ΣΤΑ ΓΕΝΕΘΛΙΑ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥΡΓΟΥ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ (21 Σεπτεμβρίου 1941)

φώτο: Ιωάννης Πανουσάκης

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Σήμερα, 21 Σεπτεμβρίου, γιορτάζουμε τα γενέθλια του αείμνηστου δασκάλου Λυκούργου Αγγελόπουλου. Γίνεται 78... Έφυγε νωρίς...
Θυμόμαστε, λοιπόν, μια προσευχητική συναυλία που πραγματοποίησε τον Μάρτιο του 2010 η Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία υπό τη διεύθυνση του Λυκούργου Αγγελόπουλου στον Ορθόδοξο Καθεδρικό Ναό της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής στο κέντρο της Βαρσοβίας. Ήταν μια διοργάνωση του Κέντρου Σκέψης Πάπα Ιωάννη Παύλου Β', που έθεσε υπό την αιγίδα της η Πρεσβεία της Ελλάδος στην Πολωνία, με πρωτοβουλία του τότε Έλληνα Πρέσβη Γαβριήλ Κοπτσίδη.
Η Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία έχει πραγματοποιήσει δεκάδες συναυλίες στην Πολωνία σε διάστημα 32 ετών (Βαρσοβία, Κρακοβία, Γιαροσλάβ, Βρότσλαβ, Μπίντγκοτς, Τσεστοχόβα κ.α.) αφού η πρώτη της συναυλία στην χώρα αυτή δόθηκε το 1978.

Πολύς κόσμος κατέκλυσε από νωρίς τον ναό, ο οποίος ήταν γεμάτος μια ώρα πριν την έναρξη της συναυλίας. Με την είσοδο της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας είχε δημιουργηθεί ήδη το αδιαχώρητο. Το συγκινητικό και αξιοθαύμαστο ήταν ότι όλος αυτός ο κόσμος ήταν όρθιος και παρακολουθούσε με θρησκευτική ευλάβεια, στην κυριολεξία, τους ύμνους που απέδωσε η ΕΛ.ΒΥ.Χ.

Φώτο: Ιωάννης Πανουσάκης

Το πρόγραμμα της συναυλίας δεν ήταν εύκολο. Τροπάρια από όλες τις ωδές του Μεγάλου Κανόνος, στίχοι από το αργό "Τη υπερμάχω...", αρχαία μέλη της Μεγάλης Εβδομάδος (Αλληλουάριο των Νυμφίων, Ιδού ο Νυμφίος το αργό), αλλά και εκλογή από τα Εγκώμια της Μ. Παρασκευής με τη στιχολογία του Αμώμου, το περιώνυμο "Σιγησάτω πάσα σαρξ...", που ψάλλεται αντί χερουβικού το Μ. Σάββατο κ.α.

φωτό: Ιωάννης Πανουσάκης

Τον Μακαριώτατο Μητροπολίτη Βαρσοβίας και πάσης Πολωνίας κ. Σάββα, ο οποίος δεν προσήλθε λόγω ασθενείας, εκπροσώπησε ο ελληνομαθέστατος Επίσκοπος Γεώργιος, Βικάριος, τότε, της Μητροπόλεως Βαρσοβίας, ο οποίος στο τέλος της συναυλίας εξήρε το έργο της χορωδίας και του Λυκούργου Αγγελόπουλου, και είπε στους Πολωνούς ότι γνωρίζει αυτό το σημαντικό έργο της ΕΛΒΥΧ από τον καιρό που σπούδαζε Θεολογία στην Αθήνα.

Ο Επίσκοπος Γεώργιος εξέφρασε την ευχή και επιθυμία του σύντομα να βρεθεί και πάλι στην Πολωνία η ΕΛΒΥΧ.

Την συναυλία παρακολούθησε και ο Πρέσβης της Ελλάδος στην Πολωνία Γαβριήλ Κοπτσίδης, ο οποίος μετά την συναυλία παρέθεσε δείπνο στην πρεσβευτική κατοικία προς τιμήν του Λυκούργου Αγγελόπουλου και των μελών της χορωδίας.

Αξιοσημείωτο το γεγονός ότι προσήλθαν στη συναυλία και πολλοί Έλληνες που ζούν ή εργάζονται στην Βαρσοβία.

Δύο νέοι άνθρωποι, Πολωνοί ως το κόκκαλο αλλά φιλέλληνες ως το μεδούλι, μου έστειλαν τις εντυπώσεις τους από την πρόσφατη συναυλία της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας στην Βαρσοβία. Τις δημοσιεύω με χαρά για την ανοιχτοσύνη και τα τόσο ειλικρινή αισθήματά τους. Ακούστε τους! Είναι απίστευτοι!
Joanna Wegner, μέλος του Συνδέσμου των Φίλων της Ελλάδας, σπουδάστρια στο τμήμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας.

