Στις 9 Δεκεμβρίου 2019 οργανώθηκε από το τμήμα ΑΧΕΠΑ Φιλοθέης-Ψυχικού «Αγία Φιλοθέη» Επιστημονική Εσπερίδα με τίτλο «Εικονογραφία και Αγιογραφία του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού».
Το Κέντρο Πολιτισμού Αθηνών για την UNESCO έθεσε την εκδήλωση υπό την αιγίδα του. Τα Πρακτικά της Επιστημονικής Εσπερίδας θα κυκλοφορήσουν σε ηλεκτρονική έκδοση εντός του 2021.
Με αφορμή την σημερινή εορτή της μνήμης του νεομάρτυρος Αγίου Αλεξάνδρου Σμορέλ (†3.07.1943) παραθέτουμε από τις εισηγήσεις των ομιλητών αποσπάσματα στα οποία γίνεται αναφορά στην τοιχογραφία του εν λόγῳ αγίου που ιστορήθηκε το 2016 στον Ναό του Αγίου Γεωργίου από τον αγιογράφο Γεώργιο Κτιστάκη.
Ο καθηγητής Λαογραφίας στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης κ. Εμμανουήλ Βαρβούνης στην εισήγησή του με θέμα «Η αγιογράφηση του Ιερού Ναούμ Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού: Μεταξύ τεχνοτροπικής παράδοσης και εικονογραφικής νεωτερικότητας» αναφέρει:
“…Από μόνη της αυτή η εξέλιξη, συνιστά ένα είδος ανανέωσης εντός πάντοτε των γενικών ορίων της παράδοσης, όπως παραπάνω την θεωρήσαμε, δηλαδή ως ένα δυναμικό και υπό συγκεκριμένους κανόνες εξελισσόμενο σύνολο αξιών, τρόπων, ήθους, εκφράσεων και μορφών, που πορεύεται στο χρόνο προσαρμοζόμενο στις γενικότερες συνθήκες της κοινωνίας, αλλά και χαρακτηριζόμενο από ομαδική αποδοχή και πρόσληψη. Κι αυτή την ανανέωση μπορούμε να παρακολουθήσουμε στην περίπτωση της αγιογράφησης του ιερού ναού αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού, η οποία πέραν της πνευματικής και της αισθητικής έχει και ιδιαίτερη σημασία και για την ιστορία και εξέλιξη μιας παραδοσιακής τέχνης, συχνά με λαϊκές καταβολές και διατυπώσεις, και οπωσδήποτε με λαϊκή απήχηση, όπως η αγιογραφία... Στην άλλη πλευρά, στους αντίποδες, υπάρχουν οι μορφές νεοφανών αγίων και νεομαρτύρων, που ωστόσο δεν ανήκουν στην ελληνική Ορθοδοξία, αλλά αποτελούν αγίους διαφόρων ορθοδόξων λαών. Η επιλογή της απεικόνισής τους στο συγκεκριμένο ναό αποτελεί, νομίζω, εικονογραφικό unicum και συνιστά έμπρακτη απόδειξη της οικουμενικότητας της Ορθοδοξίας. Σε μια εποχή που ο εθνικισμός έχει αρχίσει να εισβάλλει άκρατος στην εκκλησιαστική ζωή, αποπροσανατολίζοντας τους πιστούς από το πραγματικό νόημα και περιεχόμενο της Ορθοδοξίας και οδηγώντας σε σκέψεις και συμπεράσματα που κάθε άλλο παρά εντός της ορθόδοξης παράδοσης μπορούν να γίνουν αντιληπτά, η απεικόνιση εδώ των αγίων αυτών, νεομαρτύρων διαφόρων ορθοδόξων λαών ή οσίων κληρικών, προσανατολίζει και πάλι την σκέψη των πιστών προς την έννοια της αδελφοσύνης όλων «εν Χριστώ», που μέσα στην Εκκλησία υπερβαίνει όρια φυλών, χρωμάτων της επιδερμίδας, γλωσσών και εθνών, καλώντας και οδηγώντας «εν Αγίω Πνεύματι» όλους «εις ενότητα»”.
Ο δρ Ιστορίας και Θεολογίας κ. Ηλίας Νικολάου ανέπτυξε θέμα σχετικά με την ιστόρηση των αγίων στον Νάρθηκα του Ναού.
