ΕΝΑ ΡΕΣΙΤΑΛ - ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Ένα ρεσιτάλ – πρόταση για την σύγχρονη μουσική. 

Αυτό ήταν το ρεσιτάλ του Duo Vocialo που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 10 Ιουνίου 2022, στην Αίθουσα Διδασκαλίας της Μουσικής Βιβλιοθήκης, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. 

Η μεσόφωνος Ιωάννα Βρακατσέλη και ο πιανίστας Χρήστος Μαρίνος, μας παρουσίασαν έργα ελλήνων συνθετών για φωνή και πιάνο, ενός αιώνα, δηλαδή του 20ού αιώνα, καθοριστικού για την ανάπτυξη της σύγχρονης μουσικής και στην Ελλάδα. 

Και με ένα έργο του 21ου αιώνα, αυτό της Νίκης Χαρλαύτη, αφιερωμένο στον Χρήστο Μαρίνο.

Παραθέτουμε στη συνέχεια το αναλυτικό πρόγραμμα της βραδιάς. 

Η επιλογή του ρεπερτορίου μοναδική και σίγουρα αποτελεί πρόταση. 

Τα «Έξι τραγούδια σε ποίηση Τ.Σ. Έλιοτ» του Γιάννη Χρήστου, από τους σημαντικότερους κύκλους τραγουδιών του 20ού αιώνα, κάλλιστα μπορούν να παίζονται μαζί με τα «Έξι Τραγούδια» του Γιώργου Σισιλιάνου, τα οποία πολύ σπάνια ακούμε. Είναι δύο κύκλοι τραγουδιών αντιπροσωπευτικοί της σοβαρής ελληνικής δημιουργίας, μα με οικουμενικές διαστάσεις. Με δραματουργία, με θεατρικότητα, με ποίηση στιβαρή. 

Αλλά και οι «Τέσσερις Μονόλογοι» του Δημήτρη Τερζάκη, θα μπορούσαν να συνυπάρχουν με τα «Τέσσερα Τραγούδια» του Αλέκου Ξένου, που αν και διαφορετικοί - από μια πρώτη ματιά, ως προς την επεξεργασία - κύκλοι τραγουδιών, έχουν αφετηρία την διαχρονική ελληνική μουσική παράδοση και το πάντρεμά της με την ποίηση, από την Σαπφώ ως τον Κωστή Παλαμά. 

Όμως, και η Μαρία Καλογρίδου (επιλογή από τα «Εννέα Τραγούδια», γεννημένη πριν ένα αιώνα, άνετα μπορεί να συνυπάρξει με την 35χρονη Νίκη Χαρλαύτη (“When I too Long…”), καθώς εκπροσωπούν την γυναικεία μουσική παραγωγή, χθες και σήμερα. Νομίζω με μια ασυνήθιστη φρεσκάδα και οι δύο.

Όσο για το …αδέσποτο Recitation IX, του Γιώργου Απέργη, ήταν σίγουρα η καλύτερη γέφυρα για το πέρασμα από τον Αλέκο Ξένο στον Γιάννη Χρήστου. 

Οι ερμηνευτές, Ιωάννα Βρακατσέλη και Χρήστος Μαρίνος, κράτησαν το ενδιαφέρον μας αμείωτο. Και τελικά μας οδήγησαν σε μια μέθεξη στην ύπαρξη και τη σιωπή. Πέρα από τη μουσική καθεαυτή… 

Οι «ανάσες άνασσες» της Ιωάννας Βρακατσέλη αποτελούσαν μια διαρκή έκπληξη κι αυτό είναι το ζητούμενο στη μουσική. Να σε εκπλήξει, να μην θεωρείται τίποτα δεδομένο και άρα ανιαρό. 

Η συνοδεία του Χρήστου Μαρίνου συνιστά αλληλοπεριχώρηση, δεν είναι συνοδεία. Είναι συν-δημιουργία. 

Και οι δύο στάθηκαν αντάξιοι των μεγεθών που διακόνησαν και ανέδειξαν. 

Σημαντική τεκμηρίωση και η έκθεση ενός μικρού μέρους από το Αρχείο της Μαρίας Καλογρίδου, που βρίσκεται στο Αρχείο Ελληνικής Μουσικής της Μουσικής Βιβλιοθήκης. Κι ακόμη, κατατοπιστικά τα κείμενα της Αντιγόνης Γαϊτανά, για τους συνθέτες και τα έργα που παρουσιάστηκαν. Όλα μετ’ επιμελείας και φιλοκαλίας. 

Ήταν ένα ρεσιτάλ «μουσική ποιητική» ή ένας Μονόλογος – κι ας ήταν Duo – για την μουσικότητα της ποίησης. Καθώς αυτό που ακούσαμε ήταν μια υψηλή έκφραση της μελοποιημένης ποίησης, την οποία οφείλουμε να σπουδάζουμε ως μουσικοί, ως ακροατές, ως άνθρωποι.