Ο ΚΑΙΡΙΟΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΑΙ Ο ΤΙΠΟΤΟΛΟΓΟΣ ΒΟΛΟΚΟΛΑΜΣΚ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

Ο Γερμανός Πρόεδρος με εκπροσώπους της Ουκρανικών Εκκλησιών στη Συνέλευση του ΠΣΕ 

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Από τις 31 Αυγούστου έως και 8 Σεπτεμβρίου 2022, πραγματοποιείται στην Καρλσρούη της Γερμανίας η 11η Συνέλευση του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών, με θέμα «Η αγάπη του Χριστού κινεί τον κόσμο προς τη συμφιλίωση και την ενότητα». 

Στην εναρκτήρια συνεδρία μίλησε εμπνευσμένα και προφητικά, θα λέγαμε, ο Πρόεδρος της Γερμανίας Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, ο οποίος κατακεραύνωσε τη στάση της Εκκλησίας της Ρωσίας απέναντι στην ρωσική εισβολή και τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία. Είπε, μεταξύ άλλων, ο Γερμανός Πρόεδρος: 

«Οι ηγέτες της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας οδηγούν σήμερα τους πιστούς τους και ολόκληρη την Εκκλησία τους σε ένα ξεκάθαρα αντιχριστιανικό και βλάσφημο δρόμο. Δικαιολογούν έναν επιθετικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας, δηλαδή εναντίον των δικών τους, εναντίον των δικών μας αδελφών στην πίστη. Αυτή η προπαγάνδα ενάντια στα ελεύθερα δικαιώματα των πολιτών μιας άλλης χώρας, αυτός ο εθνικισμός που αυθαίρετα διεκδικεί το θέλημα του Θεού για τα αυτοκρατορικά όνειρα μιας δικτατορίας, πρέπει να μας βρει αντίθετους και εδώ σε αυτή την αίθουσα, σε αυτή τη συνέλευση. Πόσες γυναίκες και άνδρες αλλά και παιδιά στην Ουκρανία έπεσαν θύματα αυτής της ταραχής, αυτού του μίσους και αυτής της εγκληματικής βίας! Βομβαρδισμοί σε περιοχές και στοχευμένες επιθέσεις σε κτίρια αμάχων, διαμερίσματα, νοσοκομεία, εμπορικά κέντρα, σταθμούς και δημόσιους χώρους, εγκλήματα πολέμου που είναι ανοιχτά στα μάτια του κόσμου: πρέπει να μιλήσετε γι’ αυτό εδώ και να εγκαταλείψετε τη σιωπή σήμερα. Πρέπει να το εκφράσουμε, ναι, πρέπει να το κατηγορήσουμε, πρέπει να ομολογήσουμε ως χριστιανική κοινότητα την αξιοπρέπεια και την ελευθερία και την ασφάλεια των Ουκρανών. 

Σε αυτό το σημείο, καλωσορίζω ιδιαίτερα θερμά για άλλη μια φορά τις αντιπροσωπείες των Εκκλησιών από την Ουκρανία και ελπίζω ότι θα μπορέσουν να πάρουν δύναμη και υποστήριξη από αυτή τη συνάντηση στις Εκκλησίες που υποφέρουν. 

Υπάρχουν και εκπρόσωποι της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας σήμερα εδώ. Το ότι βρίσκονται εδώ δεν θεωρείται δεδομένο σε αυτούς τους καιρούς. Περιμένω ότι από αυτή τη συνέλευση ότι δεν θα αποφύγουν την αλήθεια γι’ αυτόν τον βάναυσο πόλεμο και την κριτική για τον ρόλο της εκκλησιαστικής τους ηγεσίας. Η ηγεσία της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας προσχώρησε στα εγκλήματα πολέμου κατά της Ουκρανίας. Αυτή η ολοκληρωτική ιδεολογία, μεταμφιεσμένη ως θεολογία, οδήγησε στην πλήρη ή μερική καταστροφή πολλών θρησκευτικών δομών στην επικράτεια της Ουκρανίας – εκκλησιών, τζαμιών, συναγωγών, εκπαιδευτικών και διοικητικών κτηρίων, που ανήκαν σε θρησκευτικές κοινότητες. Κανένας Χριστιανός, που εξακολουθεί να έχει την πίστη του, το μυαλό του και τα συναισθήματα του, δεν θα μπορέσει να δει το θέλημα του Θεού σε αυτό. Όλα αυτά έρχονται σε ουσιαστική αντίθεση με το τρίτο σύμβολο του λογότυπου της Συνέλευσης – τον σταυρό.» κατέληξε ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ.

Στην 11η Γενική Συνέλευση του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών όντως συμμετέχουν και εκπρόσωποι της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, υπό τον νέο πρόεδρο του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Αντώνιο. 