Παραθέτουμε μικρό απόσπασμα: "…Στη βόρεια και νότια πλευρά του νάρθηκα, έχουν αγιογραφηθεί δεκαέξι (16) άγιοι, από την εποχή των διωγμών της πρωτοχριστιανικής περιόδου μέχρι και τον 20ό αιώνα. Πρόκειται για μάρτυρες, παιδομάρτυρες, νεομάρτυρες, οσίους, ασκήτριες και μία βασίλισσα. Έζησαν, μαρτύρησαν και κοιμήθηκαν στην Ελλάδα, τη Σερβία, την Ιταλία, την Αγγλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Πολωνία, τη Ρωσία και την Κίνα. Όλοι αυτοί, με την αγιότητά τους συμβάλλουν στη δόξα και τον θρίαμβο της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας. Της αληθινής, της οικουμενικής Εκκλησίας που δεν γνωρίζει, τόπο, χρόνο, χώρο και κάθε είδους εγκόσμιες δεσμεύσεις. Της Αγίας Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία δεν είναι ένας μουσειακός ιστορικός θεσμός, αλλά ένα ζωντανό δένδρο που αναφύει καινούριους κλάδους, τους αγίους μας…".
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΜΟΡΕΛ, Ο ΕΝ ΜΟΝΑΧῼ
Γεννήθηκε το 1917 στο Όρενμπουργκ της Ρωσίας από Γερμανό πατέρα και Ρωσίδα μητέρα, κόρη ορθόδοξου ιερέα. Μετά την επικράτηση των Μπολσεβίκων, η οικογένεια εγκαθίσταται στο Μόναχο. Εκεί, ο Αλέξανδρος έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ορθόδοξη πνευματική παράδοση. Εκκλησιαζόταν τακτικά, μελετούσε την Αγία Γραφή και τους Πατέρες της Εκκλησίας. Ο ζήλος του για την Ορθοδοξία πρέπει να τον επηρέασε στη μετέπειτα αντιπολεμική και αντιναζιστική του δράση.
Στρατεύτηκε δύο φορές και έτσι γνώρισε τη φρίκη του πολέμου. Οι βαρβαρότητες που βίωσε στο μέτωπο της Γαλλίας και το Ανατολικό Μέτωπο πρέπει να τον ώθησαν, ώστε να αναλάβει δράση.
Το 1940, στο Μόναχο, ως φοιτητής της Ιατρικής, ιδρύει με συμφοιτητές του την αντιστασιακή αντιναζιστική οργάνωση «Λευκό Ρόδο».
Αμέσως μετά τη μάχη του Στάλινγκραντ, η οργάνωση κλιμακώνει τις δραστηριότητές της μοιράζοντας προκηρύξεις χέρι με χέρι και αναγράφοντας αντιναζιστικά συνθήματα στους τοίχους. Δυστυχώς, τον Φεβρουάριο του 1943, το Λευκό Ρόδο εξαρθρώνεται από τη Γκεστάπο, ο Αλέξανδρος συλλαμβάνεται, βασανίζεται και εκτελείται με αποκεφαλισμό για εσχάτη προδοσία. Ήταν μόλις 25 ετών.
Η μνήμη του τιμάται στις 13 Ιουλίου.
Για τον Αλέξανδρο κρατούμε ένα μικρό σχόλιο του μητροπολίτη της Υπερορίου Ορθοδόξου Ρωσικής Εκκλησίας, Καπράλ: Με την αυτοθυσιαστική ζωή του, την καρτερία του και τον μαρτυρικό του θάνατο, ο Αλεξάντερ Σμορέλ έδωσε μαρτυρία της αγάπης του για τον Θεό και την εικόνα του, η οποία αντανακλά στον πλησίον»”.
Ο π. Μιχαήλ Σταθάκης αναφερόμενος στο σκεπτικό της αγιοκατατάξεως των τοιχογραφιών στον εν λόγω ναό ανέφερε:
“…Στην συνέχεια, δεξιά και αριστερά των δύο κολονών της εισόδου και εξόδου ταυτόχρονα παραστέκουν ως φύλακες δύο σύγχρονοι άγιοι. Ένας στρατιώτης, ο Ευγένιος, ώστε να μας φυλάττει και ένας ιατρός, ο Αλέξανδρος, ώστε να μας παρέχει την ψυχοσωματική υγεία, για να τελούμε τα της πίστεως ακωλύτως”.
Ἀπολυτίκιον ἁγ. Ἀλεξάνδρου Σμορέλ
ποίημα π. Μιχαήλ Σταθάκη
Ἦχος δ΄.
Ὡς ρόδον ἐξήνθησεν ὁ τῆς Ρωσίας βλαστός,
ὡς ἤλιος ἔλαμψεν ἐν μέσῳ σκότους δεινῶν,
ὁ μάρτυς Ἀλέξανδρος,
ἤλεγξε πολεμάρχους κατισχών τόν Βελίαρ‧
ἐκήρυξε παρρησίᾳ τήν Ἁγίαν Τριάδα‧
διό πρεσβεύει ἰαθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου