Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου 2020

Η Carmen του Georges Bizet, του Rodion Shchedrin και της Maya Plisetskaya


Π.Α. Ανδριόπουλος 
Ο Ρώσος συνθέτης και πιανίστας Rodion Shchedrin (γενν. 1932) συνέθεσε την Carmen Suite το 1967. Πέρασαν κιόλας 53 χρόνια... 
Η τριετία 1965-68 ήταν εξαιρετικά δημιουργική καθώς τότε συνέθεσε μερικά από τα πιο σημαντικά έργα του. Το έναυσμα για το έργο αυτό, έδωσε το όνειρο της συζύγου του και μεγάλης μπαλαρίνας Maya Plisetskaya να υποδυθεί τον πληθωρικό χαρακτήρα της Carmen (από την ομώνυμη όπερα του Bizet, 1875) σε μπαλέτο. 
Το 1964 η Μάγια Πλισέτσκαγια ζήτησε από τον συνθέτη Ντμίτρι Σοστακόβιτς να συνθέσει ένα μπαλέτο βασισμένο στην ιστορία της Κάρμεν. Όμως ο Σοστακόβιτς αρνήθηκε και θεώτησε ότι ο Σεντρίν θα μπορούσε να δημιουργήσει κάτι ενδιαφέρον για να εκπληρώσει το αίτημα της Πλισέτσκαγια. Στη συνέχεια απευθύνθηκε στον Αράμ Χατσατουριάν, τον συνθέτη των μπαλέτων Gayane και Spartacus αλλά έμειναν μόνο σε συζητήσεις. Ο Σεντρίν ανέφερε ότι ο Χατσατουριάν είπε στην διάσημη μπαλαρίνα: "Γιατί με χρειάζεσαι; Έχεις συνθέτη στο σπίτι, ρώτα τον!". Τότε ήταν που του ζήτησε η σύζυγός του να γράψει τη μουσική. 
Η μουσική των μπαλέτων “Anna Karenina” και “Seagull” (Γλάρος) γράφτηκε από το συνθέτη πάλι για την Plisetskaya. Η πλαστικότητα της μεγάλης αυτής χορεύτριας διαγράφεται σε όλο της το μεγαλείο, χάρη στην συναισθηματική και βαθιά εκφραστικότητα της Carmen Suite, την κομψότητα της δομής της, τις ατελείωτες, αβίαστες μελωδίες και τις ξαφνικές παύσεις. 
Ο φιλόσοφος Φρειδερίκος Νίτσε είχε πει για την μουσική της Carmen: “Αυτή η μουσική είναι αμαρτωλή, ραφιναρισμένη, φανταστική, κι όμως διατηρεί τη δύναμή της ν’ αρέσει. Έχουν ακουστεί στη σκηνή άλλοτε, πιο αγωνιώδεις και τραγικοί τόνοι;” 
Ο ίδιος ο συνθέτης R. Shchedrin εξηγεί τον τρόπο δουλειάς του: «Με την δική μου οπτική, η ορχήστρα στο μπαλέτο οφείλει να ηχεί “θερμότερα” από την ορχήστρα μιας όπερας. Δούλεψα με σοβαρότητα. Ενώ υποκλινόμουν στην ευφυία του Bizet, προσπαθούσα να “υποβάλλω τα σέβη μου”, όχι δουλικά, αλλά δημιουργικά. Και πάνω απ’ όλα, θέλησα να εκμεταλλευτώ όλες τις δεξιοτεχνικές δυνατότητες των οργάνων που επέλεξα». 
Ο Shchedrin με την σουίτα του ανέδειξε τη διαχρονικότητα της Carmen του Bizet και την κατέστησε ακόμη περισσότερο δημοφιλή, υπογραμμίζοντας την ρυθμική ζωντάνια που συνδυάζεται με μια πλούσια αισθησιακή γραφή. 
Η Maya Plisetskaya δεν υπάρχει πια ανάμεσά μας βιολογικά, αλλά ζει για πάντα μέσα μας ως Κάρμεν, Άννα Καρένινα ή Γλάρος.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου