ΠΕΤΡΟΣ ΚΑΙ ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΕ ΔΥΟ ΖΑΚΥΝΘΙΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΟΥΤΟΥΖΗ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Συνεχίζοντας τα «Πρωτοκλήτεια της Ιδιωτικής Οδού», παρουσιάζουμε δύο ξεχωριστές εικόνες από την Ζάκυνθο, με τους αδελφούς Αποστόλους Πέτρο και Ανδρέα. 

Η πρώτη είναι από το ναό του Αγίου Ανδρέα του Αβούρη (τέλη 18ου – αρχές 19ου αι., λάδι σε ξύλο) και υπάρχει στο Μουσείο της Ζακύνθου. 

Η αείμνηστη Έφορος Αρχαιοτήτων Ζωή Μυλωνά που εξέδωσε βιβλίο για το Μουσείο, γράφει για την συγκεκριμένη εικόνα: «Οι δύο Απόστολοι εικονίζονται ολόσωμοι, όρθιοι, με λευκές γενειάδες, σε στάσεις και χειρονομίες που υποδηλώνουν συνομιλία. Ο Πέτρος κρατάει στο αριστερό χέρι του κλειδιά». 

Η Ζωή Μυλωνά θεωρεί πως η εικόνα είναι έργο του ζωγράφου, αγιογράφου, ποιητή και ιερέα Νικολάου Κουτούζη (1741-1813), κρίνοντας από επί μέρους χαρακτηριστικά (πλάσιμο των γυμνών μερών, απόδοση των άκρων, χρωματική κλίμακα κ.α.) αλλά και από την γενικότερη συνθετική αντίληψη. 

Στον Κουτούζη ή σε μαθητή του αποδίδεται και «Η κλήση των Αποστόλων Πέτρου και Ανδρέα», που βρίσκεται στο Μουσείο Εκκλησιαστικής Τέχνης Ιεράς Μονής Στροφάδων και Αγίου Διονυσίου. 

Στην παράσταση κυριαρχεί η επιβλητική μορφή του Χριστού. Κάτω από το γαλάζιο ουρανό που σκιάζουν πυκνά νέφη, στην θάλασσα της Γαλιλαίας, ο Ιησούς απευθύνεται στον Σίμωνα και τον αδελφό του Ανδρέα που ψάρευαν και τους καλεί να τον ακολουθήσουν. Οι δύο μαθητές εκφράζουν με τη στάση τους την αφοσίωση και την υπακοή τους στον δάσκαλο. 

Πέτρος και Ανδρέας απεικονίζονται συχνά μαζί, όχι μόνο ως αυτάδελφοι, αλλά και ως οι πρώτοι κληθέντες από τον Ιησού. 

Στις δύο αυτές εικόνες τα στοιχεία του ιταλικού μπαρόκ είναι εμφανή, αλλά και η επιδεξιότητα του Κουτούζη στην προσωπογραφία και το ξεχωριστό προσωπικό του στοιχείο.