ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΔΕΛΦΩΝ ΓΙΑ ΤΑ 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΑ ΤΟΥ 1821

Ο Δήμος Δελφών, με αφορμή τον εορτασμό των 200 ετών από την κήρυξη της Επανάστασης του 1821, προέβη στην έκδοση ενός εβδομαδιαίου επετειακού ημερολογίου για το 2021. 

Πρόκειται για μια εξαιρετικά επιμελημένη έκδοση που σκιαγραφεί τις μορφές των θεμελιωτών της ελευθερίας, με αναφορά στα ιστορικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στην περιοχή της Παρνασσίδας. Η δημιουργία του ημερολογίου αποτελεί καρπό συνεργασίας πολλών προσώπων που εργάστηκαν αφιλοκερδώς. 

Πιο συγκεκριμένα, την έκδοση επιμελήθηκε ο κ. Νίκος Κατσικούλης, ο οποίος επίσης συνέταξε τα κείμενα μαζί με τις κ.κ. Μάρω Τασιού-Γουργουρή και Λίλα Σέββα, ενώ τα επιμελήθηκε φιλολογικά η κ. Κρυσταλλία Κώνστα. 

Παραθέτουμε στη συνέχεια τα Εισαγωγικά στην έκδοση του Ν. Κατσικούλη, που είναι κατατοπιστικά: 

Το 1930 εορτάστηκε ετεροχρονισμένα η εκατονταετηρίδα από την κήρυξη της Επανάστασης του 1821, αφού η Μικρασιατική Εκστρατεία δεν είχε επιτρέψει την απόδοση τιμής και σεβασμού προς τους εθνικούς μας ήρωες το 1921. Τότε ορθώθηκαν ανδριάντες και μνημεία σε ολόκληρη την Ελλάδα προς τιμήν των αγωνιστών της Εθνεγερσίας και σε ανάμνηση των μεγάλων γεγονότων που την περιέβαλαν.

Παραμονές του 2021 ετοιμαζόμαστε να εορτάσουμε την διακοσιετηρίδα από το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821. Στόχος των εορτασμών, αυτή τη φορά, δεν είναι η ανέγερση ανδριάντων ή η καταγραφή της ιστορίας του Αγώνα. Η ιστορία της Επανάστασης του 1821 είναι γραμμένη με χρυσά γράμματα στην εθνική μας συνείδηση και ούτε ξαναγράφεται, ούτε παραχαράσσεται. Στόχος θα πρέπει να είναι ο εθνικός και προσωπικός μας αυτοπροσδιορισμός με μέτρο το ηθικό ύψος και την αξία όλων εκείνων που τιμήθηκαν με ανδριάντες και τα ονόματά τους λαξευμένα σε μαρμάρινα μνημεία έχουν παραδοθεί στην αιωνιότητα. 

Κατά τον Αγιαθυμιώτη Ε. Σταθόπουλο, «το ‘‘ήθος’’ του δικού μας τόπου αποκρούει την καύχηση» (Η Φωκίδα της Επανάστασης, Α’, Αθήνα, 1994, σ.16). Όμως ο τόπος μας, πέραν των άλλων, έχει να καυχάται για το ότι καθ’ όλη την περίοδο της Επανάστασης διαδραμάτισε πρωτεύοντα και καθοριστικό ρόλο στην υπόθεση του Αγώνα. Μάλιστα, η Παρνασσίδα, της οποίας τα γεωγραφικά όρια ταυτίζονται με τα διοικητικά όρια του Δήμου Δελφών, μπορεί να χαρακτηρισθεί η μήτρα της Επανάστασης στη Ρούμελη, καθώς στις 24 Μαρτίου 1821 στο μοναστήρι του προφήτη Ηλία Παρνασσίδος ο επίσκοπος Σαλώνων Ησαΐας, ο Γερο-Πανουργιάς, ο Γιαγτζής, ο Γκούρας, ο Παπαντριάς κ.α. ανταποκρίθηκαν στην κλήση της ιστορίας και πρώτοι αυτοί ύψωσαν τη σημαία της Επανάστασης. Επίσης η Παρνασσίδα, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, άλλοτε επιτυχώς κι άλλοτε ανεπιτυχώς, έφερε το βάρος της ανάσχεσης των τουρκικών στρατευμάτων που ήθελαν να καταπνίξουν την Επανάσταση στη Στερεά και την Πελοπόννησο. 

