Tears from BABYLON – J.S. BACH: Piano Transcriptions • Alexandra PAPASTEFANOU

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Κυκλοφόρησε σήμερα, Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2023, από την First Hand Records ανά τον κόσμο και σε όλες τις ψηφιακές πλατφόρμες το cd της Αλεξάνδρας Παπαστεφάνου, με τίτλο “TEARS FROM BABYLON”, το οποίο περιλαμβάνει δικές της μεταγραφές (και δυο διασκευές) για πιάνο, από καντάτες και έργα για εκκλησιαστικό όργανο του J.S. BACH. 

Ταυτόχρονα κυκλοφορεί σε δεύτερη έκδοση το βιβλίο της Αλεξάνδρας Παπαστεφάνου για τον Μπαχ, με τίτλο: J.S. BACH – Ο Μουσικός του Απείρου (εκδόσεις Παπαγρηγορίου – Νάκας). 

Να σημειώσουμε ότι η Αλ. Παπαστεφάνου έχει ερμηνεύσει ολόκληρο το έργο του Μπαχ και έχει δισκογραφήσει το Καλώς Συγκερασμένο Πληκτροφόρο, τις Γαλλικές σουίτες και Φαντασίες, και τις Παραλλαγές Γκόλντμπεργκ του Μπαχ, αποσπώντας διεθνώς διθυραμβικές κριτικές. 

Την ακούσαμε να ερμηνεύει καντάτες του Μπαχ σε δική της μεταγραφή για σόλο πιάνο, τον Απρίλιο του 2022, σε ένα εξαίσιο ρεσιτάλ που έδωσε στο πλαίσιο του κύκλου συναυλιών Ημέρες Λατρευτικής Μουσικής και Φεστιβάλ Πιάνου της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. 

Την ακούς να παίζει Μπαχ και επιβεβαιώνει στην πράξη αυτό που η ίδια λέει: «Είχα τη βαθιά βεβαιότητα πως το έργο του Μπαχ είναι μεν σκαλισμένο στις ρωγμές του χρόνου, ενσωματωμένο στην ιστορία της ανθρώπινης σκέψης, αλλά δεν στέκει παγωμένο στις επάλξεις του παρελθόντος». 

Η Παπαστεφάνου ζωοποιεί τον Μπαχ με τρόπο πρωτόφαντο στον καιρό μας. Όχι μόνο με τις μοναδικές ερμηνείες της, αλλά τώρα και με τις διασκευές της και την μεταγραφική δουλειά της. Αυτή η τελευταία και ξεχωριστή εργασία της μας αποκαλύπτει πόσο έχει χωνέψει, πόσο έχει αφομοιώσει τον Μπαχ, για να μπορεί να τον «πειράζει» ή να τον μεταγράφει με επιτυχία. 

Πρόσφατα σε μια live παράστασή της η Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου μας παρουσίασε ένα ολιστικό, ανατρεπτικό και αναπάντεχο μουσικό μυθιστόρημα, στο οποίο τα πρωτότυπα έργα του Ι. Σ. Μπαχ αλλά και οι πρόσφατες μεταγραφές έργων του που έκανε η ίδια συνυπήρξαν με την σύγχρονη τζαζ και την εναλλακτική μουσική ή όταν ο J.S. Bach συνομιλεί με τον Bill Evans, την Carla Bley και τους Beatles.

Κατέχει απόλυτα τον «κλασικό» Μπαχ και γι’ αυτό τον βλέπει και τον παίζει από τζαζ έως και ροκ (!) διαλεγόμενο με τις μουσικές του καιρού μας. Ο Μπαχ της Παπαστεφάνου είναι η μουσική του απείρου, αλλά και η χώρα του αχωρήτου. 

Το νέο της cd έχει τίτλο “TEARS FROM BABYLON”, δηλαδή δάκρυα από την Βαβυλώνα. Ο τίτλος είναι εμπνευσμένος, προφανώς, από το προτελευταίο κομμάτι του cd, το ομώνυμο Χορικό Πρελούδιο «Επί των ποταμών Βαβυλώνος» (An Wasserflüssen Babylon), που μας παραπέμπει ίσα στον ψαλμό 136: «Επί των ποταμών Βαβυλώνος εκεί εκαθίσαμεν και εκλαύσαμεν εν τω μνησθήναι ημάς της Σιών». 

Έτσι, όντες στην εξορία της υπαρξιακής και αισθητικής αιχμαλωσίας, ο Μπαχ της Παπαστεφάνου μας επαναφέρει στην γη της επαγγελίας του μεγάλου κάντορα της Λειψίας. Εκεί όπου απέδρα πάσα οδύνη, λύπη και στεναγμός και βασιλεύει ήχος καθαρός εορταζόντων.