Τόσες φορές στη ζωή μας επαναλαμβάνουμε την περίφημη φράση του Ντοστογιέβσκι «Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο» χωρίς να σκεφτόμαστε τι ακριβώς σημαίνει. Είναι μεγάλη μου τιμή ότι είχα την ευκαιρία να νιώσω και να καταλάβω αυτή τη σημασία – στην Εκκλησία της Αγίας Μαρίας Μαγδαληνής στην εκδήλωση της Βυζαντινής Χορωδίας του Λυκούργου Αγγελόπουλου. Και δεν πειράζει ότι γεννήθηκα και μεγάλωσα σε μια άλλη θρησκευτική παράδοση, δεν αποτελούν εμπόδιο οι ελάχιστες μου γνώσεις για την ορθόδοξη θεολογία και λειτουργία...
Λένε ότι η ομορφιά είναι ενότητα. Και οι υπέροχες εκτελέσεις της Χορωδίας με ιδανικό τρόπο δείχνουν την ανείπωτη ενότητα της μελωδίας, της φυσιολογικής μουσικότητας της γλώσσας και, πάνω απ’ όλα, της βαθιάς πνευματικότητας που βρίσκει κανείς στην εκκλησιαστική μουσική της Ορθοδοξίας. Και είναι καθαρή ομορφιά, η οποία κάνει τον άνθρωπο να ξαναζήσει μες στο νου του όλο τον καημό και όλη τη χαρά του, και να ξεπεράσει και τον καημό, και τη χαρά, βρίσκοντας ησυχία και ελπίδα. Ανακαλύπτει τις κρυμμένες δυνάμεις του ανθρώπου – και ίσως αυτό είναι το ξεκίνημα της αληθινής θέωσης; Ίσως η ομορφιά σώζει επειδή μας τραβάει έξω από τα προσωρινά, τα ατελή, δείχνοντας ότι, πέρα απ΄ όλα αυτά, υπάρχει και κάτι αμάραντο, κάποια τελειότητα της οποίας οι αντανακλάσεις είναι και καθαρές φωνές, και καθαρά αισθήματα. Αυτή η ομορφιά δεν παίρνει μια συγκεκριμένη μορφή-είναι σκορπισμένη στον κόσμο, μόνο καμιά φορά τη βρίσκουμε στη απέραντη θάλασσα των ανθρώπων, των πραγμάτων και των εμπειριών.
Αυτά όμως που άκουσα όταν στεκόμουν αυτή τη βραδιά στην εκκλησία, γεμάτη κόσμο μα απίστευτα ήσυχη, είναι αναμφισβήτητα μια μορφή της.

Tomasz Kozłowski- μέλος του Συνδέσμου των Φίλων της Ελλάδας, λάτρης του ελληνικού πολιτισμού.

Μάιος του 2006. Βρίσκομαι στο αεροδρόμιο της Βαρσοβίας για να καλοσωρίσω τα μέλη της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας, η οποία έρχεται να συμμετάσχει στο περίφημο φεστιβάλ εκκλησιαστικής μουσικής Gaude Mater, το οποίο διοργανώνεται στην πνευματική πρωτεύουσα της χώρας, Częstochowa, τόπο λατρείας της Παναγίας. Μέσα στις επόμενες μέρες θα ζήσω σπάνια και αληθινή συγκίνηση, βοηθώντας ως μεταφραστής στα σεμινάρια βυζαντινής μουσικής για τους μουσικούς από όλη την Πολωνία και στη διοργάνωση της συναυλίας. Παρακολουθώ πρόβες και νιώθω μεγάλη ευτυχία όταν η συναυλία γίνεται πράξη και στο τέλος της αποθεώνεται από πλήθος κόσμου. Για πρώτη φορά στη ζωή μου καταλαβαίνω την έννοια και τη συγκινητική ομορφιά και λιτότητα αυτής της μουσικής. Χάρη στον κύριο Λυκούργο Αγγελόπουλο μαθαίνω λεπτομέρειες και μυστικά της δομής της βυζαντινής μουσικής, ενός μουσικού πολιτισμού τόσο διαφορετικού από την παράδοση στην οποία έχω μεγαλώσει, αλλά ταυτόχρονα ενός πολιτισμού που έρχεται τόσο απλός και φιλικός στον εσωτερικό μου κόσμο.

Φεβρουάριος του 2010. Στο αεροδρόμιο της Βαρσοβίας με αγωνία και συγκίνηση περιμένω τους φίλους μου από τη Χορωδία. Αυτή τη φορά την ομορφιά και λιτότητα της βυζαντινής μουσικής θα απολαύσει η πολωνική πρωτεύουσα, η πόλη που ζω, μια πόλη φιλόμουση. Λαμβάνω μηνύματα από φίλους που ανυπομονούν να ακούσουν τη Χορωδία και να ξεχαστούν έστω για μία-δύο ώρες στον κόσμο της μουσικής της Ορθοδοξίας. Ακούγοντας τον ήχο των ψαλμωδιών να ρεμβάσουν, να σκεφτούν τη ζωή και τον κόσμο, αφήνοντας πίσω από την πόρτα της εκκλησίας τη φασαρία και το ανυπόφορο τρέξιμο της σύγχρονης πραγματικότητας. Κανείς δεν περιμένει ότι η προσέλευση των ακροατών θα είναι τόσο μεγάλη. Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Βαρσοβίας γίνεται ασφυκτικά γεμάτη. Η συναυλία αρχίζει. Πολύς κόσμος στέκεται όρθιος καθ'όλη τη διάρκεια της δίωρης εμφάνισης της Χορωδίας. Δεν ακούγεται γκρίνια, οι άνθρωποι δεν φεύγουν. Μένουν απόλυτα σιωπηλοί, βυθισμένοι στην ονειροπόληση και την κατάνυξη. Όταν η συναυλία τελειώνει, νιώθω σαν να πέρασε μόνο μία στιγμή. Ξεχάστηκα κι εγώ. Ο χρόνος πέρασε απαρατήρητος. Δεν μεγάλωσα στην μουσική παράδοση της Ορθοδοξίας, δεν κατέχω αρκετές γνώσεις για την ορθόδοξη λειτουργία. Ωστόσο, είμαι σίγουρος ότι αυτή η μουσική είναι μια πάγκοινη δύναμη η οποία είναι ικανή να αγγίζει την ψυχή καθενός, ανεξαρτήτως θρησκείας, παράδοσης και τόπου γέννησης.

Εμείς εδώ περιμένουμε να σας θαυμάσουμε και πάλι. Καλή συνέχεια και καλή αντάμωση ξανά στην Πολωνία.