ΤΟ ΧΑΡΒΑΡΝΤ ΤΙΜΑ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΓΚΑΤΣΟ Ή Gatsos in Translation

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Το 2019 το φημισμένο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ στις ΗΠΑ απέκτησε το πλούσιο αρχείο του Έλληνα ποιητή και στιχουργού Νίκου Γκάτσου, καθώς η κληρονόμος του αρχείου, η ποιήτρια Αγαθή Δημητρούκα, αποφάσισε να το παραχωρήσει σ’ ένα πανεπιστήμιο που θα διαφυλάξει και θα αναδείξει το έργο του ποιητή. 

Όμως, ο Γκάτσος δεν ήταν μόνο ποιητής και στιχουργός. Ήταν επίσης προικισμένος μεταφραστής. Οι μεταφράσεις θεατρικών έργων του Λόρκα από αυτόν, παραμένουν αξεπέραστες! 

Έτσι, την περασμένη Τετάρτη 8 Δεκεμβρίου, ημέρα που γιόρταζε τα γενέθλιά του ο ποιητής, το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ διοργάνωσε μια διαδικτυακή εκδήλωση με τον τίτλο Gatsos in Translation, προκειμένου να γίνει γνωστός ευρύτερα τόσο το μεταφραστικό του έργο, όσο και οι μεταφράσεις τραγουδιών του σε άλλες γλώσσες. 

Στο αφιέρωμα αυτό μίλησαν οι: 

Νάνα Μούσχουρη, Αγαθή Δημητρούκα, ο καθηγητής του Χάρβαρντ Παναγιώτης Ροϊλός, η καθηγήτρια στο Brown University Johanna Hanink και ο Νικόλαος Πρεβελάκης, Βοηθός Διευθυντή στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών και Λέκτορας Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Harvard. 

Η εκδήλωση εγκαινίασε την πλατφόρμα που ετοίμασε το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Χάρβαρντ και θα περιλαμβάνει τραγούδια του Νίκου Γκάτσου μεταφρασμένα σε όσο το δυνατόν περισσότερες γλώσσες. 

Στο αφιέρωμα αυτό παρουσιάστηκαν μεταφράσεις του θρυλικού, πλέον, τραγουδιού «Χάρτινο το φεγγαράκι», που πρωτοτραγούδησε η Μελίνα Μερκούρη στην παράσταση του έργου «Λεωφορείον ο Πόθος» του Τέννεση Ουίλλιαμς από το «Θέατρο Τέχνης» το 1949. Η πασίγνωστη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Το τραγούδι δισκογραφήθηκε σχεδόν δέκα χρόνια αργότερα, το 1958, με ερμηνεύτρια τη Νάνα Μούσχουρη. 

Στην διαδικτυακή εκδήλωση του Χάρβαρντ το «Χάρτινο το φεγγαράκι» παρουσιάστηκε μεταφρασμένο στα ισπανικά, καταλανικά, ιταλικά, και αραβικά. 

Την αραβική μετάφραση – ειδικά για την εκδήλωση αυτή - έκανε ο φιλόλογος και μεταφραστής Roni Bou Saba, ο οποίος τα τελευταία χρόνια ασχολείται συστηματικά με την μετάφραση ελλήνων ποιητών στα αραβικά και δημοσιεύει, μάλιστα, τις μεταφράσεις του στην μεγάλης κυκλοφορίας αραβική εφημερίδα Al-Araby Al-Jadeed. Εκεί έχει δημοσιεύσει και απόσπασμα από την «Αμοργό» του Ν. Γκάτσου. 

Παραθέτουμε στη συνέχεια ολόκληρο το βίντεο του αφιερώματος στον Νίκο Γκάτσο, από το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, όπου και η μετάφραση του Roni Bou Saba, την οποία απήγγειλε ο ίδιος.

Αξίζει να σημειωθεί πως το διαδικτυακό αφιέρωμα του Χάρβαρντ στον Γκάτσο παρακολούθησαν με ενδιαφέρον πολλοί μελετητές και λάτρεις του ποιητή από διάφορες χώρες του κόσμου.