Είναι καθήκον μας, όχι επιδεικτικά και φαντασμαγορικά, αλλά με μεγαλοπρεπή σεμνότητα, να αποτίσουμε φόρο τιμής στους ήρωες του 1821. Αυτοί έκαναν το χρέος τους στην ιστορία, στην πατρίδα και στις γενιές που τους διαδέχθηκαν και δεν έχουν να ωφεληθούν από τις τιμές μας. Το καθήκον μας έχει αναφορά στο παρόν και στο μέλλον. Χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε και να μάθουν όσοι μας ακολουθούν, ότι η σημερινή ελεύθερη πατρίδα, πριν παζαρευτεί στα γραφεία των διπλωματών, απέκτησε υπόσταση και αξιώσεις αυτοδιοίκησης, επειδή λίγοι εμπνεύσθηκαν από έναν ιερό πόθο, οι λίγοι μύησαν πολλούς, οι πολλοί προετοιμάστηκαν και τον «κατάλληλο» καιρό, έτοιμοι να νικήσουν ή να πεθάνουν, ορθώθηκαν απέναντι στο δυνάστη τους και τους συμμάχους του. 

Συνεπώς ο τόπος μας δικαιούται την ιερή καύχηση, για το Δεσπότη του που έπεσε πολεμώντας, για το μαρτύριο του Διάκου, για όσους κλείστηκαν χορεύοντας και μυκτηρίζοντας το θάνατο στο Χάνι της Γραβιάς. Ο τόπος μας καυχάται για τους Γαλαξειδιώτες καπεταναίους, που σαν έτοιμοι από καιρό πρωτοστάτησαν σε κάθε μάχη, καυχάται για το Θοδωράκη Τράκα, που θεώρησε το νεκρό γιο του σφάγιο στις χαρές της πατρίδας του και καυχάται για τον Παπαντριά, που προγευόμενος την ελευθερία οπλοφορούσε προκλητικά πριν την Επανάσταση και τίμησε τα όπλα του σε αυτήν. Καυχάται ο τόπος μας για πολλούς επώνυμους και αφανείς, άνδρες και γυναίκες, που πότισαν τα χώματά μας με αίματα και ιδρώτα. 

Το ανά χείρας επετειακό ημερολόγιο, επιχειρεί στο μέτρο του δυνατού να σκιαγραφήσει μερικούς από τους πρωταγωνιστές της Επανάστασης στην Παρνασσίδα και να περιγράψει σύντομα, δε γινόταν διαφορετικά, το σπουδαιότερα ιστορικά γεγονότα. Ανατρέξαμε στις πηγές, που πολλές φορές δε συμφωνούν μεταξύ τους και επιδιώξαμε να αποτυπώσουμε, όσο το δυνατόν ακριβέστερα την ιστορική αλήθεια. Σε καμμιά περίπτωση δεν εξωραΐσαμε τίποτα. Οι ήρωες της Εθνεγερσίας του 1821 ήταν άνθρωποι με πάθη και αδυναμίες, όπως εμείς, που άλλοτε στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων και άλλοτε όχι. Όλοι τους όμως, πολέμησαν γενναία και με αυταπάρνηση για τον κοινό σκοπό. 

Ευχαριστίες οφείλουμε στο Δήμαρχο Δελφών, κ. Παναγιώτη Ταγκαλή, που ενθάρρυνε την έκδοση, στον Αντιπεριφερειάρχη Π.Ε. Φωκίδας, κ. Γεώργιο Δελμούζο, που ενέκρινε τη χρηματοδότησή της από τον Ο.Π.Α.ΣΤ.Ε. όπως και το Διοικητικό Συμβούλιο του Ο.Π.Α.ΣΤ.Ε. Επίσης, ευχαριστούμε τον καλό εκπαιδευτικό κ. Δημήτρη Παλούκη, που βοήθησε να υπερβούμε τα αδιέξοδα της έρευνάς μας, την κ. Ευθυμία Ζουμά για τη μεγάλη συμβολή της, τους κκ. Ηλία Μασσάρο, Μπάμπη Καρέλη, Παναγιώτη Λαλά, Στάθη Μαντζώρο, Αριστοτέλη Πούρνο, Στράτο Ακτίδη και το φωτογραφικό studio Λαλάς που μας παραχώρησαν ευχαρίστως φωτογραφίες τους. Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη και τον συλλέκτη κ. Ηλία Δαραδήμο που μας παραχώρησαν ψηφιακά τεκμήριά τους. Τέλος ευχαριστούμε τους ανθρώπους των εκδόσεων «Αρχέτυπο» για την καλή συνεργασία. Επιθυμία μας είναι αυτό να είναι το πρώτο μιας σειράς ημερολογίων, που θα αναδεικνύουν την ιστορία, την παράδοση και τον πολιτισμό του τόπου μας. Ας είναι το 2021, έτος τοπικής και εθνικής ανάτασης. 

Για την επιτροπή του Δήμου Δελφών για τα 200 χρόνια από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης, 

Νικόλαος Κ. Κατσικούλης, Πρόεδρος

Μουσείο Ελληνικής Επανάστασης, Οικία Πανουργιά, Άμφισσα, φωτογραφία Μπάμπη Καρέλη.

Μουσείο Αθανασίου Διάκου, Αθανάσιος Διάκος.