Ο Βολοκολάμσκ Αντώνιος κατά την δική του παρέμβαση στην Συνέλευση, είπε ότι «από της στιγμής της εντάξεως του Πατριαρχείο Μόσχας στο ΠΣΕ το 1961 η ανθρωπότητα βίωσε αρκετές ταραχές, έχει κατ’ επανάληψιν αλλάξει και η πολιτική κατάσταση, αλλά πάντα γνωρίζαμε ότι μπορούμε ανεμπόδιστα να συμμετέχουμε στις εργασίες αυτού του μεγαλύτερου θρησκευτικού φόρουμ, σκοπός του οποίου είναι όχι να μιλήσουμε για την πολιτική, αλλά για το χριστιανικό μήνυμα στον κόσμο». 

Κι ακόμα ο μητροπολίτης Αντώνιος εξέφρασε την κατηγορηματική του διαφωνία στα όσα είπε ο Γερμανός Πρόεδρος για την στάση της ρωσικής Εκκλησίας και σημείωσε το απαράδεκτο της χρήσεως του θρησκευτικού στοιχείου για πολιτικές σκοπιμότητες. 

Έρχεται, λοιπόν, ο ρώσος επίσκοπος να μας πει ότι ο Γερμανός Πρόεδρος χρησιμοποίησε το Ουκρανικό όχι για να καταγγείλει την απαράδεκτη στάση της Εκκλησίας της Ρωσίας, αλλά «για πολιτικές σκοπιμότητες». Κι ακόμα υπεραμύνθηκε του διαλόγου μεταξύ των χριστιανών, που είναι και ο σκοπός του ΠΣΕ. 

Πολύ σωστά! Αλλά το νόημα του αληθινού διαλόγου το όρισε με σαφήνεια ο Γερμανός Πρόεδρος όταν είπε: 

«Ναι, ξανά και ξανά οι Χριστιανοί πρέπει να χτίζουν γέφυρες. Αυτό είναι και παραμένει ένα από τα σημαντικότερα καθήκοντα μας. Αλλά η κατασκευή γεφυρών απαιτεί ετοιμότητα και στις δύο πλευρές του ποταμού. Μια γέφυρα δεν μπορεί να κατασκευαστεί, εάν η μία πλευρά καταστρέψει τους στύλους, που τη στηρίζουν. Την παραμονή της Συνέλευσης εκφράστηκε η άποψη, ότι τουλάχιστον ο διάλογος πρέπει να είναι δυνατός. Ναι, αλλά ο διάλογος δεν είναι αυτοσκοπός. Ο διάλογος πρέπει να ρίξει φως σε αυτό, που συμβαίνει. Ο διάλογος πρέπει να επιστήσει την προσοχή στην αδικία, να αποκαλύψει τόσο τα θύματα όσο και τους ένοχους – και τους συνεργούς τους. Ωστόσο, ο διάλογος, που δεν ξεφεύγει από ευσεβείς πόθους και αόριστες γενικεύσεις, μπορεί στη χειρότερη περίπτωση να γίνει πλατφόρμα δικαίωσης και προπαγάνδας. Τι είδους διάλογο κάνουμε εδώ; Αυτή είναι μια επιλογή, που πρέπει να κάνει η Συνέλευση, και η θέση της Γερμανίας - μιλώ εδώ και εξ ονόματος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης - είναι σαφής.» 

Τι είδους διάλογο να κάνει, λοιπόν, η ρωσική Εκκλησία όταν: 

- Υπεραμύνεται της ρωσικής εισβολής με τον πιο άθλιο τρόπο και πρόσφατα ο Μόσχας Κύριλλος μας είπε το ανήκουστο: «η Ρωσία έχει μια ιδιαίτερη αποστολή ως χώρα, με το να μην επιτρέπει στις ισχυρές δυνάμεις προπαγάνδας να αναμειγνύουν τις έννοιες, ώστε ο άνθρωπος να μην διακρίνει το κακό από το καλό». 

- Έχει διακόψει την εκκλησιαστική κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, την Εκκλησία της Κύπρου και την Εκκλησία της Ελλάδος. 

- Έχει εισβάλει βάναυσα την Αφρική, που αποτελεί κανονική δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, ιδρύοντας «Πατριαρχική Εξαρχία». 

- Εξακολουθεί να θεωρεί την Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας, αντιπροσωπεία της οποίας συμμετέχει στην Γενική Συνέλευση του ΠΣΕ, ως έναν εσμό «αυτοχειροτόνητων και σχισματικών». 

Και επιλείψει με διηγούμενον ο χρόνος… 

Για ποιο διάλογο μπορεί να κάνει λόγο η ρωσική Εκκλησία; 

Ο Βολοκολάμσκ Αντώνιος συναντήθηκε και με τον Πατριάρχη Αντιοχείας Ιωάννη, ο οποίος στοιχείται απολύτως στην ρωσική γραμμή. Φωτογραφήθηκε μαζί του φορώντας εγκόλπιο, όταν ο Πατριάρχης δεν έφερε εγκόλπιο. Το λιγότερο που θα έπρεπε να κάνει ο νέος ρώσος επίσκοπος θα ήταν να κρύψει το εγκόλπιό του, αφού ο Πατριάρχης δεν το φορούσε. Αλλά πού τέτοια λεπτότητα… Μάλλον είναι ψιλά γράμματα αυτά για τους ρώσους.