για να γίνει αυτό το βιβλίο υπαρκτό γεγονός. Όποιες λεκτικές εκφράσεις και να χρησιμοποιήσω θα είναι στην ουσία έπεα πτερόεντα, για την περιγραφή της ευγνωμοσύνη μου. 

Με περισσή χαρά λοιπόν ίσταμαι ενώπιόν σας με το τέταρτο βιβλίο της σειράς των επίσημων δισκογραφιών των Ελλήνων μουσουργών μας. Αναμφίβολα, δεν θα ήταν εφικτό αυτό, αν η τρέλα και το πάθος μου δεν είχε συνοδοιπόρο τον βασικό συνεργάτη και εκδότη μου Θανάση Τρικούπη, ικανότατο τυμβωρύχο μουσικών terras incognitas και τη Μουσική Εταιρεία Αλεξανδρούπολης. Μίας ακριτικής πόλης, στην ανατολική εσχατιά της πατρίδας μας που συναντά τη δυτική εσχατιά, τα Ιωάννινα, τη γενέθλια πόλη μου. 

Ίσως να είναι μία απόδειξη ότι η επαρχία εγείρεται από την κλίνη της πνευματικής της ραστώνης, σε πείσμα του κυρίαρχου αθηνοκεντρισμού. Και όπως ο αγαπημένος και αείμνηστος μέντοράς μου, ο Τάκης Καλογερόπουλος έγραψε προ ετών, αυτά τα συμβάντα δεικνύουν τη βάδιση προς μία άφευκτη εθνική ανηφορική πορεία. 

Το βιβλίο, όπως και όλα τα προηγούμενα, είναι έργο ζωής ή πάρεργο ζωής, όπως θέλετε πείτε το. Είναι κατάληξη και καρπός προσωπικού πολύμοχθου και επίπονου κόπου και αγώνα. Αγώνα με ατελείωτες περιπλανήσεις, σε γνωστές αλλά κυρίως σε ανεξερεύνητες περιοχές, ως πείσμων ζηλωτής και δισκο-βιβλιοσκώληκας ή παρωχημένος μουσικός Σέρλοκ Χόλμς, όπως κάποιοι με χαρακτήρισαν. Χειροποίητο λοιπόν βιβλίο, γραμμένο στον ηλεκτρονικό υπολογιστή μου, σε απλό αρχείο word -με τις αρκετές αδυναμίες και περιορισμένες δυνατότητες του συγκεκριμένου λογισμικού. Γραμμένο, σε περιβάλλον windows, με τις επίσης γνωστές αδυναμίες του. Αδυναμίες ή εμπόδια, όπως τα γνωστά «κολλήματα» ή «παγώματα», που πάμπολλες φορές μ’ έφεραν στα όριά μου, εξαναγκάζοντάς με να γράψω ολόκληρες φράσεις και λέξεις εξ αρχής και να κάνω νέα σελιδοποίηση.

Χειροποίητο λοιπόν βιβλίο, με σχεδίαση, εισαγωγή στοιχείων, πληροφοριών, φωτογραφιών και σελιδοποίηση, αλλά και πολλά ακόμη, χωρίς γραφιστικές και σχεδιαστικές -ελκυστικότερες σίγουρα- παρεμβάσεις που όμως απαιτούν άλλου είδους λογισμικά και περιβάλλοντα, με χρήση τους από ειδικούς επαγγελματίες, όπως οι γραφίστες. 

Χειροποίητο, με τέσσερα ήσσονος σημασίας λάθη, της «πληκτρολόγησης» όπως αποκαλούνται. Γι’ αυτό ζητώ ταπεινά συγγνώμη από τους αναγνώστες για τα μικρά αυτά λάθη. Λάθη καλά κρυμμένα εντός των κειμένων και δη των υποσημειώσεων, τα οποία ξέφυγαν κατ’ εξοχήν από μένα και από όσους έκαναν, με συνέπεια και αυταπάρνηση, τον ουσιαστικό φιλολογικό και μουσικολογικό έλεγχο, πριν την έκδοση. Συστηματικός έλεγχος που απέφερε τη διόρθωση πολλαπλάσιων λαθών μου, σημαντικών και ασήμαντων και αντιπροσωπεύει μικρότατο δείγμα της δαψιλής προσφοράς τους. Εξάλλου, ως μη αναμάρτητος, «οὐκ ἦλθον βαλεῖν μάχαιραν, ἀλλά εἰρήνην» αντιστρέφοντας την ευαγγελική -κατά Ματθαίον ρήση- και ο νοών νοείτω. 

Καταθέτω λοιπόν τη συγγραφή της επίσημης δισκογραφίας του κορυφαίου μας Μανώλη Καλομοίρη προς μελέτη και κρίση όλων όσων ενδιαφέρονται, μη γνωρίζοντας εισέτι αν έπραξα σωστά. Το έκανα, με αφορμή τα 140 έτη από τη γέννησή του, θέλοντας επίσης κατ’ ελάχιστον να τιμήσω τη μνήμη αγαπημένων φίλων και «δασκάλων» μου, του Δημήτρη Δραγατάκη, του Τάκη Καλογερόπουλου, του Θόδωρου Αντωνίου, του Ντίνου Κωνσταντινίδη και του Κώστα Μπραβάκη, απόντων μεν αλλά ωσεί παρόντων εντός μου. 

Έχοντας τους προαναφερθέντες στη σκέψη μου, που πάντα με παρότρυναν στα μουσικογραφικά σχέδιά μου, τόλμησα να κάνω το «ego ipse», ήτοι το άνοιγμα της αυλαίας, με σκηνικό τη ερικυδή δισκογραφική παρουσία του συνθέτη, επειδή αυτό το θέμα δεν έχει θιγεί από επαΐοντες της μουσικής κοινότητας. Και όμως, τόσο η δισκογραφία, όπως φυσικά και η εργογραφία του συνθέτη, αφορά τη Μουσική Ιστορία της χώρας μας και την αρμονική κληρονομιά της. 

Ας κατηγορηθώ για αυτό. Ας κατηγορηθώ επίσης, για τον τρόπο χειρισμού της ελληνικής γλώσσας στη γραφή των κειμένων με τις διάφορες εμμονές μου. Όπως, επί π.χ., με τη χρήση του «ν» στην αιτιατική του αρσενικού ή την αποφυγή αγοραίων εκφράσεων της δημοτικής. Επίσης, για τον τρόπο παράθεσης των πληροφοριών σε κάθε δισκογράφημα. Ευελπιστώ ότι επεξηγώ, με τη μεγαλύτερη δυνατή σαφήνεια, το πώς παραθέτω τις πληροφορίες αυτές, στο προλογικό κεφάλαιο του βιβλίου με τίτλο «Γενικές παρατηρήσεις». 

Εμπνέομαι από την παρουσία σας και τολμώ, ονειροδρόμος και αιθεροβάμων, με την προϋπόθεση της καλής ψυχοσωματικής υγείας μου, να σας δώσω την υπόσχεση για τη συνέχιση της συγγραφικής-ερευνητικής προσπάθειας, με τη διάσχιση του ωκεανού της δισκογραφίας των Ελλήνων μουσικών δημιουργών. 

Ζητώ συγγνώμη για την περιαυτολόγησή μου. 

Σας ασπάζομαι και υποκλίνομαι ενώπιόν σας, με απέραντη ευγνωμοσύνη και αγάπη.