Ιδιωτική Οδός: Μία μοναδική έκθεση για την «Εσταυρωμένη Ουκρανία

Το Μορφωτικό Κέντρο Λόγου «Αληθώς», στην Ενορία Βανάτου Ζακύνθου, συνεχίζοντας για 4η χρονιά τις εικαστικές δράσεις του, παρουσίασε από το δειλινό της Μεγάλης Τρίτης, 19ης Απριλίου μέχρι και τις 29 Απριλίου 2022, μια συγκλονιστική έκθεση με 38 ψηφιακές ακουαρέλες του ουκρανού ζωγράφου και αγιογράφου Danylo Movchan, υπό τον πολλά ομιλητικό τίτλο: «Εσταυρωμένη Ουκρανία | Crucified Ukraine».

Στα εγκαίνια της έκθεσης παραβρέθηκε ικανός αριθμός ενδιαφερόμενων όλων των ηλικιών, μεταξύ των οποίων ο Αντιδήμαρχος Αρκαδίων και υπεύθυνος Πολιτισμού του Δήμου Ζακύνθου Δημήτρης Κάνδηλας και η Διευθύντρια του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων Κατερίνα Δεμέτη.

Όλοι θαύμασαν αφενός την δυναμική διεισδυτικότητα της τέχνης του Movchan, αφετέρου προβληματίστηκαν ενώπιον της τραγωδίας που βιώνουν στο πετσί τους επί 55 ημέρες, μέχρι τώρα, οι πολίτες της Ουκρανίας, εξαιτίας της ιμπεριαλιστικής και ληστρικής εισβολής του ομόδοξου γείτονα και μεγάλου αδελφού Ρώσου. Οι περισσότεροι μάλιστα επισκέπτες της έκθεσης, ευαισθητοποιούμενοι, άναψαν ένα κερί ενώπιον των παρουσιαζόμενων πολλαπλών δεινών των Ουκρανών. Διαπίστωναν μάλιστα ότι ο Movchan, έστω κι αν δεν είναι παρών με φυσική παρουσία, κατορθώνει, στη σκοτεινή αίθουσα του "Αληθώς", εκθέτοντας μορφές και παραμορφώσεις -πότε ρεαλιστικές, πότε σουρρεαλιστικές- να είναι ωσεί παρών, διηγούμενος ιστορίες θερμών δακρύων, φρικτών σταυρώσεων, αλλά και να διοράται συνάμα φως προαναστάσιμο, το οποίο (αν και στο πολύ βάθος) εντέλει θ' αποκτήσει την ισχύ να καταργήσει το σκότος και το μέγα θανατικό.

Καθώς αναφέρει ο επιμελητής της έκθεσης, Ιωάννης-Πορφύριος Καποδίστριας -στο κατατοπιστικό έντυπο- πρόκειται για έργα που παρουσιάζουν την φρίκη του πολέμου στην Ουκρανία, και πώς η δημιουργικότητα μπορεί να επιβραδυνθεί από τα γεγονότα και να μεταμορφωθεί σε ανάγκη επιβίωσης της ίδιας της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Κατά την έκθεση των έργων αυτών, ο επισκέπτης καλείται να πάρει την θέση που θέλει να κρατήσει απέναντι στα «πάθη τα σεπτά» των Ουκρανών: απλός παρατηρητής, εξανιστάμενος ή συμπροσευχόμενος;

Ο ίδιος ο καλλιτέχνης, στο έντυπο της Έκθεσης, σημειώνει: «Δεν υπάρχουν χρώματα στη γη για να μεταφέρουν αυτή την τραγωδία. Η ζωή σε κατάσταση πολέμου έχει φέρει μεγάλη αναστάτωση στον κόσμο μου. Εικόνες πολέμου άρχισαν να δημιουργούν στη φαντασία μου αυτές τις συνθέσεις. Αναβάλλω τη σχεδίαση αγιογραφιών… Δεν υπάρχει γαλήνη στην ψυχή για να συνεχίσει αυτή την ιερή δημιουργία».

Κατά την διάρκεια της έκθεσης, προβάλλεται βιντεοσκοπημένο μήνυμα του Danylo Movchan προς τους εν Ζακύνθω θεατές των αντι-πολεμικών έργων του, ο οποίος, με λίγα -αλλά μεστά- λόγια, αποτυπώνει το πώς και το γιατί της στρατιωτικής εισβολής των Ρώσων στην πατρίδα του, αφού νωρίτερα, κατά την διάρκεια του 20ού αιώνα προηγήθηκε σταδιακή πολιτιστική εισβολή στη χώρα, η οποία κατέστρεψε την πνευματική δημιουργία των Ουκρανών. Αξίζει να επισημανθεί ότι θεωρεί συνυπεύθυνο τον σημερινό Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο.

Συγκεκριμένα αναφέρει:

Δόξα στον Ιησού Χριστό. Είμαι ζωγράφος - αγιογράφος από την πόλη Λβιβ και λέγομαι Δανιήλ Μοβτσάν. Η πόλη μου βρίσκεται στη δυτική Ουκρανία, η οποία και αυτή ήδη υπέστη βομβαρδισμούς είτε από την Μαύρη Θάλασσα είτε από τα πολεμικά αεροπλάνα που ήρθαν από την Λευκορωσία.

Από τις πρώτες ημέρες του πολέμου δεν μπορούσα να συνεχίσω την ιερή δημιουργία μου και την αγιογραφία, επειδή δεν έβρισκα την ειρήνη και ησυχία στην καρδιά μου. Με τον τρόπο μου ξεκίνησα να ψάχνω πώς να το εκφράσω στην τέχνη. Προσέγγισα την υδατογραφία και κάθε μέρα άρχισα να φτιάχνω ένα έργο που θα έδειχνε όλη την δραματική κατάσταση: τα πάθη, τους φόνους, τους βιασμούς, τα βασανιστήρια των Ουκρανών, των γυναικόπαιδων που υφίστανται από την εισβολή των ρωσικών στρατευμάτων.

Η Ρωσική Ομοσπονδία, με την πολιτιστική της επίθεση του 20ού αιώνα, εξαφάνιζε τους Ουκρανούς, τον ουκρανικό πολιτισμό. Μπορούμε να το δούμε στη λιμοκτονία του 1932-1933 και στην εξολόθρευση των Ουκρανών διανοουμένων στα τέλη της δεκαετίας του '30, όταν είχαν εκτελεστεί παρά πολλοί ποιητές, συγγραφείς, ζωγράφοι.

Πρέπει να πούμε ότι ενεργό ρόλο στον πόλεμο αυτόν λαμβάνει η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία με επικεφαλής τον Πατριάρχη Κύριλλο, ο οποίος ενεργά υποστηρίζει αυτή τη γενοκτονία του ουκρανικού λαού, όταν καταστρέφονται τα πάντα: περιουσίες, εκκλησίες.

Ευχαριστώ πολύ τους ανθρώπους από την Ευρώπη και απ' όλο το κόσμο. Το νιώθουμε πολύ και αυτό πράγματι μας υποστηρίζει και μας βοηθά. Παρακαλώ. με οποιοδήποτε τρόπο να σταματήσουμε αυτόν τον πόλεμο, επειδή ο καθένας μπορεί να συμμετάσχει σε αυτό, ο ένας λιγότερο ο άλλος περισσότερο, σύμφωνα με την κρίση του, να σταματήσουμε αυτές τις φρικιαστικές στιγμές ουκρανικής ιστορίας.