Η "ΕΡΩΦΙΛΗ" ΤΟΥ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΟΡΟΔΡΑΜΑ ΤΗΣ ΡΑΛΛΟΥΣ ΜΑΝΟΥ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Ο Μίκης Θεοδωράκης, όπως και ο Μάνος Χατζιδάκις, συνεργάστηκε στενά με το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου, κατά την δεκαετία του 1950. 

Μια σημαντική – μα λησμονημένη σήμερα - συνεργασία του Μίκη Θεοδωράκη με τα Ελληνικό Χορόδραμα ήταν η παράσταση του μπαλέτου "Ερωφίλη", έργου γραμμένου πάνω στο ομώνυμο κρητικό δράμα του Γεώργου Χορτάτζη (1550-1610) που ανέβηκε στην Αθήνα στις 3 Σεπτεμβρίου του 1956 με τον Γιώργο Χατζηνίκο στο πιάνο, τον Γιάννη Μόραλη στα σκηνικά και τα κοστούμια και τη Ραλλού Μάνου στη χορογραφία. Τον ρόλο της Ερωφίλης ερμήνευσε η Ντόρα Τσάτσου. 

"Ερωφίλη" - Μακέτα σκηνικού του Γιάννη Μόραλη (Μουσείο Μπενάκη) 

Αξίζει εδώ να σημειωθεί, πως ο σπουδαίος πιανίστας, μαέστρος και δάσκαλος Γιώργος Χατζηνίκος (1923-2015), έπαιξε λίγους μήνες πριν, στις 18 Απριλίου 1956, την Σονατίνα για πιάνο του Μ. Θεδωράκη (1955), σε ένα προσωπικό του ρεσιτάλ στο Θέατρο "Κεντρικόν". Επομένως υπήρχε συνεργασία Χατζηνίκου - Θεοδωράκη εκείνη την εποχή. 

Η "Ερωφίλη" επαναλήφθηκε το 1957 στην περίφημη Ροτόντα του Αγίου Γεωργίου στην Θεσσαλονίκη και στις 29 Ιουλίου 1958, ανήμερα των γενεθλίων του Θεοδωράκη, στο Παρίσι, όπου σπούδαζε και εργαζόταν εκείνο τον καιρό συνθέτης. 

Η αφίσα των εκδηλώσεων στην Θεσσαλονίκη, όπου περιλαμβανόταν
και  η "Ερωφίλη" του Μίκη Θεοδωράκη

Ο κρητικός Μίκης καταπιάστηκε νωρίς με κρητικά θέματα. Φυσικά δεν θα μπορούσε να διαφύγει της προσοχής του ένα έργο σαν την «Ερωφίλη». 

Αξίζει να αναφερθεί πως και στο έργο αυτό ο Μίκης λειτούργησε με τη συνήθη τακτική του να συνθέτει νέα έργα χρησιμοποιώντας παλιότερο υλικό, κάτι βέβαια που έχουν κάνει πολλοί συνθέτες. Έτσι, η πρώτη ύλη του έργου βασίστηκε στις Passacailles, έργο για δύο πιάνα σε έξι μέρη που γράφτηκε στο Παρίσι τον Ιούνιο του 1955, το οποίο λίγο αργότερα ο συνθέτης μετέγραψε για ορχήστρα και της έδωσε τον τίτλο Σουίτα αρ. 2 που πρωτοπαρουσιάστηκε στο Ηρώδειο το καλοκαίρι του 1958 με μαέστρο τον Δημήτρη Χωραφά. 

Η τελική μορφή του έργου διαμορφώθηκε το καλοκαίρι του 1958 - και μάλιστα στις 29 Ιουλίου, ημέρα γενεθλίων του συνθέτη - όταν προστέθηκαν και τα φωνητικά μέρη από το ποίημα του Χορτάτζη. Σ' αυτή τη μορφή ηχογραφήθηκε κιόλας εκείνη τη χρονιά και εκδόθηκε σε δίσκο πολύ αργότερα, το 1988, από τη Lyra ως μέρος μιας έκδοσης αφιερωμένης στο Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου. Τη Συμφωνική Ορχήστρα του ΕΙΡ διηύθυνε ο Ανδρέας Παρίδης. Στο δίσκο περιλαμβάνονταν συνθέσεις των Γιάννη Χρήστου, Νίκου Σκαλκώτα, Θόδωρου Αντωνίου και Μίκη Θεοδωράκη. 

Παραθέτουμε εδώ ενδεικτικές παρτιτούρες του έργου από το Αρχείο του συνθέτη που απόκειται στην Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, η οποία το συντηρεί και το αναδεικνύει συστηματικά, καθώς και την ηχογράφηση του έργου.

Στα περισσότερα στοιχεία που δίνει η Μουσική Βιβλιοθήκη για το χειρόγραφο του Μίκη Θεοδωράκη για την Ερωφίλη, βλέπουμε: 

α) ενδείξεις για ενορχήστρωση και εκτέλεση - ''Prelude'' σε φωτοτυπία χειρόγραφης παρτιτούρας Μ.Θ. β) φωτοτυπία του ίδιου με σημειώσεις Μ.Θ. γ) χειρόγραφο άλλου με πάρτα άρπας του Prelude δ) φωτοτυπία χειρογράφων άλλου, παρτών οργάνων ορχήστρας. 

Τα μέρη: 

α. Η κρυφή αγάπη 

β. ..και η φανερή 

γ. Η γιορτή 

δ. Η οργή του βασιλιά 

ε. Η καταδίκη 

στ. Μοιρολόι 

ζ. Η Νέμεση